Τhomas Piketty: Ο Καρλ Mαρξ του 21ου αιώνα

H απήχηση του «Capital in the 21st century» στις ΗΠΑ είναι πρωτοφανής για βιβλίο πολιτικής οικονομίας κι οι εφημερίδες συγκρίνουν τον συγγραφέα με τον Adam Smith και τον Keynes, ενώ ο Paul Krugman κάνει λόγο για μικρή επανάσταση στην οικονομική θεωρία.

Το βιβλίο του Γάλλου οικονομολόγου για την ανισότητα βρέθηκε πριν από λίγες εβδομάδες στην πρώτη θέση με τα ευπώλητα της Amazon και στην τέταρτη θέση της σχετικής λίστας των Νew York Times. Σε λιγότερο από δύο μήνες έχουν πουληθεί περισσότερα από 80.000 αντίτυπα και 12.000 e-books, ενώ ο εκδοτικός οίκος Harvard Press ετοιμάζει ήδη τις επόμενες πέντε εκδόσεις.

Oι NYT χαρακτηρίζουν το βιβλίο blockbuster, το Marketwatch μιλάει για το νέο αστέρι των οικονομικών, ο Economist και το Time μιλούν για τον νέο Μαρξ και ο Guardian για το φαινόμενο Piketty. Tην ίδια ώρα, το Bloomberg επισημαίνει ότι ακόμα και οι εκατομμυριούχοι λατρεύουν το βιβλίο του 42χρονου Γάλλου, αναφερόμενο στο tweet με το οποίο ο διάσημος επενδυτής Carl Ichan ανακοίνωσε πως πέρασε το Σαββατοκύριακο «διαβάζοντας το νέο μεγάλο βιβλίο Capital in the 21st century από τον Thomas Piketty».

H λίστα με τους διάσημους αναγνώστες του βιβλίου είναι μεγάλη και περιλαμβάνει ονόματα από τον χώρο της πολιτικής, των επιχειρήσεων, των κοινωνικών επιστημών και των μέσων ενημέρωσης. Πριν από δύο εβδομάδες προστέθηκε και αυτό της επικεφαλής της Fed, Janet Yellen, η οποία παραδέχτηκε «δεν μπορώ να πω ότι έχω διαβάσει ολόκληρο το βιβλίο, αλλά το έχω κοιτάξει».

Ανεξάρτητα από το πόσοι πραγματικά το έχουν διαβάσει, το βέβαιο είναι πως το «Capital in the 21st century» έχει βρεθεί στο επίκεντρο της δημόσιας σφαίρας. Και ο λόγος δεν είναι μόνο η πρωτοτυπία της σκέψης του Piketty και το βάθος της εμπειρικής έρευνας, αλλά και το ότι η ανισότητα είναι το καυτό κοινωνικό πρόβλημα της εποχής.

Ιδίως στις ΗΠΑ, η εκτόξευση της εισοδηματικής ανισότητας και του 1% αναδείχθηκε μετά την κρίση του 2008 σε μείζον κοινωνικό και πολιτικό ζήτημα που επηρέασε καθοριστικά τον δημόσιο διάλογο. Οικονομολόγοι όπως ο Stiglitz και ο Krugman επέκριναν την άνιση ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, πολιτικοί άρχισαν να συζητούν για ένα νέο Νew Deal και το κίνημα Occupy εναντιώθηκε στην ασυδoσία της Wall Street με σύνθημα «είμαστε το 99%». Ακόμα και το ΔΝΤ και ο ΟΟΣΑ δημοσίευσαν έρευνες για τη σχέση μεταξύ ανισότητας και ανάπτυξης, ενώ πρόσφατα ο Πάπας Φραγκίσκος απηύθυνε έκκληση για μια νόμιμη αναδιανομή του πλούτου.

To βιβλίο του Piketty υποστηρίζει ότι η συρρίκνωση της μεσαίας τάξης δεν είναι ένα πρόσκαιρο φαινόμενο που διογκώθηκε από την κρίση του 2008, αλλά μια τάση των τελευταίων σαράντα ετών που αντανακλά βαθύτερες δυνάμεις των καπιταλιστικών κοινωνιών. Το βασικό συμπέρασμα του βιβλίου είναι ότι την τριακονταετία 1945-1975 οι εφαρμοζόμενες πολιτικές στις ανεπτυγμένες κοινωνίες περιόρισαν τις εισοδηματικές ανισότητες, αλλά από το 1980 και έπειτα το χάσμα της μεσαίας τάξης με την οικονομική ελίτ έχει διευρυνθεί σε προπολεμικά επίπεδα. Ως εκ τούτου, το «Capital in the 21st century» αποτελεί μια πολύτιμη πηγή επιχειρημάτων για όσους θεωρούν ότι δεν υπάρχει κάποιο αόρατο χέρι που θα κλείσει αυτόματα την ψαλίδα και επιμένουν να ζητούν τη λήψη μέτρων από τις κυβερνήσεις.

H έρευνα του Piketty 

To «Capital in the 21st century» βασίζεται στην πολυετή έρευνα του Piketty σε φορολογικά αρχεία και καταγράφει την ιστορική εξέλιξη στη συγκέντρωση του κεφαλαίου και του εισοδήματος από την έναρξη της βιομηχανικής επανάστασης μέχρι σήμερα.

H έρευνα του Piketty δείχνει ότι τoν 18ο και τον 19ο αιώνα οι βιομηχανικές κοινωνίες χαρακτηρίζονταν από υψηλή εισοδηματική ανισότητα, ο ιδιωτικός πλούτος ήταν συγκεντρωμένος στα χέρια λίγων πανίσχυρων οικογενειών και υπερέβαινε κατά πολύ το ετήσιο εθνικό εισόδημα.

Τα κέρδη του κεφαλαίου αυξάνονταν, ενώ οι μισθοί των εργατών παρέμεναν σταθεροί σε χαμηλά επίπεδα. Oι δύο παγκόσμιοι πόλεμοι διατάραξαν την ισορροπία αυτή και ως το 1950 η ανισότητα είχε περιοριστεί σημαντικά, με τη συγκρότηση του κράτους πρόνοιας και την αύξηση των φόρων στα ανώτερα εισοδήματα και στον πλούτο. Οι μισθοί της μεσαίας τάξης αυξήθηκαν και ο λόγος του κεφαλαίου προς το εθνικό εισόδημα υποχώρησε. Ωστόσο, η τάση μείωσης των ανισοτήτων κράτησε μόνο στη λεγόμενη χρυσή τριακονταετία του καπιταλισμού. Από το 1975 η οικονομική ελίτ αυξάνει σταθερά το εισόδημά της, ενώ η μεσαία τάξη βρίσκεται σε στασιμότητα και έχει επωφεληθεί ελάχιστα από την αύξηση του ΑΕΠ των ανεπτυγμένων οικονομιών.

Η ανάλυση εστιάζει σε δύο δυνάμεις που οδηγούν στην αύξηση των ανισοτήτων. Η πρώτη δύναμη αφορά τη δυνατότητα των ανώτατων μισθωτών να διαχωρίζουν τη θέση τους από τους υπόλοιπους εργαζομένους. Ο Piketty αναφέρεται κυρίως στα ανώτατα στελέχη των μεγάλων επιχειρήσεων, τους super managers. Η δεύτερη δύναμη, την οποία ο Γάλλος οικονομολόγος εκφράζει με τη μορφή του θεμελιώδους νόμου r>g, αφορά τη σχέση του κεφαλαίου προς το εθνικό εισόδημα. Σύμφωνα με τον Piketty, το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου (r) τείνει να είναι μακροπρόθεσμα μεγαλύτερο από τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας (g).

Η σχέση αυτή σημαίνει ότι ο ο κληρονομημένος πλούτος αναπτύσσεται με ταχύτερο ρυθμό από το εισόδημα. Οι άνθρωποι με κληρονομημένο πλούτο χρειάζεται να αποταμιεύσουν μόνο ένα μικρό μέρος των κερδών από το κεφάλαιό τους για να δουν το κεφάλαιο αυτό να μεγαλώνει πιο γρήγορα από το σύνολο της εθνικής οικονομίας. «Υπό τις συνθήκες αυτές, είναι σχεδόν αναπόφευκτο ότι ο κληρονομημένος πλούτος θα κυριαρχήσει με μεγάλη διαφορά του πλούτου που έχει αποκτηθεί από την εργασία μιας ολόκληρης ζωής και η συγκέντρωση του κεφαλαίου θα φτάσει σε πολύ υψηλά επίπεδα, πιθανότατα ασύμβατα με τις αξιοκρατικές αρχές και αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης, που είναι θεμελιώδεις στις σύγχρονες δημοκρατικές κοινωνίες» γράφει ο Piketty.

O συγγραφέας παρουσιάζει την εξέλιξη των ανισοτήτων στις ΗΠΑ και στην Ευρώπη, βασιζόμενος στην πρώτη και στη δεύτερη δύναμη αντίστοιχα.

Στις ΗΠΑ, το ανώτατο 1% απολάμβανε ως το 1940 πάνω το 45% του εθνικού εισοδήματος. Το 1970 το μερίδιο του πλουσιότερου 1% υποχώρησε λίγο χαμηλότερα από το 30% και το 2010 επανήλθε πάνω από το 45%.

Στη Γαλλία, στη Γερμανία και στη Βρετανία, το κεφάλαιο ήταν επτά φορές υψηλότερο από το ετήσιο εθνικό εισόδημα από το 1700 ως το 1910. Στη συνέχεια ο λόγος του κεφαλαίου προς το εθνικό εισόδημα σημείωσε μεγάλη πτώση, υποχωρώντας το 1950 στο 1,5 στη Γερμανία, στο 2,5 στη Γαλλία και στο 3 στη Βρετανία. Από το 1970 άρχισε και πάλι να αυξάνεται, φτάνοντας το 2010 λίγο πάνω από το 5 στη Βρετανία και λίγο κάτω από το 6 στη Γαλλία. Στη Γερμανία βρίσκεται κάπου στο 4.

Σημειώνεται ότι στο κεφάλαιο (έννοια που χρησιμοποιεί εναλλάξ με αυτήν του πλούτου) ο Piketty περιλαμβάνει στοιχεία ενεργητικού όπως γη, μηχανές, ρευστό, ομόλογα, μετοχές, πνευματική ιδιοκτησία και για την εποχή της νόμιμης δουλείας ακόμα και ανθρώπους.

Oι κληρονόμοι «ραντιέρηδες» και η επέλαση των «super managers»

Η επιλογή του Piketty να παρουσιάσει την εξέλιξη των ανισοτήτων στις ΗΠΑ μέσα από τη θέση του ανώτατου 1% και στην Ευρώπη μέσα από τον λόγο του κεφαλαίου (πλούτου) προς το εισόδημα δεν είναι τυχαία.

Όπως γράφει, η πρώτη δύναμη διεύρυνσης των ανισοτήτων εμφανίστηκε τις τελευταίες δεκαετίες στις ΗΠΑ. Η αμερικάνικη κοινωνία είναι κοινωνία των super stars ή των super managers, που χαρακτηρίζεται από μεγάλη ανισότητα, η οποία έχει δημιουργηθεί κυρίως μέσω εισοδημάτων από εργασία και όχι από πλούτο. Αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή της πυραμίδας, το 1%, βρέθηκαν εκεί μέσω υψηλών μισθών και απολαβών.

Αντίθετα η δεύτερη δύναμη διεύρυνσης των ανισοτήτων διαμόρφωσε τις ευρωπαϊκές κοινωνίες στην Βelle Epoque. Πρόκειται για τις κοινωνίες του πατρογονικού καπιταλισμού και των «ραντιέρηδων», όπου η κληρονομιά είναι πολύ σημαντική και η συγκέντρωση του πλούτου υπερβολικά υψηλή.

Πίσω στη χρυσή εποχή του καπιταλισμού

Η βασική θέση του Piketty για τις δυνάμεις διεύρυνσης των ανισοτήτων και η επιλογή να χρησιμοποιήσει τη λέξη «Κεφάλαιο» για τον τίτλο δεν πρέπει να οδηγούν στο συμπέρασμα ότι τάσσεται υπέρ της εγκατάλειψης του μοντέλου της ελεύθερης αγοράς για κάποια άλλη μορφή οικονομίας.

Σε συνέντευξή του στο ΝewStatesman δήλωσε ότι δεν έχει διαβάσει ποτέ πραγματικά το «Κεφάλαιο» του Μαρξ και ότι η σκέψη του Γερμανού φιλοσόφου δεν είχε καμία επίδραση στο έργο του. Σε αντίθεση με τον Μαρξ ο Piketty δεν πιστεύει στο αποκαλυπτικό τέλος του καπιταλισμού και υποστηρίζει ότι υπάρχει μια μέση οδός για τη μείωση των ανισοτήτων και την επίτευξη μεγαλύτερης αρμονίας μεταξύ των τάξεων.

«Δυστυχώς για τους ανθρώπους που παγιδεύτηκαν σε αυτά τα ολοκληρωτικά πειράματα, το πρόβλημα ήταν πως η οικονομία της αγοράς και η ιδιωτική περιουσία δεν χρησιμεύουν μόνο στη διασφάλιση της κυριαρχίας του κεφαλαίου πάνω σε αυτούς που δεν έχουν να πουλήσουν τίποτε άλλο πέρα από την εργατική τους δύναμη. Διαδραματίζουν και έναν σημαντικό ρόλο στην οργάνωση των ενεργειών εκατομμυρίων προσώπων και δεν είναι τόσο εύκολο να κάνουμε χωρίς αυτές. Οι ανθρώπινες καταστροφές του σοβιετικού τύπου κεντρικού σχεδιασμού το δείχνουν αυτό ξεκάθαρα» γράφει ο Piketty.

Στο τελευταίο μέρος του «Capital in the 21st century» προτείνει μέτρα όπως η αύξηση της φορολογίας για τα ανώτατα εισοδήματα και η επιβολή ενός προοδευτικού φόρου περιουσίας.

Συγκεκριμένα, ο Piketty τάσσεται υπέρ μιας προοδευτικής φορολογίας εισοδημάτων, με τον ανώτατο φόρο να αγγίζει ως και το 80% για το κορυφαίο 1% ή 0,5%. Σύμφωνα με τον ίδιο, ένας τόσο υψηλός φόρος σε εισοδήματα από $500.000 ως $1 εκατ. όχι μόνο δεν θα μείωνε την ανάπτυξη, αλλά θα οδηγούσε σε πιο δίκαιη διανομή. Η έρευνα του Piketty δείχνει ότι οι υπερβολικά υψηλές αμοιβές των στελεχών μετά τη δεκαετία του 1980 δεν δικαιολογούνται από την αύξηση της παραγωγικότητας.

Η ιδέα πίσω από έναν τέτοιο φόρο δεν είναι ότι θα αποφέρει πολλά έσοδα στην κυβέρνηση, αλλά ότι θα περιορίσει τα κίνητρα των στελεχών να ζητούν υπερβολικά υψηλές αμοιβές και θα οδηγήσει αυτόματα σε αύξηση των αμοιβών στις κατώτερες μισθολογικές βαθμίδες, από τη στιγμή που δεν θα υπάρξει κάποια επίπτωση στην ανάπτυξη.

Παράλληλα, ο Piketty προτείνει την επιβολή ενός παγκόσμιου φόρου στο κεφάλαιο. O φόρος θα ξεκινά από πολύ χαμηλά για μικρές περιουσίες και θα φτάνει στο 5% - 10% για περιουσίες που ανέρχονται σε δισεκατομμύρια δολάρια. Κατά τον ίδιο, ο φόρος στο κεφάλαιο είναι η καλύτερη απάντηση στην ανισότητα του r>g.

Οι επικρίσεις από «αριστερά» και «δεξιά»

Ένα από τα πιο εντυπωσιακά στοιχεία για το «Capital in the 21st century» είναι ο πραγματικά τεράστιος αριθμός των κριτικών που δημοσιεύτηκαν το τελευταίο διάστημα σε εφημερίδες, ακαδημαϊκά περιοδικά και blogs.

Την άποψή τους για το βιβλίο κατέθεσαν σχεδόν όλα τα μεγάλα ονόματα της οικονομικής επιστήμης, από τον Krugman και τον Rogoff, μέχρι τον James Galbraith και τον νομπελίστα Robert Solow. Στην πλειονότητά τους οι κριτικές είναι από θετικές ως διθυραμβικές.

Ωστόσο είναι πολλοί αυτοί που έχουν εντοπίσει σημαντικές αδυναμίες στο «Capital in the 21st century» και έχουν παρουσιάσει επιχειρήματα ενάντια στις θέσεις του Piketty. Από τα επιχειρήματα αυτά, είναι ενδιαφέρον να διακρίνει κανείς αυτά που προέρχονται από τα «αριστερά» και από τα «δεξιά». Η διάκριση αυτή είναι φυσικά απλώς ενδεικτική και έχει ως στόχο να καταγράψει τον πολιτικό αντίκτυπο που έχει το βιβλίο του Piketty.

O χρηματοοικονομικός τομέας και ο ευρύτερος ρόλος του κράτους

Η κριτική του Paul Krugman στους NYT για το «Capital in the 21st century» μόνο διθυραμβική μπορεί να χαρακτηριστεί. Ο νομπελίστας οικονομολόγος αναφέρει ότι ο Piketty έγραψε ένα εξαιρετικά σημαντικό βιβλίο, το οποίο μεταμόρφωσε την ακαδημαϊκή συζήτηση για τον πλούτο και την ανισότητα.

Αλλά ο Krugman επισημαίνει πως ανεξάρτητα από το πόσο σημαντικό είναι το βιβλίο, ο Piketty δεν δίνει όση βαρύτητα θα έπρεπε στον ρόλο του χρηματοοικονομικού τομέα στην αύξηση των ανισοτήτων.

Σε συνέντευξή του στο περιοδικό NewStatesman o Piketty δέχεται την κριτική του Krugman. «Ναι πιστεύω πως έπρεπε να δώσω μεγαλύτερη έμφαση στα χρηματοοικονομικά, αν και μίλησα για τη χρηματοοικονομική απορρύθμιση. Ίσως έπρεπε να κάνω κάτι παραπάνω. Ο Paul Krugman έχει δίκιο σε αυτό. Ένα ζήτημα είναι η αύξηση των απολαβών στον χρηματοοικονομικό τομέα. Το άλλο ζήτημα έχει να κάνει με το γεγονός ότι η απορρύθμιση έχει αυξήσει την ανισότητα στην πρόσβαση καλών ποσοστών κέρδους», ανέφερε.

Ωστόσο, η πιο συχνή αντίρρηση στο βιβλίο του Piketty δεν αφορά τον ρόλο του χρηματοοικονομικού τομέα, αλλά την πρότασή του για έναν παγκόσμιο φόρο στο κεφάλαιο (ή στον πλούτο). Πολλοί υποστηρίζουν πως η πρόταση αυτή δεν είναι ρεαλιστική και δεν μπορεί να εφαρμοστεί στο υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο. Από τη στιγμή που όσοι έχουν συσσωρεύσει πλούτο έχουν και μεγαλύτερη πολιτική επιρροή θεωρούν ότι είναι ουτοπικό να πιστεύει κανείς πως μπορεί να εφαρμοστεί ένας τέτοιος φόρος. Παράλληλα εκφράζουν την άποψη ότι ο Piketty εστιάζει υπερβολικά στη φορολογία και αγνοεί τον ευρύτερο ρόλο που μπορεί να έχει η κυβέρνηση στην προώθηση πιο εξισωτικών αποτελεσμάτων.

Μια άλλη ένσταση κατά του Piketty έχει να κάνει με τη θέση του ότι το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου θα συνεχίσει να αυξάνεται περισσότερο από τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ. Ο νομπελίστας οικονομολόγος Robert Solow έγραψε ότι ο Piketty προσφέρει ιστορικά στοιχεία για τις τάσεις που έχουν επικρατήσει μέχρι σήμερα, αλλά δεν αποδεικνύει γιατί αυτό θα ισχύσει και στο μέλλον.

Μια άλλη κριτική από τα αριστερά εστιάζει στον ορισμό του κεφαλαίου από τον Piketty. Οικονομολόγοι όπως ο James Galbraith ασκούν κριτική στον νεοκλασικό ορισμό του κεφαλαίου από τον Piketty, ως ένα άθροισμα φυσικών αντικειμένων. Σύμφωνα με τον Galbraith ο ορισμός αυτός δεν συλλαμβάνει την ουσία του κεφαλαίου, η οποία είναι «η εξουσία που δίνει στους καπιταλιστές να λαμβάνουν αποφάσεις και η υπεραξία που λαμβάνουν από την εργασία».

Η αξία των super managers και oι αναπτυσσόμενες χώρες

Ένα βιβλίο για την ανισότητα που προτείνει αύξηση των φόρων για τα ανώτερα εισοδήματα είναι λογικό να προκαλέσει αντιδράσεις από τη «δεξιά». Πέρα από τις φωνές πανικού που προειδοποιούσαν για τη μόλυνση του δημόσιου λόγου από μαρξιστές επαναστάτες, οι αντιδράσεις αυτές μπορούν να συνοψιστούν στα εξής σημεία:

Πρώτον, oι υψηλές αμοιβές των ανώτατων στελεχών είναι δικαιολογημένες και αντανακλούν την παραγωγικότητα και τα ταλέντα τους. Οι πολύ υψηλοί μισθοί δεν είναι το αποτέλεσμα μεγαλύτερης επιρροής στα διοικητικά συμβούλια, αλλά της αξίας των super managers σε μια σύγχρονη επιχείρηση. Καταλυτικός εδώ θεωρείται ο ρόλος της ψηφιακής τεχνολογίας. Η ψηφιακή τεχνολογία αυξάνει το οριακό προϊόν των πιο ικανών σε όλα τα επιχειρηματικά πεδία, δημιουργώντας μια παγκόσμια ελίτ super stars που ξεχωρίζουν από τους υπόλοιπους χάρη στα ταλέντα τους.

Δεύτερον, ο Piketty υποτιμά τη συμβολή που θα έχουν στην παγκόσμια οικονομία αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία, η οποία μπορεί να κρατήσει τον ρυθμό ανάπτυξης υψηλότερα για την επόμενη εκατονταετία.

Tρίτον, το «Capital in the 21st century» δεν λαμβάνει υπόψη άλλους λόγους για τους οποίους αυξάνεται το ποσοστό κέρδους του κεφαλαίου και η ανισότητα, όπως η μαζική εισροή φθηνής εργασίας από αναπτυσσόμενες χώρες στις παγκόσμιες αγορές ή χρήση νέου τύπου ρομπότ στην παραγωγή.

Τέταρτον, ο Γάλλος οικονομολόγος κατηγορεί τον καπιταλισμό για αύξηση των ανισοτήτων, αλλά εστιάζει μόνο στις ανεπτυγμένες χώρες. Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο οι ανισότητες έχουν συρρικνωθεί και αυτό οφείλεται στον καπιταλισμό. «Η ίδια μηχανή που έχει αυξήσει τις ανισότητες στις πλούσιες χώρες έχει κάνει το παιχνίδι πιο δίκαιο για δισεκατομμύρια ανθρώπους στον κόσμο» γράφει ο Kenneth Rogoff στην κριτική του για το βιβλίο.

H διαμάχη με τους Financial Times 

Tην περασμένη εβδομάδα ο οικονομικός συντάκτης των F.T. Chris Giles υποστήριξε πως το βιβλίο περιέχει λάθη στη μέθοδο ανάλυσης των στατιστικών στοιχείων. To δημοσίευμα προκάλεσε αμέσως αντιδράσεις.«Όχι τόσο γρήγορα με αυτό το νόμπελ» έγραψε στο twitter o συνάδελφος του Giles στους F.T. Clive Crook. «Αυτό είναι μεγάλο λαβράκι αν είναι αλήθεια: Λάθος τα δεδομένα του Piketty;» έγραψε ο Τim Fernholz του Quarz.

Σύμφωνα με τον κ. Giles τα λάθη αυτά υπονομεύουν το συμπέρασμα του Piketty ότι η οικονομική ανισότητα στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ οδεύει σε επίπεδα που δεν έχουν εμφανιστεί από την εποχή του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά την διόρθωση των λαθών αυτών, «τα βασικά συμπεράσματα του βιβλίου -ότι η εισοδηματική ανισότητα έχει αρχίσει να αυξάνεται τα τελευταία 30 χρόνια και ότι οι ΗΠΑ έχουν πιο άνιση διανομή του πλούτου από την Ευρώπη- δεν φαίνεται να ισχύουν» γράφει ο κ. Giles.

O συντάκτης των F.T. χρησιμοποίησε τα υπολογιστικά φύλλα του excel που έχει δημοσιεύσει ο Piketty στην ιστοσελίδα του.

Σε επιστολή του στη βρετανική οικονομική εφημερίδα ο κ. Piketty έγραψε πως δημοσίευσε τα στοιχεία «για να προωθήσει έναν ανοιχτό διάλογο για αυτά τα σημαντικά και ευαίσθητα ζητήματα υπολογισμού».

Σε mail του στο Bloomberg χαρακτήρισε την ανάλυση των F.T. απλώς γελοία και τόνισε πως δεν υπάρχει κάποιο λάθος στη δουλειά του. Στο AFP ανέφερε ότι «εκεί που οι F.T. δεν είναι ειλικρινείς είναι όταν υποστηρίζουν ότι αυτό αλλάζει κάτι στα συμπεράσματα που βγάζω, όταν στην πραγματικότητα δεν αλλάζει τίποτα.
Οι πιο πρόσφατες μελέτες απλώς επιβεβαιώνουν τα συμπεράσματά μου, χρησιμοποιώντας διαφορετικές πηγές».

Στις 28 Μαΐου ο κ. Piketty δημοσίευσε μια ολοκληρωμένη απάντηση 4.400 λέξεων στην κριτική των F.T. Στην απάντηση αυτή αναφέρει μεταξύ άλλων: «Πρώτον, δεν βρήκα την κριτική των F.T. ιδιαίτερα εποικοδομητική. Οι F.T. υποστηρίζουν ότι έκανα λάθη και σφάλματα στους υπολογισμούς μας, το οποίο είναι απλώς λάθος, όπως δείχνω. Οι διορθώσεις που προτείνουν οι F.T. (και με τις οποίες διαφωνώ) είναι ως επί το πλείστον επουσιώδεις και δεν επηρεάζουν τις μακροπρόθεσμες προβλέψεις και τη γενικότερη ανάλυσή μου, αντίθετα από ό,τι υποστηρίζουν οι F.T. Eπιπλέον, οι διορθώσεις των F.T. που είναι κάπως πιο σημαντικές βασίζονται σε μεθοδολογικές επιλογές που είναι κάπως (μην πω τουλάχιστον) συζητήσιμες».

Ο κ. Krugman έγραψε στο blog του στους NYT πως ο κ. Piketty οφείλει να απαντήσει στις ερωτήσεις που θέτει ο συντάκτης των F.T., αλλά σε καμία περίπτωση δεν τίθεται θέμα για τα συμπεράσματα του Γάλλου οικονομολόγου. 

«Είμαι σίγουρος ότι τέτοια λάθη συμβαίνουν όλη την ώρα. Τις περισσότερες φορές είναι έντιμα λάθη που δεν αλλάζουν τα βασικά συμπεράσματα» ανέφερε ο Dani Rodrik, καθηγητής στο Princeton.

«Πιστεύω ότι ο Piketty πρέπει να εξηγήσει κάποια πράγματα, όπως γιατί έγιναν οι προσαρμογές», υποστήριξε ο Branko Milanovic, επισκέπτης καθηγητής στο πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και οικονομολόγος στην Παγκόσμια Τράπεζα.

http://www.euro2day.gr/specials/topics/article/1214854/thomas-piketty-o-karl-marx-toy-21oy-aiona.html

_________________________________________

Το σημείωσα όταν πρωτοέγραψα για τον Πικετύ:

Στην Ελλάδα αναπαράγεται εδώ και δεκαετίες το ακόλουθο κλισέ

"Για να βγάλεις λεφτά πρέπει είτε να κληρονομήσεις είτε να καλοπαντρευτείς ή να κλέψεις (νόμιμα ή όχι)"

Όσον αφορά τον Μαρξ, υπάρχουν σημερινοί μελετητές του, πχ ο Wolff, ο οποίος ήταν και καθηγητής των Παπανδρέου - Σαμαρά, που έχουν δημιουργήσει τις βασικές καμπύλες και διακρίνεται το μοτίβο που περιγράφει ο Πικετύ: "κάτι συνέβη" από τη δεκαετία του '70 και από τότε η αμοιβή της εργασίας δεν ακολουθεί την παραγωγικότητά της.

ας μην συνεχίσουμε με υποανάπτυκτα πράγματα όπως πετρέλαιο και χρέος

Μόνιμη Ύφεση στη Δύση

Άνθρωποι με οικονομική σκέψη έχουν αναπτύξει θεωρίες που οδηγούν σε συμπέρασμα ότι οι δυτικές ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν φτάσει σε "ταβάνι" ανάπτυξης, ειδικά ύστερα από τη δεκαετία του '90.
Υπάρχουν οικονομολόγοι, οικονομικοί αναλυτές αλλά και traders που έχουν αντιληφθεί ότι "η Ιαπωνία είναι ο οδηγός των ανεπτυγμένων οικονομιών", δηλαδή η αδυναμία αποφυγής ενός μόνιμου αποπληθωρισμού της οικονομίας, μια συνεχής - επί δεκαετίων - πορεία ουσιαστικής μη-ανάπτυξης.
Αυτό το μήνα έχουμε το βαρύ πυροβολικό Larry Summers να εκφωνεί δημοσίως το ίδιο συμπέρασμα.



link Larry Summers on the Danger of a Japan-Like Generation of Secular Stagnation Here in the North Atlantic

"It is not over until it is over…. We may well need, in the years ahead, to think about how we manage an economy in which the zero nominal interest rate is a chronic and systemic inhibitor of economic activity, holding our economies back, below their potential…"

Στη συνέχεια μπορείτε να διαβάσετε το άρθρο του Euro2day σχετικά με την ομιλία του Summers.
Προτείνω βέβαια να δείτε το video, είναι πολύ καλύτερο.
Μετά το άρθρο, βρίσκονται links σχετικών post του Krugman, o οποίος βρίσκεται πολύ κοντά στις απόψεις του Summers μέσω της "παγίδας ρευστότητας" (ορισμοί του κενσϋανού πυλώνα εδώ και εδώ και εδώ).
Δεν ξέρω πως θα σας ακουστεί, όμως ο Summers, όσων αφορά τη δομή της λύσης που προτείνει στην ομιλία του, δείχνει να βρίσκεται κοντά στο πυρήνα της σκέψης των γερμανών ρεπουμπλικάνων - πχ Hans-Werner Sinn: Why Draghi was wrong to cut interest rates, αντίθετα με τον Krugman που θεωρεί ότι ακόμα και τα helicopter money είναι ευπρόσδεκτα.
Προσωπικά, θεωρώ ότι οι Αμερικάνοι δεν πρόκειται να εγκλωβιστούν στο βαθμό που συνέβη στην Ιαπωνία, είναι από τη φύση τους περίσσότερο ευέλικτοι και ευρηματικοί.

Κίνδυνος «μακροχρόνιας ύφεσης» στη Δύση

«Κάτι έχει αλλάξει στη λειτουργία των δυτικών οικονομιών, ίσως με αρχή τη δεκαετία του '80, χωρίς ακόμα και τώρα να είναι ακόμη ορατή η αλλαγή, κάτι που δεν αντιμετωπίζεται ούτε με τις φούσκες που ενίοτε δημιουργούνται. Η οικονομική στασιμότητα και η ύφεση φαίνεται ότι γίνονται ενδημικά χαρακτηριστικά των δυτικών οικονομιών».
Aυτό υποστηρίζει ο διάσημος Larry Summers, επίτιμος πρόεδρος του Harvard και πρώην υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ. Άποψη που στηρίζει κι ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, ταράσσοντας τα νερά στους διεθνείς κύκλους άσκησης οικονομικής πολιτικής.
Την άποψή τους ενισχύει το γεγονός ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες δεν έχουν εξέλθει από τη στασιμότητα παρότι έχουν περάσει τουλάχιστον πέντε χρόνια από τη μεγάλη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Με άλλα λόγια, δεν δημιουργείται ικανοποιητική ζήτηση στις οικονομίες της Δύσης, εδώ και πολλά χρόνια, ενώ η θετική επίδραση από τις φούσκες, άλλοτε στην τεχνολογία κι άλλοτε στα ακίνητα, γίνεται ολοένα και πιο περιορισμένη.
Εν ολίγοις, το πρόβλημα φαίνεται πως θα είναι μόνιμο αλλάζοντας τις συνθήκες λειτουργίας των παραδοσιακών οικονομικών μοντέλων. Φαίνεται πως δημιουργείται μια νέα κατάσταση την οποία στο εξής θα θεωρούμε κανονική, ένα «new normal» με πολύ χαμηλά επιτόκια.
Το πρόβλημα είναι ότι οι κεντρικές τράπεζες μπορούν να κατεβάσουν τα επιτόκια στο μηδέν. Αλλά το φυσιολογικό επιτόκιο με το οποίο θα οδηγούμασταν σε συνθήκες πλήρους απασχόλησης είναι πλέον κατά τους οικονομολόγους αρνητικό. Όμως, αν υπάρξει αρνητικό επιτόκιο τα λεφτά θα φύγουν από τις τράπεζες και θα πάνε σε σεντούκια. Ποιες λύσεις βλέπουν οι διάσημοι οικονομολόγοι.

Το πραγματικό πρόβλημα της οικονομίας

Στην ομιλία του στο ΔΝΤ ο Larry Summers τόνισε ότι η αδυναμία της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ να μειώσει κάτω του μηδενός το ονομαστικό επιτόκιο, γεγονός που αποδυναμώνει την ισχύ της πολιτικής της, είναι το πιεστικότερο πρόβλημα για την οικονομία της υπερδύναμης.
Όπως σημείωσε, τα τελευταία 50 χρόνια, η Federal Reserve προχωρούσε σε μειώσεις των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων της κατά τη διάρκεια υφέσεων για να τονώσει την οικονομική ανάπτυξη. Τώρα, έχει δημιουργηθεί ένα νέο πρόβλημα. Η Fed κατέβασε το επιτόκιο στο μηδέν, όμως ακόμα η ανάκαμψη είναι αργή.
Το πρόβλημα, όπως επισήμανε ο Summers, είναι ότι το φυσιολογικό επιτόκιο -σημείο όπου οι επενδύσεις και οι καταθέσεις θα οδηγούσαν σε επίπεδα πλήρους απασχόληση- είναι πλέον αρνητικό. Η Fed δεν μπορεί να μειώσει το ονομαστικό επιτόκιο κάτω του μηδενός διότι ο κόσμος θα επιλέξει τότε να καταχωνιάσει τα χρήματά του αντί να τα ξαναβάλει στην τράπεζα. Αυτό ονομάζεται zero lower bound (ζώνη μηδενικών επιτοκίων) και έχει περιορίσει την ισχύ της δράσης της.
Για να αντισταθμιστεί αυτό το πρόβλημα, η Fed έχει χρησιμοποιήσει μη συμβατικά προγράμματα, όπως το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης (QE). Έχει στόχο να μειώσει τα μακροπρόθεσμα επιτόκια και να φέρει μεγαλύτερες επενδύσεις. Το QE είναι ο τεχνικός όρος για την αγορά από τη Fed ομολόγων και άλλων τίτλων ύψους δισεκατομμυρίων δολαρίων.
Ακόμα και με αυτές τις κινήσεις, όμως, το φυσιολογικό επιτόκιο παραμένει κολλημένο κάτω από το μηδέν. Η μείωση των βραχυπρόθεσμων επιτοκίων είναι το ισχυρότερο εργαλείο που έχει η Fed για να τονώσει την απασχόληση σε περιόδους ύφεσης, όμως η ισχύς του έχει περιοριστεί από το zero lower bound και γι' αυτό η ανάκαμψη είναι αδύναμη.
Το πραγματικό πρόβλημα όμως είναι ευρύτερο. Εάν υπάρξει νέα ύφεση τώρα ή τα επόμενα χρόνια, η Fed θα έχει ακόμα πιο περιορισμένη δυνατότητα να την αντιμετωπίσει, αφού τα επιτόκιά της είναι ήδη μηδενικά, προειδοποίησε ο L. Summers.
«Φανταστείτε μια κατάσταση όπου το φυσιολογικό επιτόκιο και το επιτόκιο εξισορρόπησης έχουν μειωθεί σημαντικά κάτω από το μηδέν», ανέφερε. «Τότε η συμβατική μακροοικονομική λογική μας αφήνει με ένα πολύ σοβαρό πρόβλημα. Ο λόγος είναι ότι όλοι φαίνεται να συμφωνούμε στο ότι αν και μπορείς να διατηρήσεις τα επιτόκια των ομοσπονδιακών καταθέσεων σε χαμηλό επίπεδο για πάντα είναι πολύ πιο δύσκολο να εφαρμόσεις έκτακτα μέτρα για πάντα, αν και τα προβλήματα μπορεί να συνεχίσουν να υπάρχουν για πάντα».
Σύμφωνα με τον ίδιο, θεωρητικά υπάρχουν κάποιοι τρόποι με τους οποίους μπορεί να αντιμετωπιστεί αυτό το θέμα:
* Η Fed θα μπορούσε να επιτρέψει την ύπαρξη υψηλότερου πληθωρισμού, δίνοντας έτσι κίνητρα στον κόσμο να ξοδέψει χρήματα αντί να τα καταχωνιάζει.
* Θα μπορούσαμε να κινηθούμε προς μια κοινωνία χωρίς ρευστό, όπου όλο το χρήμα θα είναι ηλεκτρονικό. Αυτό θα καθιστούσε αδύνατο το καταχώνιασμα των χρημάτων εκτός τράπεζας, δίνοντας τη δυνατότητα στη Fed να μειώσει τα επιτόκια κάτω του μηδενός και ωθώντας τον κόσμο να ξοδέψει περισσότερα.
Και οι δύο ιδέες, θεωρητικά, θα ξεπερνούσαν το πρόβλημα του zero lower bound.
«Νομίζω πως αυτό που δεν έχει αντιληφθεί ο κόσμος είναι ότι τίποτα δεν έχει τελειώσει» και ότι «μπορεί να χρειαστεί τα ερχόμενα χρόνια να σκεφτούμε πώς θα διαχειριστούμε μια οικονομία στην οποία τα μηδενικά ονομαστικά επιτόκια αποτελούν χρόνιο και συστημικό εμπόδιο για τις οικονομικές δραστηριότητες», δήλωσε ο Summers.

Επικροτεί ο Krugman

«Και οι δικές μου σκέψεις είναι παρόμοιες, όμως η διατύπωση του Larry (Summers) είναι πολύ πιο ξεκάθαρη και δυνατή, και συνολικά καλύτερη απ' οτιδήποτε έχω κάνει εγώ ποτέ», σχολίασε στη στήλη του στους New York Times ο Paul Krugman.
Αναπτύσσοντας περαιτέρω τις δηλώσεις Summers, ο Krugman εξήγησε πως, αν και δεν χρησιμοποιεί τον όρο παγίδα ρευστότητας, κινείται αποδεχόμενος ότι η αμερικανική είναι μια οικονομία της οποίας η νομισματική πολιτική περιορίζεται εκ των πραγμάτων από τη ζώνη των μηδενικών επιτοκίων (ακόμα και αν θεωρήσει κανείς ότι οι κεντρικές τράπεζες θα έπρεπε να κάνουν περισσότερα) και πως αυτό αντιστοιχεί σε μια κατάσταση στην οποία το φυσιολογικό επίπεδο των επιτοκίων -δηλαδή το επιτόκιο στο οποίο το επιθυμητό επίπεδο αποταμιεύσεων και το επιθυμητό επίπεδο επενδύσεων θα συνέπιπταν με την πλήρη απασχόληση- είναι αρνητικό.
Στην κατάσταση αυτή, οι συνήθεις κανόνες της οικονομικής πολιτικής δεν ισχύουν, αφού οι αποταμιεύσεις πλήττουν την οικονομία, ακόμα και τις επενδύσεις, και η εμμονή στα χρέη και στα ελλείμματα βαθαίνουν την ύφεση.
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι δαπάνες, ακόμα και οι μη παραγωγικές, είναι καλύτερες από το τίποτα. Κατά τον Krugman, ο Summers δηλώνει επίσης εμμέσως ένα σημαντικό επακόλουθο: ότι δηλαδή αυτό δεν ισχύει μόνο για τις δημόσιες δαπάνες και πως και οι περιττές ιδιωτικές δαπάνες είναι καλές. «Πολλοί απεχθάνονται αυτήν τη λογική - θέλουν να υπάρχει ηθική στην οικονομία και δεν ενδιαφέρονται για το πόσοι θα υποφέρουν», σχολιάζει ο Krugman. «Όμως εδώ έρχεται το ριζοσπαστικό κομμάτι της παρουσίασης του Summers: η εκτίμησή του ότι αυτή μπορεί να μην είναι απλώς μια προσωρινή κατάσταση».
«Γνωρίζουμε τώρα πως η οικονομική επέκταση του 2003-2007 οφείλεται σε μια φούσκα. Έτσι, μπορεί να μπει κανείς στον πειρασμό να πει ότι η νομισματική πολιτική συνέχεια ήταν πολύ χαλαρή και πως τα χαμηλά επιτόκια έχουν ενθαρρύνει την επανεμφάνιση φούσκας. Όμως, όπως τονίζει ο Summers, υπάρχει ένα μεγάλο πρόβλημα αναφορικά με τον ισχυρισμό ότι η νομισματική πολιτική υπήρξε πολύ χαλαρή και αυτό είναι η έλλειψη πληθωρισμού».
Όπως αναφέρει ο Summers «ούτε η μεγάλη φούσκα ήταν αρκετή να παραγάγει συνολικά ζήτηση… Ούτε με την τεχνητή διέγερση της ζήτησης που προήλθε από όλη την οικονομική απρονοησία βλέπεις την υπέρβαση(…), το πρόβλημα μπορεί να είναι εκεί για πάντα».
Σύμφωνα με τον Krugman, η απάντηση του Summers είναι ότι ίσως η αμερικανική οικονομία χρειάζεται τις φούσκες για να μπορέσει να επιτύχει επίπεδα πλήρους απασχόλησης και ότι όταν αυτές απουσιάζουν η οικονομία έχει αρνητικά φυσιολογικά επιτόκια.
Ο Summers έκανε λόγο για χρόνια οικονομική στασιμότητα, που οφείλεται σε δημογραφικούς παράγοντες, η οποία έχει ακραίες επιπτώσεις. Όπως επισήμανε, ακόμα και οι policymakers που είναι πρόθυμοι να παραδεχθούν ότι η παγίδα ρευστότητας κάνει τη συμβατική αντίληψη περί σύνεσης στην πολιτική να μοιάζει με ανοησία θεωρούν ότι πρέπει να δράσουν τώρα προκειμένου να αποτρέψουν μελλοντικές κρίσεις. Ωστόσο, η τωρινή κρίση δεν έχει περάσει και, όπως τόνισε ο Summers, «τα περισσότερα από αυτά που θα γίνονταν υπό την αιγίδα της αποτροπής μιας μελλοντικής κρίσης θα ήταν αντιπαραγωγικά».
Κατά τον ίδιο, η επίσημη ατζέντα περιλαμβάνει λιγότερα μέτρα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής απ' ό,τι παλαιότερα, παρά το γεγονός ότι η οικονομία παραμένει σε βαθύτατη κάμψη. Επίσης, ακόμα και η βελτίωση των χρηματοοικονομικών κανονισμών δεν είναι απαραίτητα κάτι καλό, αφού μπορεί να αποθαρρύνει τον ανεύθυνο δανεισμό, σε μια περίοδο όπου οποιεσδήποτε δαπάνες είναι καλές για την οικονομία.
Το βασικό πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι τα πραγματικά επιτόκια είναι πολύ υψηλά - παρότι είναι αρνητικά (μηδενικά ονομαστικά επιτόκια μείον κάποιο ποσοστό πληθωρισμού). Εάν όμως η αγορά θέλει ένα πολύ αρνητικό πραγματικό επιτόκιο, τότε τα προβλήματα θα επιμείνουν μέχρις ότου βρεθεί τρόπος να υπάρξει ένα τέτοιο επιτόκιο.
Κατά τον Krugman, μια λύση στο πρόβλημα αυτό θα ήταν η ανασυγκρότηση ολόκληρου του νομισματικού συστήματος - όπως για παράδειγμα με την κατάργηση του φυσικού χρήματος και με την πληρωμή αρνητικών επιτοκίων στις καταθέσεις. Ένας άλλος τρόπος θα ήταν να αξιοποιηθεί το επόμενο boom -είτε αυτό πρόκειται για φούσκα είτε οφείλεται σε επεκτατική δημοσιονομική πολιτική- ώστε να αυξηθεί ο πληθωρισμός και να παραμείνει σε διαχειρίσιμο επίπεδο.
«Προτάσεις τέτοιου είδους, βέβαια, προκαλούν οργισμένες αντιδράσεις», σχολιάζει ο Krugman. «Όμως, σε μια παγίδα ρευστότητας, οι αποταμιεύσεις μπορεί να είναι προσωπική αρετή, αλλά κοινωνικά καθίστανται ελάττωμα».
Όπως λέει και ο Summers, η κρίση δεν έχει τελειώσει μέχρι να… τελειώσει. Και η οικονομική πραγματικότητα τώρα είναι ότι οι κανόνες της ύφεσης θα έχουν εφαρμογή για πολύ μεγάλο διάστημα.

Paul Krugman

Secular Stagnation, Coalmines, Bubbles, and Larry Summers

Me Too! Blogging

Η Ευρώπη βιώνει μια νέα Μεγάλη Ύφεση

Ο διάσημος οικονομολόγος Paul Krugman, στο προσωπικό του blog στους New York Times, συγκρίνει την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά την κρίση του 2008 σε σχέση με την αντίστοιχη ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά το Μεγάλο Κράχ στις ΗΠΑ, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1930.
Όπως φαίνεται από το γράφημα, ενώ η ύφεση του 30' ήταν βαθύτερη αλλά ακολούθησε μία πολύ δυναμική ανάκαμψη, σε αυτή την κρίση  η Ευρώπη μπορεί να βίωσε ηπιότερη ύφεση αλλά αντιμετωπίζει σαφείς δυσκολίες στην ανάκαμψη.
Για τις χώρες της Ευρωζώνης, η ανάκαμψη όχι μόνο υπήρξε ασθενής αλλά εμφανίζει στασιμότητα.
Ετσι, η Ευρώπη του 2013, με τα μνημόνια και τα μέτρα λιτότητας, δεν τα πάει και τόσο καλά σε σχέση με την Ευρώπη του 1935 και όλα δείχνουν ότι την επόμενη χρονιά η ανάκαμψη θα είναι ασθενέστερη από αυτή που είχε επιτευχθεί την περίοδο της Μεγάλης Ύφεσης, σημειώνει ο Paul Krugman.

http://www.newmoney.gr/gallery/7611/i-eyropi-vionei-mia-nea-megali-ufesi

Krugman: Η Κύπρος πρέπει να φύγει από το ευρώ

 Την θέση ότι η έξοδος της Κύπρου από το ευρώ είναι καλύτερη από την οδό σκληρής λιτότητας εντός Ε.Ε. διατυπώνει ο νομπελίστας οικονομολόγος Πώλ Κρούγκμαν, σε άρθρο του στους New York Times.

Όπως σημειώνει στο άρθρο του ο κ. Κρούγκμαν: 

"Ένας αναγνώστης που σέβομαι με είχε ευγενικά προκαλέσει να του απαντήσω τι θα έπρεπε να πράξει η Κύπρος – αφήνοντας απ’ έξω τον όποιο πολιτικό ρεαλισμό. Και έχει δίκιο: Ενώ θεωρώ ότι είναι σωστό να ξοδεύω τον περισσότερο χρόνο μου γράφοντας τα άρθρα μου στα πλαίσια του πολιτικού ρεαλισμού και να βασίζομαι σε ένα συνδυασμό από αιτίες, είναι καλό καμιά φορά απλά να δηλώνω τι θα έκανα αν μου δινόταν η ευκαιρία.

Οπότε ναι, η Κύπρος θα έπρεπε να αφήσει το ευρώ. Τώρα.

Ο λόγος είναι ξεκάθαρος: Η παραμονή στο ευρώ σημαίνει βαθιά ύφεση η οποία θα κρατήσει για πολλά χρόνια την ώρα που η Κύπρος θα προσπαθεί να χτίσει τον νέο της εξαγωγικό κλάδο. Φεύγοντας από το ευρώ και αφήνοντας το νέο νόμισμα να υποτιμηθεί σημαντικά, τότε θα δώσει ώθηση στο νέο κτίσιμο των εξαγωγών.

Αν εξετάσουμε το εξαγωγικό προφίλ της Κύπρου, τότε θα δούμε τη ζημιά που θα πρέπει να υποστεί η χώρα. Είναι μια ανοιχτή οικονομία με δύο κύριες εξαγωγές, τον τραπεζικό κλάδο και τον τουρισμό, με τον ένα από αυτούς ουσιαστικά να εξαφανίζεται. Αυτό από μόνο του θα οδηγήσει σε καθίζηση την οικονομία. Και πέρα από αυτό, η τρόικα ζητά νέα μέτρα λιτότητας, αν και η χώρα θεωρητικά διαθέτει πρωτογενές πλεόνασμα προυπολογισμού. Δε θα μου έκανε εντύπωση αν έβλεπα πτώση 20% στο πραγματικό ΑΕΠ.

Ποιος όμως είναι ο δρόμος μπροστά; Η Κύπρος χρειάζεται ένα οικονομικό άλμα στον τουρισμό, συν μια ταχεία ανάπτυξη σε εξαγωγικούς κλάδους, η πρόβλεψή μου είναι ότι ο αγροτικός τομέας θα πρωτοστατήσει, αν και δεν γνωρίζω πολλά για το συγκεκριμένο ζήτημα. Ο φανερός τρόπος για να φτάσουμε εκεί είναι μέσω μεγάλης υποτίμησης. Ναι, γιατί πιθανότατα αυτό θα φέρει φθηνές συμφωνίες που θα προσελκύσει τα βρετανικά τουριστικά πακέτα.

Η Κύπρος μπορεί να φθάσει στο ίδιο σημείο κόβοντας τους μισθούς, αλλά θα χρειαστεί πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και θα προκαλέσει περισσότερη καταστροφή.

Όμως, είναι πιθανό να αποχωρήσει κανείς από το ευρώ; Το επιχείρημα του Eichengreen -ότι ακόμη και η υπόνοια εξόδου από το ευρώ θα δημιουργούσε άτακτη φυγή κεφαλαίων και bank runs- δεν ισχύει σε αυτή την περίπτωση: Οι τράπεζες της Κύπρου είναι κλειστές και έχουν επιβληθεί περιορισμοί κεφαλαίων. Οπότε, εάν ήμουν δικτάτορας, θα επέκτεινα την τραπεζική αργία τόσο, ώστε να μπορέσω να προετοιμάσω τη χώρα για το νέο νόμισμα.    

Και τι θα γίνει με τα χαρτονομίσματα; Δεν είμαι ειδικός σε αυτά τα θέματα, αλλά έχω ακούσει προτάσεις ότι είναι πιθανό να τεθούν σε κυκλοφορία χρεωστικές κάρτες, ώστε οι επιχειρήσεις να μπορούν να δουλέψουν χωρίς να περιμένουν να τυπωθεί νέο χρήμα.

Η κυβέρνηση θα μπορούσε επίσης να εκδώσει προσωρινά χρεογραμμάτια, τα IOUs, που δεν είναι σαν τα τυπικά χαρτονομίσματα, ως ένα μεταβατικό μέτρο.

Ναι, όλα ακούγονται κάπως λύσεις απελπισίας και αυτοσχεδιασμοί. Όμως η απελπισία είναι φυσιολογική σε αυτή την περίπτωση. Διαφορετικά μιλάμε για λιτότητα "α λά Ελληνικά" ή ακόμη χειρότερα, σε μια οικονομία όπου τα θεμελιώδη μεγέθη, χάρη στην κατάρρευση της offshore τραπεζικής, είναι σε πολύ χειρότερη κατάσταση από ότι ήταν ποτέ στην Ελλάδα.

Η εκτίμησή μου είναι ότι τίποτε από αυτά δεν θα γίνει, τουλάχιστον αμέσως. Η ηγεσία της χώρας θα φοβηθεί το άλμα στο άγνωστο που θα μπορούσε να προέλθει από μια έξοδο από το ευρώ, παρά τον προφανή τρόμο της προσπάθειας να παραμείνουν στο κοινό νόμισμα. Όμως, όπως είπα, θεωρώ ότι η έξοδος από το ευρώ είναι αυτό που πρέπει να κάνουν". 

http://www.euro2day.gr/specials/opinions/132/articles/766268/Article.aspx

Krugman: Αναπόφευκτο το κούρεμα στην Κύπρο, πρέπει να βγει από το ευρώ

Η Κύπρος κατάφερε να συνδυάσει όλα όσα πήγαιναν στραβά στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες, γράφει ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman στο σημερινό blog του.
1. Έναν εκτός ελέγχου τραπεζικό κλάδο που στηρίζεται πάνω σε ένα μη βιώσιμο επιχειρηματικό μοντέλο.
2. Μία φούσκα του εγχώριου real estate στο μέγεθος της ισπανικής ή της ιρλανδικής.
3. Τεράστια εσωτερική υπερτίμηση, με το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών να ξεπερνά το 2008 το 15% του ΑΕΠ.
Τι μπορεί να γίνει; Αναρωτιέται ο Krugman. Και ξεκαθαρίζει ότι η Κύπρος δεν μπορεί να αντεπεξέλθει στις υποχρεώσεις της, που κυρίως έχουν τη μορφή καταθέσεων. Κάτι που σημαίνει ότι ένα κούρεμα των καταθέσεων είναι αναπόφευκτο.
Σύμφωνα με τον Krugman, το αρχικό λάθος (του Eurogroup) έγινε με κοινή ευθύνη των Ευρωπαίων και των Κυπρίων.
“Στο τέλος, όλα μάλλον θα καταλήξουν σε κάποια εκδοχή αυτού που έπρεπε να έχει γίνει από την αρχή. Σε ένα μεγάλο haircut στις καταθέσεις άνω των 100.000 ευρώ”, σημειώνει.
Προσθέτει, όμως, ότι ακόμα και μετά από αυτό, η κατάσταση δεν θα είναι υπό έλεγχο. Υπάρχει ακόμα μία φούσκα ακινήτων έτοιμη να σκάσει, ένα τεράστιο πρόβλημα ανταγωνιστικότητας και μετά τη διάσωση, η Κύπρος, θα έχει χρέος ίσο με το ελληνικό.
Η λύση της Ισλανδίας είναι καλύτερη για την Κύπρο από ό,τι για την ίδια την Ισλανδία, επισημαίνει ο Krugman, καθώς μία επιστροφή στην κυπριακή λίρα και υποτίμηση του νομίσματος θα φέρει ενίσχυση του τουρισμού.
“Αλλά θα είναι οι Κύπριοι, που δεν έχουν συμφιλιωθεί με την ιδέα του τέλους του αδιέξοδου επιχειρηματικού τους μοντέλου, πρόθυμοι να καταφύγουν εκεί;”, λέει ο Krugman.

http://www.newmoney.gr/article/6181/krugman-anapofeykto-koyrema-stin-kypro-prepei-na-vgei-apo-eyro

Η Κύπρος σε ρόλο... αγγελιαφόρου

The Washington Post

Λογικά ό,τι συμβαίνει στην Κύπρο θα παραμείνει στην Κύπρο! Με πληθυσμό που μόλις υπερβαίνει το ένα εκατομμύριο και μια οικονομία που αντιστοιχεί μόλις στο 0,2% της Ευρωζώνης, η χώρα φαίνεται πολύ μικρή για να έχει ιδιαίτερη σημασία στην παγκόσμια σκηνή. Και όμως, αυτήν την εβδομάδα πρωταγωνιστεί μετά την κατάργηση των εγγυήσεων καταθέσεων για ποσό άνω των 100.000 ευρώ. Οπως αναφέρει ο Ν. Βέρον του Ινστιτούτου Peterson, «μέχρι το προηγούμενο Σαββατοκύριακο, οι καταθέσεις θεωρούνταν ασφαλείς. Τα γεγονότα είναι κατακλυσμικά. Μπαίνουμε σε ένα νέο κόσμο, όπου οι καταθέσεις δεν είναι πλέον εγγυημένες...». Αυτό το οποίο φοβούνται τόσο ο Βέρον όσο και πολλοί άλλοι είναι ότι σε μια μελλοντική χρηματοπιστωτική κρίση οι απλοί καταθέτες, φοβούμενοι για τα χρήματά τους, θα επιδιώξουν μαζικά αναλήψεις από τους τραπεζικούς λογαριασμούς τους, χειροτερεύοντάς την.
Στην Κύπρο, η κυβέρνηση κήρυξε «αργία» κλείνοντας τις τράπεζες. Στην προσπάθειά της, εξάλλου, να κατευνάσει τα πνεύματα, η κυβέρνηση της Λευκωσίας προτεινε την εξαίρεση από την έκτακτη αυτή φορολογία των πρώτων 20.000 ευρώ από κάθε καταθετικό λογαριασμό. Ομως, και αυτη η πρόταση απερρίφθη από την κυπριακή Βουλή. Μεγάλη ανησυχία επικρατεί, όμως, ότι οι δοκιμαζόμενες Ιταλία και Ισπανία, με την τρίτη και τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία στην Ευρωζώνη αντιστοίχως, θα επαπειληθούν τώρα με μαζικές εκροές κεφαλαίων.
Οπως αναφέρει ο Ντ. Ελιοτ, του Ινστιτούτου Brookings, «όσοι έχουν καταθέσεις σε μια οικονομικά εξασθενημένη χώρα θα σκεφτούν πολύ σοβαρά τη μεταφορά των χρημάτων τους σε μια πιο υγιή, κάτι που εύκολα μπορεί να κάνει κάποιος στην Ευρωζώνη... ενδέχεται επίσης να θελήσει να κάνει κάτι ακόμη πιο εύκολο, όπως να επενδύσει τις καταθέσεις του σε ομόλογα, μετοχές ή άλλα αξιόγραφα».
Ο έκτακτος φόρος στις καταθέσεις αποτελεί το αντάλλαγμα που καλείται να προσφέρει η Κύπρος για να αποφύγει την πτώχευση. Αντί να επιμείνουν στην καταστρατήγηση της εγγύησης των καταθέσεων, οι Ευρωπαίοι ηγέτες θα μπορούσαν –σε συνεργασία με το ΔΝΤ– να προσφέρουν στην Κύπρο περισσότερα κεφάλαια για τη διάσωση της δημόσιας οικονομίας της. Από το τρέχον σχέδιο προβλέπεται η παροχή ποσού 10 δισ. ευρώ από τους πιστωτές και η άντληση άλλων 5,8 δισ. από τη φορολόγηση των καταθέσεων. Οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ μπορούσαν να είχαν προσφέρει στην Κύπρο ολόκληρο το ποσόν. Με δεδομένο ότι η διάσωση της ελληνικής, της ιρλανδικής και της πορτογαλικής οικονομίας κόστισε εκατοντάδες δισ. ευρώ, το ποσόν που απαιτείται για την Κύπρο είναι σχετικώς μικρό. Βασει αυτού του σκεπτικού, δεν ήταν το ποσόν που «έκρινε την κατάσταση», αλλά το «μήνυμα» που κρίθηκε ότι πρέπει να δοθεί.
Η καγκελάριος Μέρκελ, η οποία θα αναμετρηθεί στις αρχές του φθινοπώρου στην κάλπη, δεν μπορούσε να εμφανιστεί ως προστάτις των πλουσίων Ρώσων. Η επιβολή φόρου στις καταθέσεις των Ρώσων και άλλων ξένων καταθετών τους αναγκάζει να αναλάβουν μέρος της διάσωσης της κυπριακής οικονομίας. Οπως και να ’ναι, το κυπριακό τραπεζικό σύστημα χρειαζόταν στήριξη μετά το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους. Η κατάσταση της κυπριακής οικονομίας θα χειροτερέψει πριν αρχίσει να βελτιώνεται. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις, εφ’ όσον χάσουν από τις καταθέσεις τους, θα «μαζευτούν». Το πραγματικό θέμα, όμως, δεν είναι η Κύπρος. Είναι το αν αυτό που ξεκίνησε στην Κύπρο θα συνεχιστεί αλλού. Αν ναι, τα προγνωστικά γαι την Ευρώπη είναι πλέον πολύ πολύ χειρότερα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_20/03/2013_514639

___________________________________

δηλαδή ο Κρούγκμαν που τα έγραψε πρώτος στους ΝΥΤ ήταν εκτός τόπου και χρόνου;
κάποιοι πρέπει να συνειδητοποιήσουν τι διαφορά στη σκέψη που έχει ένας αμερικάνος με έναν βοριοευρωπαίο...

___________________________________

P. Krugman: Σινιάλο για bank run η απόφαση για την Κύπρο
Οι Ευρωπαίοι ηγέτες καλούν ουσιαστικά τους πολίτες να προχωρήσουν σε μαζικές αναλήψεις σχολιάζει στο blog του στους New York Times ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman. Στο άρθρο του ο Krugman παραδέχεται πως δεν μπόρεσε να προβλέψει τις αποφάσεις του Eurogroup καθώς είχε στραμμένη την προσοχή του στην Ελλάδα, την Ιταλία, την Ισπανία και την Πορτογαλία .

Όπως επισημαίνει ο νομπελίστας οικονομολόγος η Κύπρος θεωρείται φορολογικός παράδεισος, ειδικά για τα περιουσιακά στοιχεία Ρώσων επιχειρηματιών. Αυτό σημαίνει πως η χώρα έχει έναν υπερβολικά μεγάλο τραπεζικό κλάδο, όπως η Ισλανδία, και πως μία διάσωση χωρίς κούρεμα θα ήταν διάσωση όχι μόνο της Κύπρου αλλά και Ρώσων αμφιβόλου ακεραιότητας και ηθικής.

«Το μεγάλο πρόβλημα, ωστόσο είναι ότι το κούρεμα δεν αφορά μόνο τις μεγάλες ξένες καταθέσεις.  Το κούρεμα των μικρών εγχώριων καταθέσεων είναι λίγο μικρότερο, αλλά εξακολουθεί να είναι σημαντικό. Είναι σαν οι Ευρωπαίοι κρατούν μια φωτεινή πινακίδα, που να γράφει στα ελληνικά και στα ιταλικά, "είναι καιρός να τρέξετε στις τράπεζες σας".

Η αυριανή ημέρα και οι αμέσως επόμενες θα πρέπει να είναι πολύ ενδιαφέρουσες, καταλήγει στο σχόλιό του ο Krugman.

 http://capital.gr.msn.com/Article.aspx?id=1753080

 

«Ζούμε ιστορικές στιγμές, το project της ΕΕ πεθαίνει»

O Paul Krugman συνιστά μέσα από τη στήλη του στους New York Times να προσέξουμε τα όσα δήλωσε στο Bloomberg ο πρώην επικεφαλής της Κεντρικής Τράπεζας της Κύπρου Αθανάσιος Ορφανίδης.

Ο κ. Ορφανίδης εμφανίστηκε...


...κάτι περισσότερο από απαισιόδοξος δηλώνοντας ότι η αντιμετώπιση της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Κύπρο δείχνει ότι το project της (ενωμένης) Ευρώπης πεθαίνει:

We are witnessing historic times. What we are witnessing is the slow death of the European Project. We are in a situation that some European governments are essentially taking actions that are telling citizens of other member states that they are not equal under the law(...)
What we have seen in the last few days is a very serious blunder by European governments that are essentially blackmailing the government of Cyprus to confiscate the money that belongs rightfully to depositors in the banking sector in Cyprus. It is not clear how this can affect in a positive matter the European project going forward."  

http://www.parapolitiki.com/2013/03/zoume-istorikes-stigmes-to-project-tis-ee-pethainei.html

Shorter Cyprus

So, a quick summary: The Germans don’t want a Cyprus collapse / exit from the euro, but they also don’t want the spectacle of German taxpayers bailing out Russian money-launderers. So what they did instead was blackmail Cyprus into having Cypriot depositors bail out Russian money-launderers. That way Germany’s hands are clean.
Am I missing something?
Also, pretty awesomely straight talk from Athanasios Orphanides.

http://krugman.blogs.nytimes.com/2013/03/19/shorter-cyprus/

Krugman: the Commission won’t change course until catastrophe strikes

Until morale improves. So says José Manuel Barroso, in a letter to the European Council saying that what Europe needs is — surprise — more austerity.
I’m tempted to do a point by point analysis of the data Barroso presents to claim that adjustment is proceeding at an acceptable pace. We know, for example, that what looks like a surge in Irish competitiveness is in large part a compositional effect, in which the relative robustness of highly capital-intensive industries (pharma) creates the illusion of a productivity boom. We also know that even where there are genuine improvements in export performance, as in Portugal, they aren’t contributing enough to aggregate demand to prevent a downward spiral from austerity.
But enough; clearly, the Commission won’t change course until catastrophe strikes. Mario Draghi’s actions, by stabilizing markets and bringing down spreads, bought Europe quite a lot of time; Europe is determined to waste all of it.

http://krugman.blogs.nytimes.com/2013/03/12/the-eurobeatings-will-continue

___________________________________________

νομίζω ότι είναι αρκετά τσαντισμένος για να φτάνει έτσι, στεγνά, σε αυτό το συμπέρασμα

Βολές Ρεν κατά Κρούγκμαν και επικριτών της λιτότητας

Στους επικριτές των πολιτικών λιτότητας, συμπεριλαμβανομένου του νομπελίστα οικονομολόγου Πολ Κρούγκμαν, απάντησε ο επίτροπος Όλι Ρεν, ο οποίος έκανε λόγο για «διαστρέβλωση» των στοιχείων με στόχο την απαξίωση των ευρωπαϊκών πολιτικών.
Σε συνέντευξη που παραχώρησε στη φινλανδική εφημερίδα Helsingin Sanomat, ο ευρωπαίος επίτροπος επί οικονομικών και νομισματικών θεμάτων επέκρινε όσους υποστηρίζουν ότι οι Βρυξέλλες θα έπρεπε να παρέχουν κίνητρα για την τόνωση των υπερχρεωμένων οικονομιών αντί να επιβάλλουν μέτρα λιτότητας.
«Αυτό που δεν καταλαβαίνω είναι πού στο καλό θα μπορούσαν να βρεθούν τα χρήματα για να παρασχεθούν κίνητρα», δήλωσε χαρακτηριστικά προσθέτοντας: «Ελπίζω ειλικρινά εκείνοι που είναι πιο έξυπνοι από εμένα να προτείνουν εναλλακτικούς τρόπους για εξασφάλιση πιστώσεων στην Ευρώπη».
Για να γίνει αυτό, θα έπρεπε να προφέρεται απεριόριστη φθηνή χρηματοδότηση είτε από τον ιδιωτικό κλάδο είτε από άλλα κράτη της Ευρωζώνης, εξήγησε ο κ. Ρεν, αντικρούοντας τα επιχειρήματα όσων τάσσονται υπέρ της επιβράδυνσης της δημοσιονομικής εξυγίανσης προκειμένου να αμβλυνθεί το κόστος για τους πολίτες.

Επίσης, κατηγόρησε τον Κρούγκμαν και τους υπόλοιπους επικριτές ότι διαστρέβλωσαν τα πορίσματα της περσινής μελέτης του ΔΝΤ σχετικά με τους «δημοσιονομικούς πολλαπλασιαστές» και τις επιπτώσεις των πολιτικών λιτότητας με στόχο να επιτεθούν στις ευρωπαϊκές πολιτικές.
«Ο Κρούγκμαν βάζει λόγια στο στόμα μου τα οποία στο φιλανδικό κοινοβούλιο θα χαρακτηρίζονταν “τροποποιημένη αλήθεια”», σημείωσε ο κ. Ρεν στην εφημερίδα, παραθέτοντας ένα φιλανδικό ευφημισμό για το ψέμα.
Ο αμερικανός οικονομολόγος είχε χαρακτηρίσει τον φινλανδό αξιωματούχο «Ρεν του Τρόμου» επειδή υποστηρίζει ότι οι πολιτικές δημοσιονομικής εξυγίανσης έχουν οδηγήσει σε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης της αγοράς προς τα κράτη της Ε.Ε.
Το μόνο που καθησύχασε την αγορά ήταν η δέσμευση της ΕΚΤ ότι θα προβεί σε αγορές κρατικών ομολόγων με στόχο τη στήριξη του ευρώ, υποστήριξε ο κ. Κρούγκμαν, χαρακτηρίζοντας τον κ. Ρεν «προσωποποίηση του αρνητισμού όσον αφορά στις επιπτώσεις της λιτότητας».
Τη συζήτηση αυτή πυροδότησαν οι εκτιμήσεις που δημοσιοποίησε η Κομισιόν τον περασμένο μήνα, σύμφωνα με τις οποίες η ύφεση στα κράτη της νότιας Ευρώπης θα βαθύνει περαιτέρω και θα διαρκέσει περισσότερο απ’ όσο είχε αρχικά υπολογιστεί.
Πηγή: Reuters

http://www.naftemporiki.gr/finance/story/625734

________________________________________________

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΤΟ ΒΙΟΓΡΑΦΙΚΟ ΤΟΥ ΟΛΙ ΡΕΝ!!!
ΣΑΣ ΠΡΟΚΑΛΩ!

ΜΙΛΑΜΕ ΓΙΑ ΕΝΑ ΤΥΠΟ ΠΟΥ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΔΟΥΛΕΨΕΙ ΟΥΤΕ ΜΙΑ ΩΡΑ ΣΕ ΑΥΤΗ ΤΗ ΖΩΗ!!!
ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΑΠΟΚΑΛΟΥΜΕ "ΠΑΙΔΙ ΤΟΥ ΚΟΜΜΑΤΙΚΟΥ ΣΩΛΗΝΑ"" (Ανδρουλάκης-ΠΑΣΟΚ, για να ξέρουμε πως εκφράζονται οι ΕΓΚΥΡΟΙ σε ανάλογες περιπτώσεις)
φοιτητική νεολαία
δημοτικός σύμβουλος
βουλευτής
ευρωβουλευτής
επικεφαλής και πανεπιστημιακού τμήματος... (οπότε ..έχει δουλέψει...)

κατά τα άλλα, εύλογη η απορία του: "που θα βρεθούν τα χρήματα"
ας αναρωτηθεί πρώτα, ΠΟΥ ΒΡΕΘΗΚΑΝ ΤΑ ΧΡΗΜΑΤΑ και δημιουργήθηκε αρχικά η ευρωπαϊκή φούσκα...

σχετικά με τους πολλαπλασιατές, καλύτερα να συννενοηθεί με τον Μπλανσάρ του ΔΝΤ, του πρώτου που επίσημα παραδέχτηκε το σχετικο "λάθος"...
 

Οι καβγάδες των οικονομολόγων, Επεισόδιο ΙΙ: Paul Krugman VS Niall Ferguson Πηγή: Οι καβγάδες των οικονομολόγων, Επεισόδιο ΙΙ: Paul Krugman VS Niall Ferguson

Στις Βρυξέλλες αλλά και όχι μόνο, η σκληρή επίθεση του νομπελίστα Paul Krugman στο Φινλανδό επίτροπο Olli Rehn αποτελεί τις τελευταίες ημέρες το talk of the town. O Krugman βλέπει στο πρόσωπο του Rehn το σύμβολο της καταστροφικής λιτότητας που επιβάλλεται στην Ευρώπη, και τον κατηγορεί ότι φέρνει τις “ιδέες-κατσαρίδες”, αυτές που όσο και εάν κανείς θέλει να ξεφορτωθεί, τελικά επανεμφανίζονται...
Αυτά τα σκληρά σχόλια “ξύπνησαν” παλιές έχθρες στον συνήθως βαρετό κόσμο των οικονομολόγων και των ακαδημαϊκών. Ο Niall Ferguson, που και στο παρελθόν έχει ανταλλάξει βαριές κουβέντες με τον Krugman, δεν θα άφηνε μια τέτοια ευκαιρία να περάσει ανεκμετάλλευτη.
“Κατά την άποψή μου, ο Paul Krugman έχει κάνει σημαντική ζημιά στην ποιότητα της δημόσιας συζήτησης για τα οικονομικά. Μπορεί να συγχωρηθεί για το γεγονός ότι κάνει λάθος, όπως συνήθως συμβαίνει, αν και δεν το παραδέχεται ποτέ. Μπορεί να συγχωρηθεί για το γεγονός ότι πολιτικοποιεί αδυσώπητα και μονότονα κάθε θέμα. Αυτό που είναι ασυγχώρητο είναι η πλήρης απουσία πολιτισμού που χαρακτηρίζει τα γραπτά του. Η αδυναμία του να συζητήσει ένα θέμα χωρίς να προσβάλει τον αντίπαλό του υπονοεί κάποιας μορφής βαθιά ανασφάλεια, ίσως το αποτέλεσμα παιδικού τραύματος. Είναι κρίμα που ένας κάποτε ταλαντούχος ακαδημαϊκός υποβιβάζει τον εαυτό του με αυτό τον τρόπο”, είπε ο Ferguson στο Bloomberg.
Ο Krugman, ασφαλώς, δεν θα μπορούσε παρά να πει την τελευταία λέξη. “Τι αξιοθρήνητη απάντηση.  Παρατηρήστε ότι κάνει αυτό ακριβώς που εγώ δεν κάνω ποτέ, δηλαδή μετατρέπει μία συζήτηση που στρέφεται γύρω από τις ιδέες, προσωπικό ζήτημα. Το μόνο που του έχω κάνει είναι ότι επεσήμανα ότι μοιάζει σαν να μην ξέρει για τι πράγμα μιλά και κάνει κατ΄ επανάληψη λάθος. Δεν θα έφτανα ποτέ στο σημείο να κάνω υποθέσεις για την παιδική ηλικία του. Εάν δεν μπορεί να αντέξει την επαγγελματική κριτική -που είναι το μοναδικό πράγμα που του προσέφερα- θα πρέπε να βρει ένα άλλο επάγγελμα”, έγραψε ο οικονομολόγος στο Business Insider.

http://www.newmoney.gr/article/4809/oi-kavgades-ton-oikonomologon-epeisodio-ii-paul-krugman-vs-niall-ferguson

Πωλ Κρούγκμαν Vs "Ρεν του Τρομερού"

Σε ….κακό μπελά έχει αναδειχθεί ο νομπελίστας Οικονομολόγος Πωλ Κρούγκμαν για τον επίτροπο Οικονομικών υποθέσεων της ΕΕ Όλι Ρεν, τον οποίο θεωρεί το «σύμβολο» της αυτοκαταστροφικής λιτότητας στην ευρωζώνη και τον κατηγορεί ότι με τις επιλογές του έσπρωξε την Ευρώπη βαθιά στην οικονομική κρίση.

Την περασμένη εβδομάδα, οι νομπελίστας κατάφερε διπλό πλήγμα στον Επίτροπο. Αρχικά σχολίασε ότι ο κ. Ρεν είναι «η προσωποποίηση του αρνητικισμού όσον αφορά τις επιπτώσεις της λιτότητας» και εν συνεχεία τον επέκρινε για την θεωρία του ότι η λιτότητα είναι που έχει προκαλέσει σχετική ηρεμία στις αγορές το τελευταίο διάστημα, ενώ ο κ. Κρούγκμαν πιστεύει ότι η ηρεμία οφείλεται στις κινήσεις της ΕΚΤ.

Λίγες ημέρες νωρίτερα, ο κ. Κρούγκμαν είχε αναφερθεί στον αντιπρόεδρο της Κομισιόν ως «Ρεν ο Τρομερός», σχολιάζοντας ότι οι επανειλημμένες δηλώσεις του επιτρόπου ότι η ανάπτυξη επιστρέφει στην ευρωζώνη, είναι εντελώς λάθος.

Και τώρα, ο Αμερικανός οικονομολόγος ανάρτησε δημοσίευση σε blog υπό τον τίτλο «Κατσαρίδες στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή», όπου κατηγορεί τον κ. Ρεν πως υιοθετεί «ιδέες - κατσαρίδες» -δηλαδή ιδέες που το μυαλό προσπαθεί να αποβάλλει αλλά συνεχίζουν να επανέρχονται.

Αυτή την φορά επικεντρώνεται στην πιο θεωρητική συζήτηση που προκάλεσε σχόλιο του κ. Ρεν ο οποίος πρόσφατα φέρεται να διερωτήθηκε «αν ο Τζον Μέιναρντ Κέινς θα ήταν κευνσιανός αν ζούσε στο σημερινό οικονομικό περιβάλλον, με δεδομένα τα υψηλά επίπεδα κρατικών χρεών στην Ευρώπη.

«Το φοβερό είναι το πώς άνθρωποι που δεν γνωρίζουν ούτε την θεωρία ούτε την ιστορία των προηγούμενων κρίσεων, είναι απολύτως πεπεισμένοι ότι γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν στην τρέχουσα κρίση. Και το πώς η πεποίθησή τους δεν επηρεάζεται καθόλου από το γεγονός ότι έχουν κάνει λάθος όλες τις υπόλοιπες φορές. Και βέβαια το πλεον φοβερό είναι το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι ηγέτες και διοικούν». 

http://www.euro2day.gr/news/world/125/articles/761743/ArticleNewsWorld.aspx

ο Ρεν του τρόμου

Δριμεία επίθεση κατά του αντιπροέδρου της Κομισιόν και επιτρόπου Οικονομίας Όλι Ρεν και της πολιτικής σκληρής λιτότητας που επιλέγει να εφαρμόσει έναντι της κρίσης χρέους που έχει πλήξει την Ευρωζώνη, εξαπολύει ο διεθνούς φήμης Αμερικανός οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν, χαρακτηρίζοντάς τον μάλιστα ως «ο Ρεν του τρόμου». 
Γνωστός πολέμιος της λιτότητας ο Kρούγκμαν, αναφέρει στο τελευταίο του άρθρο στους New York Times: «Ο Ρεν πρόσφατα δήλωσε: Το μεγάλο πρόβλημα της λιτότητας δεν είναι ότι δεν αποδίδει, αλλά το γεγονός πως ολοένα και περισσότεροι οικονομολόγοι διαμηνύουν πως δεν αποδίδει!».
Ο οικονομολόγος συνεχίζει λέγοντας, ότι ο Ρεν επιμένει να δηλώνει πως κάθε πολιτική που έχει να κάνει με αυστηρή δημοσιονομική πειθαρχία είναι ικανή να καλλιεργήσει το αναγκαίο έδαφος για την ανάκαμψη.
Εκτιμά πως η ευρωπαϊκή οικονομία θα ανακάμψει το 2014, με την ανάπτυξη για την Ευρωζώνη να τοποθετείται στο 1,4%. Ο Ρεν θεωρεί πως η Ευρωζώνη πρέπει να συνεχίσει στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων χωρίς να χαθεί το momentum..
«Kύριε Ρεν εντάξει έχετε δίκιο, όλα βαίνουν καλώς!» αναφέρει με ειρωνικό τόνο ο οικονομολόγος.
«Η Ελλάδα και όλες οι άλλες ευρωπαϊκές χώρες που ακολουθούν αυστηρά μέτρα λιτότητας τελικά τι κέρδισαν;» διερωτάται.
Και απαντά: Κατέστησαν ακόμη πιο δυσχερή τη δημοσιονομική τους κατάσταση.

http://www.sofokleousin.gr/archives/125874.html

Paul De Grauwe and the Rehn of Terror

Nobody has taught me as much about the euro crisis as Paul De Grauwe, who brought to the fore a crucial point almost everyone was overlooking: the importance of self-fulfilling debt panics in countries that no longer have their own currencies. Now he has a new paper with Yuemei Ji following up on that insight, and offering yet more evidence of the incredible unwisdom of European economic policy.
What De Grauwe and Ji show is that the rush to austerity in Europe largely reflected the surge in sovereign debt spreads after Greece got in trouble; the bigger the spread, the harsher the austerity. But it turned out that the spreads didn’t reflect underlying fiscal fundamentals. De Grauwe had already made that point by comparing the UK with Spain; similar fiscal outlooks, wildly different borrowing costs. Now he has another piece of evidence, the spectacular decline in spreads once the ECB signaled its willingness to buy sovereign debt if necessary, thereby removing fears of a self-fulfilling liquidity crisis.
Meanwhile, all that austerity has taken a terrible toll. De Grauwe and Ji offer us yet another revealing scatterplot, using announced austerity measures in 2011:

But hey, Keynesian economics can’t be right, can it?
And they also show that countries pursuing austerity have by and large seen their debt positions worsen:

But take heart. Olli Rehn of the European Commission, last heard declaring that the big problem with austerity isn’t that it doesn’t work, it’s the fact that economists keep publishing studies showing that it doesn’t work, says that the only thing we have to fear is fear itself:

Mr. Rehn insisted that Europe’s belt-tightening policies were working and would lay the groundwork for a recovery. He said the European economy should expand in 2014, with growth reaching 1.6 percent across the Union and 1.4 percent in the euro area.
“We must stay the course of reform and avoid any loss of momentum, which could undermine the turnaround in confidence that is underway, delaying the needed upswing in growth and job creation,” he said in the statement.

Well, that’s all right, then.

http://krugman.blogs.nytimes.com/2013/02/22/paul-de-grauwe-and-the-rehn-of-terror/

Austerity Europe

Some readers have been asking me for the data source for Paul De Grauwe’s measure of austerity. I’m working on it. Meanwhile, however — and partly for my own reference — I discovered that I can do a similar exercise over a somewhat longer time horizon, which I’m posting in large part as a note to myself.
Now, measuring austerity is tricky. You can’t just use budget surpluses or deficits, because these are affected by the state of the economy. You can — and I often have — use “cyclically adjusted” budget balances, which are supposed to take account of this effect. This is better; however, these numbers depend on estimates of potential output, which themselves seem to be affected by business cycle developments.
So the best measure, arguably, would look directly at policy changes. And it turns out that the IMF Fiscal Monitor provides us with those estimates, as a share of potential GDP, for selected countries from 2009 to 2012 (Table 15). What I’ve done is to plot those estimates (horizontal axis) against changes in real GDP from 2008 to 2012 (vertical axis). Here it is:

The implied multiplier is 1.2; the R-squared is 0.84.
In normal life, a result like this would be considered overwhelming confirmation of the proposition that austerity has large negative impacts. Yes, you can concoct elaborate stories about how it could be wrong; but it’s really reaching. It seems safe to say that what we have here is a case in which rival theories made different predictions, the predictions of one theory proved completely wrong while those of the other were totally vindicated — but in which adherents of the failed theory, for political and ideological reasons, refuse to accept the facts.

http://krugman.blogs.nytimes.com/2013/02/23/austerity-europe-2/

Krugman: Οι ΗΠΑ ζουν ήδη τη δική τους χαμένη δεκαετία Πηγή: Krugman: Οι ΗΠΑ ζουν ήδη τη δική τους χαμένη δεκαετία - Εκπλήσσομαι που δεν έγινε Grexit

Η αμερικανική οικονομία διανύει ήδη την πρώτη πενταετία της δικής της χαμένης δεκαετίας, και βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση από ό,τι υπήρξε ποτέ η Ιαπωνία, δηλώνει ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman, μιλώντας στο Bloomberg.
“Είμαστε ήδη σαν την Ιαπωνία. Είμαστε χειρότερα από ό,τι ήταν ποτέ η Ιαπωνία. Ο ανθρώπινος πόνος εδώ (στις ΗΠΑ) είναι πολύ χειρότερος από ό,τι έχει περάσει ποτέ η Ιαπωνία”, είπε ο Krugman.
Κατά την εκτίμησή του, οι ΗΠΑ πρέπει να ρίξουν χρήμα σε υποδομές αλλά και στην οικονομία γενικότερα, ενώ η Fed θα πρέπει να κρατήσει τα επιτόκια του δολαρίου σε χαμηλά επίπεδα, προκειμένου να ενισχυθεί η διαφαινόμενη ανάκαμψη της αγοράς κατοικιών.
“Έχουμε τα πρώτα στάδια μιας ανάκαμψης στις κατοικίες, που μόλις τώρα ξεκινά. Εάν η Fed αυξήσει τα επιτόκια, θα σκοτώσει την ανάκαμψη αυτή”, προειδοποιεί.
Το πρόβλημα των ΗΠΑ τώρα είναι η ανεργία, λέει ο Krugman, και παρότι αναγνωρίζει ότι η Ουάσιγκτον θα πρέπει να ανησυχεί για το χρέος της μακροπρόθεσμα, σε αυτή τη φάση πρέπει να εστιάσει στη βελτίωση της αγοράς απασχόλησης.
“Δεν υπάρχει κρίση χρέους. Η κατάσταση του κρατικού προϋπολογισμού το 2030 είναι ένα ζήτημα, αλλά αυτό το ζήτημα δεν θα πρέπει να σταθεί εμπόδιο στη δημιουργία θέσεων εργασίας εδώ και τώρα”, λέει.

http://www.newmoney.gr/article/3258/krugman-oi-ipa-zoyn-idi-ti-diki-toys-hameni-dekaetia

Την έκπληξη του που η Ελλάδα δεν έχει φύγει ακόμα από το ευρώ εξέφρασε την Παρασκευή ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman σε συνέντευξη του στο Bloomberg.

Ο ίδιος τόνισε πάντως πως ακόμα πιστεύει ότι μια «Grexit» αποτελεί πιο πιθανό σενάριο από την παραμονή της χώρας στο ευρώ.
Σημειώνεται ότι σε συνέντευξη του στη Huffington Post, ο κ. Krugman είχε δηλώσει ότι "η Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένη γιατί βασικά πρέπει να κάνει ό,τι ικανοποιεί τους Γερμανούς, οι οποίοι διαθέτουν τα χρήματα αυτήν τη στιγμή".

"Αλλά η χώρα δεν έχει ουσιαστικά επιλογή, εκτός από το να χρεοκοπήσει και να φύγει από το ευρώ, κάτι που δεν είναι έτοιμη να κάνει", είχε υπογραμμίσει ο κ. Krugman, προσθέτοντας ότι η επιλογή αυτή είναι εξαιρετικά επικίνδυνη.

http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/758095/Article.aspx

____________________________________________

ειδικά όσοι μιλούν ελληνικά τα ξέρουν καλύτερα από τον Κρουγκμαν

αυτοί οι Έλληνες έκλειναν τα μάτια στη δεκαετία του '80, έκλειναν μάτια και αυτιά στη δεκαετία του '90, ζούσαν σε άλλα επίπεδα στη δεκαετία των '00 (μηδενικών)

πάντοτε αυτοί ξέρουν καλύτερα
πιθανότατα θα πανηγυρίζουν την επιλογή Βιρβιδάκη ως υπουργού ΕΣΠΑ (από μηχανής θεός)

"Ανήθικο πείραμα πάνω σε ανθρώπινα όντα" η λιτότητα

Η πολιτική της λιτότητας που εφαρμόζεται είναι ένα ανήθικο πείραμα πάνω σε ανθρώπινα όντα, δήλωσε στη Huffington Post ο νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman.

"Όλες αυτές οι χώρες που εφαρμόζουν πολιτική λιτότητας κάνοντάς το μας προσφέρουν στοιχεία για το τι πραγματικά συμβαίνει όταν κάποιος ακολουθεί αυτήν την πολιτική", σημείωσε.

Σε ερώτηση του δημοσιογράφου της Huffington Post για τα μέτρα που εφαρμόζει η Ελλάδα, απάντησε ότι "η Ελλάδα είναι πολύ περιορισμένη γιατί βασικά πρέπει να κάνει ό,τι ικανοποιεί τους Γερμανούς, οι οποίοι διαθέτουν τα χρήματα αυτήν τη στιγμή".

"Οι Γερμανοί είναι στην πραγματικότητα τρελοί, γιατί επιβάλλουν υπερβολική λιτότητα, η οποία δεν βοηθάει καν στη βελτίωση της θέσης της Ελλάδας όσον αφορά το χρέος", πρόσθεσε.

"Αλλά η χώρα δεν έχει ουσιαστικά επιλογή, εκτός από το να χρεοκοπήσει και να φύγει από το ευρώ, κάτι που δεν είναι έτοιμη να κάνει", υπογράμμισε ο κ. Krugman, προσθέτοντας ότι θα ήταν oύτως ή άλλως μια πολύ επικίνδυνη επιλογή.

http://www.euro2day.gr/news/economy/124/articles/757368/Article.aspx

Αλλαγή πλεύσης από την Ιαπωνία

Του Paul Krugman / The New York Times
Επί τρία χρόνια η οικονομική πολιτική σε ολόκληρο τον ανεπτυγμένο κόσμο είχε παραλύσει, παρά την υψηλή ανεργία, εξαιτίας ενός θλιβερού ορθόδοξου δόγματος. Κάθε νύξη για την ανάληψη δράσης με στόχο τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης απερρίπτετο. Αν δαπανήσουμε περισσότερα, λένε οι Πολύ Σοβαροί Ανθρωποι, οι αγορές ομολόγων θα μας τιμωρήσουν. Αν τυπώσουμε περισσότερο χρήμα, οι πληθωρισμός θα εκτοξευθεί. Τίποτε δεν θα έπρεπε να γίνει, διότι τίποτα δεν μπορεί να γίνει, παρά μόνο ακόμη αυστηρότερη λιτότητα, η οποία κάποια μέρα, με κάποιον τρόπο, θα μας ανταμείψει. Τώρα, όμως, φαίνεται ότι μια χώρα σπάει το δόγμα και αυτή είναι η Ιαπωνία.
Στην Ιαπωνία οι κυβερνήσεις πάνε κι έρχονται, αλλά τίποτα δεν φαίνεται ν’ αλλάζει. Επιπλέον, η Ιαπωνία με το τεράστιο δημόσιο χρέος και έναν πληθυσμό που γερνάει, υποτίθεται ότι είχε ακόμη μικρότερα περιθώρια ελιγμών από άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Ομως ο νέος πρωθυπουργός, Σίνζο Αμπε, επέστρεψε στην εξουσία υποσχόμενος να θέσει τέρμα στη μακροχρόνια στασιμότητα της ιαπωνικής οικονομίας και ήδη έχει λάβει αποφάσεις που σύμφωνα με το ορθόδοξο δόγμα δεν θα έπρεπε να λάβει. Οι πρώτες ενδείξεις είναι ότι τα πράγματα εξελίσσονται αρκετά καλά. Πολλά χρόνια προτού η παγκόσμια χρηματοπιστωτική κρίση βυθίσει την Αμερική και την Ευρώπη στην ύφεση το 2008, η Ιαπωνία έκανε μαθήματα στην οικονομία της στασιμότητας. Η κυβέρνηση δαπάνησε πολλά χρήματα σε δημόσια έργα και στις αρχές του 2000 η Τράπεζα της Ιαπωνίας προσπάθησε να καταπολεμήσει τον αποπληθωρισμό, τυπώνοντας πολύ χρήμα, αλλά και στις δύο περιπτώσεις οι προσπάθειες ενίσχυσης της οικονομίας σταμάτησαν μόλις φάνηκαν τα πρώτα σημάδια βελτίωσης, με αποτέλεσμα να εδραιωθεί η στασιμότητα και ο αποπληθωρισμός. Σημειωτέον, η Ιαπωνία ποτέ δεν βίωσε το δράμα της ανεργίας που ζούμε εμείς από το 2008. Ενα άλλο δίδαγμα από την εμπειρία της Ιαπωνίας είναι ότι ο λόγος που είναι πολύ δύσκολο να βγει μια χώρα από την παρατεταμένη ύφεση είναι διότι όσοι χαράζουν πολιτική δεν αποδέχονται την ανάγκη για δράση. Πράγμα που σημαίνει ότι το πρόβλημα είναι κυρίως πολιτικό και διανοητικό, αντί αυστηρά οικονομικό. Οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την ανάληψη δράσης είναι πολύ μικρότεροι απ’ όσο οι Πολύ Σοβαροί Ανθρωποι θέλουν να πιστέψετε.
Ενώ όσοι επικαλούνται την καταστροφή προβλέπουν δημοσιονομική κρίση στην Ιαπωνία, αυτή δεν συμβαίνει: η ιαπωνική κυβέρνηση εξακολουθεί να δανείζεται μακροχρόνια με επιτόκιο μικρότερο από 1%. Ο κ. Αμπε, ο οποίος πιέζει την Τράπεζα της Ιαπωνίας να θέσει ως στόχο την επίτευξη υψηλότερου πληθωρισμού -στην ουσία να βοηθήσει στην περικοπή του δημοσίου χρέους μέσω του πληθωρισμού- μόλις ανακοίνωσε ένα νέο μεγάλο πρόγραμμα ενίσχυσης της οικονομίας. Πώς απάντησαν οι θεοί των αγορών; Πολύ καλά, είναι η απάντηση. Πλέον οι αγορές προβλέπουν πληθωρισμό, ενώ πριν περίμεναν αποπληθωρισμό, αλλά το κόστος δανεισμού του κράτους παραμένει σχεδόν αμετάβλητο. Δεδομένης της πρόβλεψης για μέτριο πληθωρισμό, στην πραγματικότητα οι δημοσιονομικές προοπτικές της Ιαπωνίας έχουν βελτιωθεί κατά πολύ. Κοντολογίς, ο κ. Αμπε αμφισβήτησε το ορθόδοξο δόγμα με εξαιρετικά αποτελέσματα.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_17/01/2013_508061

Η κρίση στην Ελλάδα ερμηνεύτηκε λανθασμένα

Ο αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν θεωρεί ότι η οικονομική κρίση, μέσω διαφόρων διαύλων, οδήγησε σε μία απότομη πτώση των ιδιωτικών δαπανών, η οποία με τη σειρά της επέφερε μείωση των εσόδων και άνοδο της ανεργίας.

Αναφορά στην Ελλάδα κάνει ο αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος, Πολ Κρούγκμαν, σε άρθρο του για τα αίτια της οικονομικής κρίσης παγκοσμίως, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα «New York Times».
Μεταξύ άλλων, υποστηρίζει ότι αν και θα μπορούσε να ειπωθεί πως οι οικονομικές αποτυχίες των τελευταίων ετών υποδεικνύουν ότι οι οικονομολόγοι δεν διέθεταν τις κατάλληλες απαντήσεις, η πραγματικότητα είναι πολύ χειρότερη, καθώς πολλοί ήταν εκείνοι, που γνώριζαν, αλλά δεν εισακούστηκαν από τους πολιτικούς.
Αναλύοντας τα γεγονότα, ο νομπελίστας οικονομολόγος θεωρεί ότι η οικονομική κρίση, μέσω διαφόρων διαύλων, οδήγησε σε μία απότομη πτώση των ιδιωτικών δαπανών, η οποία με τη σειρά της επέφερε μείωση των εσόδων και άνοδο της ανεργίας.
Σύμφωνα με τον Κρούγκμαν, αν και οι κυβερνήσεις προσπάθησαν να τονώσουν τις οικονομίες τους, η κατάσταση ξέφυγε από κάθε έλεγχο, κυρίως κατά το 2010, όταν η κρίση στην Ελλάδα ερμηνεύτηκε, λανθασμένα, ως σημάδι ότι και οι υπόλοιπες κυβερνήσεις θα έπρεπε να μειώσουν άμεσα τις δαπάνες και τα ελλείμματά τους.
«Από τη στιγμή εκείνη, η λιτότητα άρχισε ατυχώς να εφαρμόζεται ευρέως ως το κύριο μέτρο αντιμετώπισης της κρίσης», συμπληρώνει ο οικονομολόγος.

http://www.naftemporiki.gr/news/cstory.asp?id=2270238

ακολουθεί το πρωτότυπο κείμενο

The Big Fail

It’s that time again: the annual meeting of the American Economic Association and affiliates, a sort of medieval fair that serves as a marketplace for bodies (newly minted Ph.D.’s in search of jobs), books and ideas. And this year, as in past meetings, there is one theme dominating discussion: the ongoing economic crisis.

This isn’t how things were supposed to be. If you had polled the economists attending this meeting three years ago, most of them would surely have predicted that by now we’d be talking about how the great slump ended, not why it still continues.

So what went wrong? The answer, mainly, is the triumph of bad ideas.

It’s tempting to argue that the economic failures of recent years prove that economists don’t have the answers. But the truth is actually worse: in reality, standard economics offered good answers, but political leaders — and all too many economists — chose to forget or ignore what they should have known.

The story, at this point, is fairly straightforward. The financial crisis led, through several channels, to a sharp fall in private spending: residential investment plunged as the housing bubble burst; consumers began saving more as the illusory wealth created by the bubble vanished, while the mortgage debt remained. And this fall in private spending led, inevitably, to a global recession.

For an economy is not like a household. A family can decide to spend less and try to earn more. But in the economy as a whole, spending and earning go together: my spending is your income; your spending is my income. If everyone tries to slash spending at the same time, incomes will fall — and unemployment will soar.

So what can be done? A smaller financial shock, like the dot-com bust at the end of the 1990s, can be met by cutting interest rates. But the crisis of 2008 was far bigger, and even cutting rates all the way to zero wasn’t nearly enough.

At that point governments needed to step in, spending to support their economies while the private sector regained its balance. And to some extent that did happen: revenue dropped sharply in the slump, but spending actually rose as programs like unemployment insurance expanded and temporary economic stimulus went into effect. Budget deficits rose, but this was actually a good thing, probably the most important reason we didn’t have a full replay of the Great Depression.

But it all went wrong in 2010. The crisis in Greece was taken, wrongly, as a sign that all governments had better slash spending and deficits right away. Austerity became the order of the day, and supposed experts who should have known better cheered the process on, while the warnings of some (but not enough) economists that austerity would derail recovery were ignored. For example, the president of the European Central Bank confidently asserted that “the idea that austerity measures could trigger stagnation is incorrect.”

Well, someone was incorrect, all right.

Of the papers presented at this meeting, probably the biggest flash came from one by Olivier Blanchard and Daniel Leigh of the International Monetary Fund. Formally, the paper represents the views only of the authors; but Mr. Blanchard, the I.M.F.’s chief economist, isn’t an ordinary researcher, and the paper has been widely taken as a sign that the fund has had a major rethinking of economic policy.

For what the paper concludes is not just that austerity has a depressing effect on weak economies, but that the adverse effect is much stronger than previously believed. The premature turn to austerity, it turns out, was a terrible mistake.

I’ve seen some reporting describing the paper as an admission from the I.M.F. that it doesn’t know what it’s doing. That misses the point; the fund was actually less enthusiastic about austerity than other major players. To the extent that it says it was wrong, it’s also saying that everyone else (except those skeptical economists) was even more wrong. And it deserves credit for being willing to rethink its position in the light of evidence.

The really bad news is how few other players are doing the same. European leaders, having created Depression-level suffering in debtor countries without restoring financial confidence, still insist that the answer is even more pain. The current British government, which killed a promising recovery by turning to austerity, completely refuses to consider the possibility that it made a mistake.

And here in America, Republicans insist that they’ll use a confrontation over the debt ceiling — a deeply illegitimate action in itself — to demand spending cuts that would drive us back into recession.

The truth is that we’ve just experienced a colossal failure of economic policy — and far too many of those responsible for that failure both retain power and refuse to learn from experience. 

http://www.nytimes.com/2013/01/07/opinion/krugman-the-big-fail.html?ref=paulkrugman&_r=0

________________________________________________

είναι κάπως αστείο να αναδημοσιεύεται μέρος του άρθρου του Κρουγκμαν αλλά να μην γίνεται σχόλιο για το paper του επικεφαλή οικονομολόγου του ΔΝΤ Μπλανσάρ - ειδικότερα για ότι περιγράφει ο Μπλανσάρ

Τελείωσε η εποχή της ανάπτυξης όπως τη γνωρίζαμε

Του Paul Krugman / The New York Times

Το μεγαλύτερο μέρος της οικονομικής αρθρογραφίας επικεντρώνεται στο άμεσο μέλλον: στις επιπτώσεις που θα έχει ο «δημοσιονομικός γκρεμός» στην ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας, στις πιέσεις του ευρώ, στην τελευταία προσπάθεια της Ιαπωνίας να αναχαιτίσει τον αποπληθωρισμό. Είναι κατανοητό καθώς μια παγκόσμια ύφεση μπορεί να τα καταστρέψει όλα. Ωστόσο, τα δεινά που μας βασανίζουν τώρα θα παρέλθουν κάποια στιγμή. Τι γνωρίζουμε για τις προοπτικές μας για μακροπρόθεσμη ευημερία;
Η απάντηση είναι: λιγότερα από όσα νομίζουμε. Οι μακροπρόθεσμες προβλέψεις, όπως αυτές παρουσιάζονται από το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου, βασίζονται σε δύο υποθέσεις: πως η οικονομική ανάπτυξη τις επόμενες δεκαετίες θα μοιάζει με την ανάπτυξη των τελευταίων δεκαετιών και ιδιαιτέρως πως η παραγωγικότητα –ο σημαντικότερος μοχλός της ανάπτυξης– θα αυξηθεί με ρυθμό όχι πολύ διαφορετικό από τον μέσο όρο ανάπτυξης που είχαμε από τη δεκαετία του 1970. Ομως, οι προβλέψεις αυτές προϋποθέτουν γενικά πως η εισοδηματική ανισότητα, που διευρύνθηκε τις τελευταίες τρεις δεκαετίες, θα διευρυνθεί μόνο λίγο στο μέλλον.
Δεν είναι δύσκολο να αντιληφθούμε για ποιο λόγο κάνουν αυτές τις υποθέσεις οι αρμόδιες αρχές. Δεδομένου του πόσο λίγα γνωρίζουμε για τη μακροπρόθεσμη ανάπτυξη, είναι φυσικό να υποθέτει κανείς ότι το μέλλον θα μοιάζει με το παρελθόν. Αφ’ ετέρου, αν εξακολουθήσει να διευρύνεται η εισοδηματική ανισότητα, οδεύουμε προς έναν ταξικό πόλεμο και όχι προς αυτό που ισχυρίζονται οι κρατικοί φορείς. Ωστόσο, αυτή η κοινή λογική είναι πολύ πιθανόν να είναι εσφαλμένη. Προσφάτως ο Ρόμπερτ Γκόρντον του πανεπιστημίου του Northwestern ισχυρίστηκε πως η οικονομική ανάπτυξη θα επιβραδυνθεί σημαντικά και ότι η εποχή της ανάπτυξης, που άρχισε τον 18ο αιώνα, ίσως φθάνει στο τέλος της. Ο κ. Γκόρντον επισημαίνει ότι η μακροπρόθεσμη οικονομική ανάπτυξη δεν υπήρξε μια σταθερή διαδικασία, αλλά έχει κινηθεί από διάφορες «βιομηχανικές επαναστάσεις», καθεμία από τις οποίες βασιζόταν σε έναν ιδιαίτερο συνδυασμό τεχνολογιών.
Η πρώτη βιομηχανική επανάσταση, που βασιζόταν κυρίως στην ατμομηχανή, ήταν η κινητήρια δύναμη της ανάπτυξης στα τέλη του 18ου και στις αρχές του 19ου αιώνα. Η δεύτερη οφειλόταν κυρίως στην εφαρμογή της επιστήμης σε τεχνολογίες όπως ο ηλεκτρισμός, η εσωτερική καύση και η χημική μηχανική, και άρχισε περίπου το 1870 για να κινήσει την ανάπτυξη ώς τη δεκαετία του 1960.
Η τρίτη, που περιστρέφεται γύρω από την τεχνολογία της πληροφορίας, καθορίζει την εποχή μας. Και όπως εύστοχα επισημαίνει ο κ. Γκόρντον, μέχρι στιγμής οι απολαβές από την τρίτη βιομηχανική επανάσταση είναι πολύ μικρότερες από εκείνες της δεύτερης. Ο ηλεκτρισμός, για παράδειγμα, ήταν πολύ πιο σημαντική εξέλιξη από το Ιντερνετ.
Πρόκειται για μια πολύ ενδιαφέρουσα θέση, ενώ αποτελεί χρήσιμο αντίβαρο στην καταχρηστική θεοποίηση των τεχνολογικών εξελίξεων. Κι ενώ πιστεύω πως έχει δίκιο, μπορεί να έχει άδικο όσο και η συμβατική κοινή λογική. Η επιχειρηματολογία εναντίον του κ. Γκόρντον και της επίθεσής του στην τεχνολογία βασίζεται στην πεποίθηση πως τα μεγάλα οφέλη από την τεχνολογία της πληροφορίας, που μόλις έχει αρχίσει, θα προέλθουν από την εμφάνιση των έξυπνων μηχανών.
Οταν παρακολουθεί κανείς αυτές τις εξελίξεις, γνωρίζει ότι ο κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης ήταν επί δεκαετίες αποκαρδιωτικά υποτονικός ως προς τα επιτεύγματά του. Ο λόγος ήταν πως απεδείχθη ασύλληπτα δύσκολο για τους ηλεκτρονικούς υπολογιστές να κάνουν πράγματα που είναι εύκολα για κάθε άνθρωπο όπως είναι η κατανόηση της απλής ομιλίας ή η αναγνώριση διαφορετικών αντικειμένων σε μια εικόνα. Τελευταία, όμως, μοιάζει να έχουν καταρριφθεί τα εμπόδια, όχι επειδή μάθαμε να αντιγράφουμε την ανθρώπινη αντίληψη, αλλά επειδή οι υπολογιστές μπορούν τώρα να αποδίδουν εξ ίσου έξυπνα αποτελέσματα μετά από αναζήτηση συγκεκριμένων μοντέλων σε τεράστιες βάσεις δεδομένων. Είναι αλήθεια, βέβαια, πως η κατανόηση της ομιλίας παραμένει ακόμη ατελής από τους υπολογιστές. Πάει, ωστόσο, πολύ καλύτερα σε σύγκριση με μόλις πριν από λίγα χρόνια και έχει ήδη εξελιχθεί σε ουσιαστικά χρήσιμο εργαλείο. Η αναγνώριση αντικειμένων έχει προχωρήσει λίγο περισσότερο: εξακολουθεί να μας ενθουσιάζει το γεγονός ότι ένα δίκτυο ηλεκτρονικών υπολογιστών στο οποίο είχαν διοχετευθεί εικόνες από το YouTube έμαθε αυθορμήτως να αναγνωρίζει και να εντοπίζει γάτες. Αλλά αυτό δεν απέχει πολύ από κάτι που θα επιφέρει οικονομικά σημαντικές εφαρμογές.
Ετσι λοιπόν οι μηχανές ενδέχεται να μπορούν σύντομα να εκτελούν καθήκοντα που απαιτούν πολύ ανθρώπινη εργασία. Κάτι τέτοιο συνεπάγεται ραγδαία αύξηση της παραγωγικότητας και, επομένως, συνολικά μεγάλη οικονομική ανάπτυξη. Το κρίσιμο ερώτημα, όμως, είναι πώς θα επωφεληθεί από αυτήν την ανάπτυξη. Δυστυχώς, είναι πολύ εύκολο να υποθέσει κανείς ότι οι περισσότεροι Αμερικανοί θα μείνουν απ’ έξω επειδή οι έξυπνες μηχανές θα επιφέρουν υποτίμηση της συνεισφοράς των εργαζομένων, συμπεριλαμβανομένων εκείνων με υψηλή εξειδίκευση, των οποίων οι δεξιότητες θα αχρηστευθούν ξαφνικά. Το θέμα είναι πως έχουμε σοβαρούς λόγους να πιστεύουμε ότι είναι εσφαλμένη η κοινή λογική όπως εκφράζεται στις μακροπρόθεσμες προβλέψεις, στις οποίες βασίζονται σχεδόν όλες οι πτυχές των πολιτικών συζητήσεων.

http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_economyagor_1_30/12/2012_506386

____________________________________________________

καλύτερα να μην το διαβάσετε γιατί είναι krugman
καλύτερα διαβάστε Προβόπουλο