Lalka Wierzbna i Paschalna

Przedstawiam wam kolejne lalki obrzędowe, Wierzbne. Paschalą pokażę może innym razem, ale przy okazji napiszę też o niej parę słów.

Wielkanoc to najważniejsze święto dla ortodoksyjnych chrześcijan. Na święta wielkanocne wykonywało/wykonuje się także różne lalki-amulety. Charakter obrzędowy mają lalki Wierzbne w zieleni i lalki Paschalne w czerwieni.

W dawnych czasach lalka Wierzbna wykonana była tydzień przed Niedzielą Palmową, umieszczano ją w oknie, pokazując, że mieszkańcy czekają na zmartwychwstanie. Następnie stanowiła stroik na stole między wielkanocnymi prezentami.

Lalka Wierzbna i Paschalna były uważana za szczególny prezent na równi z jajkiem. Otrzymanie takiego daru, oznaczało wielki zaszczyt. Trzymano je na widoku, jednak w miejscu niedostępnym dla „obcych”.

Lalka Wierzbna odnosi się do wierzby, symbolu przebudzenia natury na wiosnę oraz kobiety, która idzie w Niedzielę Palmową do cerkwi poświęcić gałązki wierzbowe.

Kolor lalki powinien być zbliżony do kolorów wierzby, w odcieniach zieleni. W dłoniach lalka trzyma tradycyjnie 3 wierzbowe gałązki. Oczywiście nie ma też twarzy, ale można na niej zrobić z nitki zielony krzyż.

Według wierzeń starożytnych Słowian, wierzba była m. in. symbolem życie, witalności, gdyż miała zdolność do wzrostu bez korzeni. W kontraście do sosny i dębu, które nie zawsze mogą wytrzymać burzę, wierzby ze względu na swoją elastyczność pozostają nienaruszone.

Po przyjęciu chrześcijaństwa wierzba stanowi nadal ważny symbol świąt i zastąpiła w prawosławiu gałęzie palmy. Poświęcone gałązki wierzby przechowuje się w rogu lub za ikonami, ponieważ uważa się, że chronią one dom przez cały rok, a ludzi od różnych kłopotów i nieszczęść. 

Do pary powstaje lalka Paschalna. Symbolizuje ona kobietę, która idzie poświęcić pokarmy i jaja. Ta lalka również była noszona do poświęcenia, a następnie umieszczano ją obok lalki Wierzbnej na wielkanocnym stole. Później ustawia w kącie z ikonami. Przed kolejną Wielkanocą wykonuje się nową.
Wykonywano lalki na czerwono, w tym twarz na której można zrobić żółty lub złoty krzyż. W rękach lalka trzyma węzeł, który symbolizuje święconkę oraz świeczkę.
Obie lalki są robione tak samo, różnica jest w kolorach oraz w tym co trzymają w rękach. 

Wykorzystujemy przy ich tworzeniu naturalne tkaniny: bawełnę, len, z haftem ręcznym, koralikami, kamieni naturalnych (granaty, agat, hematyt). Wiążemy czerwoną nicią, a w czasie tworzenia mamy tylko pozytywne myśli.

Wykonywanie lalek kiedyś było utożsamiane znaczeniowo do malowania pisanek.

Lalki stanowią potężny amulet.