«Κυρία, κυρία!» με φώναζαν οι μαθητές μου στα μαθήματα σκίτσου και χρώματος. Στην αρχή με ξένιζε. Θα προτιμούσα να με φωνάζουν με το όνομά μου. Όμως, ήμουν η δασκάλα τους και για τα παιδιά του δημοτικού σχολείου η δασκάλα είναι «κυρία». Το αποδέχτηκα, και αυτό το χαρούμενο και –τις περισσότερες φορές– φασαριόζικο «κυρία, κυρία!» το άκουγα με μεγάλη ευχαρίστηση.
Πάντα μου αρέσει να βρίσκομαι με παιδιά και οι δραστηριότητες με τους μαθητές στα σχολεία είναι πολύ ενδιαφέρουσες εμπειρίες. Όμως ποτέ δεν είχα σκεφτεί τη διδασκαλία και ποτέ δεν έκανα ενέργειες προς αυτή την κατεύθυνση. Τα μαθήματα προέκυψαν αναπάντεχα! Όταν έγινε η πρόταση, τη δέχτηκα με πολλή χαρά, συμβουλεύτηκα φίλους με εμπειρία στη διδασκαλία (κυρίως τον Ηλία Ταμπακέα που είναι μεγάλος δάσκαλος και καταρράκτης ιδεών), σκέφτηκα διάφορες ιδέες και κατάστρωσα ένα σχέδιο μαθημάτων για τους επόμενους μήνες. Τα μαθήματα άρχισαν τον Φλεβάρη του 2013 και τελείωσαν μαζί με τη σχολική χρονιά.
Το θέμα των μαθημάτων ήταν το χρώμα. Εννοείται ότι δεν μείναμε μόνο στο χρώμα, τους συνδυασμούς, τα υλικά και την εφαρμογή. Ούτε και στο σκίτσο που, αν και εκτός προγράμματος, ήταν πολύ φυσικό να προστεθεί. Φρόντισα να δείξω στα παιδιά πρωτότυπες δουλειές δικές μου και άλλων καλλιτεχνών. Έπιασαν μακέτες που χρησιμοποιήθηκαν σε βιβλία. Έμαθαν πώς να πιάνουν ένα έργο τέχνης. Έμαθαν ποια είναι τα στάδια της δημιουργίας ενός βιβλίου. Κι ακόμα, είδαν ότι η απόσταση ανάμεσα στο σημειωματάριο όπου σημειώνεις στα γρήγορα μια ιδέα ή φτιάχνεις ένα βιαστικό σκίτσο και στο εικονογραφημένο βιβλίο δεν είναι και πολύ μεγάλη. Όλα τα παιδιά είχαν σημειωματάριο. Το έφτιαχναν μόνα τους με δύο φύλλα χαρτί διπλωμένα στα τέσσερα. Κι όλα τα παιδιά έφτιαξαν από ένα βιβλίο. Κάποια παιδιά είχαν πολλά πράγματα που ήθελαν να πουν και να δείξουν κι έφτιαξαν βιβλία, αφίσες, σειρές εικόνων με θεματικές ενότητες.
Όταν τα χέρια και τα ρούχα των παιδιών γέμιζαν πολύχρωμες πιτσιλιές τους έλεγα:
— Δεν πειράζει, γιατί εμείς είμαστε...
— Κ Α Λ Λ Ι Τ Ε Χ Ν Ε Σ ! συμπλήρωναν όλα μαζί και όσο μπορούσαν πιο δυνατά.
Το μπράβο
Το μολύβι, το χαρτί, οι μπογιές, τα λάθη, τα σημειωματάρια, οι συνεργασίες, το χιούμορ, τα μπράβο είναι υλικά κι εφόδια για αναζήτηση, για έκφραση και για ελευθερία.
Το μπράβο είναι μια λέξη με μεγάλη δύναμη. Δίνει θάρρος, δύναμη και φτερά. Τυχαίνει να το γνωρίζω πολύ καλά, γιατί ανήκω σε μια γενιά που μεγάλωσε χωρίς μπράβο μην τυχόν κι επαναπαυθεί στις δάφνες της. Όλα τα μπράβο που μας στερούσαν στη διάρκεια της σχολικής χρονιάς έμπαιναν σ' έναν γαλάζιο κουμπαρά και τον έπαιρνε το παιδί που έγραφε την καλύτερη έκθεση για την αποταμίευση.
Η Ελίνα
Στο προαύλιο του σχολείου ένα απόγευμα έγινε μια σκηνή που τράβηξε την προσοχή μου. Ήρθε μια μητέρα με δύο κορίτσια, άφησε το μικρότερο για το μάθημα και κατευθύνθηκε προς την αυλόπορτα παίρνοντας μαζί της το μεγαλύτερο. Εκείνο, γύρω στα δώδεκα, στρεφόταν προς τα πίσω και μας κοίταζε χωρίς να μιλάει. Ήταν ολοφάνερο ότι ήθελε να μείνει και το πρόσωπό του είχε αγωνία και θλίψη.
Φώναξα τη μητέρα. Της έγνεψα να σταματήσει και πήγα κοντά της. Μιλήσαμε για λίγο. Το κορίτσι δεν μπορούσε να μας ακούσει ούτε να μιλήσει. Όμως, πολύ εύγλωττα είχε δηλώσει
Στην αίθουσα δεν χρειάστηκε να γίνουν αλλαγές. Τα θρανία ήταν ήδη τοποθετημένα σε σχήμα Π. Εξήγησα στα παιδιά ότι όταν θέλουν να μιλήσουν στην Ελίνα, θα φροντίζουν να την κοιτάζουν στο πρόσωπο, ώστε εκείνη να διαβάζει τα χείλια τους. Η Ελίνα ερχόταν με πολλή χαρά στα μαθήματα και δεν έχασε ούτε ένα. Ζωγράφιζε πολύ ωραία, (ίσως καλύτερα από τ' άλλα παιδιά, πράγμα φυσικό αφού ήταν λίγο μεγαλύτερη). Η στιγμή που απολάμβανε περισσότερο ήταν όταν τελείωνε τη ζωγραφιά της και σηκωνόταν να τη δείξει στους συμμαθητές της. Το χειροκρότημα που εισέπραττε έκανε το πρόσωπό της ν' αστράφτει. Καθόταν στη θέση της και ξαναστρωνόταν στη ζωγραφική. Το πρόβλημα που είχα μαζί της από ένα σημείο και μετά ήταν ότι δεν την προλάβαινα. Ήταν πολύ καλή και πολύ γρήγορη κι έπρεπε να προετοιμάζω μερικά πράγματα ειδικά για κείνη.
Η έκθεση
Το τέλος της χρονιάς (πόσο γρήγορα κύλησε!) κάναμε μια εντυπωσιακή έκθεση στο μεγάλο πάρκο. Τα έργα των παιδιών –το ένα καλύτερο απ' τ' άλλο– εκτέθηκαν σε δύο τεράστια ταμπλό διπλής όψης. Εκτέθηκαν ζωγραφιές, σημειωματάρια, αφίσες, βιβλιαράκια.
Τα παιδιά πήραν από τον δήμο ένα όμορφο δίπλωμα και από την «κυρία», που ήταν πολύ περήφανη για τους καλλιτέχνες της, πήραν δώρο μία αφίσα.
Ε Ι Μ Α Σ Τ Ε Κ Α Λ Λ Ι Τ Ε Χ Ν Ε Σ !
Γιατί καλλιτέχνης δεν είναι μόνον αυτός που ζωγραφίζει,
που παίζει μουσική, που τραγουδάει...
Είναι αυτός που κάνει τη ζωή έργο τέχνης.
Ο Π Ω Σ Τ Α Π Α Ι Δ Ι Α !