Batı gri sincabı
| Batı gri sincabı | ||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Korunma durumu | ||||||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||||||
| ||||||||||||||||||
Sciurus griseus
Ord, 1818 | ||||||||||||||||||
Batı gri sincabının yayılma alanı | ||||||||||||||||||
| Sinonimler | ||||||||||||||||||
|
Batı gri sincabı (Sciurus griseus), Amerika Birleşik Devletleri ve Meksika'nın batı kıyısı boyunca bulunan bir ağaç sincabıdır. Bu tür bazı yerlerde gümüş-gri sincap, Kaliforniya gri sincabı, Oregon gri sincabı, Kolombiya gri sincabı ve sancak kuyruğu olarak da bilinir. Üç coğrafi alt türü vardır: Sciurus griseus griseus (orta Washington'dan orta Kaliforniya'daki batı Sierra Nevada'ya kadar); S. g. nigripes (San Francisco Körfezinin güneyinden San Luis Obispo County, Kaliforniya'ya kadar); ve S. g. anthonyi (San Luis Obispo'dan kuzey Baja California'ya kadar).
Bazı bölgelerde batı gri sincabı, diğer sincap türleriyle rekabet ve nüfusları üzerindeki diğer baskılar nedeniyle yaşam alanlarını kaybetmiş veya yerel olarak yok olmuştur.
Açıklama
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı gri sincabı ilk olarak 1818 yılında George Ord tarafından Lewis ve Clark'ın Wasco County, Oregon'daki The Dalles'te aldığı notlara dayanarak tanımlanmıştır.
Sciurus griseus Sierra Nevada ve Orta Kaliforniya'daki en büyük ağaç sincabıdır. Plantigrade, iki falankslı pentadaktil ayaklara sahiptir.[3] Boz sincap (S. carolinensis) veya Tilki sincabı (S. niger) (doğal menziline sokulmuştur) ile karşılaştırıldığında, bu sincaplar utangaçtır ve genellikle bir ağaca koşar ve rahatsız edildiğinde boğuk bir cıvıltı sesi çıkarır. Ağırlıkları yaklaşık 0,35 ila 1 kilogram (0,77 ila 2,20 lb) ve uzunlukları (kuyruk dâhil) 43 ila 61 santimetre (17 ila 24 inç) arasında değişir. Amerika Birleşik Devletleri'nin batı kıyılarındaki en büyük yerli ağaç sincabıdır. Batı gri sincapları karşı gölgeleme olarak bilinen bir renklenme biçimi sergiler. Sırt kürkü gümüşi tunç grisidir ve alt tarafı saf beyazdır; kuyrukta siyah benekler olabilir. Kulaklar büyüktür ancak püskülsüzdür. Kışın kulakların arka kısmı kırmızımsı kahverengiye döner. Kuyruk uzun ve tipik olarak çok gürdür. Genellikle “S” şeklinde yukarı doğru kıvrık durur.
Ağaç sincapları ilkbaharda baştan kuyruğa ve sonbaharda sağrıdan başa tam bir deri değiştirme geçirir. Kuyruk kılları sadece ilkbaharda değiştirilir. Yuva yapan anneler kuyruk kıllarını doğum yuvalarını kaplamak için kullanır. Batı gri sincapları çilek, fındık, çeşitli tohumlar ve küçük kuşların yumurtalarını yerler. Sciurus griseus için diş formülü şöyledir: x 2 = 22[4]
Üreme
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı gri sincapları 10 ila 11 aylıkken cinsel olgunluğa ulaşır ve yaklaşık bir yaşında üremeye başlar.[5] Aralık ayından Haziran ayına kadar uzun bir süre boyunca çiftleşirler. Yavrular yaklaşık 44 günlük gebelik döneminden sonra doğar. Yavrular Mart ile Ağustos ortası arasında yuvadan çıkar. Yavru büyüklükleri bir ila beş yavru arasında değişir ve diğer sincaplara göre daha uzun süre yuvada kalırlar. Yavruların gelişimi nispeten yavaştır ve altı ay ya da daha uzun bir süre yuvadan çıkmazlar; bu da daha hızlı yavrulayan diğer sincaplarla rekabette türün bir başka dezavantajıdır. Genç gri sincapların yetişkinliğe kadar dolgunluğa ulaşmayacak olan kıvrık kuyrukları vardır. Bu, yaş ve olgunluğun iyi bir göstergesidir. Anne sincaplar genellikle aşırı çalışmış, çürük ve hırpalanmış meme uçlarıyla birlikte stresli bir görünüme sahiptir. Çiftleşen sincaplar çok fiziksel olabilir ve birbirlerini ısırıp yaralayabilirler. Dişiler oldukça bölgeci olabilir ve diğerlerini kovalar ve kendi aralarında oldukça şiddetli tartışmalar yaşarlar.
Davranış ve diyet
[değiştir | kaynağı değiştir]Batı gri sincapları orman sakinleridir. Yerde geçirdikleri zaman yiyecek aramakla geçer, ancak ağaçtan ağaca mesafeler kat etmeyi tercih ederler. Kesinlikle gündüzleri yaşarlar ve başta çam tohumu ve meşe palamudu olmak üzere tohum ve kabuklu yemişlerle beslenirler, ancak çilek, mantar ve böcek de yerler. Çam fıstığı ve meşe palamudu kritik besinler olarak kabul edilir çünkü yağ oranı çok yüksektir ve vücut yağının gelişimini artırmaya yardımcı olan karbonhidrat oranı orta derecede yüksektir. Çoğunlukla ağaçlarda ve yerde beslenirler. Genellikle sabahları ve öğleden sonra geç saatlerde meşe palamudu, çam fıstığı, yeni ağaç tomurcukları ve meyveler için yem ararlar. Kışa hazırlık olarak çam kozalağı ve diğer birçok yemişle beslenirler.
Tetikte olduklarında kuyruklarını bolca açarak kendilerini koruyan bir şemsiye etkisi yaratırlar ve muhtemelen tepelerindeki yırtıcılardan korunmalarını sağlarlar. Bol miktarda yiyecek olduğunda çok sayıda yiyecek zulası yapan dağınık istifçilerdir ve böylece yiyecek ağaçlarının tohum dağılımına katkıda bulunurlar. Nispeten iyi koku alma yetenekleri gösterse de, bazı yiyecek zulaları asla geri alınmaz ve ilkbaharda fide hâline gelir. Kış uykusuna yatmasalar da kış boyunca daha az aktif olurlar. Birçok av hayvanı gibi, güvenliklerini belirlemek için diğer sincaplardan veya kuşlardan gelen işitsel uyarılara bağlıdırlar. Bir alarm çağrısı iletildiğinde, orada bulunanlar buna katılır ve ağaçlar cıvıldayan sincapların kakofonisine dönüşür. Batı gri sincapları şahinler, kartallar, vaşaklar, pumalar, çakallar, rakunlar, kediler, köpekler ve insanlar için avdır.
Habitat ve barınma
[değiştir | kaynağı değiştir]Yuvalarına "dreys" adı verilir ve ağaçlarda uzun ot telleriyle sarılmış sopa ve yapraklardan yapılmış olarak görülebilir. Batı gri sincabı tarafından yapılan iki tür çubuk yuva vardır: Birincisi kışın kullanmak, doğum yapmak ve yavruları büyütmek için büyük, yuvarlak, üstü kapalı bir barınak yuvadır. İkincisi ise daha doğru bir tabirle “uyku platformu”, mevsimlik ya da geçici kullanım için bir üs. Her iki tür de sopa ve dallarla inşa edilir ve yaprak, yosun, liken ve rendelenmiş ağaç kabuğu ile kaplanır. Doğum yuvası kuyruk kılı ile kaplanabilir. Yuva 43 ila 91 cm (17 ila 36 inç) boyutlarında ve 46 cm'ye (18 inç) kadar olabilir ve genellikle ağacın en üst üçte birlik kısmında bulunur. Genç ya da gezgin sincaplar da hava koşulları elverdiğinde orman tabanından yüksek bir ağaç dalı üzerinde dengeli bir şekilde yaylanarak “kaba uyku” uyurlar. Bu tutum aynı zamanda sıcak havalarda serinlemek için de benimsenir ve rakunlarda da görülen bir davranıştır.
Batı gri sincabı ağaçta yaşayan bir türdür ve ağaçta seyahat edebilmek için yeterli ağaç örtüsüne ihtiyaç duyar. Karmaşık yuvalarını inşa etmek için ağaçlık alanlarda ikamet eder. Kaliforniya'da yüksek ve alçak rakımlarda yaşar. Hem ceviz ağaçlarında hem de kara meşe ağaçlarında yaşam alanı bulur. 2.000 metreye kadar yüksekliklerde bulunabilir.
Batı gri sincabının, kızıl kuyruklu şahinler (Buteo jamaicensis), büyük boynuzlu baykuşlar (Bubo virginianus), kartallar (Accipitridae), vaşaklar (Lynx rufus), çakallar (Canis latrans), pumalar (Puma concolor), evcil kediler (Felis catus) ve evcil köpekler (Canis familiaris) gibi birçok yırtıcısı vardır. Ancak avlanma sincabın nüfus yoğunluğunu kontrol etmemektedir.[3]
Habitat kaybı ve rekabet
[değiştir | kaynağı değiştir]Washington'da batı gri sincabı 1993 yılında tehdit altındaki türler listesine alınmış ve Kasım 2023'te tehlike altında olarak yeniden sınıflandırılmıştır.[6] Batı gri sincabının popülasyonları geçmişteki azalmalardan kurtulamamıştır. Habitat kaybı, yol ölümleri ve hastalık tehdidi altındadırlar. Habitat, kentleşme, yıkıcı orman yangınları ve yangın bastırma ve aşırı otlatma nedeniyle bozulan orman alanları nedeniyle kaybolmuş ve sarıçalı süpürgesinin istilasına izin vermiştir. Akarların neden olduğu bir hastalık olan uyuz, batı gri sincabı popülasyonlarında salgın hâle gelir ve önemli bir ölüm kaynağıdır. Boz sincaplar, tilki sincapları, Kaliforniya yer sincapları ve yabani hindiler gibi diğer türler genişlemekte ve batı gri sincabı ile rekabet etmektedir.[7]
Kaliforniya'nın bazı bölgelerinde nesli tükenmiş olarak listelenen batı gri sincabı, güney Kaliforniya'da genellikle sadece dağlarda ve çevresindeki dağ eteklerinde bulunur. Yerel rehabilitasyon uzmanları, tilki sincaplarının 20. yüzyıl boyunca Los Angeles'ın kentsel bölgelerinde serbest bırakıldığını anlatmaktadır. Tilki sincapları (Sciurus niger) Los Angeles bölgesine yaklaşık 1904 yılında getirilmiştir. Sepulveda ve Wilshire Bulvarları üzerindeki Sawtelle Gaziler Evinde ikamet eden İç Savaş ve İspanya-Amerika Savaşı gazileri, Mississippi Vadisini (muhtemelen Tennessee) çevreleyen bölgelerdeki evlerinden buraya evcil hayvan olarak tilki sincapları getirmiştir. Tilki sincaplarının Los Angeles bölgesine başka girişleri daha yakın zamanlarda gerçekleşmiş olabilir, ancak ayrıntılı kayıtlar mevcut değildir. Bu agresif kuzenler, daha münzevi olan batı gri sincaplarını rekabetin çok güçlü olmadığı dağlara geri sürmüştür. Bu yerli olmayan türlerin girişi, Güney Kaliforniya bölgesindeki en büyük tehdit olarak görünmektedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Lacher, T.; Timm, R.; Álvarez-Castañeda, S.T. (2016). "Sciurus griseus". IUCN Tehdit Altındaki Türlerin Kırmızı Listesi. 2016: e.T20011A115154716. doi:10.2305/IUCN.UK.2016-3.RLTS.T20011A22247710.en
. Erişim tarihi: 10 Mart 2022. Bilinmeyen parametre
|errata=görmezden gelindi (yardım){{IUCN kaynağı}}: error: |doi= / |page= mismatch (yardım) - ^ Thorington, R.W. Jr.; Hoffmann, R.S. (2005). "Family Sciuridae". Wilson, D.E.; Reeder, D.M (Ed.). Mammal Species of the World: a taxonomic and geographic reference. 3rd. The Johns Hopkins University Press. ss. 754-818. ISBN 978-0-8018-8221-0. OCLC 26158608. 20 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2024.
- ^ a b Carraway, Leslie N.; Verts, B. J. (2 Aralık 1994). "Sciurus griseus". Mammalian Species, 474. ss. 1-7. doi:10.2307/3504097. ISSN 0076-3519. JSTOR 3504097.
- ^ Bryant, Monroe D. (1945). "Phylogeny of Nearctic Sciuridae". The American Midland Naturalist. 33 (2). ss. 257-390. doi:10.2307/2421337. JSTOR 2421337.
- ^ "Western Gray Squirrel". www.swartzentrover.com. 15 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Li Cohen (20 Kasım 2023). "Western gray squirrels are now considered endangered in Washington state: "Seriously threatened with extinction"". CBS News. Erişim tarihi: 25 Aralık 2023.
- ^ "Western Gray Squirrels". WDFW Conservation. Washington Department of Fish and Wildlife. 12 Haziran 2017. Erişim tarihi: 27 Eylül 2018.[ölü/kırık bağlantı]
- Crane, Sara (2002). "Sciurus griseus". Animal Diversity Web. Erişim tarihi: 3 Şubat 2008.
- Hogan, C.Michael. Sciurus griseus (Western gray squirrel) 4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. GlobalTwitcher. N. Stromberg (ed.).
- Linders, Mary J.; Stinson, Derek W (May 2006). "Washington State Recovery Plan for the Western Gray Squirrel" (PDF). Draft. Washington Department of Fish and Wildlife Program. 31 Ekim 2007 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Şubat 2008.
- "Sciurus griseus". Bütünleştirilmiş Taksonomik Bilgi Sistemi.
- Washington Department of Fish and Wildlife (2014). "Western Grey Squirrel". Washington Department of Fish and Wildlife. Erişim tarihi: 10 Kasım 2014.