Manyetik raylı tren
Bu maddede birçok sorun bulunmaktadır. Lütfen sayfayı geliştirin veya bu sorunlar konusunda tartışma sayfasında bir yorum yapın.
|
Manyetik levitasyon ya da kısaca Maglev, iki mıknatıs kümesinin kullanıldığı bir demiryolu ulaşım sistemidir. Maglev sisteminde mıknatıs kümelerinden biri treni raylardan yukarı doğru iterken diğer mıknatıs kümesi, sürtünme kuvvetinin olmamasından faydalanarak treni ileri doğru iter. Orta menzilde (genellikle 320–640 km) Maglev, yüksek hızlı trenlere ve uçaklara yakın bir performans sunabilmektedir.
Maglev teknolojisi, büyük ölçüde geliştirilme aşamasında olduğu için henüz dünyada yaygın olarak kullanılmamaktadır. Şu anda Almanya ve Japonya, Maglev teknolojileri üzerinde çalışmaktadır. Maglev trenlerin günlük yaşamdaki ilk örneği, Çin'in Şanghay kentinde ortaya çıktı. 30 kilometrelik bir hat üzerinde çalışan tren, bu mesafeyi 7 dakika 20 saniyede geçebilmektedir.[1]
Maglev kavramı, aslında günlük hayatta çok uzak olmadığımız bir kavramdır. Örneğin; İki mıknatısın eş kutupları birbirini iter. Alt alta uygun şekilde konulmuş iki mıknatıstan biri, manyetik itme kuvvetlerinin etkisiyle diğerinin üzerinde yüzeye temas etmeksizin havada durabilirler.
Maglev trenleri de temelde bu ilkeyle çalışırlar. Maglev trenlerinin altında mıknatıslar bulunur. Aynı zamanda maglev trenleri için özel olarak üretilmiş olan raylarda da elektromıknatıslar bulunur. Bu mıknatıslar sayesinde tren, raylar üzerinde 10 santimetrelik bir yükseklikte ilerler. Raylarla temas olmadığı için sürtünme büyük ölçüde azaltılmış olur. Tren de havayla sürtünmeyi en aza indirecek şekilde tasarlanır.
Maglev trenleri, normal trenlere oranla daha hızlı ve ucuz olmalarına karşın, çok güçlü elektromıknatıslar ve çok duyarlı kontrol sistemleri gerektirmektedirler ve günümüz teknolojisi bu trenlerin yaygın kullanımına izin verecek kadar gelişmiş değildir. Maglev trenlerinin önündeki bir diğer büyük engel ise normal tren raylarında çalışamıyor olmalarıdır. Normal tren raylarında çalışabilmeleri için günümüzde devam eden çalışmalar mevcuttur. Normal tren raylarının ortasına yapılan bir sistem yardımıyla Maglev trenleri ile normal trenlerin aynı rayları kullanması planlanmaktadır. Bu trenler için yerleşim merkezleri arasında özel hatlar döşenmesi gerekmektedir. Fakat özel hatların döşenmesi, sistemin maliyetini önemli ölçüde artırmaktadır. Geçen zamanla birlikte gelişen teknoloji, maglev trenlerin avantajlarını artırdıkça bu maliyetin göze alınabilir bir hale gelmesi beklenmektedir. Gelecekte bu tür trenler, özellikle ülke içi yolcu taşımacılığında havayolu taşımacılığının yerini alabilirler.
Türkiye’de Maglev Trenlerinin Uygulanabilirliğinin Araştırılması
[değiştir | kaynağı değiştir]Jesse Powell ve Gordon Danby adındaki iki bilim insanı bir treni havaya kaldırabilmek için süper iletken mıknatıslar kullanmayı düşündüler. Bu düşüncelerini 1960 yılında gerçekleştirdiler ve Brookhaven Ulusal Laboratuvarında yaptıkları çalışmalar sonucunda Maglev trenlerinin ilk adımını attılar.
Türkiye'de geçmiş dönemde karayollarına yapılan yatırımlar önemli bir yer tutmaktadır. Fakat karayollarına önem verilirken diğer ulaşım türlerinin arka plana atılmış olması olumsuz sonuçlar doğurmaktadır. Karayolları her ne kadar kapıdan kapıya taşımacılığa imkân sağlıyor olsa da sürekli artan petrol fiyatları ve diğer harcamalar karayolu taşımacılığının negatif yönleridir. Bu yüzden ulaştırma sektöründe; karayolu, havayolu, denizyolu ve son olarak da boru hatlarının kombine bir şekilde kullanımı planlanmaktadır.[2]
Bu taşımacılık türlerinde, zaman kavramı, tercihleri belirleyen önemli parametrelerden birisidir. Türkiye'de son yıllarda yüksek hızlı tren kullanımına yönelik politikalara hız verilmiştir. Hızlı trenlerin en yakın alternatif teknolojisi olan Manyetik levitasyonlu tren (Maglev) kullanımı dünya genelinde yaygınlaşmaya başlamıştır. Türkiye'de Maglev trenleri ile ilgili olarak farklı bilimsel çalışmalar yapılmış olmasına rağmen bu trenlerin hayatımıza girmesi için yapılan teknik araştırmalar henüz çok yenidir. Bu çalışmada Maglev treninin dünyadaki uygulamalarından bahsedilmiş ve yapım maliyetleri ile ilgili incelemeler yapılmıştır. Sonuç kısmında ise Maglev tren sisteminin ve teknolojilerinin hangi mesafelerde daha uygulanabilir olduğu belirlenmiştir.[2]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- International Maglev Board 5 Şubat 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Maglev in China, Germany, Japan, Korea18 Ağustos 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Tübitak Maglev
- Manyetik Hızlı Tren - Geleceğin Seyahatini bu günden başlatıyoruz
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "In January 2003, the world first commercial Maglev train was inaugurated in Shanghai". 28 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "dergipark.org.tr". Muhammed Yasin ÇODUR. 25 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2022.