Saç Kümesi
- Bu konu bir gökada kümesi olan Saç kümesi ile ilgilidir. Yıldız kümesi için Saç yıldız kümesi maddesine bakınız.
| Saç Kümesi | |
|---|---|
Saç Kümesi'nin, Sloan Digital Sky Survey/Spitzer Uzay Teleskobu ile elde edilen morötesi ve görünür ışık bileşik görüntüsü. | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Berenis'in saçı |
| Sağ açıklık (α) | 12sa 59d 49s[1] |
| Dik açıklık (δ) | +27° 58′ 50″[1] |
| En parlak üye | NGC 4874 ve NGC 4889 |
| Galaksi sayısı | 1000[2][3] |
| Zenginlik sınıfı | 2[4] |
| Bautz-Morgan sınıflandırması | II[4] |
| Hız dağılımı (σ) | 1.000 km/s[5] |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | 0,023333 ± 0,000130[1] |
| Dikey hız () | (6995 ± 39) km/s[1] |
| Uzaklık | h−10.705 için 99 Mpc (323 Mly)[1] |
| ICM sıcaklığı | 8-9 keV[6] |
| Bağlanma kütlesi (U) | ~7×1014[7] M☉ |
| X-ışın akısı | (319,20 ± %2,6)×10-12 erg s−1 cm−2[1] (0,1-2,4 keV)[1] |
| Katalog belirtmeleri | |
| Abell 1656[1] | |
Saç Kümesi (Abell 1656), 1.000'in üzerinde tanımlanmış gökada içeren büyük bir gökada kümesidir. Aslan kümesi (Abell 1367) ile birlikte Saç Süperkümesi'ni oluşturur.[8]
Kümenin Dünya'dan uzaklığı yaklaşık 99 Mpc, 321 milyon ışık yılıdır.[9] İçinde görünür büyüklüğü 12 ile 14 kadir arasında 10 tane parlak gökada bulunur (20 cm'den büyük amatör teleskoplarla gözlenebilir). Merkezi bölgeye iki dev eliptik gökada, NGC 4874 ve NGC 4889 hakimdir.[10] Küme, gökyüzünde kuzey galaktik kutbun birkaç derece içindedir. Saç kümesinin merkezi bölümünde yer alan gökadaların çoğu eliptiktir. Saç Kümesi'nde hem cüce hem de dev eliptikler bol miktarda bulunur.[11]
Saç Kümesi, en meşhur gökada kümelerinden biridir. Büyük miktarda bilimsel araştırmaya tabi olmuştur. Bunun bir nedeni, binlerce gökada içeren çok verimli bir küme olmasıdır. Bir diğer neden ise, Saç Kümesi'nin (Kahraman kümesi veya Abell 3627 Kümesi'nin aksine) galaktik düzlemden çok uzakta yer alması ve herhangi bir gaz, toz veya ön plandaki herhangi bir yıldız tarafından büyük oranda engellenmemesidir.
Küme üyeleri
[değiştir | kaynağı değiştir]Saç Kümesi'nin hakimleri iki dev eliptik gökadadır. Bunlar, NGC 4874 ve NGC 4889'dur. Her ikisi de 250 bin ışık yılından daha büyük bir çapa sahiptir ve her ikisi de Başak Süperkümesi'nde yer alan herhangi diğer bir gökadadan çok daha büyüktür. Teleskoplardan alınan resimlerde bir tane de çok belirgin bir ön plan yıldız bulunmaktadır. HD 112887, Saç Kümesi'ne olan uzaklığın milyonda birinden daha az bir uzaklık olan 265 ışık yılı uzaklıkta yer alan, 8 kadir parlaklığında bir yıldızdır.
Olağan bir şekilde küme içinde dev eliptik ve S0 türü gökadalar ezici çoğunluktadır. Sayıca çok daha az genç sarmal gökadalar, kümenin dışına yakın bölgelerde yer alır. Bireysel anlamda küme içindeki pek çok gökada daha önce tanımlanmış olmasına rağmen, dolu alanı 1950'lerde Palomar Dağı Gözlemevinde gök bilimciler çalışıncaya kadar tam anlaşılamamıştı.
Saç Kümesi'nin merkez bölgesinin haritası sağdadır. Bu harita, kümenin tam merkezindeki en parlak gökadalardan 118'inin konumlarını gösterir. Çok az sarmal gökada olduğu ve hiç parlak düzensiz gökada olmadığı hemen fark edilebilir. Buradaki gökadaların hemen hemen tamamı eliptik veya merceksi gökadalardır. Eliptik ve merceksi gökadaların nasıl oluştuğu ile ilgili en yaygın kuram, onların daha küçük gökadaların birleşmesinden oluştuğudur. Saç Kümesi'nin yoğun ortamında, büyük bir ihtimalle milyarlarca yıl içerisinde birçok gökada birleşmesi meydana gelmiştir ve sonuç çok az sayıda sarmal ve düzensiz gökada içeren bir kümedir.
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]- Ocak kümesi - diğer yakın gökada kümesi
- Başak kümesi - diğer yakın gökada kümesi
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- NASA APOD: The Coma Cluster of Galaxies10 Eylül 2005 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- The dynamical state of the Coma cluster with XMM-Newton 26 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Very Small Array observations of the Sunyaev-Zel'dovich effect in nearby galaxy clusters4 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- WikiSky'da Saç kümesi: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c d e f g h "NED results for object Coma Cluster". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 12 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Mart 2024.
- ^ "Chandra/Field Guide to X-ray Sources". Coma Cluster. 9 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008.
- ^ "NASA / Focus on the Coma Cluster". 1 Mart 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008.
- ^ a b Abell, George O.; Corwin, Harold G. Jr.; Olowin, Ronald P. (May 1989). "A catalog of rich clusters of galaxies". Astrophysical Journal Supplement Series. 70 (Mayıs 1989). ss. 1-138. Bibcode:1989ApJS...70....1A. doi:10.1086/191333. ISSN 0067-0049.
- ^ Struble, Mitchell F.; Rood, Herbert J. (Kasım 1999). "A Compilation of Redshifts and Velocity Dispersions for ACO Clusters". The Astrophysical Journal Supplement Series. 125 (1). Chicago, Illinois, USA: The University of Chicago Press. ss. 35-71. Bibcode:1999ApJS..125...35S. doi:10.1086/313274.
- ^ 4. Bölüm Sato, Takuya; Matsushita, Kyoko; Ota, Naomi; Sato, Kosuke; Nakazawa, Kazuhiro; Sarazin, Craig L. (Kasım 2011). "Suzaku Observations of Iron K-Lines from the Intracluster Medium of the Coma Cluster" (PDF). Publications of the Astronomical Society of Japan. 63 (SP3). ss. S991-S1007. arXiv:1109.0154 $2. Bibcode:2011PASJ...63S.991S. doi:10.1093/pasj/63.sp3.s991. 25 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 12 Mart 2012.
- ^ Gavazzi, R.; Adami, C.; Durret, F.; Cuillandre, J.-C.; Ilbert, O.; Mazure, A.; Pelló, R.; Ulmer, M.P. (Mayıs 2009). "A weak lensing study of the Coma cluster". Astronomy and Astrophysics. 498 (2). ss. L33-L36. arXiv:0904.0220 $2. Bibcode:2009A&A...498L..33G. doi:10.1051/0004-6361/200911841.
- ^ "The Coma Supercluster". 29 Ocak 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Haziran 2008.
- ^ Colless, M (2001). "Coma Cluster". P Murdin (Ed.). Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics. Bristol Institute of Physics publishing. 28 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2006.
- ^ Conselice, Christopher J., Gallagher, John S., III (1998). "Galaxy aggregates in the Coma cluster". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 297. ss. L34-L38. doi:10.1046/j.1365-8711.1998.01717.x.
- ^ Newswise: Hubble's Sweeping View of the Coma Cluster of Galaxies 18 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Retrieved on June 11, 2008.