Saniye

Bu madde zaman birimi hakkındadır. Diğer anlamları için Saniye (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

saniye
Her saniye tıklayan bir saatin sarkaçla yönetilen eşapman
Genel bilgi
Birim sistemi	SI
Neyin birimi	zaman
Sembol	s

Saniye, Uluslararası Birimler Sistemine (SI) (Fransızca: Système International d’unités) göre en düşük enerji seviyesindeki (ground state) Sezyum-133 atomunun (133 Cs atom çekirdeği) iki hyperfine seviye arasındaki geçiş radyasyonunun 9.192.631.770 periyoduna karşılık gelen süredir, (13. CGPM, 1967). 1997 deki CIPM toplantısında bu tanımın durağan ve 0 K termodinamik sıcaklıkta Sezyum atomu için geçerli olduğu onaylandı. Değişkendir.

Saniye, zaman ölçüsü birimidir ve uluslararası birim sistemi (SI) tarafından tanımlanmıştır. Saniye, bir dakikanın 60, bir saatin ise 3600 eşit parçaya bölünmesiyle elde edilir.

Saniyenin tanımı, 1967 yılında kabul edilmiştir ve Cesium-133 atomunun iki hiperfein seviyesi arasındaki geçiş süresi esas alınarak yapılmıştır. Bu süre, "saniye" olarak tanımlanmıştır ve uluslararası standart saniye olarak kullanılmaktadır.

Saniye, zamana ilişkin birçok ölçüm ve hesaplama yapmak için kullanılır. Örneğin, fizikte ve astronomide, zaman dilimleri, hareketlerin süreleri, ışık hızı gibi birçok kavram saniye cinsinden ifade edilir. Saniye ayrıca, atomik saatler ve diğer zaman ölçüm cihazları gibi birçok teknolojik araçta da kullanılır.

Etimoloji

Sözcük, kökenini Arapça "iki" sayısı olan "isnân"dan almaktadır. Bunun nedeni ise Biruni'nin zaman birimlerini adlandırırken sayısal sıralamalar kullanmasıdır (örneğin, "salise" de "üç" anlamındaki "selâse"den gelmektedir). Saniyenin eş anlamlısı olan ket sözcüğü de aynı zamanda ikinci anlamına gelmektedir.

saniye (s) SI çarpanları

Alt katlar				Katlar
Değer	SI sembolü	Adı		Değer	SI sembolü	Adı
10−1 s	ds	desisaniye		101 s	das	dekasaniye
10−2 s	cs	santisaniye		102 s	hs	hektosaniye
10−3 s	ms	milisaniye		103 s	ks	kilosaniye
10−6 s	µs	mikrosaniye		106 s	Ms	megasaniye
10−9 s	ns	nanosaniye		109 s	Gs	gigasaniye
10−12 s	ps	pikosaniye		1012 s	Ts	terasaniye
10−15 s	fs	femtosaniye		1015 s	Ps	petasaniye
10−18 s	as	attosaniye		1018 s	Es	ekzasaniye
10−21 s	zs	zeptosaniye		1021 s	Zs	zettasaniye
10−24 s	ys	yoktosaniye		1024 s	Ys	yottasaniye
10−27 s	rs	rontosaniye		1027 s	Rs	ronnasaniye
10−30 s	qs	kuektosaniye		1030 s	Qs	kuettasaniye

Ayrıca bakınız

• Salise