baytal
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]bay-tal
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]BAYTAL ’qisir qolgan urgʻochi ot’. Qashqa b a y-t a l n i goʻshtga topshirib yubordik. Bu ot asli qadimgi turkiy tildagi ’yoyil-’ maʼnosini anglatgan baż- feʼlining bay- shakliga (ЭСТЯ, II, 35) -(ï)tyurt-tirma qoʻshimchasini va kuchaytirish maʼnosini ifoda — lovchi -a qoʻshimchasini qoʻshib hosil qilingan shaklidan —l qoʻshimchasi bilan yasalgan; keyinchalik ikkinchi boʻ— gʻindagi tor unli talaffuz qilinmay qoʻygan; oʻzbek ti — lida a unlilari ä unlilariga almashgan: {[(baż > bay-) + ït = bayït—] + a = bayïta—} + l = bayïtal > baytal > bäytäl. AM.Sherbak baytal soʻzining etimologiyasi no-aniq ekanini aytib, bu soʻzni qavslar ichida bay-ta-l tarzida uch qismga ajratib, bay qismini ism, -ta qis-mini feʼl yasovchi qoʻshimcha, -l qismini ot yasovchi qoʻshimcha deydi (IRLTYA, 89).
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]- Urgʻochi ot; biya. Bayta.) chopib poyga olmas. Maqol. ■■◆ Togʻ etaklaridan qor ketib, pastliklar yashshtlanib qolgan aprel oʻrtalarida baytalim qulunladi. S. Ahmad, Jimjitlik.
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]БАЙТАЛ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]baytal