supurmoq
Oʻzbekcha (uz)
[tahrirlash]Morfologik va sintaktik xususiyatlari
[tahrirlash]su-pur-moq
Aytilishi
[tahrirlash]Etimologiyasi
[tahrirlash]SUPUR— ' chang-toʻzon, axlat kabilarni supurgi bilan toʻplab tozala—'. Juda koʻp xazon s u p u r i b, hanorlarga joyladik (Oybek). Qadimgi turkiy tilda ham shunday maʼnoni anglatgan bu feʼl asli süboʻr— tarzida talaffuz qilingan (Devon, II, 90); keyinchalik b undoshi p undoshiga almashgan, ü unlilarining yum — shoqlik belgisi yoʻqolgan: sübür— > süpür— > supur—. Bu soʻz oxiridagi -ur qismi qoʻshimchaga teng ekani shubha — siz, lekin manbalarda sub (sup) soʻzi taʼkidlanmagan; asli bu soʻz 'toza' maʼnosini anglatgan sifat boʻlsa kerak. Süpür- soʻzi qadimgi turkiy tilda sipir- tar-zida ham talaffuz qilingan (ДС, 501), bunday talaffuz shakli ham hozirgi oʻzbek soʻzlashuv nutqida mavjud.
Oʻzbek tilining etimologik lugʻati (I-jild) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q. Adabiyotlar roʻyxati.
Maʼnoviy xususiyatlari
[tahrirlash]Maʼnosi
[tahrirlash]1 Supurgi bilan chang-toʻzon, axlat va shu kabilardan tozalamoq, axlat va sh.k. narsalarni sidirib olmoq, toʻplamoq. ◆ Uy supurmoq. Hovli supurmoq. Yangi supurgi toza supurar. Maqol . ■■ ◆ Oʻnlab farroshlar hafsala bilan yer supurgan, meshkobchilar etaklarini belboqqa qistirib, suv sepgan.. S. Siyoyev, „Avaz“ .
2 koʻchma Tag-tomiri bilan sidirib, ora-dan koʻtarmoq, surmoq. ◆ Yulgʻichlarni oramiz-dan supurib tashlash kerak.
3 koʻchma Yoʻq qilmoq, yoʻqotmoq, barham bermoq. ◆ Gul bogʻlarga yellar koʻklam nafasini ufurdi. Yerdan qoru moviy koʻkdan bulupiarni supurdi. E. Vohidov .
- Yer supurmoq Etagi yerga tegib sudralmoq. ◆ Ulmas etaklari bilan yer supurgancha, unga ergashdi. "Yoshlik" .
Sinonimlari
[tahrirlash]Antonimlari
[tahrirlash]СУПУРМОҚ. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.
Tarjimalari
[tahrirlash]Feʼl
[tahrirlash]supurmoq supurmoq
OʻTIL