Jump to content

Электрометр

From Vikipediya
Колбе электрометри, олтин баргли асбобнинг аниқ шакли. Бу вертикал металл пластинка ёнида осилган енгил айлантирилган алюминий қанотга эга. Зарядланганда қанот пластинка томонидан қайтарилади ва бурчак остида осилади.

Электрометр электр зарядини ёки электр потенциал фарқини ўлчаш учун фойдаланиладиган электр асбобдир[1]. Электрометр – кичик кучланишларни ва электр зарядини ўлчаш учун сезгир электр ўлчов асбоби.

Физикада электрометр электр зарядини ёки электр потенциал фарқини ўлчаш учун ишлатиладиган асбобдир. Бу кичик электр токлари ёки кучланишларини аниқлаш ва ўлчаш учун мўлжалланган сезгир асбобдир. Электрометрлар одатда электрокимё, қаттиқ жисмлар физикаси ва ядро физикаси каби физиканинг турли соҳаларида қўлланади.

Электрометрнинг асосий принципи электр зарядлари орасидаги ўзаро таъсирдир. Асбобга заряд қўлланганда, у қурилма ичида зарядлар ҳаракатини келтириб чиқаради. Ушбу ҳаракатни аниқлаш ва ўлчаш мумкин, бу ўлчанаётган электр заряди ёки потенциал фарқ ҳақида маълумот беради.

Электрометрларнинг бир тури олтин баргли электроскопдир. У металл пластинка ёки диск билан боғланган металл таёққа бириктирилган иккита юпқа олтин барглардан иборат. Пластинкага заряд қўлланилса, шунга ўхшаш зарядлар бир-бирини итаради ва олтин баргларнинг ажралишига олиб келади. Баргларнинг ажралиш бурчагини ўлчаш орқали заряднинг катталигини аниқлаш мумкин. Олтин баргли электроскоплар одатда физика тажрибалари ва намойишларида электр зарядларининг мавжудлигини кўрсатиш учун ишлатилади.

Электрометрнинг яна бир тури квадрант электрометридир. У квадрант шаклида жойлаштирилган тўртта металл плиталардан иборат. Заряд қўлланганда, плиталар орасидаги электр майдон игна ёки индикаторнинг ҳаракатланишига олиб келади. Бурилиш бурчаги ўлчаниши ва заряд ёки потенциал фарқни аниқлаш учун ишлатилиши мумкин.

Замонавий электрометрлар кўпинча электрон принципларга асосланади ва электр зарядини ва потенциал фарқни жуда аниқ ўлчашни таъминлайди. Ушбу электрометрлар кичик электр сигналларини кучайтириш ва ўлчаш учун мураккаб электрон схемалардан фойдаланади. Улар одатда илмий тадқиқотларда, айниқса заряд ва потенциални аниқ ўлчаш муҳим бўлган зарралар физикаси ва экспериментал физика каби соҳаларда қўлланади.

Электрометрлар физикада турли хил қўлланмаларга эга. Электрокимёда улар кимёвий реакцияларда заряд оқимини ўлчаш ва назорат қилиш учун ишлатилади. Қаттиқ жисмлар физикасида улар материалларнинг электр ўтказувчанлик ва қаршилик каби электр хусусиятларини тавсифлаш учун ишлатилади. Ядро физикасида электрометрлар нурланиш даражасини ўлчаш ва радиоактив манбалардан чиқадиган зарядланган заррачаларни аниқлаш ва таҳлил қилиш учун ишлатилади.

Шуни таъкидлаш керакки, электрометрлар жуда сезгир асбоблар бўлиб, аниқ ўлчовларни таъминлаш учун эҳтиёткорлик билан ишлаш ва калибрлашни талаб қилади. Бундан ташқари, ҳарорат, намлик ва электромагнит шовқин каби атроф-муҳит омиллари уларнинг ишлашига таъсир қилиши мумкин. Шунинг учун физиклар экспериментал ўрнатиш ва маълумотларни таҳлил қилишда ушбу омилларни ҳисобга олишлари керак.

Хулоса қилиб айтганда, электрометр электр зарядлари ва потенциал фарқларни ўлчаш учун физик асбоблар тўпламидаги муҳим асбобдир. Унинг сезгирлиги ва аниқлиги уни физиканинг турли соҳаларида қимматли воситага айлантириб, тадқиқотчиларга электр, зарралар ва коинотнинг асосий кучларининг табиатини чуқурроқ ўрганиш имконини беради.

Шунингдек қаранг

[edit | edit source]

Манбалар

[edit | edit source]
  • Доктор Ж. Фрик, Физика техникаси; Ёки физика фанидан экспериментлар ўтказиш бўйича амалий кўрсатмалар Жон Д. Эастер, Пҳ. Д. – ЖБ Липпинcотт & Cо., Филаделфия 1862 йил
  • Роберт Мфургесон ПҳД. Электр – Уилям ва Роберт Чамберс, Лондон ва Эдинбург 1866 йил
  • Силванус П. Томпсон, Электр ва магнитланиш бўйича бошланғич дарслар . – Маcмиллан анд Cо. Лимитед, Лондон 1905 йил
  • Жонс, РВ, асбоблар ва тажрибалар – Жон Уайли ва ўғиллари, Лондон 1988 йил
  1. ↑  Флеминг, Жоҳн Амбросе (1911) "Элеcтрометер" ин Чишолм, Ҳугҳ Энcйcлопæдиа Британниcа 9 (11чи нашри) Cамбридге Университй Пресс 234–237 б 

Ташқи ҳаволалар

[edit | edit source]
Retrieved from "https://uz.wikipedia.org/w/index.php?title=Elektrometr&oldid=5252548"