Verênigde Stoaten van Amerika

Dat artikel es geschreevn in 't Westhoeks.

Liggienge van de Verênigde Stoatn ip de weireldkoarte

De Verênigde Stoaten van Amerika of kortweg Amerika es e land in Nôord-Amerika (in 't Iengels: United States of America, of kortweg USA of zest US). 'n Oofdstad is Washington DC. In Amerika weunn d'r mêer of 330 miljoen menschn. De grotsn e belangrykstn stad is New York.

Geschiedenisse

't Land is e bitje met e kir egroeid. 't Begost in 1776 toun da 13 kolonies nunder wilnde ofschêen van 't moederland Grôot-Brittannië. In 1783 erkende Iengeland ton oek da 't een apart land wos. De 13 stoatn schoovn op na 't Westn en 't land kwam grodder e grodder. Achter e burgerôorlog (1861-1865) tusschn de zudelikke en de nôordelikke stoatn (over ounder ander de sloaverny) groeide 't land en kwam et ossan moa machtiger. Miljoenn immigrantn (oek uut West-Vloandern) woarn d'r welekommn. Amerika dei mei an 'n Êestn Weireldôorlog en de Twiddn Weireldôorlog, e ze wounn twêe keirs. Sedert de joarn '50 is Amerika dé weireldmacht. Êest nog mi Rusland, moa in deze tydn speel et die rolle ollêne. Doadeurn kom et oek da 't in veel landn ni geirn ezien is (peis moa an de aansloagn op de WTC-tôorns).

Moar oek intern ed et, nietegenstoande ze welvoart, vele probleemn te bekampn: vervulieng, racisme, verschil tusschn arme e ryke,...

Bestuur

Amerika is e federoale republiek die steunt ip de groundwet, mi vele macht voe de president die ieder vier joar ekoozn is. Voe 't moment is da Joe Biden, die in januoari 2021 Donald Trump upevolgd et. D'r zyn politiek gezien moa twêe partyen die echt meitelln: de Democroatn (idder progressif) en de Republiekeinn (idder conservatif). Zyder en de macht in 't Congres: dat is de volksvertegenwôordigieng die bestoat uut de Senoat en 't Uus van Ofgevoardigdn.

Muntêeneid

In Amerika betoaln ze met Amerikoanse dollars. Êne dollar is 't zelfde gelik 0,8930 euro's (2/05/2019). 'n Dollar es ôok in veel andre landn ter weireld gebrukt om gemakeliker te betoaln of ip reize, surtout in Oazië.

Nationoale Parkn

Amerika e veel nationoale parkn. Vôorbeeldn dervan zyn de Grand Canyon, Monument Valley, Yellowstone en Death Valley.

Ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien in de categorie United States van Wikimedia Commons.

{{{ofb_links}}}	Landn in Nôord-Amerika	{{{ofb_rechts}}}	{{{ofb_groot}}}
Bermuda • Canada • Groenland • Mexico • Saint-Pierre en Miquelon • Verênigde Stoaten van Amerika Centroal-Amerika: Belize • Clipperton • Costa Rica • El Salvador • Guatemala • Honduras • Nicaragua • Panama Caraïbn: Amerikoansche Moagdneilandn • Anguilla • Antigua en Barbuda • Aruba • Bahama's • Barbados • Bonaire • Britsche Moagdneilandn • Caymaneilandn • Cuba • Curaçao • Dominica • Dominicoansche Republiek • Grenada • Guadeloupe • Haïti • Jamaica • Martinique • Montserrat • Puerto Rico • Saba • Saint-Barthélemy • Saint Kitts en Nevis • Saint Lucia • Saint-Martin • Saint Vincent en de Grenadines • Sint Eustatius • Sint Moartn • Trinidad en Tobago • Turks- en Caicoseilandn			{{{ofb_groot}}}