Aller au contenu

afroyî

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Do viebe « froyî » avou l’ betchete « a- » des viebes.

Viebe

[candjî]

afroyî (viebe å coplemint) (2inme troke) (codjowaedje)

  1. fé divni on solé come li pî do ci (del cene) k’ el mete ; fé prinde a on want li fôme del mwin do ci k’ el poite, tos les froyant.
    • Mes noûs solés, dj’ els a afroyî kékes djoûs divant d’ aler ås noices avou, po n’ nén aveur må les pîs e dansant.
    • Les djouweus d’ bale raetchèt dins leu want po l’ afroyî.
    • Djë route avë ça come in tchèt tchôssé avë dès scrôyes dë djayes ! Djë mèt lès vîes ! Lès smèles sont afroyées, on s’ crwârot dins dès pantoufes Ernest Benoit.
  2. mete pol prumî côp (on mousmint) ; si siervi pol prumî côp (d’ ene usteye).
    • Vosse bele cote di marieye est ddja tote cafougneye !
      C’ est rén, hin, come ça, ele serè afroyeye !
    • Il afroye si nouve pupe.
    • Dji m’ va afroyî m’ novele cougneye.
  3. esse li prumî ki passe so (on tchmin, on passaedje), et l’ rinde pus lådje, pus plat.
    • Les taessons afroyèt les pazeas, et après, tos les djibîs î passèt Lucyin Mahin.
    • Avårci, c’ est les Celes k’ ont-st afroyî les prumîs tchmins.
  4. fé travayî pol prumî côp (ene machine, on moteur, ene oto).
    • Po bén afroyî on moteur, el fåt poûssî pa des côps a fond, mins nén lontins.
  5. fé l’ amour li prumî côp a (ene kimere).
    • Tins des noices, elle a afroyî l’ cote, et al nute, c’ est leye k’ a stî afroyeye.
    • Cwand i s’ a maryî, si feme esteut ddja afroyeye.
  6. fé fé des mouvmints a (on boket do coir) po l’ estchåfer.
    • Li djouweu d’ bale afroye si bresse.
    • Dj’ irans piter on cwårt d’ eure, manire d’ afroyî nos viyès djambes.

Ratourneures

[candjî]
  1. afroyî on martchand : esse li prumî atchteu del djournêye.
  2. afroyî l’ gozî : (po rire) boere ene gote po rinde li gozî pus lådje po cåzer, po tchanter.
    • S’ i n’ sait tchanter, dinez lyi ene gote po-z afroyî s’ gozî.
  3. afroyî ene glissåde : passer l’ prumî so on ridoe, pol rinde bén ridant.

Parintaedje

[candjî]

Sinonimeye

[candjî]

(si siervi pol prumî côp)

Sinonimeye

[candjî]

(fé fé des mouvmints po-z estchåfer)

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
afroyî
mete, si siervi pol prumî côp
esse li prumî ki passe so on tchmin, evnd
fé travayî pol prumî côp
fé l’ amour li prumî côp
fé fé des mouvmints a (on boket do coir) po l’ estchåfer
afroyî l’ gozî
  • Francès : dégager la gorge
afroyî ene glissåde

Ratournaedjes

[candjî]