De planeet Mars
De planeet Mars is na de aarde de meest onderzochte planeet van het zonnestelsel, en de onderzoekers denken dat hij ooit op de aarde heeft geleken.
Mars is net als de aarde een rotsplaneet. Tegenwoordig is het oppervlak van Mars droog en stoffig, maar de sonden en robotwagens die de bodem van de planeet sinds de jaren 1970 hebben verkend, hebben aanwijzingen gevonden dat er ooit vloeibaar water was op Mars -- en zelfs rivieren. Toen had Mars ook een dikkere atmosfeer, en de planeet was over het geheel genomen een geschiktere plek voor het leven zoals wij het vandaag de dag kennen.
Mars is te klein voor een atmosfeer
Mars is zo klein dat hij met zijn zwaartekracht de atmosfeer niet kon vasthouden, die dan ook langzaam in de ruimte verdween. Daarom is Mars nu zo onvruchtbaar en dor. Al het vloeibare water op het oppervlak verdampt onmiddellijk vanwege de lage druk, en de bodem wordt geteisterd door de straling van de zon, die elk spoortje van leven zou vernietigen.
Hoge bergen en diepe kloven
Mars wordt de rode planeet genoemd omdat het stof dat het oppervlak bedekt, een rode tint heeft. Op Mars is verder de hoogste berg van het zonnestelsel te vinden, een uitgedoofde vulkaan, die 22 km de lucht in steekt. Bovendien ligt ook de grootste kloof van het zonnestelsel, Valles Marineris, op Mars. Die kloof is 4000 km lang, 200 km breed en 7 km diep.
Is er water op Mars?
Het is al langer bekend dat er zo’n drie miljard jaar geleden grote hoeveelheden vloeibaar water op Mars waren, in de vorm van rivieren, zeeën en oceanen. En de meeste wetenschappers waren het erover eens dat dat water zich nu als ijs aan de polen bevindt. Maar die opvatting haalde NASA onderuit.
Op foto’s van het oppervlak van de planeet, gemaakt door rovers en door sondes die rond de planeet draaien, zijn donkere strepen te zien die naar de zon zijn gekeerd – zogeheten Recurring Slope Lineae. NASA vermoedde dat die door water waren gemaakt.
Met nieuwe analysemethoden van chemische stoffen hebben astronomen inderdaad gehydrateerd zout gevonden, dat alleen kan bestaan als het in contact met water is geweest. Dat water is waarschijnlijk buitengewoon zout, anders zou het bij de temperaturen van -60 °C op Mars meteen bevriezen.
Is er leven op Mars?
De vondst van water op Mars is van groot belang voor de mens. Het water kan een voedingsbodem zijn voor primitief leven op Mars en daarmee antwoord geven op de vraag of wij alleen zijn in het heelal.
En hoewel het oppervlak van Mars wordt geteisterd door allesvernietigende straling, is dit volgens onderzoekers de planeet in het zonnestelsel die we het makkelijkst kunnen koloniseren. En de ontdekking van water op Mars zal het op de langere termijn makkelijker maken om mensen op Mars te laten wonen. Want in de zoektocht naar een nieuwe wereld voor de mensheid is de rode planeet een van de meest voor de hand liggende kandidaten.
Onderzoekers werken daarom aan plannen om daar te komen en er een permanente basis te bouwen. Maar tot nu toe heeft niemand nog voet gezet op Mars.
Hoe lang duurt de reis naar Mars?
De financieel gunstigste reis naar Mars duurt ongeveer een half jaar. Maar korter of langer kan ook, afhankelijk van de afstand tussen Mars en de aarde. De afstand tot Mars varieert namelijk van 399 miljoen tot 55 miljoen kilometer.
Dat komt doordat de planeten elk een andere baan hebben. Als er een ruimtevaartuig naar Mars gaat, wordt de reis dan ook afgestemd op het moment dat de banen van de planeten elkaar overlappen.
Een reis naar Mars en terug zal waarschijnlijk twee tot drie jaar duren, afhankelijk van de route en de duur van het verblijf op Mars.
Hoeveel manen heeft Mars?
Mars is vernoemd naar de Romeinse god van de oorlog, en de twee manen van Mars heten Phobos en Deimos – angst en paniek.
Sinds de manen van Mars in 1877 werden ontdekt, was het een raadsel hoe Mars eraan kwam. Uit een studie blijkt dat de manen zijn gevormd uit de resten van een grote botsing van Mars en een protoplaneet. Onze eigen maan werd door een vergelijkbare botsing gevormd.
De studie laat zien dat Mars 4 tot 4,5 miljard jaar geleden op een protoplaneet botste. Brokstukken van die botsing verzamelden zich in een ring rond Mars en vormden geleidelijk manen. De manen van Mars en onze maan verschillen sterk van elkaar, doordat de planeten niet dezelfde rotatiesnelheid hebben.
Door dit verschil heeft de aarde een grote maan, terwijl de resten van de botsing van Mars een stuk of tien kleine maantjes vormden, plus een grotere. De meeste manen van Mars zijn op den duur door de getijdenkrachten van Mars op het oppervlak van de planeet gevallen. Daardoor heeft Mars nu alleen nog de manen Phobos en Deimos.
Waarom is Mars rood?
De karakteristieke rode kleur van de planeet Mars wordt veroorzaakt doordat het oppervlak van Mars grote hoeveelheden ijzeroxide bevat. Het Marsoppervlak bestaat voor circa 18 procent uit ijzeroxide, terwijl de buitenste laag van de aarde slechts 8 procent bevat.
Vier miljard jaar geleden werden Mars en de aarde blootgesteld aan hevige bombardementen van meteorieten. Door de inslagen smolt het oppervlak van de planeten en veranderde het in magma. Doordat de aarde een circa twee keer zo grote diameter heeft als Mars, was de druk op de 1800 kilometer diepe magmazeeën op aarde veel groter en werden de zeeën meer opgewarmd.
Uit onderzoek blijkt dat de aarde een temperatuur van 3200 °C bereikte, terwijl dat op Mars slecht 2200 °C was. Bij 3200 °C valt ijzeroxide uiteen in ijzer en zuurstof. Daardoor werden de grote hoeveelheden ijzeroxide op aarde gesplitst, waarna de ijzer en zuurstof in vloeibare vorm naar de aardkern trokken en daar ingekapseld werden.