သန်းခေါင်စာရင်း

သန်းခေါင်စာရင်းဆိုသည်မှာ လူဦးရေဆိုင်ရာ သတင်းအချက်အလက်များကို စနစ်တကျ ကောက်ယူသည့် လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ခုဖြစ်ပါသည်။ လူဦးရေသန်းခေါင်စာရင်းကို ပုံမှန်ကောက်ယူရန် လိုအပ်ပါသည်။ အများအားဖြင့် လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းဟု ခေါ်ဆိုလေ့ရှိပြီး စိုက်ပျိုးရေး၊ စီးပွားရေးနှင့် အသုံးပြုသည့်ယာဉ်နှင့်ပတ်သက်သည့် သန်းခေါင်စာရင်းများလည်း ကောက်ယူလေ့ ရှိပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ၏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်အရ လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်း သည် “တစ်ဦးချင်းစီကိုကောက်ယူရမည်၊ နယ်နိမိတ်တစ်ခုအတွင်းရှိ လူအားလုံးကိုကောက်ယူရမည်၊ သတ်မှတ်ထားသော အချိန်ကာလတစ်ခုအတွင်း တပြိုင်တည်းကောက်ယူရမည်” စသည့်အင်္ဂါရပ်များနှင့် ကိုက်ညီရမည်ဖြစ်ပြီး အနည်းဆုံး (၁၀) နှစ်လျှင် တစ်ကြိမ်ကောက်ယူရန်လည်း အကြံပြုထားပါသည်။ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရာတွင် ပါဝင်ရမည့်အကြောင်းအရာများ၊ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်များ၊ အဆင့် အတန်းသတ်မှတ်မှုများနှင့် အခြားအသုံးပြုမည့်အချက်အလက်များနှင့်ပတ်သက်၍ နိုင်ငံတကာ ကျင့်သုံးမှု များနှင့် ကိုက်ညီမှုရှိစေရန်လည်း အကြံပြုထားပါသည်။

သန်းခေါင်စာရင်း (Census) ဟူသော ဝေါဟာရသည် Latin ဘာသာစကား “Censere” မှ ဆင်းသက် လာပြီး Roman Republic ကာလတွင် စစ်မှုထမ်းဆောင်ရန် အမျိုးသားဦးရေ စာရင်းရရှိရန်အတွက် ကောက်ယူခဲ့ကြခြင်းဖြစ်ပြီး ယခုအခါ နိုင်ငံတွင်းနေထိုင်လျက်ရှိသော လူအားလုံးကို စာရင်းကောက်ယူ ပါသည်။ ယခုခေတ် သန်းခေါင်စာရင်း၏ စာရင်းအင်းအချက် အလက်များသည် နိုင်ငံတကာ စာရင်းအင်း များနှင့် နှိုင်းယှဉ်နိုင်မှုရှိရန်လိုအပ်ပြီး လူဦးရေ အရေအတွက်ကိုသာမက လူဦးရေဆိုင်ရာဝိသေသ လက္ခဏာရပ်များကိုလည်း ကောက်ယူလျက်ရှိပါသည်။ ပထဝီအနေအထားအရ လူဦးရေပျံ့နှံ့နေထိုင်မှု အပါအဝင် လူဦးရေခန့်မှန်းခြင်းသည် သန်းခေါင်စာရင်း၏ အရေးကြီးသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ရပ် ဖြစ်သော် လည်း ဒေသအသီးသီးရှိ အသက်နှင့် ကျား/မ အလိုက် ပညာရေးအခြေအနေကဲ့သို့သော စာရင်းအင်းအချက် အလက်များကိုလည်း ထုတ်ပြန်ပေးရမည် ဖြစ်ပါသည်။ ထိုသို့ သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူရာတွင် အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ရယူရမည်ဖြစ်ပြီး ကိုယ်ရေးကိုယ်တာ လုံခြုံစိတ်ချမှုရှိစေရန်နှင့် ဘက်လိုက်သော ခန့်မှန်းမှုများမရှိစေရန်တို့ကို အလေးထားရမည် ဖြစ်ပါသည်။

နေပြည်တော် -  မြန်မာအစိုးရ၏ ပန်ကြားချက်အရ ကုလသမဂ္ဂအနေဖြင့် နိုင်ငံ၏မြို့တော်  (နေပြည်တော်) ၌ ယနေ့လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့သော သဘောတူညီချက်အရ (၃၁) နှစ်အကြာတွင် ပထမဆုံး ကောက်ယူမည့် နိုင်ငံ၏သန်းခေါင်စာရင်းအတွက် နည်းပညာအကူအညီနှင့် ငွေကြေး အထောက်အပံ့များ ရရှိရေးပံ့ပိုးပေးမည်ဖြစ်ပါသည်။ ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ် ဘန်ကီမွန်းနှင့် မြန်မာနိုင်ငံ ဒုတိယသမ္မတ ဒေါက်တာစိုင်းမောက်ခမ်းတို့က အပြည်ပြည်ဆိုင်ရာ စံများနှင့်အညီ ၂၀၁၄ ခုနှစ် လူဦးရေနှင့် အိမ်အကြောင်းအရာ သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူ နိုင်ရေးအတွက် လုပ်ထုံးလုပ်နည်းများပါဝင်သည့် နှစ်ဘက်ကိုယ်စားလှယ်များက လက်မှတ်ရေး ထိုးထားသည့် သဘောတူညီချက်အား အသိသက်သေအဖြစ် လက်မှတ်ရေးထိုးခဲ့ကြပါသည်။

လက်မှတ်ရေးထိုးပွဲ၌ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်က “ စီမံချက်နှင့်ပတ်သက်၍ အစိုးရ၏ အခိုင်အမာကတိကဝတ်ပြုမှုအတွက် အလွန်အားရမိကြောင်း” နှင့် အလှူရှင်များအနေဖြင့် သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူနိုင်ရေး ကူညီထောက်ပံ့ပေးကြရန် တိုက်တွန်းခဲ့ပါသည်။

အစိုးရအနေဖြင့် ကုလသမဂ္ဂ လူဦးရေရန်ပုံငွေအဖွဲ့ (UNFPA) ၏ အကူအညီဖြင့် အိမ်ထောင်စုစာရင်းများပြုစုခြင်း စာရင်းကောက်ကွက် (မြေပုံ) များ ရေးဆွဲခြင်း၊ စာရင်း ကောက်ယူခြင်းအတွက် သင်တန်းပေးခြင်း၊ သတင်းအချက်အလက် နည်းပညာဆိုင်ရာ အခြေခံ အဆောက်အအုံများ စုဆောင်းခြင်း အချက်အလက်များအား ကွန်ပျူတာစာရင်းသွင်းခြင်း၊ အချက်အလက်များ ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခြင်းနှင့် ရရှိလာသည့် ရလဒ်များအား ဖြန့်ဝေခြင်း စသည်တို့ အပါအဝင် သန်းခေါင်စာရင်းနှင့် သက်ဆိုင်သည့် လုပ်ငန်းများကို ဆောင်ရွက်ခဲ့ပါသည်။

ကုလသမဂ္ဂ အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်၏ မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာ အထူးအကြံပေး- Under - Secretary General Vijay Nambier က လူဝင်မှုကြီးကြပ်ရေးနှင့် ပြည်သူ့အင်အား ဝန်ကြီး ဦးခင်ရီထံသို့ “ သန်းခေါင်စာရင်း စတင်ဆောင်ရွက်နေပြီဖြစ်သည့် ပြုပြင်ပြောင်းလဲမှု များ၏ သက်ရောက်မှုများအပါအဝင် နိုင်ငံဖွံ့ဖြိုးတိုးတက်ရေး စီမံကိန်းရေးဆွဲခြင်းနှင့် စိစစ်အကဲဖြတ်ခြင်းတို့အတွက် အရေးကြီးသည့် ရည်ညွှန်းကိုးကားနိုင်မည့် ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက် များကို ရရှိစေမည်ဖြစ်ပြီး” ဖွံ့ဖြိုးတိုးက်မှုဆိုင်ရာ ဦးစားပေးအစီအစဉ်များအား အလှူရှင်များ၏ ပံ့ပိုးမှုကို လွယ်ကူချောမွေ့စေမည်ဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြထားသည့် စာတစ်စောင်ကို ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။

Mr. Vijay Nambier ၏ စာတွင် အလေးထားဖော်ပြထားသည်မှာ ယုံကြည်စိတ်ချရသည့် သန်းခေါင်စာရင်းဖြစ်စေရန် အောက်ဖော်ပြပါ အဓိကစည်းမျဉ်းများကို လိုက်နာရမည်ဖြစ် ကြောင်း ဖော်ပြပါရှိပါသည်-

• သန်းခေါင်စာရင်းနှင့်ပတ်သက်၍ တာဝန်ခံမှာအားသတ်မှတ်ရန်၊ ခေတ်စနစ်နှင့် ကိုက်ညီသည့် ဥပဒေများလိုအပ်ပြီး နယ်ပယ်နှင့် အချိန်ကာလသတ်မှတ်ရန်၊ ငွေကြေး လုံလောက်မှု ရှိရန်၊ စာရင်းကောက်သူများက တိကျစွာ ပြန်လည်တင်ပြရေးနှင့် ပြည်သူများ ပူးပေါင်းပါဝင်ရေးကို ဆောင်ရွက်ရန်၊
• တိုင်းရင်းသားလူမျိုးအားလုံး အပါအအဝင် နိုင်ငံအတွင်း မှီတင်းနေထိုင်သူ အားလုံး ပါဝင်သည့် သန်းခေါင်စာရင်းဖြစ်စေရန် စာရင်းကောက်သူများသည် နိုင်ငံ၏ ဒေသ အားလုံးသို့ အတားအဆီးမရှိ ရောက်ရှိနိုင်ရမည်။
• သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူရာတွင် အမျိုးသားအဆင့်အဖွဲ့အစည်းပေါင်းစုံထံမှ အရင်းအမြစ် များ စုဆောင်းရရှိနိုင်ရန် ကောင်းမွန်စနစ်ကျသည့် စီမံခန့်ခွဲမှုလိုအပ်မည် ဖြစ်သည်။
• နိုင်ငံအနေဖြင့် ဒေသန္တရနှင့် နိုင်ငံအဆင့် အစိုးရအေဂျင်စီများ၊ NGOs များ၊ ရပ်ရွာ အဖွဲ့အစည်း ကိုယ်စားလှယ်များနှင့် အတတ်ပညာဆိုင်ရာ အဖွဲ့အစည်းများ ပါဝင်သည့် အကြံပေးအဖွဲ့ တစ်ဖွဲ့ ဖွဲ့စည်းသင့်သည်။
• သန်းခေါင်စာရင်း၏ ရည်ရွယ်ချက်များပါဝင်သည့် အကြောင်းအရာနှင့် ကောက်ယူ မည့် နည်းလမ်းများ၊ ပြည်သူများ၏ အခွင့်အရေးနှင့် တာဝန်ရှိမှုတို့အား အသိပေးရန် အတွက် နိုင်ငံအဆင့် သတင်းအချက်အလက်ဖြန့်ဝေရေး လှုပ်ရှားမှုတစ်ရပ် လိုအပ်မည် ဖြစ်သည်။
• ကုလသမဂ္ဂ၏ စာရင်းအင်းကော်မရှင်ဆိုင်ရာ ကမ္ဘာအဆင့် စံများကို လိုက်နာရမည်။

ပြည်ထောင်စုဝန်ကြီး ဦးခင်ရီသည် ကုလသမဂ္ဂ၏ အဆိုပါ စည်းမျဉ်းများကို အတည်ပြု ကြောင်း အစိုးရ၏ ကတိကဝတ်ကို စာဖြင့် ပြန်လည်ပေးပို့ခဲ့ပါသည်။

အတွင်းရေးမှူးချုပ်အနေဖြင့် မြန်မာနိုင်ငံသည် သန်းခေါင်စာရင်း ကောက်ယူမှု အတွေ့အကြုံ မရှိသဖြင့် သန်းခေါင်စာရင်းကောက်ယူရေး ပြည်သူများအား လေ့ကျင့်သင်တန်း ပေးရာတွင် စိန်ခေါ်မှုများရှိသည်ကို တွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ အခြားစိန်ခေါ်မှု တစ်ရပ်မှာ နိုင်ငံ တစ်ဝန်းလုံး ရောက်ရှိရန် ကိစ္စဖြစ်ပါသည်။ “ လက်ရှိနှင့် အနာဂတ် အပစ်အခတ်ရပ်စဲမှုများက ယင်းအား အဆင်ပြေစေမည်ဟု မျော်လင့်ပါကြောင်း” ပြောကြားခဲ့ပါသည်။ ၎င်းက တိုင်းရင်း သား လူနည်းစုများနှင့် အရပ်ဖက်အဖွဲ့အစည်းများ၏ ပါဝင်မှုအခန်းကဏ္ဍသည် အလွန်အရေးပါ ကြောင်း ဖြည့်စွက်ပြောကြားခဲ့ပါသည်။

ဒုတိယသမ္မတ ဒေါက်တာစိုင်းမောက်ခမ်းက ၂၀၁၄ ခုနှစ်၊ သန်းခေါင်စာရင်းသည် မြန်မာနိုင်ငံအတွက် ဦးစားပေးကိစ္စရပ်တစ်ခုဖြစ်ပါကြောင်းနှင့် အထွေထွေအတွင်းရေးမှူးချုပ်အား ၎င်း၏ပံ့ပိုးကူညီမှုအတွက် ကျေးဇူးတင်ကြောင်း ပြောကြားပါသည်။ ၎င်းက အစိုးရအနေဖြင့် သန်းခေါင်စာရင်း၏ အရည်အသွေးအား ကြီးကြပ်နိုင်ရန် UNFPA နှင့် အနီးကပ် ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်း၊ သို့မှသာ ရလဒ်များ သည်တိကျမှန်ကန်မည်ဖြစ်ပြီး နိုင်ငံတကာစံများနှင့်အညီဖြစ်မည် ဖြစ်ကြောင်း ပြောကြားခဲ့ပါသည်။