Nâzım Hikmet (15 Ocak 1902 – 3 Haziran 1963) bizzat kaleme aldığı şiirler kadar kendisine ait olmadığı hâlde adına atfedilen dizelerle de ön plana çıkan bir şair.
Malumatfurus.org‘da Nâzım Hikmet’e yanlışlıkla izafe edilen birçok şiir ve sözün arka planını aktardık (Hatta Nâzım Hikmet’e ait olduğu hâlde tersi düşünülen vecize ve şiirleri de ele aldık). Vefatının yıl dönümünde Nâzım Hikmet’e ait olduğu iddiasıyla paylaşılan; ancak başka bir kişinin müellifi olduğu şiirlere ve vecizelere ilişkin incelemeleri bir yazıda derleyelim istedik…
Sanal platformlarda kendisine ait olmayan şiirlerle adı en çok anılan isimlerden biri olan Nâzım Hikmet’e yanlışlıkla izafe edilmiş şiir ve sözlerden tespit edebildiklerimiz şöyle:
“Saraylar Saltanatlar Çöker / Kan Susar Bir Gün / Zulüm Biter”
“Saraylar saltanatlar çöker / Kan susar bir gün / Zulüm biter / Menekşeler de açılır üstümüzde / Leylaklar da güler / Bugünlerden geriye / Bir yarına gidenler kalır / Bir de yarınlar adına direnenler” dizeleri Nâzım Hikmet’e değil Adnan Yücel’e ait.
“Yok Öyle Umutları Yitirip Karanlıkta Savrulmak. Unutma Aynı Gökyüzü Altında Bir Direniştir Yaşamak”
Sözün Nâzım Hikmet’le herhangi bir bağlantısı bulunmuyor. Şairin, YKY tarafından derlenen Bütün Şiirleri’ni taradık ancak bahsi geçen ifadeye dair bir bulguya ulaşamadık. Yine yaptığımız taramalar sonucunda, Nâzım Hikmet’in içinde direniş sözcüğü geçen bir şiirinin bulunmadığını tespit ettik. Görünen o ki şair, hiçbir şiirinde direniş kelimesini kullanmayı tercih etmemiş.
“İnsan, Denizin Olmadığı Yerde, Umut Adına, Martı Olmalı”
Her ne kadar Nâzım Hikmet adıyla paylaşılıyor olsa da mezkur dizeler kendisine ait değil. Yapılan tarama sonucunda şairin tüm şiirlerinin toplandığı Bütün Şiirleri isimli kitapta bu dizelerle alakalı bir bulguya ulaşamadık. Şiir dışında farklı edebi türlerde yapıtlar da kaleme aldığı bilinen Nâzım Hikmet’in diğer eserlerini de inceledik ve söz konusu şiirin, şairin hiçbir kitabında yer almadığına emin olduk.
“Gökyüzü Herkesindir” başlıklı şiir Nâzım Hikmet’ değil, Ömer Zülfü Livaneli’ye aittir. Livaneli’nin “Gökyüzü Herkesindir” adlı bir kitabı ve bir albümü de bulunmaktadır.
“Ah! mümkün olsa / Savaştan barış, barıştan insan yapardım / Kurşun yerine çocuklara / Her sabah şiir atardım” dizeleriyle başlayan “Ah! Mümkün Olsa” adıyla bilinen şiir Nâzım’ın değil Nuri Can’ın.
Sanılanın aksine bahse konu olan dizeler Nâzım Hikmet’e ait değil. Nâzım Hikmet’in bilinen eserlerinde bu dizilerin izine rastlanamıyor. Dizeler, Nâzım Hikmet’in şiir anlayışıyla ne içerik ne de form bakımından benzerlik gösteriyor.
“Özgürlük Masum Bir Kuştur, İnsanın Göğüs Kafesinde Yaşayan” Sözü
Sanılanın aksine “Özgürlük, bir masum kuştur, insanın göğüs kafesinde yaşayan…” sözü, Nâzım Hikmet’e ait değil. Şairin tüm şiirlerinin derlendiği Bütün Şiirleri isimli kitabı taradık fakat söze dair herhangi bir bulguya ulaşamadık. Mevzubahis sözün Nâzım Hikmet’in üslubuyla hiçbir bakımdan bağdaşmadığını görüyoruz. Öyle ki şairin, içinde “özgürlük” geçen bir şiiri bile yok. Nâzım Hikmet’in, şiirlerinde özgürlük yerine hürriyet sözcüğünü tercih ettiği biliniyor. Bahse konu olan sözün kime ait olduğu ise henüz tespit edilebilmiş değil.
“Yürekli Bir Kadının Başı, Yüreksiz Bir Erkeğin Omzuna Ağır Gelir” Sözü
Bir mısradan ziyade vecizeyi anımsatan sözün, şairin üslubuyla hiçbir bakımdan bağdaşmadığı görülüyor. Şairin tüm şiirlerinin derlendiği Bütün Şiirler’ini taradık fakat alıntıya dair bir iz bulamadık. Alıntının kime ait olduğu (henüz) tespit edilebilmiş değil.
“Hayatı Iskalama Lüksün Yok Senin, Onun Varsa Bırak O Lüksü Sonuna Kadar Yaşasın” Sözünü İçeren Metin
“Hayatı ıskalama lüksün yok senin” başlıklı metnin Nâzım Hikmet’e ait olduğu iddiası doğru değil. Bahsi geçen metin Mehmet Coşkundeniz’e aittir. Coşkundeniz, 2002 yılında Posta Gazetesinde yayınlanan köşe yazısında bu metni yayınlamıştır. Coşkundeniz, anılan metne “Sen Git Aşk Bana Kalsın” adlı 2004 yılında çıkardığı kitabında da yer vermiş. “Hayatı ıskalama lüksün yok senin” başlıklı metinde atıf yapılan Ahmet Kaya’nın bestelediği “Acılara Tutunmak” başlıklı şiir Hasan Hüseyin Korkmazgil’in 1981 yılında çıkan aynı adlı kitabında Nâzım Hikmet’in vefatının 18 yıl sonrasında yayınlanmıştır. Nâzım Hikmet’in günümüze ulaşan eserlerinde bu sözlerin izine rastlanamamaktadır.
“Dostlarım Çay Olsun, Demli Olmasa Da Olur. Siz Olun, Çay Olmasa Da Olur” Sözü
“Dostlarım çay olsun, demli olmasa da olur. Siz olun, çay olmasa da olur” şeklindeki söz, Nâzım Hikmet’e ait değil. Şairin tüm şiirlerinin toplandığı “Bütün Şiirleri” isimli kitapta yaptığımız taramalar sonucunda ifadelere dair bir iz bulamadık.
“Sabahın sahibi vardır. gün daima bulutta kalmaz. her hal ilerdedir; yaşanacak günlerin en güzelleri…”, “Kalbimde maziden bugün izler var / her siyah saatim bu izle erir” ve “Biraz daha sabır/ biraz daha inat / kapının arkasında bekleyen / ölüm değil hayat…” dizeleri Nâzım’ın.
