Origo, Insertio, Inervasi dan Fungsi Otot Manusia
Regio Cranium (Kepala)
  OTOT-OTOT KEPALA
         Nama otot                      Origo                     Insertio       Persarafan               Fungsi
  Otot Kulit Kepala
  M. occipitofrontalis        Linea nuchalis su-        Aponeurosis epicra-   N. facialis         Menggerakan kulit
   Venter occipitalis         prema os occipitale       nialis                                    Kepala terhadap
                                                                                                  tengkorak dan
                                                                                                  mengangkat alis
  Venter frontalis            Kulit dan fascia
                              superficialis alis mata
  Otot-Otot Wajah
  M. orbicularis oculi
  Pars palpebra               Ligamentum palpe-         Raphe palpebrae la-   N. facialis         Menutup kelopak m
                                                                                                  dan dilatasi saccu
                              Brae medialis             teralis                                   lacrimalis
  Pars orbitalis              Ligamentum palpe-         Lengkungan yang       N. facialis         Melipat kulit di se
                                                        kembali ke origo
                              Brae medialis dan                                                   Orbita untuk
                              tulang di dekatnya                                                  melindungi bola m
  M. corrugators supercilli   Arcus superciliaris       Kulit alis            N. facialis         Lipatan vertikal di
                                                                                                  dahi,
                                                                                                  Seperti mengerutk
                                                                                                  dahi
  M. compressor nasi          Procesus frontalis        Aponeurosis           N. facialis         Menekan cartilago
                                                                                                  nasi
                              maxillae                  Jembatan hidung
  M. dilator naris            Maxilla                   Ala nasi              N. facialis         Memperlebar aper
                                                                                                  nasi
  M. Procerus                 Os nasale, Cartilago      Kulit Glabella        Nervus facialis     Menarik turun kuli
                              nasi lateralis                                  (VII)               dahi dan alis mata
  M. orbicularis oris         Maxilla, mandibula,       Mengelilingi          N. facialis         Menekan bibir
                                                        orificium                                 besama-sama,
                              dan kulit                                                           menggerakkan cup
                                                        oris                                      hidung, pipi dan j
                                                                                                  kulit dagu
  M. Temporoparietalis        Kulit temporal, fascia    Galea aponeurotica    N. facialis (VII)   Menggerakkan kul
                              temporalis                                                          kepala
M. Auricularis anterior    Fascia temporalis           Spina helicis             N. facialis (VII)   Menggerakkan dau
                                                                                                     telinga ke depan d
                                                                                                     ke atas
M. Auricularis Superior    Galea aponeurotica          Bagian dorsocranial       Nervus facialis     Menggerakkan dau
                                                       pangkal auricula          (VII)               telinga ke belakan
                                                                                                     dan ke atas
M. Auricularis Posterior   Processus                   Bagian dorsocranial       Nervus facialis     Menggerakkan dau
                           mastoideus, tendo M.        pangkal auricula          (VII)               telinga ke belakan
                           sternokleimastoideus
M. Orbicularis Oculi       Pars orbitalis ars          Pars orbitalis : Lig.     Nervus facialis     Menutup kelopak
                           nasalis ossis frontalis,    Palpebrale laterale,      (VII)               mata, menekan sa
                           Proc. frontalis             transisi     menjadi                          lacrimalis,
                           maxillae, Lig.              suatu otot melingkar                          menggerakkan alis
                           Palpebrae mediale           membentuk cincin di                           mata
                                                       lateral.
                           Pars Palpebralis : Lig.
                           Palpebrale mediale,         Pars palpebralis :
                           saccus lacrimalis           Lig.     palpebrale
                                                       laterale
                           Pars Lacrimalis :
                           Crista lacrimalis           Pars lacrimalis :
                           posterior of the Os         Canaliculi lacrimalis,
                           lacrimale, saccus           tepi-tepi kelopak
                           lacrimalis.                 mata
M. Depressor Supercilii    Pars nasalis ossis          Sepertiga medial          Nervus facialis     Menarik turun kuli
                           frontalis, punggung         kulit alis mata           (VII)               dahi dan alis,
                           hidung                                                                    menciptakan keru
                                                                                                     miring tepat di ata
                                                                                                     pangkal hidung
M. Corrugator Supercilii   Pars nasalis ossis          Sepertiga medial          Nervus facialis     Menggerakan kulit
                           frontalis                   (lateral) kulit alis      (VII)               dahi dan alis mata
                                                       mata, galea                                   arah pangkal hidu
                                                       aponeurotica                                  menciptakan keru
                                                                                                     vertical tepat di a
                                                                                                     pangkal hidung
M. nasalis                 Pars alaris : Jugum         Pars alaris : ala nasi,   Nervus facialis     Menggerakkan cup
                           alveolare          dentis   pinggir cuping hidung     (VII)               hidung dan hidun
                           incisivi lateralis                                                        sendiri
                                                       Pars transversa :
                           Pars transversa :           Cartilago nasi                                Pars alaris : mem
                           Jugum alveolare             lateralis, membran                            lebar lebar cu
                           dentis canini               tendo dorsum nasi                             hidung
                                                                                                     Pars transversa :
                                                                                                     Mengecilkan luban
                                                                                                     hidung
M. Depressor septi nasi    jugum alveolare             cartilago alaris          Nervus facialis     Menggerakkan cup
                           dentis incisivi             major, cartilago          (VII)               hidung dan hidung
                           medialis                    septi nasi                                    sendiri
M. Buccinator                Bagian posterior         Angulus oris, bibir    Nervus facialis   Menegangkan bibi
                             Proc. alveolaris         atas dan bawah         (VII)             meningkatkan tek
                             maxillae, Raphe                                                   intraoral (ketika
                             pterygomandibularis,                                              meniup dan
                             bagian posterior                                                  mengunyah)
                             Proc. alveolaris
                             mandibulae
M.     Levatoor      labii   Margo infraorbitalis     Bibir atas             Nervus facialis   Menarik bibir atas
superioris                   dan bagian                                      (VII)             lateral dan atas
                             Zygomaticus maxilla
                             di dekatnya; berasal
                             dari massa otot M.
                             Orbicularis oculi
M.     Depressor     Labii   Basis mandibulae         Bibir bawah, dagu,     Nervus facialis   Menarik bibir baw
inferioris                   sebelah mendial          serabut dalam ke       (VII)             ke lateral dan baw
                             foramen mentale          mukosa
M. Mentalis                  Jugum Alveolare          kulit dagu             Nervus facialis   Membentuk lekuk
                             dentis incisivi                                 (VII)             didagu, eversi bib
                             lateralis bawah                                                   bawah (bersama
                                                                                               dengan musculus
                                                                                               orbicularis oris.
M. Transversus Menti         Cabang oblik dari M.     kulit dagu             Nervus facialis   Menggerakkan kul
                             mentalis                                        (VII)             dagu
M. Depressor anguli oris     Basis mandibulae,        Bibir bawah, pipi      Nervus facialis   Menarik sudut mu
                             tepat di bawah           disebelah lateral      (VII)             ke bawah
                             foramen mentale          sudut mulut, bibir
                                                      atas
M. Risorius                  Fascia parotidea,        Bibir atas, sudut      Nervus facialis   Menarik sudut mu
                             Fascia messeterica       mulut                  (VII)             ke lateral dan ata
                                                                                               membentuk lesun
                                                                                               dipipi.
M. Levator Anguli Oris       Fossa canina maxillae    sudut mulut            Nervus facialis   Menarik sudut mu
                                                                             (VII)             ke arah medial da
                                                                                               atas
M. Zygomaticus Major         Os Zygomaticum di        bibir atas, sudut      Nervus facialis   Menarik sudut mu
                             dekat sutura             mulut                  (VII)             ke arah lateral da
                             zygomaticotemporalis                                              atas
M. Zygomaticus Minor         Os Zygomaticum di        bibir atas, sudut      Nervus facialis   Menggerakkan bib
                             dekat sutura             mulut                  (VII)             cuping hidung, pip
                             zygomaticomaxillaris                                              dan kulit dagu,
                                                                                               memperdalam sul
                                                                                               nasolabialis
M.      Levator      labii   Proc. frontalis          cuping hidung, sudut   Nervus facialis   Menggerakkan bib
superioris alaeque nasi      maxillae; berasal dari   mulut, bibir atas,     (VII)             alae nasi, pipi dan
                             massa otot M.            serabut dalam:                           kulit dagu
                             orbicularis oculi        bagian lateral dan
                                                         posterior cuping
                                                         hidung
Otot-Otot Dilator Bibir
M. levator labii superioris alaeque nasi
M. Levator labbi superrioris
M. zygomaticum minor
M. zygomaticum major                 Berasal dari tulang dan fascia di
                                                                              N. facialis     Membuka bibir
sekitar orificium
M. levator anguli oris                oris dan berinsersio pada substansi
bibir
M. risorius
M. depressor anguli oris
Depressor labii inferioris
                                                                              N. facialis     Menekan pipi dan
M. mentalis                            Permukaan luar margo alveolaris                        bibir
maxillae dan
                                                                                              Pada gigi
M. buccinators                    mandibula serta ligamentum
pterygomandibularis
M. platysma
Otot-Otot Pengunyah (Mastikasi)
M. masseter                    Arcus zygomaticus          Facies latelaris    Divisi          Mengangkat
                                                          ramus               mandibularis    mandibula
                                                          mandibulae          n. trigeminus   untuk mengatupka
                                                                                              gigi
M. temporalis                  Lantai fossa temporalis    Processus           Divisi          Serabut anterior d
                                                          coronoideus         mandibularis    super-
                                                          mandibulae          n. trigeminus   ior mengangkat
                                                                                              mandibula;
                                                                                              serabut posterior
                                                                                              menarik
                                                                                              mandibula
M. pterygoideus                Ala major ossis            collum mandibulae   Divisi          Menarik collum
                               sphenoi-                                       mandibularis    mandibulae
Lateralis (2 caput)                                       dan discus
                               Dalis dan lamina           articularis         n. trigeminus   ke depan
                               pterygoideus lateralis
M. pterygoideus medialis       Tuber maxillae dan         Facies medialis     Divisi          Mengangkat
                                                          angulus             mandibularis    mandibulae
                               Lamina pterygoideus
                           lateralis               mandibulae             n. trigeminus
Otot-Otot Leher
       Nama otot                       Origo             Insertio             Persarafan             Fungsi
M. platysma                Fascia profunda di      Corpus mandibulae      Ramus cervicalis   Depresi mandibula
                                                                                             dan
                           Atas M. pectoralis      dan angulus oris       n. facialis
                           major dan M.                                                      sudut mulut
                           deltoideus
M.                         Manubrium stemi dan     Processus              Pars spinalis n.   Kedua otot bekerj
sternocleidomas- toideus                           mastoideus             ac-                sama
                           Sepertiga medial
                           clavicula               Ossis temporal dan     Cessorii dan C2    mengekstensiokan
                                                   os occipitale          dan                kepala
                                                                          3                  dan mefleksiokan
                                                                                             leher;
                                                                                             satu otot memuta
                                                                                             kepala ke sisi yang
                                                                                             berlawanan
M. digastricus
    Venter posterior       Processus mastoideus    Tendo intermedius      N. facialis        Depresio mandibu
                                                   yang diikatkan ke os                      dan elevasio os
                           Ossis temporale         hyoideum dengan                           hyoideum
                                                   kaitan fascia
  Venter anterior          Corpus mandibulae                              Saraf ke m.
                                                                          mylohyoideus
M. stylohyoideus           Processus styloideus    Corpus os hyoideum     N. facialis        Elevasio os hyoide
M. mylohyoideus            Linea mylohyoidea       Corpus os hyoideum     N. alveolaris      Elevasio dasar mu
                                                   dan                                       dan os
                           Corpus mandibulae                              inferior
                                                   Raphe fibrosa                             Hyoideum atau
                                                                                             depresio
                                                                                             mandibula
M. geniohyoideus           Spina mentalis          Corpus os hyoideum     N. cervicalis 1    Elevasio os hyoide
                           inferior mandibulae                                               atau depresio
                                                                                             mandibula
M. sternohyoideus          Manubrium sterni dan    Corpus os hyoideum     Ansa cervicalis;   Depresio os hyoide
                           clavicula                                      C1, 2 dan 3
M. sternothyoideus         Manubrium sterni        Linea oblique          Ansa cervicalis;   Depresio larynx
                                                   laminae cartilago      C1, 2 dan 3
                                                   thyoidea
M. thyrohyoideus           Linea oblique laminae   Pinggir bawah          N. cervicalis      Depresio os hyoide
                           cartilago thyroidea     corpus os hyoidei                         atau elevasio laryn
M. omohyoideus             Margo superior            Tendo intermedius       Ansa cervicialis;   Depresio os hyoide
                           scapulae dan              yang diikatkan ke       C1, 2 dan 3
    Venter inferior        ligamentum                clavicula dan costa I
                           suprascapulae             oleh ikatan fascia
   Venter superior          Pingir inferior corpus
                           os hyoideum
M. scalenus anterior       Processus transverses     Costa I                 C4, 5 dan 6         Elevasio costa
                           vertebrae cervicalis                                                  I; laterofleksio da
                           3-6                                                                   rotasio pars cervic
                                                                                                 columnar vertebra
M. scalenus medius         Processus transverses     Costa I                 Rami anteriores     Elevasio costa
                           vertebrae                                                             I; laterofleksio da
                           cervicalis 1-6                                    nervorum            rotasio pars cervic
                                                                             cervicalium         columnar vertebra
M. scalenus posterior      Processus transverses     Costa II                Rami anteriores     Elevasio costa
                           vertebrae cervicalis                                                  I; laterofleksio da
                           bagian bawah                                      nervorum            rotasio pars cervic
                                                                             cervicalium         columnar vertebra
Otot-Otot Internal Lidah
 M. Longitudinalis         Radix linguae             Ujung lidah             Nervus              Retraksi dan
superior                                                                     hypoglossus (XII)   melebarkan lidah,
                                                                                                 mengangkat ujung
                                                                                                 lidah, menurunkan
                                                                                                 ujung lidah, Apex
                                                                                                 linguae
M. Longitudinalis          Radix linguae             Ujung lidah             Nervus              Retraksi dan
inferior                                                                     hypoglossus (XII)   melebarkan lidah,
                           Insertio                                                              mengangkat ujung
                                                                                                 lidah, menurunkan
                                                                                                 ujung lidah, Apex
                                                                                                 linguae
M. Transversus linguae     Margo lateralis           Margo lateralis         Nervus              Menyempitkan lida
                           linguae, Septum           linguae, aponeurosis    hypoglossus (XII)   memanjangkan lid
                           linguae                   linguae                                     bersama-sama den
                                                                                                 M. verticalis lingu
M. Verticalis linguae      Radix linguae, septum     Aponerosis linguae      Nervus              Melebarkan lidah
                           linguae                                           hypoglossus (XII)
Otot-Otot Eksternal Lidah
M. Genioglossus            Spina mentalis            Aponeurosis linguae     Nervus              Memajukkan dan
                           mandibulae                                        hypoglossus (XII)   menekan lidah
M. hyoglossus              Cornu majus and           Bagian lateral          Nervus              Retraksi dan mene
                           Corpus ossis hyodei       aponeurosis linguae     hypoglossus (XII)   lidah
M. chondroglossus   Cornu minus ossis     Bagian lateral        Nervus              Retraksi lidah dan
(pembentukan        hyodei                aponeurosis linguae   hypoglossus (XII)   menekan pangkal
bervariasi)                                                                         badan lidah
M. styloglossus     Margo anterior        Memasuki bagian       Nervus              Retraksi dan
                    processus styloidei   lateral lidah dari    hypoglossus (XII)   mengangkat lidah
                    ossis temporalis,     atas dan belakang
                    ligamen
                    stylomandibulare