0% found this document useful (0 votes)
549 views100 pages

Care of Elderly at Home

The document provides a summary of an elderly person's daily living needs in Sri Lanka. It states that the person requires assistance with daily activities like bathing, dressing, eating, and using the bathroom due to physical limitations from a stroke. It outlines the types of care and support needed, including help with personal hygiene, meals, medication management, and mobility. The summary addresses arranging support through family and community services to help the person live independently and safely at home.

Uploaded by

Sampath Bandara
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
549 views100 pages

Care of Elderly at Home

The document provides a summary of an elderly person's daily living needs in Sri Lanka. It states that the person requires assistance with daily activities like bathing, dressing, eating, and using the bathroom due to physical limitations from a stroke. It outlines the types of care and support needed, including help with personal hygiene, meals, medication management, and mobility. The summary addresses arranging support through family and community services to help the person live independently and safely at home.

Uploaded by

Sampath Bandara
Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 100

zuy¨ úfha§ wdndê; frda.S mqoa.,fhl= ksjfia § /l n,d .

ekSuz kï
fuu jákd lD;sh fuf;la m< fkdjQ úrE wdldrfha tlls¡ fuys ku
álla È. tlla jqk;a fuys we;=<;a lreKq fláh¦ b;d ksjerÈh¦ ni
ir,h¡ mßYS,kh lrk wfhl=g myiqfjka f;areï .; yels whqßka ,shd
;sfí¡
fuu lD;sh iïmdokh l< tï¡ ã¡ O¾ufiak uy;d ud y÷kd .;af;a ta
uy;d fi!LH wOHdmk ld¾hdxYfha fiajh l< ld,fha§h¡ ta wjia:dfõ
ta uy;d fi!LH fiajdfõ §m jHdma; úúO mqyqKq jev igykaj, iïm;a
odhlfhl= fuka u WmfoaYlfhl= f,i o l%shd lf<ah¡ ud¾f.damfoaY
rpkfhys olaIhl= jQ Tyq cd;sl mqyqKq jev igykaj,g ke;sj u neß
wfhl= úh¡ tys § ,;a w;a±lSï fuu lD;sh iïmdokh lsÍfï§ Wmldr
jQjd ksielh¡
¡l¿;r Èia;%slalfha fydrK k.rhg wdikakj msysá ;,., .ïudkfha
Wmka O¾ufiak uy;d wo k.rhg wj;S¾Kj ld¾hnyq, Ôú;hla .;
l< o .u wu;l fkdl< wfhls¡ furg ck;djg uqyqK §ug isÿ ù we;s
m%Odk .eg¨jla jQ uy¨ fyda wdndê; fyda frda.SjQ wfhl= f.or§u /l
n,d .ekSu .ek fujka w;HjYH lD;shla iïmdokh lrkakg fhduqùu
meiish hq;a;ls¡
m¾is chudkak
fcHIaG udOHfõ§

I SBN 9 7 8 - 6 2 4 - 9 9 1 5 2 - 0 - 8

tï ã O¾ufiak
fkdñf,a fnodyerSu i|yd
m<uqjk mßÉfþoh

i;aldrh'
i;aldrh hkq l=ulao @
i;aldrh hkq mqoa.,fhl=f.a ldhsl udkisl idudðl wjYH;djhka
bgqlr .ekSug fkdyels wjia:djl§" tu wjYH;d fudkjdo hkak
wjfndaO lrf.k" tajd bgqlr .ekSug Tyqg$wehg iydhùu iy
tu wjYH;djhka .=Kd;aul whqßka bgqlr §uhs'
;u tÈfkod wjYH;djhka bgqlr .; fkdyels wjia:djka" ´kEu
jhia iSudjl§u yÈisfhau we;súh yelsh' yÈis wk;=rla ksid fyda
frda.ùS u ksid tfia úh yelsh' <ore úfha§ fukau" uy¨ úfha§o
Tjqkfa .a tÈfkod wjYH;d bgqlr §ug fyda bgqlr .ekSug iydh
ùu l< hq;= jkafkah'
wm úiska fuys§ idlÉPd lrkq ,nkafka" úhm;a tfiau wdndê;
njg m;ajQ {d;sjrhl=f.a/jßhlf.a by; ±lajQ ldhsl" udkisl"
wOHd;añl yd idudðl wjYH;djhkah' fuu wjYH;djhka
kej;;a tÈfkod Ôjk wjYH;djhka (Daily Living Needs) f,io
iïmskv
a kh lr ±laúh yelsh' tfiau fuu wjYH;d fudkjdo
hkak y÷kd.eksu yd wjfndaO lr .ekSuo jeo.;a jkafkah'
ldhsl wjYH;d - ksoiqka f,i" lEu îu .ekSu" u<uQ;%
mylsÍu" YÍrh msßisÿ lr .ekSu yd
weú§u'
udkisl wjYH;d - wdorh" fifkyi yd iydkqlïmdj ,eîu'
iudchSh wjYH;d - mjqf,a wh iu. fukau msgia;r wh iu`.
iïnkaO;d meje;aùu" l;d ny lsßu'
wOHd;añl wjYH;d - WodyrK f,i ;u wd.u weoySu yd j;a
ms<sfj;a lsßu jeks mdrf,d!lsl wjYH;d'

1
tfyhska" i;aldrh hkak iïmQ¾K ùu i|yd mqoa.,fhl=f.a tu
wjYH;d yÿkd.ekSu" wjfndaO lr .eksu yd bgqlr §u fyda
bgqlr .ekSug iydh ùu hk lrKq ish,a,u wvx.= fõ'

i;aldrlfhl= ùu'
i;aldrlfhl= jYfhka Tng lsÍug we;s foh ^ld¾hNdrh& iy
i;aldrh i|yd .;jk ld, iSudj úúO úh yelsh' Tfí
{d;shdf.a frda.S ;;ajh l%ufhka j¾Okh fjñka mj;sk tlla
kï ^ksoiqkla f,i w,aIhsu¾ frda.h jeks& i;aldrlfhl= ùug
Tn iQodkñka isákjd úh yelsh' tfy;a frda.S ;;ajh yÈisfhau
we;s jQ tlla kï" Tn i;aldrlfhl= ùug ldhslj yd udkislj
iQodkï ke;' ksoiqkla f,i fud<fha reêr kd,hla msmsßu ^stroke&
ksid YÍrfha me;a;la mK ke;sùu ^paralysis jeks& fï l=uk
wjia:djl jqjo i;aldrlfhl= ùfï ;SrKh .ekSu Tn yd mjqf,a
wfkl=;a whf.a iyNd.s;ajfhka isÿ úh hq;=h'

id;a;=lrKfha uÜgï'
Tnf.a {d;shdf.a wjYH;djh jkafka" f.ñÿ, msßisÿ lsßu fyda
idhkhg /f.k hdu jeks fohla muKla kï Tnf.a iydh wjYH
jkafka i;shlg meh lsym s hla muKs' tfy;a fndfyda úg
{d;shdf.a tÈfkod bgql< hq;=" iEu fm!oa.,sl wjYH;djhka
^ksoiqka f,i lEu .ekSu" jeisls<s hdu" YÍrh msßisÿj ;nd
.eksu" U!IO .ekSu& ne?reï kï Tnf.a id;a;=j iEu Èklu
fkdlvjdu wjYHfõ'

ksjfia isg lrk frda.S i;aldrh m%dfhda.slj l< yels fohlao @


.Dy i;aldrlfhl= ùug ;SrKhla .kakd úg" th m%dfhda.l s j
Tng l< yels fohlao hkak uq,sku a is;d ne,sh hq;= fohls'
ksjfia§ úhm;a frda.S {d;sfhl= /ln,d .eksu Tnf.a Ôú;h
flfrys uy;a n,mEula we;s lrk ne?reï j.lSula jkafkah'
tksid" Tn .Dy i;aldrlfhl= ùug ;SrKh lsÍfï§ my; i|yka
lreKq ms<sn|j is;d ne,sh hq;+h'
2
 Tfí {d;shdg wjYH jkafka fláld,Sk i;aldrhlao @
ke;fyd;a È.=ld,Sk i;aldrhlao @
 Tyq ms<sn| wLKav úuis,su;a ùula wjYH jkafkao @
 Tn Tyqf.a i;aldrlhd ùu ms<sn|j Tyqg ±fkkafka flfiao @
 {d;shdg i;aldrlfhl= ùu i|yd isák fyd|u mqoa.,hd Tno@
 i;aldrlfhl= ùfï§ mjqf,a idudðlhkaf.ka kEoEhskf
a .ka
yd ñ;=rkaf.ka iydhla ,efnkafkao @
 iydh ,nd .; yels fjk;a wod, wdh;k ;sfío @
 Tn i;aldrlhl= fkdjqjfyd;a mj;akd wfkla úl,am
l%shdud¾. fudkjdo @
 Tn i;aldrlhl= njg m;ajqjfyd;a th mjqf,a wfkla whg
flfia n,mdkq we;so @
 Tfí j.lSï {d;shdg fukau mjqf,a wfkla whg iylreg$
iyldßhg orejkag bgq lsÍug yels jkafkao @
 Tn /lshdjla lrkafka kï" Tn i;aldrlfhl= ùu
/lshdjg l=uk n,mEula we;s lrkafkao @
 Tn {d;s i;aldrlfhl= ùu ms<sn|j mjqf,a wfkl=;a
idudðlhska iu. idlÉPd lr ;sfío @
 i;aldrh i|yd ksjfia hï hï fjkialï lsßug isÿfõo @
tjekakla lsßug isÿfõ kï ta i|yd fldmuK uqo,la jeh
l< hq;= jkafkao @

.Dy i;aldrfha jdis'


.Dy i;aldrh fyj;a .Dy i;aldrlfhl= f,i lghq;= lsßu myiq
ld¾hhla fkdfõ' tfy;a" th ;ukag i;=g yd ;Dma;su;a w;a±lSï
f.k fok ld¾hhla lr.; yelsh' ;u uki ta i|yd fufyh úh
yelsh' id;a;=ldrlfhl=" ks;ru ;u ld¾hNdrh ;=< lrkafka
hïlsis fohla §uhs" .ekSula fkdfõ' tfy;a ;ukag bfíu ,efnk
m%;s,dN we;' m%Odk m%;s,dN folla ±laúh yelsh'

3
1' Ñ;a; ffp;isluh Yla;sh j¾Okh ùu'
;uka lsisod fkd±k isá Ñ;a; ffp;isluh Yla;shla .Dy
i;aldrh ;=<ska ,efí' ;u {d;shdg lsisjla lsÍug fkdyelsj
wirKj" iekiSula" iykhla wfmalAIdfjka isák úg iy th
Tfnka bgqjk úg" Tn yd {d;shd w;r jeäÈhqKq jk in|;djh
;=<ska Tng úYd, wd;au ;Dma;shla ,efnk w;r" Tnf.a Ñ;a;
ffp;isl Yla;sh jvd;a j¾Okh fõ' tmuKla fkdj" Tn lrk
fiajdj ;=<ska Tfí {d;shd Wmßu i;aldrh ,nk úg yd bka
,efnk ;Dma;sh ;=<ska ,efnk ksy;udks wdvïnrh Tng ysñfõ'

2' ixúOdkd;aul Yla;sh j¾Okh ùu'


úhm;ajQ tfiau frda.SNdjfhka fmf<k Tfí {d;sfhl= .=Kd;aulj
/ln,d .ekSfï§ lrk iEu ld¾hl§u m%uqL;djhka Èh hq;=
lghq;= j,g" th ,efnk whqßka ixúOdkd;aulj lrk úg" bka
,efnk m%;sM,h l=ulao @ Tfí Ôú; ld,h ;=< Tn lrk iEu
lghq;a;lau" ta whqfrkau" .=Kd;aul núka yd ixúOdkd;aul núka
hqla; ùu" m%Odk m%;sM,hhs'

.Dy i;aldrh ;=<" Tfí {d;shdg ,efnk jdis fudkjdo @


.Dy i;aldrh ;=<" fiajdodhlhd yd fiajd,dNshd hk fofokdu
{d;Ska jQ úg" fjk;a lsisu ;eklska fkd,efnk .=Kd;aul núka
msßmqka Ôú;hla .; lsÍfï wjia:dj fiajd,dNS {d;shdg ysñfõ'
tmuKla fkdj" Tn lrk i;aldrh ;=< Tyq fldmuK ksoyia
Ôú;hla N=la;s ú¢kafkao @ tu ksoyi uy;a úêu;a núka hq;=
id;a;= ksjdihlska fyda jeäysá ksjdihlska fyda fkd,efnkq we;'
tfiau" {d;shdg tÈfkod ld¾hhka bgq lr .ekSfï§" ksoiqkla
f,i ;u msßisÿlu /l.ekSfï§" wdydr .ekSfï§ yd úfõlSj
isàfï§ ;udg wjYH mßÈ tajd ,nd.ekSug ;sfnk ksoyi yd
myiqj ;=<ska Tyq ,nk ;Dma;sh fld;rïo @
;u {d;Ska w;r .ejfiñka" wi,ajdiSkf a .ao wdorh yd .re
nqyu
q ka ,nñka" ;ukag yqre mqreÿ jQ mßirhla ;=< ys¢ñka Ôú;fha
b;sß iq¿ ld,h .; lsÍug Tyqg Tn ,nd fok wjia:dj fld;rï
jákd fohlao @

4
i;H isÿùula'
iqks,a yd ldka;s wdorKSh wUqieñ hqj,ls' mdi,a hk ore fofokd;a
iu. Tjqka .; lf<a iqkaor ðú;hla' /lshdjlg fkdhk ldka;s
f.or jev ish,a, bgq lf<a uy;a i;=áks' mdkaoßkau /lshdjg
hk iqks,a wdmiq ksjig tkafka ie|E w÷r jegqk miqjhs' orejkag
ljd fmdjd" mdi,a hjd" f.j;af;a msßisÿ lsÍï wjika lr ijia
Nd.fha f.or tk orejkaf.a jev lghq;= yd Tjqkaf.a wOHdmksl
lghq;= j,g iydh jk ldka;s" ie|E ld,h f.ù hk úg" rd;%S
wdydrho ms<sfh, lr" jev ksu ù meñfKk ieñhd wdorfhka
ms<s.ekSug mqreÿ ù isáhdh'
iqks,af.a;a" ldka;sf.a;a" fid÷re Èúhg lKfldld ye`vqfõ ldka;s
wxYNd. frda.h je<§ T;am, ùu;a iu.h' ldka;sg wjYH id;a;=
lsÍug;a" orejkaf.a wOHdmksl lghq;= we;=¿ Tjqka /ln,d
.ekSu;a" f.or bjqï msyï q lghq;=;a hk ish,a, iqk,
s a u;
mejreKq fyhska" /lshdjg hdu w;yeßug Tyqg isÿúh'
;udf.a ysi u;g jegqkq j.lSï ish,a, bgq lsÍug iqks,a
fkdmels,sj lghq;= lf<ah' ldka;sg wjYH Wjegka lrñka iy
wehf.a Wmfoia ,nd .ksñka f.or fodf¾ jev lghq;= lsÍug Tyq
l%ufhka mqreÿ jQ w;r" mqreÿ /lshdj w;ayer f.or isg lrk
iajhx /lshdjla ÈhqKq lr .ekSug Tyqg yelsúh'

.Dy i;aldrlfhl= ùu ;=<" iïnkaO;dj, fjkiaùula'


we;af;kau" Tn úfYaIfhka /ln,d .kakd Tfí {d;shd iu.
fukau" mjqf,a Tn yd lsÜgq weiqrla mj;ajk wfkl=;a idudðlhska
w;r mj;sk in|;djkays fjkila isÿúh yelsh' frda.dndOh u;
lsisjla lrlshd.; fkdyels jq Tfí {d;shd" hefmkafkl= njg
m;ajq úg iy Tyq ±rE N+ñldj uq¿uksku a fjkia jQ úg" Tyqg th
ord.; fkdyels jkq we;' th f;areï f.k" Tn lghq;= lsÍfï§"
Tn yd Tyq w;r ;snQ in|;djh ;jÿrg;a ;Sj% jkq fkdwkqudkh'
wm l=vd wjÈfha isg wdorh" wdrlaIdj yd fmdaIKh ,nkafka
uõmshka fj;sk's wm újdm;a ù fjka jqj;a" wm ;=< ksrdhdifhkau
Tjqkg
a ksis ie,ls,a, yd f.!rjh ±laùu isÿfõ' tksidu

5
fouõmshka úhm;a ù" frda.S jq úg" Tjqkg
a i;aldr lsßu wmf.a
j.lSulah hkak ysi u; ;ndf.k wms lghq;= lruq' úfYaIfhkau
Tjqkf
a .ka .s,syS hk ld¾hNdrh wms lrg f.k lghq;= lsßu
fndfyda úg isÿjkakls'
ujf.a fyda mshdf.a fi!LH ;;ajh ÿ¾j, ù fn,ysk ù hk úg
wmg isys .kajkafka urKhhs' túg Tng isyh s g tkafka Tnf.a iy
foudmshkaf.a ld¾hNdrfha fjkila isÿúh hq;= njhs' úhm;aj
frda.S j isákafka mshd kï Tng isysjkafka" Tn ñka miqj" mshd ish
mjq, fjkqfjka l< jev fldgi ;uka úiska l< hq;= njhs'
fuf;la È.= l,la mjqf,a ish¿ foa imhkakd jQ iy wdrlaIlhd jQ
mshdg" ;jÿrg;a tu ld¾h Ndrh bgq lsÍug fkdyels jqj;a" th
ms<s.ekSug Tyqo udkislj iqodkï fkdúh yels w;r" Tfnka
i;aldr ,nkakl= njg m;aùugo Tyq iQodkï fkdúh yelsh'
tfy;a mj;akd m%dfhda.l
s ;;ajh u;" i;aldrlfhl= ùfï Tnf.a
j.lSu meyer yeÍug Tn iQodkï ke;' uõmshkag i;aldr lsÍug
wjia:djla ,eîu hkq" Tjqka jir .Kkdjlau ;ukag bgql<
fiajdjkag lD;.=K ie,iSug wjia:djla ,eîuls' tksid mjqf,a
<`.u {d;shd yd Tn w;r;a" mjqf,a wfkl=;a idudðlhka w;r;a
in|;djkays idOkSh fjkila we;sùu" ms<s.; hq;= lreKla
jkafkah'
;j;a úfgl" Tng i;aldr lsßug isÿjkafka" l,la Tn mjq,g
fl<skua iïnkaO ù fkdisá Tnf.a uduKaäh fyda kekaoksh úh
yelsh' Tyq fyda weh /ln,d .ekSug fjk;a {d;Ska iQodkï ke;'
tjka wjia:djla l<ukdlrKh lr .kafka flfiao @ m<uqj Tn
l< hq;af;a ;ksju ;SrK .ekSu fkdfõ' túg .eg¿ rdYshla
u;=úh yelsh' Tnf.a iylre$iyldßh iu`. fukau" Tnf.a
orejka iu`. o {d;shdf.a /ljrKh ms<sn| idlÉPd l< hq;=uh'
{d;shdg ie,iSug isÿjk /ljrKh yd i;aldrh ksid" Tnf.a
iylreg$iyldßhg fyda orejkag Tfnka ,efnk wdor ie,ls,s
lsisjl wvqjla isÿ fkdjk njg" Tjqkg a ta;a;= .ekaùug Tng
isÿjkq we;'

6
tfiau" th ta whqßkau isÿlsßug j.n,d .ekSug Tng isÿjkq we;'
tfia isÿ fkdjqkfyd;a Tn yd iylre$iyldßh yd orejka w;r
meje;s iqyo in|;djhka wys;lr ;;ajhlg m;aúh yelsh'
Tn /ljrKh yd i;aldr i,ikafka" Tnf.a mjqf,au
idudðlfhl=g fyda lsÜgq {d;sfhl=g jqjo" tu i;aldrh
ie,iSfï§" tu ld¾hh id¾:l lr .ekSu i|yd Tfí ñ;=rkaf.ka"
wi,ajeishkaf.ka yd fjk;a {d;Skf a .ka ,nd.; yels iydh
ms<sn| Tjqka iu. idlÉPd lsßuo jeo.;afõ' Tjqka" Tng iydh
±laùug fujeks wjia:djl leue;a; olajkq we;' túg fuf;la
l,a Tjqka iy Tn w;r meje;s in|;d ;j;a il%Sh jkq we;' {d;s
i;aldrh yd /ln,d .ekSu myiq jkq we;'
Tnf.a ie,ls,a, fhduq úh hq;= wfkla jeo.;a ldrKh jkafka
Tnf.a iy iuyr úg Tnf.a iylref.a /lshdj úh yelsh' u;=
ù we;s ;;ajh hgf;a /lshdjg hdu Bu lr .kafka flfiao"
/lshd ia:dkfhka ,nd.; yels iykhka fudkjdo hkak ms<sn|j
fidhd ne,Su wjYH jkafkah' tfiau" /lshd lrk ia:dkfha
m%Odkshd iu. idlÉPd lsßu ;=<" Tyqf.ka hïlsis iykhla
,nd.ekSug Tng yelsjkq we;' th iuyr úfgl" rdcldßhg hk
tk fõ,djkays fjkila fyda rdcldß ld,fha fjkila fyda
rdcldßfha fjkila fyda m%jdykfha fjkila fyda úh yelsh'
Tfí {d;shdg /ljrKh yd i;aldr ie,iSfïoS" iydh ,nd.;
yels rdcH fiajdjka ms<sn|j" iuyr úg Tn fkdokakjd úh
yelsh' th oek.ekSu b;d jeo.;a úh yelsh' rdcH
fomd¾;fïka;= jYfhka .;al,"
1' iudc fiajd fomd¾;fïka;=j
2' fi!LH fomd¾;fïka;=j
3' wêlrK wud;HdxYh iy
4' iajfoaY lghq;= wud;HdxYh jeo.;afõ'
cd;sl jYfhka mj;akd by; i|yka fomd¾;fïka;= yd wud;HdxY
hgf;a" m%dfoaYSh jYfhka fiajd imhk ks<OdÍka ljqo hkak Tn
±k isáh hq;=h' th u;= oelafjk j.=fjka y÷kd .kak'

7
j.=fõ olajd we;s wdldrhg" m%dfoaYSh yd cd;sl uÜgfï mj;sk
fomd¾;fïka;= hgf;a m%dfoaYSh uÜgfï yd .ï uÜgfï isák
ks<OdÍka ±k isáu" ;u {d;shd /l n,d .ekSfï§ jeo.;a
jkafka" Tjqkfa .ka .;yels hï hï fiajdjka ,nd .ekSug yelsjk
ksidh' ksoiqkla f,i ;u {d;shd /ln,d .ekSfï§ frdao mqgqjla
fyda lsy<
s slrejla .ekSug ;ukag yelshdjla fkdue;s kï" .%du
ks,OdÍ u.ska iudc fiajd ks<OdÍ yuq ù" tu Wmldrh ,nd.ekSug
yels fõ' ta whqßkau m%dfoaYSh jeäysá ks<OdÍ iy .ï uÜgfï
jeäysá ix.ï ks<OdÍka yuqùfukao øjHuh yd uQ,Huh wdOdr
,nd.; yels fõ'
tfiau" úhm;ajq yd frda.S njg m;ajQ Tnf.a {d;shd /ln,d
.ekSfï§" .ï uÜgfï iy m%dfoaYSh uÜgfï mj;akd m%cd uQ,
ixúOdk tkï .%du ixj¾Ok iñ;s" mfrdamdldr iñ;s jeks iñ;s
u.skoa úúO rdcH fkdjk ixúOdk u.sko a i,ikq ,nk fiajdjka
,nd .; yels fõ' wjYH jkafka tu ixúOdk l%shdldßka iu.
idlÉPd lsßu muKls'
fï wkqj Tnf.a úhm;ajQ tfiau iuyr úg frda.S jQ Tnf.a {d;shd
/l.ekSu yd i;aldr lsÍfï ld¾h Ndrh bgq lsÍfï ;SrKh Tn
.kafka kï iy oekgu;a Tn tu ld¾hh bgq lrkafka kï ta i|yd
Tng iydh ùug úYd, msßila isák nj Tng meyeÈ,s jkq we;'
wjYH jkafka Tjqka iu. iïnkaO;d we;slr .ekSuh'

8
j.=j 1
iydh Wmfoia yd fiajdjka ,nd.; yels wdh;k yd mqoa.,hka

cd;sl uÜgu iajfoaYh


S lghq;= iudc fiajd wêlrK fi!LH
wud;HdxYh wud;HdxYh wud;HdxYh wud;HdxYh

m%dfoaYSh f,alï m%dfoaYSh Widú fi!LH ffjoH


m%dfoaYSh uÜgu ld¾hd,h ^kS;s wdOdr fldñiu& ks<OdÍ ld¾hd,

9
m%dfoaYSh m%dfoaYSh kS;s fi!LH ffjoH
f,alïjreka wdOdr fldñiu ks<OdÍ

uyck fi!LH mjq,a fi!LH


iuDoaê md,k iudc fiajd jeäysá fiajd mÍCIl ks<OdÍ
m%Odk .%du
ks,OdÍ ks<OdÍka ks<OdÍka ks<OdÍ

.ï uÜgu .%du ks,OdÍka iuDoaê ks<OdÍka jeäysá ix.ï


ks<OdÍka
Tn" Tn .ek;a ie,ls,su;a úh hq;=hs'
Tn" {d;sfhl= fjkqfjka id;a;=lrefjl= ùfïÈ" Tnf.a j.lSu
fohdldr fõ' tkï" {d;shd /ln,d .ekSfï j.lSu iy Tnj
/ln,d .ekSfï j.lSuhs' Tn" id;a;=j yd /ljrKh fok úg"
ldhsl yd udkisl iqjh fokafklao fõ' Tng th wdmiq fokafka
ljqrekao@ th;a" l<hq;= jkafka Tn úiskauh' th iajhx
/ljrKh hs' Tn wfkldg ldhsl yd udkisl /ljrKh yd
i;aldrh i,ik úg" Tn ksielfhkau úvdm;a fõ' ldhsl úvdjg
yd udkisl úvdjg m;ajk Tngo ldhsl yd udkisl i;aldr
wjYH fõ' tho" i,id.; hq;af;a Tn úiskauh' úfYaIfhkau Tn"
Tnf.a wdydrh ms<sn|j fukau" jHdhduh" úfõlh yd ksko a
ms<sn|j ie,ls,su;a úh hq;=h' id;a;=lrefjl= jYfhka Tng
wjYH jk ldhsl yd udkisl Yla;sh bka Tng ,efnkq we;'

wdydrh'
jhi yd frda.S ;;ajhka wkqj" Tn .kakd wdydrfha iajNdjh yd
m%udKh fjkia úh yelsh' tfy;a" .kakd wdydrh ish¿ fmdaIK
.=Kfhka hq;= iu;=<s; wdydrhla úh hq;=h' úhm;a jQ yd frda.S jQ
{d;shd /ln,d .ekSug fjfyi ùfï§" Tnf.a m%Odk wdydr fõ,a
.ekSu w;miq fkdl< hq;=hs' iq¿ wdydrhla f.k l=i.sks ksjd
.ekSug fm<öfuka" Tng wjYH YÍr Yla;sh ySk ù hd yelsh'

Èkm;d jHdhduh'
Tfí jhia uÜgu wkqj" .e,fmk jHdhdu j, fh§fuka"
/ljrKh i,ikafkl= jYfhka Tfí ldhsl yd udkisl Yla;sh
j¾Okh fõ' hg;a msßfihska Èklg meh Nd.hlaj;a jHdhdï lsÍu
wjYH fõ' tho" Wofha ñks;a;= 15 la iy iekaoE ld,fha ñks;a;=
15 la jYfhka fhdod .; yelsh' fõ.fhka weú§u" tl;ek Èùu"
nhsisl,h me§u jeks jHdhdu jvd;a fhda.Hfõ' jHdhdufha§" Tfí
kdä fõ.h jeäùu yd Yajik fõ.h jeäùu ;=<ska yDofha yd
fmky¿ l%shdldß;ajfha jeäùuo wjYH fõ' Tn úfõlSj isák úg
fifuka isÿjk tu l%shdldß;ajhka jHdhdu ld,h ;=<§ fõ.j;aj
isÿùu wjYH jkafkah' tu.ska yDoh iy fmky¿ l%shdldß;ajhg
ðjhla ,efí'

10
úfõlh yd kskao'
/ljrKh yd id;a;=j i,ikafkl= jYfhka" Tng jßka jr
úfõlh wjYH jkq we;' frda.S {d;shdg iqj myiqj ie,iSfuka
miq" Tng flá úfõl ld,hla .; yelsh' tu úfõlh
úfkdaofhka .; lsßug W;aidy .; hq;=h' tu úfõl ld,fha§ "
ksjfia fjk;a jevj,g iïnkaO fkdúh hq;=h' úfõlh ksis
whqßka .; lsÍu i|yd mjqf,a whf.kao bv ,nd.; hq;=h'
fkdwkqudkju" Tjqka ta i|yd Tng wjia:d i,ikq we;' Èklg
meh 6 l ksko
a la Tng wjYHfõ'

úhm;a ù wn, ÿn,j isákafka Tnf.a wdorKSh iylre$iyldßh



fï fofokd is;d isákakg we;s" uy¿ úhg m;a jqj;a tu ld,h;a
i;=áka isàug' tfy;a uy¿ úfha§ tla wfhl= ÿ¾j, Ndjhg fyda
frda.S ù wirKjQ úg" wfkla iylreg i;aldr yd /ljrKh
i,ikakd njg m;aùu ksid" fofokd w;r mej;s iïnkaO;djfhys
úYd, fjkila isÿfõ' Tn i;aldrlhd jQ úg" Tn u; úYd, nrla
megfjk w;r" wfkld Tn u; hefmkafkl= njg m;afõ' fuys§"
fofokdgu we;sjk fõokdldÍ ye`.Sï ord.ekSug yqreùu
w;HjYHfõ'
Tnf.a iylre$iyldßh frda.S ù wn, ÿn, ù isàkï" Tyq fyda
weh flfrys" fmr mej;shdg jvd wdorfhka /ln,d .ekSu"
wjYH nj Tn jgyd .; hq;=h' u;=jk w¿;a ;;ajhkag uqyK q
foñka ord.; hq;=fõ' fuys§" Tn mjqf,a wfkla whf.a iy fmrlS
mßÈ msgia;r whf.a o iydh ,nd.ekSu i|yd lghq;= l< hq;=fõ'
iylre$iyldßh w,aIhsu¾ frda. ;;ajfhka fmf,kafka kï"
u;l Yla;h s ySk ù hhs' tÈfkod lrk foa wu;lfõ'
isysl,amkdj ÿ¾j, fõ' y÷kd.ekSfï ÿ¾j,;d we;sfõ' úIdoh
jeks udkisl frda.S ;;ajhla we;s jQfha kï" yeisÍfï wys;lr
fjkiaùï rdYshla we;sfõ' ffjoH m%;sldr ,ndfoñka /ljrKh
,nd§ug isÿfõ' wd;rhsáia fyj;a ikaê bÈóu ksid weú§ug
wmyiq jQ úg" tÈfkod l< hq;= iEu ld¾hl§u" iydh §ug Tng
isÿjkq we;' Tn fld;rï fyd¢ka i;aldr yd /ljrKh
ie,iqj;a" iuyrúg Tng Tyqf.ka$wehf.ka wdmiq ,efnkafka

11
lD;.=K fjkqjg /jqï f.rjqï" ksko a d" wmydid;aul joka úh
yelsh' fï ish,a, we;sjkafka Tng we;s wdorfha wvqlula ksid
fkdj" Tyqg$wehg mj;akd ldhsl yd udkisl frda.S ;;ajh ksid
nj Tn jgyd .; hq;=h'

Ñ;a;fõ.hka y÷kd.ekSu iy md,kh lr .ekSu'


Tng" Tn úiskau /ljrKh i,id .ekSfï§" Tn l< hq;=u iy
fkdl< hq;=u foa fudkjdo @
 ksko
a .ek i,els,su;a ùu yd Èklg meh 6 laj;a ksod.ekSu
l< hq;=uh'
 Tnf.a wdydrh ms<sno ie,ls,su;a jkak' Èkm;d iu;=,s;
wdydr fõ,la .kak'
 c,h iy m<;=re hqI wjYH muK ^c,h fnda;,a 5 la meh 24
;=<§& mdkh lrkak'
 w¿;a m<;=re" m,d iy t<j¿ j¾. wdydrhg jeäfhka tl;=
lr.kak'
 wd;;sh u. yrjd .ekSfï wáfhka u;ameka iy ÿï mdkh
fkdlrkak'
 úúO rildrl wvx.= melÜ lr we;s flá wdydr .ekSfuka
j,lskk
a '

Tng we;sjk Ñ;a;fõ. wjfndaO lr .ekSu'


mqoa.,fhl=g id;a;=j yd /ljrKh ,nd§u hkq fndfyda úg
Tnf.a Ñ;a; Yla;sh ySk lrjkakla úh yelsh' id;a;=lrefjl=
jYfhka Tnf.a uqyf q Kka o¾Ykh úhhq;= m%ikakNdjh" fndfyda
úg wvq úh yelsh' le<UqKq Ñ;a;fõ.Sh ;;ajhka we;súh yelsh'
Ñ;a;fõ. hkq wm is; ;=< we;sjk b;d ±ä ye.Sïh' ksoiqla f,i
ÿl" fõokdj" l,lsÍu" wm%sh nj" tmdùu" cq.m
= aidj" bÉPdNx.h"
B¾IHdj ±laúh yelsh' id;a;=lrKfha§" Tng fujeks iDK
Ñ;a;fõ.hka we;sùu iajNdúlh' tfy;a tu iDK Ñ;a;fõ.
hgm;a lr.ekSu fkdl< hq;=h' tfia lsÍfuka isÿjkafka Tfí
udkisl ;;ajh ;j ;j;a krl w;g yeßuh' Tng by; i|yka
l< l=uk fyda iDK Ñ;a;fõ.hla we;sjQ úg" Tn m<uqfjkau l<

12
hq;af;a ;ukag tu Ñ;a;fõ.h we;sjq nj y÷kd.ekSuhs' tfy;a
;udg we;sjQ Ñ;a;fõ.h" ;u yeisÍu ;=<ska tkï ;u l:dj ;=<ska
fyda jpkfhka fyda l%shdfjka fyda ;ud fj;ska id;a;=j ,nk
{d;shdg fkdfmkaúh hq;=h'
id;a;=lrKfha fhfok Tng" fndfyda úg ldhsl yd udkisl
fjfyila iu. we;sjk Ñ;a; mSvdj fyj;a wd;;sh ;=<" Tn
m<uqj l< hq;af;a ;uka úisku
a " tjka iDK Ñ;a;fõ.Sh ;;ajhla
we;sjq nj y÷kd.ekSuhs' y÷kd.kafka flfia±hs Tng m%YKa hla
úh yelsh' my; i|yka ;;ajhka Tng we;sjQfhao@
 fï id;a;=lsÍfï jev ;j fldmuK l,la l< hq;= fõo hk
ye`.Su'
 ;ukaf.a iy mjqf,a jev lghq;= i|yd .;lsßug ld,hla
fidhd .kafka flfia±hs is;Su'
 ;j fldÉpr ;sfhkjdo lrkak"
 uu fï fiaru lrkafka fldfyduo hk ye`.Su'
 ldhsl fjfyi ±kSu'
 iq¿ fohg mjd fldam ùu'
 fkdreiaik nj'
fujka udkisl ;;ajhka tlla fyda lSmhla mj;S kï" Tng
wd;;sh ;;ajhla mj;sk nj y÷kd .; hq;=h' fuu wd;;sh
,laIK l,a;shd y÷kd f.k lghq;= lsÍfuka ;udg we;súh yels
;on, ldhsl yd udkisl ydks j,lajd .; yelsh'

wd;;sh uevmj;ajd .ekSug l=ula l< hq;=o @


Tn" ksjfia úhm;a frda.S {d;sfhl=g id;a;=j i,ik úg" by;
±lajQ wd;;sfha uq,sl ,CIK lSmhla ÿgqfjd;a my; i|yka
wd;;sh wvqlr .ekSfï l%u ms<sfj;a ms<smoskk
a '
1' kdih ;=<ska §¾> wdYajdihla f.k tlajru uqLh ;=<ska
m%iajdi lrkak' fuh jdr 10 la fkdlvjd lrkak'
2' Tng úfõlhla ,o ú.i" ksjfia fjk;a jevl ksr; fkdù
jyd ksjiska msgù" ;uka b;d m%shlrk ia:dkhlg fyda
ñ;=frl= fj; f.dia úfõlSj isákak'

13
3' Tng ksjiska msg ù hdu l< fkdyels kï" iqjodhs iakdkhl
fh§u fyda leue;s ix.S;hlg fyda .Shlg ijka fokak'
4' we|g f.dia flá ksko
a lg fhduqjkak'
5' ksjiska msg; fyda ksji ;=<§ jHdhduhl fh§ug wu;l
fkdlrkak' rEmjdyskS jHdhdu jev igykla fyda jHdhdu
ùäfhda mghla krUñka YdÍßl jHdhduhl fh§u u.ska
wd;;sh wvqlr .; yelsh'
6' ñ;=frl=g fyda 1333 g ÿrl;kh u.ska l;d lr" Tn is;
;=< lelEfrk woyia is;=ú,s Tyq iu.ska idlÉPd lrkak'

Tfí wfmaCIdjka iy ie,iqï fjkia jk úg" ke;fyd;a bgqlr.;


fkdyels jk úg" Tfí yoj;g fõokdjla ±fkkq we;' Bg fya;=
jQ mqoa.,hd flfryso ;uka flfryso flak; a shla" fldamhla we;sfõ'
th iajdNdúlhs' úfYaIfhkau Tn we¿ï lrk" wdorh lrk
wfhl= frda.S jQ úg fyda wdndê; jQ úg" th jvd;a ±fkkq we;'
flak; a sh" ixlS¾K jQ Ñ;a;fõ.hla jk w;r" fndfyda úg" wm th
hgm;a lr .kafka" jpkfhka fyda yeisÍula ;=<ska th m%ldY
l<fyd;a" we;sùug bv we;s ,eÊcdj" jerÈldr nj yd wmjdo
ksidh' tfy;a" flak; a sh we;sùug fya;= jQ ldrkd fudkjdo hkak
Tn fidhd n,kafka kï" flak; a sh md,kh lr .ekSfï l%shdj,sfha
yß wvla ksu jkafkah' iuyr wjia:dj,§ flak; a sh md,kh
lr.; hq;= jqjo" Bg fya;= jQ lreKq fidhd ne,Su w;miq fkdl<
hq;=h'

id;a;=j i,ikafkl= f,i" Tng flak;


a sh we;sùug my; i|yka
lreKq fya;=úh yelsh'
 Tn wdorh lrkafkl= frda.S úu'
 tu frda.ù
S u ;=<" Tnf.a wkd.; isyk
s fnd|ù hdu'
 Tng;a" Tnf.a {d;shdg;a fujka ÿlaLodhl ;;ajhla we;s
fkdúh hq;= jqj;a" tfia we;sùu fld;rï widOdrKo hkak
ms<sno Tng ±fkk fõokdj'
flak;
a sh md,kh lr fkd.ekSfuka" wys;lr ;SrK .ekSug Tn
fm<ôh yelsh' Tfnka wfkfll=g ysxikhla we;súh yelsh'

14
id;a;=lrefjl= f,i l< hq;= yd fkdl< hq;= foa'
1' Tng we;sjQ m%Yk
a h ms<sn|j" fjk;a w;a±lSï iys; mßK;
mqoa.,fhl= iu. fyda Wmldrhla ,nd.; yels wfhl= iu.
fyda WmfoaYljrfhl= iu. idlÉPd lsßu l< hq;=u fohls'
2' flak;
a sh jeäjk nj Tng ±fkakï" {d;shdf.a wdrlaIdj
i,iñka Tn iq¿ fõ,djlg Tyqf.ka wE;aj isáu l< hq;=
fohls'
3' Tnf.a ñ;=rkaf.ka yd wfkl=;a {d;Skf
a .ka Tng iykhla
fkd,eîu fya;=jla lrf.k Tjqka iu. mj;akd iïnkaO;d
w;a fkdyßkak'
4' Tnf.a fldamh ms<sn| ,eÊcdjg m;a fkdjkak' fldamh ;j
;j;a jeä ÈhqKqùug fmr WmfoaYlfhl= iu. idlÉPd
lrkak' ÿrl:k wxl 1333 fkdñ,fha ÿrl:k WmfoaYk
fiajh wu;d iykhla ,nd.; yelsh'

i;aldrlfhl= f,i m%fõYhla .kafka flfiao @


Tnf.a mjqf,a" úhm;a jQ fyda frda.S njg fyda wdndê; jq ujg fyda
mshdg fyda fjk;a {d;sfhl=g i;aldr lsÍug iQodkï jk Tn" ta
i|yd m%fõY ùfï§ m%uqL;ajh Èh hq;= lreKq fudkjdo @
Tn" i;aldrfhys fhfok jD;a;Sh mqyK q qjla ,o jD;a;slfhl=
fkdfõ' Tn" ksjfiau {d;sfhl=g i;aldrh lrk mjqf,au
idudcslfhl= muKls' tfy;a" Tn i;aldr i,ik jD;a;slfhl=f.a
.=Kdx. j¾Okh lr .;fyd;a" {d;shdf.a úYajdih oskd.;
yelsh' {d;shdf.a úYajdih oskd .;aúg" Tnf.a id;a;=j ie,iSu
i|yd {d;shdf.a iydh ,efnkq we;' tfia lrkq ,nk i;aldrh
;=<ska {d;shdf.a ldhsl" udkisl iqjh blauka lrkq we;'
Tnf.a {d;s i;aldr fiajdj ;=<" Tn j.lSfuka hq;=j lghq;=
lrk nj {d;shdg wjfndaO jk f,i lghq;= lsru s b;d
jeo.;afõ' tfiau wfkla jeo.;a ldrKh jkafka i;aldr ,nk
{d;shdf.a iajdëk;ajhg yd wd;au úYajdihg ydkshla fkdjk
f,i m%fõYï ùuhs'
{d;shd mjqf,au idudðlfhl= jqj;a Tyqf.a$wehf.a fm!oa.,sl;aj -
hg .re l< hq;=hs' Tyq jeäfhka leue;a; olajk fohg .re l<
hq;=hs' fkd;ld fkdyeßh hq;=hs'

15
i;aldrh ,nk {d;shdf.a iajdëk;ajhg .re lsßu hkq" Tyqf.a
wehf.a tÈfkod wjYH;djhka yd bgqlr .; yels foa lr .ekSug
bv ,nd§uhs'
Tn {d;shd fjkqfjka lrkq ,nk i;aldrh ms<sn|j" {d;shdf.a
úYajdih ^confidence& ì| jegqkfyd;a" ;ud wkdrlaI; s nj iy
;ks ù we;ehs {d;shdg isf;kq we;' tksid tjka ye`.Sula {d;shd
;=< we;s fkdjk f,i lghq;= lsßu" Tn i;= j.lSula fukau
olaI;djhlao jkq we;' ;uka uq¨ mjq,gu uy;ajq nrlaù we;s
njla {d;shdg fkdyefÕk mßÈ lghq;= lsßu" we;af;kau Tnf.a
{d;s i;aldrfha jeo.;a l=i,;djhla fukau olaI;djhlao jkq
we;'
Tnf.a {d;shdg id;a;= lsÍfï§" tys hïlsis ie,eiaula ;sîu ;=<ska
i,ik id;a;=fõ w;miqùï isÿ fkdjk w;r" id;a;=fõ .=Kd;aul
njo j¾Okh fõ' fuu id;a;= ie,iqï ilialr .ekSfï§ Tng Tn
m%foaYfha isák" tfiau ;uka fyd¢ka y÷kk" iuyr úg úY%dñlj
isák fyo ks<OdßKshl fyda ffjoHjrfhl=f.a iydh fyda Wmfoia
,nd.; yelsh' túg Tn i,ik fiajfha lsisu wvqjla isÿ fkdfõ'

id;a;=j ^i;aldrh& ie,iqï lsÍfï§ ie,lsh hq;= lreKq fudkjdo @


 weú§u"
 bßhõ$ia:dms; udre lsßu"
 fia§u$kEùu"
 we÷ï udrelsßu"
 jeisls<s hdu"
 T!IO §u"
 ikakf s õokh"
 u<uQ;% ksid we;sjk wmú;% ùu"
 wdydr .ekSu"
 iudc in|;d"
 wOHd;añl wjYH;d"
 úfkdaoh"
 weiSu yd fmkSu"
 idudkH yeisßu"

16
by; i|yka ldrKd ms<sn| ie,ls,a, olajk úg yd ta iïnkaO
id;a;=j i,ik úg" Tn i,ik id;a;=j fyj;a i;aldrh wx.
iïmQ¾Kfõ' tfiau id;a;=j i,ik Èk yd fõ,djka ie,iqï
lr.; yelsh'

{d;sfhl=g i;aldr lsÍfï§ ie,lsh hq;= lreKq'


i;aldr fyj;a Wjegka imhk Tn;a" i;aldr ,nk Tnf.a
{d;shd;a hk fofokdu" fofokdgu wuq;a;ka fkdfõ' È.= ld,hl
isgu mj;akd weiqr u; fofokd ;=<u mj;sk .;s.K = woyia yd
wdl,am fukau yeisßï rgdjka fudkjdo hkak ms<snoj fofokdgu
wjfndaOhla we;' id;a;= i;aldr ie,iSfï§;a" id;a;=j ,nd
.ekSfï§;a" tu lreKq fofokdgu n,mEula we;slrhs' tu ksid
;uka ;=< wfkld flfrys mj;sk woyia yd wdl,amhkays wys;lr
njla ;ukag yeÕS hkafka kï" tajd ys;lr njg m;alr .ekSu
wjYHfhkau úh hq;=h' fuh úfYaIfhkau id;a;=lre ;=< we;súh
hq;=h' fkdtfia kï lrkq ,nk i;aldrfha .=Kh wvqúh yelsh'
tu ksid" u;= ±lafjk lreKq ms<sn| Tfí wjOdkh fhduq úh
hq;=hs'

.re lsßu yd úYajdih f.dvk.d .ekSu'


lrkq ,nk i;aldrh .=Kd;aul ùu i|yd" Tn m<uqfjkau l<
hq;af;a Tfí {d;shdg .re lsßuhs' fuf;la l,la Tn ;=<
Tyq$weh flfrys ;snqK .re;ajh ;jÿrg;a j¾Okh úh hq;= w;r
tys l%shd;aul njlao ;sìh hq;=h' tkï Tnf.a .relsÍu
Tyqg$wehg ±fkk iq¿ úh hq;=h'
fuys jeo.;alu jkafka Tn .relrk ;rugu" Tyq$weh ;=< Tn
flfrys úYajdihla ;yjqre ùuhs' .relsÍu;a" ta iu.
f.dvkef.k úYajdih;a u; f.dvkef.k wfkHdkH in|;djh
i;aldrfha M,odhl nj jeälrhs'
.re lrkafka flfia±hs Tng m%Yk a hla úh yelsh' fuys§ Tn
m<uqj is;sh hq;af;a úhm;a" wdndê; mqoa.,hd Tn kï" Tn
ie,l=ï ,eîug leue;s l=uk whqßkao hkak ms<sn|jhs' ks;ru
wfkld ms<sn|j is;Sfï§ yd l%shdlsÍfï§" ;uka Wmudfldg
.ekSuhs' túg wfkldg .relsÍug Tfí is; kefuk w;r"
i;aldrh .relsÍu u; mokï jkq we;'

17
wfkldg ±fkk f,i .reire lsÍfï§" Tyq$weh bÈßfha Tn
yeisfrk wdldrh" úfYaIfhkau Tyqg wduka;%Kh lrk wdldrh
iy Tnf.a uqyqfKka ye`.Sï m<fjk wdldrh jeo.;afõ' tu.ska
Tyqg .relrk wdldrh Tyq y÷kd.kakd w;r th wfkHdkH
in|;djh j¾Okh ùugo n,mEula we;slrhs' Tyq fyda weh
i|yd Tn lrkq ,nk iEu fohlau" lsÍug fmr m<uqj Tyq$weh
iu. idlÉPd lsÍu fyda úuiSula lsßuo" .relsÍfï ;j;a jeo.;a
l%uhls' tfiau" ks;ru Tyqf.a wjYH;d fudkjdo hkak ms<sn|
Tyqf.ka úuid isàuo" Tyqg ±fkk mßÈ .re lsÍfï ;j;a
Wml%uhls' ksoiqkla f,i" Tyqf.a wdydrh ms<sn| úfYaIfhkau
lEug leu;s foa" tajd l=uk wdldrfhka ilia úh hq;=o Wohg
oj,ag yd rd;%shg .ekSug leu;s l=uk wdydro hk lreKq ms<sn|
Tyq iu. idlÉPd lsßu ±laúh yelsh' iuyr úg Tyqg$wehg
wjYH mßoafokau tajd bgq lsÍug Tng fkdyels jkakg ms<sjk'
tfy;a m<uq lS mßÈ úuid isáu Tyqg lrkq ,nk .re lsÍuls'

fm!oa.,sl;ajhg .re lrkak'


´kEu mqoa.,fhl= i;= fm!oa.,sl;ajhla ^Privacy& we;' iEu
mqoa.,fhl=u ;udf.a fm!oa.,sl;ajh ms<sn| is;hs' fm!oa.,sl;ajh
/l .ekSug W;aidy orhs' tu fm!oa.,sl;ajhg fjk;a
wfhl=f.ka n,mEula t,a, fjkjdg leu;s ke;' ;udf.a {d;shd
jqj;a" Tyqg$wehg ysñ fm!oa.,sl;ajhla we;' tu fm!oa.,sl;ajh
wdrCId jk whqßka i;aldr lsßu wjYHfõ'

18
fojk mßÉfþoh

ikaksfõokh'

ikaksfõokh fyj;a woyia yqjudre lr .ekSu'


i;aldr lsÍfï ld¾hh ;=< ikakfs õokh hkafkka woyia lrkafka
l=ulao @ bka woyia lrkafka i;aldr lrk Tn;a" i;aldr ,nk
{d;shd;a w;r isÿúh hq;= woyia yqjudrejhs' tu woyia
yqjudrej u.ska wfmaCId lrkq ,nkafka i;aldrlhdf.a yd
Tyq$weh ;=<ska i;aldr ,nk {d;shdf.a wjYH;djhka bgq lr
.ekSuhs'
i;aldrlfhl= jYfhka Tn
id¾:l ùug kï" Tn fyd|
ikakfs õolfhl= ùu w;HjYH
fõ' ijka§u yd l:d lsÍu"
ikakfs õokfha m%Odk wx.hka
fõ' i;aldrfha§" i;aldr
,nkakdf.a woyia yd wjYH;d
f;areï .ekSu wjYHfõ' tfia
kï" i;aldrlhd f,i Tn
m<uqj l< hq;af;a Tyq$weh
lshk fohg ijka§uhs'

ta ta i;aldr ms<sfj;aj,§" ksoiqka f,i msßisÿ lsÍfï§ fyda wdydr


ix.%y lsÍfï§ fyda Tjqka ta ms<ns | okakd woyia" Tjqka leue;sfoa
yd leu;s wdldrhka Tn o; hq;=hs' tys§ Tyqf.ka lreKq úuiSu
fukau Tjqka lshk fohg ijka§uo wjYHfõ'

19
ikaksfõok ld¾hh id¾:l ùug kï Tn" Tfí {d;shd"
 ikakf
s õokh lrk úúO wdldrhka y÷kd .; hq;=hs'
 ;u woyia m%ldY lsßug leu;s l%u ±k .; hq;=h'
 {d;shd iu`. iM,u;aj ikakf
s õokh lsÍfï l=i<;d
j¾Okh lr .; hq;=h'
 id¾:l f,i woyia m%ldY lsßug wmyiq jkafka wehso
hkak Tn ±k.; hq;=h'
 id¾:l f,iska ;u woyia m%ldY lsÍug {d;shdg Woõ
lrkafka flfiao hkak ±k.; hq;=h'
Tn i;aldr ,ndfok {d;shd" ;u wjYH;d bgq lr .ekSu i|yd
Tn wu;d l:d lrkjd we;' Tyq mjik fohg ijka§" th f;areï
f.k ms<s;=rla ,nd§u fukau tu wjYH;djh bgqlr§uo wjYHfõ'
^th jdÑl ikakf s õokh f,i ye¢kaúh yelsh&
ksoiqkla f,i" ;ukag uQ;%d lsÍug wjYH nj Tyq mjikq we;' Tn
th f;areï .;a nj y`.jñka iy ta i|yd ;uka Woõ lrk nj
mjiñka" jeisls<shg hdug" Tyqg frdao mqgqj ,nd§u" tys ys÷ùu
yd jeisls<shg f.k hdu u.ska Woõ lrkq we;' ke;fyd;a wjYH
mßÈ uQ;%d fmdaÉÑhla § wdOdr lrkq we;'
Tnf.a {d;shdg l:d lsßug wmyiq kï" fndfyda úg ;u
wjYH;djh m%ldY lr isákafka yia; uqødfjka fyj;a ldhsl
NdIdfjka ^body language& úh yelsh' tksid" Tn i;aldr lrk
{d;shdf.a ldhsl NdIdj ^body Language& y÷kd .ekSfï yelshdj"
Tn ;=< ;sìh hq;= w;r" Tyqg f;areï hk whqfrka ldhsl NdIdj
Ndú;d lsÍfï l=i,;djh" Tno j¾Okh lr.; hq;=hs' fuys§
Tyqf.a ldhsl NdIdj jkafka jeisls<sh foig ;u w; È.=lr
fmkaùu úh yelsh'

20
iuyrúg Tfí {d;shd jdÑl
niska fyda ldhsl niska fkdj
hï fohla w;g f.k fmkaùu
u.skoa ;u woyi m%ldY lrkq
we;' fuh ix{d NdIdj kñka
ye¢kaúh yelsh'

wjdÑl niska iykh f.k§u

ksoiqkla f,i" ;udg îug c,h wjYH nj ysia ùÿrejla ;u w;g


f.k fmkaúh yelshs' túg ;uka l< hq;= jkafka" Tyq mjik foh
;uka f;areï .;a nj jdÑlj fyda wjdÑlj m%ldY lr" tu
wjYH;djh bgqlr §uhs'
fujka wjia:djl §" i;aldr i,ik Tn" Tyqf.a wjdÑl ldhsl
niska mjik foh f;areï f.k" u| iskyjlska hq;=j Tyqf.a
Wrysig w; ;eîfuka fyda Tyqf.a w;a, uDÿj we,a,Sfuka iykhla
,ndoSuhs' fufia úúO wdldrfhka {d;shd ldhslj m%ldY lrk
foh f;areï f.k" thska woyia lrk foa bgq lr§u i;aldrfha
.=Kd;aul nj j¾Okh lrkq we;'

lgy~ ÿ¾j, úu yd lgy~ ke;sj hdu'


Tfnka i;aldr ,nk {d;shdf.a lgy~ yÈisfhau ke;sj hdula
isÿúh yelsh' lgy~ ÿ¾j, ù ke;sj hdu fndfyda úg isÿjkafka
iafg%dl
a a ^stroke& kñka ye¢kafjk fud<fha reêrjdyskh s la mqmqrd
hdu fyda reêrjdyskh s la ;=< f,a leáhla ysrùu ksid úh yelsh'
m%ldY l< hq;= woyi l=ula±hs {d;shd ±k isáh;a" th Tyqf.a
lgyçka m%ldY lsßug fkdyelsfõ' Tyq ;u w;lska th m%ldY
lsßug W;aidy orkq we;' l,n,ldßj yeisfrkq we;' fujka
;;ajhla we;sjQ úg" th jydu ye¢kf.k ffjoHjrfhl= lrd

21
f.khdu l< hq;=h' Tn blauka jq ;rug ffjoH m%;sldr u.ska Tyq
h:d ;;ajhg m;alr .ekSug yelsjkq we;'

ldhsl NdIdj f;areï .ekSu'


fndfyda úg wm woyia yqjudre lr.ekSfï§" l:d lsßug wu;rj
uqyf
q Ka ye`.Sï m%ldY lsßu u.ska iy w;a iy Wrysi p,khka
u.skoa woyia m%ldY lrkq ,efí' th" m<uqj lS mßÈu wjdÑl
woyia m%ldY lsßuls' Tnf.a {d;shdg lrkq ,nk i;aldrfha§
{d;shd wjdÑl f,i m%ldY lrk foh f;areï f.k lghq;= lsßu
wjYH fõ' tfiau i;aldrl Tno jdÑlj yd wjdÑlj woyia
m%ldY lsßu ;=<ska wfmaCIs; ldrKh id¾:lj bgqjkq we;'
Tn i;aldr i,ik {d;shd" ldhslj fyj;a wjdÑlj m%ldY l<
yels woyia lSmhla úuid n,uq' Worh fyda <h fmfoi fyda
YÍrfha fjk;a fldgilg ;u w; ;nd f.k uqyf q Kka fõokd
ye`.Sula fmkajkafka Tyq lsishï fõokdjlska fmf,k nj wjdÑlj
m%ldY lsÍughs'
weig wei uqK fkd.iajñka" fjk;a me;a;la n,df.k l:d
lrkafka kï Tyq hïlsis udkisl wjmSvkhlska ^úIdofhka&
fmf,k njla fyda fkdreiaik iajNdjhla fmkajhs'

wjdÑl niska

fkdreiaik nj fmkaùu

ll=,la msg ll=,la yria lrf.k wyl n,df.k isákafka kï


;ryska fyda wi;=glska isák njla fmkajhs'

22
{d;shdf.a fmkSu ÿ¾j, kï" woyia yqjudre lr.kafka flfiao @
jhig hdfï§ fndfyda fofkl=f.a fmkSu ÿ¾j, ùu" iajNdúlh'
fmkSu ÿ¾j,ùu úúOdldr úh yelshs'
 wjg wdf,dalh wvqjQ úg fmkSu ÿ¾j, ùu iy wdf,dalh
jeäjQ úg idudkH ;rulg fmkSu'
 fl<ska n,k úg fmkSu ÿ¾j, jqj;a" me;a;g n,k úg
fmkSu mej;Su'
 fmkSu fnd|ùu'
ta ksid Tyqf.a fmkSfï ÿ¾j,;djh l=uk wdldrfha tllao hkak
Tngu y÷kd.; yelsh' hï fohla bÈßmiska yd me;a;lska fmkajd
fmfka±hs n,kak' Tyqf.a fmkSfï ÿ¾j,;djh fkd;ld yßñka
Tng wjYH mßÈ lghq;= l<fyd;a Tyqo Tnj fkd;ld yßkq we;'
tksid Tyq iu. iqyoj lghq;= l< hq;=h'
Tyq iu. woyia yqjudre lr .ekSfï§" fjkila we;slr .ekSu
wjYH úh yelsh' fmkSu ÿ¾j, jqj;a" weiSu fyd¢ka ;sfí±hs
ksÍCIKh lrkak' fmkSu ÿ¾j, ksid w;ska yd uqyf q Kka lrk
wjdÑl woyia ±laùu M, rys;h' l:dj wdrïN lrk úg" Tyqf.a
Wrysig w; ;nd Tng ±ka fldfyduo@ lshd wu;kak' Tyqf.a
Y%jKh fyd| ksid;a" Tnj Tyqg wuq;af;l= fkdjk ksid;a" l:d
lsÍu ;=<ska woyia yqjudre lr.; yelsh' Tn Tyqf.ka bj;a ù
hk úg" Tyqg okajd hEu jeo.;a fõ' ke;fyd;a Tyq ;jÿrg;a Tn
Tyq <`. isá;ehs is;d l:d lrkq we;' Tnf.a m%;spdr fkdue;s ksid
Tyq Tn iu. WrK jkq we;' Tyq ks;r Ndú;d lrk ùÿrej"
fldamamh" ms`.dk jeks Ndck Tyqg myiqfjka .; yels tla
ia:dkhl ;nkak' o;a nqreiqj" oka;df,am yd mkdj jeks foa tla
;ekl ;nkak' we÷ï myiqfjka .;yels mßÈ tla ;ekl ;nkak'
tfia jq úg" fmkSu ÿ¾j, jQj;a" ;ek okakd ksid .ekSu myiqfõ'
tksid" tu øjH yd WmlrK lnâ tlla ;=< fyda ksis ;ekl ;nd
we| lsÜgqfjka ;eîu wjYHfõ' yerñáh fyda weúojkh ^walker&
mdúÉÑ lrkafka kï" tajdo <`.g .; yels mßÈ tla ia:dkhlu
;nkak' Tyqg" Tnj wjYH úg Tfí ku fyda {d;s;ajfhka wu;k
f,io mjikak'

23
fmkSu ÿ¾j, Tyqg" jeisls<shg hdug yd kEug fyda msßisÿ lr
.ekSug fyda wjYH jQ úg Woõ lsßu wjYH fõ' Tyqf.a w;ska
w,a,df.k tu ia:dkj,g /f.k hkak' jeisls<sfha jdäùugo
ld¾hh wjika jQ úg msßisÿ lr .ekSugo kej; taugo Woõ
jkak' uqyK
q fia§fï§ yd kEfï§;a tfiau Woõ ùu wjYHfõ' Woõ
ùfï§ iEu fohu Tn l< hq;= ke;' Tyqg lr .; yels foa lr
.ekSug bvfokak' hï hï foa lr.; yelskï th lr .ekSug
bvyeÍu Tyqf.a iajdëk;ajhg .re lsÍula jk w;r" Tyqo thg
leue;s fõ'

weiSu ^Y%jKh& ÿ¾j, kï woyia yqjudre lr.kafka flfiao @


fndfyda mqoa.,hka fukau Tfí {d;shdo úhm;a ùfï§ weiSu
ÿ¾j, jqj;a ;uka ìysß njg m;ajk njla ms<s.ekSug leue;s
ke;' tfiau" ;uka ìysß ù we;ehs ±k .;aúg" ;uka ;ksù
we;ehso ;uka m%;slafIam jkq we;ehso hk is;=ú,s Tyqg we;sfõ'
mjqf,a wfkla who" msgia;r who" ;uka ms<sn| úúO foa l:d
lrkq we;ehs hk is;=ú,so Tyq ;=< we;sfõ' tksid Tyqg iekis,a,
,efnk mßÈ bjiSfuka lghq;= lsßu wjYHfõ'
Tn i;aldr lrk Tfí {d;shdf.a weiSu ÿ¾j, kï" Tyqg
jegfyk f,i l:d lrkafka flfia±hs Tn ±k.; hq;=h' weiSu
ÿ¾j, jqj;a" fmkSu fyd|g ;sfí kï" wjdÑl YdÍßl niska woyia
m%ldY lsßug Tng yelsh' ta wkqj Tyqo wjdÑl ldhsl niska fok
ms<s;=reo f;areï .ekSug Tng yelsúh hq;=h'
weiSfï ÿ¾j,;djh mj;sk" Tfí {d;shd iu. l:d lsÍfï§
Tyqg uqyKq g uqyK
q ,d isg l:d lsßu ;=<" Tfí f;d,a fi,fjk
whqßka" Tfí láka msgfjk jpk y÷kd.ekSug Tyqg yelsfõ'
Tyq iu. l:d lsÍfï§" uy;a fia Yío k.d fkdj idudkH jpk
Ndú;d lrñka fyñka l:d lsßu iEfyhs'

24
f;d,a lshùu ^lip reading&'
iuyreka is;kqfha weiSu ÿ¾j, ìysß whg" uy;a Yíofhka lE
.id hula lS úg f;areï .kSú lshdh' tfia lshk úg isÿjkafka
Tyqg lshk foh fkdjegySu;a" lE .id lshk úg olsk Tnf.a
ldhsl iajrEmh ±l Tyqg flak; a s hdu;a muKls' tksid Tn
mjik foh tla jrlg tla jdlHhlg iSud lr" th Tyqf.a uqyK q
n,d fifuka yd uDÿ iajrEmfhka mejiSuhs' túg Tyq Tnf.a f;d,a
p,kh ;=<ska lshk foh wjfndaO lr.kS'
láka mjik foh" Tnf.a uqyf q Ka bßhõ iy yia; ix{d u.ska
^ldhslj& jvd;a ;Sj% lr olajkak' túg" Tyq Tn mjik foh
myiqfjka f;areï f.k m%;spdr olajkq we;'
Tfí {d;shdf.a ìysß nj jeäkï" ix{d NdIdfjkau ^sign
language& l:d lrkak' tla tla woyi lshd mEug w;ska
we`.s,sj,ska lrk hï hï ix{d yqre lr.kak' Tn mjik foh
iqÿ lvodishl ,shd ±laúh yelsh' ke;fyd;a msk;
a +r iy jpk
u.ska ,shd ±laùu fmkaúh yelsh'
ksoiqka f,i"
—wms lEu luq˜
—wms kdkakg huq˜
—wms álla weúÈkak huq˜
—wms uqyK
q fidaokak huq˜
—wms we÷ï udre lruq˜ hkdoS jYfhka'

Tn úiska i;aldr lrkq ,nk {d;shd Ñ;a; jHdl+,;ajhg


(Confused) m;ajQ wfhlao @

Ñ;a; jHdl+,Ndjh hkq iq¿ foh mjd wu;l jk" ;ud isák ;ek
fldfya±hs lSug fkdyels" udih" Èkh" oji yd fõ,dj .ek lSug
fkdyels ;;ajhhs' fujka ;;ajhlg m;ajQ úhm;a Tfí {d;shd
iu. ikakf s õokh mj;ajd .ekSu yd wfkl=;a lghq;= lsßu"
b;du;a iSre udrefjka l< hq;=h' uy;a bjiSulska l< hq;=h' fï

25
i|yd" Tn m<uqfjkau l< hq;af;a Tyq m;aj isák ;;ajh wjfndaO
lr .ekSuhs' wjfndaOfhka hq;=j lghq;= lrk úg bjiSu myiq jkq
we;'
wmf.a u;lh fohdldrhs' È.=ld,Sk u;lh iy fláld,Sk
u;lh hkqfjks' úhm;a jk úg isÿ jkafka È.=ld,Sk u;lh
fndfyda úg tfiau ;sìh§" fláld,Sk foa wu;l ùuhs' Tnf.a
{d;shdf.ka Tn weiqfjd;a thdf. mdi, .ek" Tyq thg myiqfjka
ms<s;=re fokq we;' tfy;a Tn weiqfjd;a Wfoag lEfj fudkjo
lshd" Tyq f.dvla fj,d l,amkd lrkq we;' ke;akï jerÈ
ms<s;=rla fokq we;' Tn Tyq fjkqfjka lrk ,o foa" kej; b,a,d
isákq we;' Wfoa wdydrh f.k iq¿ fõ,djlg miq Wfoag lkak
ÿkafka ke;ehs mjikq we;' fnfy;a îjdg miq fnfy;a îfõ
ke;ehs fnfy;a b,a,kq we;' iuyr úg Èjd wdydrh f.k iq¿
kskoa lska miq ke.sg" —ug lkakg fokafka keoa±˜ hs wikq we;'
úhm;aùu;a iu. we;sjk fuu yeisÍï rgdjka bjid isàug Tn
mqreÿ úh hq;=h'
fndfyda úg" Tn Wjegka lrk {d;shd Tfíu úhm;ajQ
jeäysáfhl= fõ' Tyq fuf;la l,la Ôj;ajQ ksji Tyq ;reK
ld,fha§ f.dvke.+ f.dvke.s,a,la úh yelsh' iuyr úg"
Tnf.au ksjila úh yelsh' {d;shdo l,l isg Tn iu.u
Ôj;ajkjd úh yelsh' flfia jqjo" úhm;a Ndjh;a iu. mj;akd
wdndê; fyda frda.S ;;ajh u;" Tyq ksjfia Ôj;ajk ldurfhys
fyda ksjfia hï hï fjkialï fyj;a wkqj¾;khka lsÍfï
wjYH;djka u;=jkq we;' {d;shdf.a fjkiajk fm!oa.,sl
wjYH;djka u;" fuu fjkialï lsßug isÿfõ' ksoiqkla f,i Tyq
ks;r ks;r u<my lsÍfï wjYH;djh ;sfnk wfhl= kï"
jeisls<shg lsÜgq ;ekl Tyqf.a ldurh ;sîu" myiqjla jkq we;'
tfia ke;akï Tyqf.a ldurhg hdnoj jeisls,s leisls,s myiqlï
ie,iSu Tyqg fukau Tngo myiqjla f.k fokq we;'

26
;=kj
a k mßÉfþoh

ksjfia l< hq;= fjkialï'


Tn iy {d;shd ðj;a jkafka fouy,a ksjil kï iy {d;shdf.a
ldurh Wvquyf,a kï" id;a;= i;aldr lsÍfï myiqj i|yd Tyqg
my; ud,fha iqÿiq ldurhla ilia lr .ekSu jvd;a iqÿiqfõ'
id;a;= imamdhï lrk Tnf.a ldurho hdnoj ;sîu wjYHfõ'
Tn /ln,d .kakd Tnf.a {d;shd" iuyr úg isys l,amkdj we;s
wfhl= jqj;a" wmyiqfjka weúÈk mqoa.,fhl= úh yelsh' tfy;a"
Tyq ksji ;=< weú§ug leue;a; olajk wfhl= úh yelshs' tjeks
wfhl=g" ta i|yd wjia:dj i,id Èh hq;=h' Tyqf.a iajdëk;djhg
wm .re l< hq;=hs' ldurh ;=< fyda ksji ;=<" Tyqg myiqfjka
weúo hdug yelsjk f,i mqgq" fïi" lnâ wdÈ .Dy WmlrK yd
fuj,ï ia:dk.; lsÍu" wjYHfhkau l< hq;=h' tfiau Tyqg
fkdjeà" fkd.eà weúo hdug Wmldß jk ierháhla fyda weúo
hdug fhdod .kakd fjdal¾ ^Walker) WmlrKhla ,ndÈh yelsh'
túg Tfí Wmldrh fkdue;sj Tyqg ksji ;=< weúo hdug
yelsfõ'
Tyq weúo hk fldgfia fmdf,dj u; ,siaik iq¿ mdmsis fkd;eìh
hq;=h' tajd mfhys .efgk ;rï Wia fkdúh hq;=h' f.ìu ks;ru
msßisÿj" úh,sj ;sîu wjYHfõ' f.ìu w;=rd we;s ghs,a
fkd,siaik iq¿ tajd jkafka kï b;du;a fhda.H jkq we;' úÿ,s
WmlrK" jh¾" iaúÉ wdÈh wk;=rla fkdjk whqßka wdrlaIs; lr
;eìh hq;=h' Tnf.a Wmldrhla fkdue;sj Tyqg wjYH úfgl
cfka,h yer .ekSug wjYH úh yelsh' ta i|yd Tyqg w;
È.=lsÍu wmyiq kï" ta i|yd hï wdOdrlhla" Tyqg .; yels mßÈ
Tyqf.a we| wi, ;eìh yelsh' cfka,h jeiSugo tjeksu È.= frÈ
máhla jeks fohla cfka,fhys .eg.id" Tyqg th weo jeish yels
mßÈ ;eìh yelsh' kdk ldurhg fyda jeisls<shg hdug;a Ndú;d

27
lrk frdao mqgqj ^wheel chair& ;ksj Ndú;d lrk wkaou myod §
th Tyqf.a we| wi,sku a ;eîu wjYH jkq we;' lsy< s slre
(crutches) yd ierháho tfiau Tyqg myiqfjka .; yels mßÈ
;eìh hq;=fõ'

Tn i;aldr i,ik jeäysá


{d;shd" ksji ;=< ldurhgu
iSud lr fkd;eìh hq;=h'
ksji ;=< fukau" ksjfika
msg; f.j;af;ao Tyqg frdao
mqgqfjka fyda f.dia taldldß
núka ñ§ug yd ;udg yqre
mqreÿ t<suyka mßirfha
iajNdj fi!kao¾h ú|
.ekSug" bv ie,ish hq;=h'
iuyr úg fjdalrh fyda
ierháh Ndú;d lrñka
f.j;af;a weúo hdug bv
ie,ish yelsh' tfy;a"
ffjoHjrhd úiska we|
úfõlh kshu lr we;s whg"
ldurfha jqjo weúo hdug
bv fkdÈh hq;=h'

ksok ldurh'
{d;shd isák ldurhg fyd¢ka wdf,dalh yd jd;dY%h ,eìh hq;=h'
ldurh ;=< jd;h .uka lsßug yels mßÈ cfk,a yer ;eìh
hq;=h' tfy;a uÿrejka we;=¿ùu j,lajd .ekSu i|yd wjYH
mshjr .ekSuo wjYHfõ'
{d;sjrhd isák ldurfha" Tyq ksok we| u; iqj ksko a la ,eìh
yels jk mßÈ" fldÜg fuÜg yd we| we;sß,s msßisÿj ;sìh hq;=h'
tajd Èkm;d ysre /iska fõ,d .ekSu fyd| mqreoaols'
ldurh ;=< ksok we| lsÜgqfjkau wä 2½'-3' m%udKhl Wiska hq;=
l=vd lnvhla ;eîu iqÿiqh' lnvh È." m<, 2'x2' ùu iqÿiqhs'
lnvfha by< fldgfia ,dÉpqjla iy my; fldgfia jeä bv

28
lvla isák fia fldgia folska hqla; úu iqÿiqh' j;=r fnda;,h"
WKqj;=r fnda;,h" j;=r fndk ùÿrej fyda fldamamh lnvh u;
;eìh yelsh' lnvfha my; fldgfia we÷ï ;eìh yelsh'
lnvfha by< fldgfia msÕdk" fldamam" yeÈ iy fjk;a îug
.kakd lsß msá jeks øjH ;eìh yelsh'
we|g lsÜgqj l=vd fïihla iy mqgqjla ;eîuo iqÿiqfõ' {d;shdg
ks;r je;sr isàu wmyiqh' mqgqj ;sîfuka wjYH úgl Tyqg tys
jdäúh yelsh' Èkm;d mqj;am;a .kafka kï tajd fïih u; ;eìh
yelsh' f¾äfhda fyda rEmjdyskS hka;%h fïih u; ;eìh yelsh'
Tyq leu;s rEmjdyskS jevigyka yd .=jkaúÿ,s jevigyka
keröug wjia:dj i,id §u" Tyqf.a udkisl fi!LH wjYH;d
bgqlsÍulao fõ' tho Tyqg i,ik i;aldrfha wx.hla nj u;l
;nd.; hq;= ldrKhls'
iuyr wjia:djkay§ s " Tn fkd±kqj;aj {d;shd weú§fï
WmlrKhla Ndú;d fkdlr" ldurfha isg kdk ldurhg fyda
l=iaishg .uka l< yel' tjka úgl" Tyq ì;a;s" mqgq yd fïi
w,a,ñka tajdfha iydh ,nñka .uka l< yel' tksid ldurfha yd
id,fha ;sfnk mqgq ieye,a¨ tajd fkdù nrlska hq;= tajd úh hq;=h'
tfiau" Tyq ks;r weúo hk fldgfia fukau kdk ldurfha yd
jeisls,s ldurfhao ì;a;sj, iy wjYH ;kays w;ajdre ^grab rails)
iú lr ;eîfuka" Tyqg tajd w,a,df.k hdug" ys| .ekSug yd
kej;;a ke.sàug Wmldßfõ' Tyq weúo hk fldgfia tkï
ldurfha yd id,fha f.ìu fkd,siaik iq¿ úh hq;=h' th Tyq
jeàfuka j,lajd .ekSug Wmldr fõ' f.ìu u; fy,d ;sfnk
mdmsis myiqfjka ,siaid hk tajd fkdúh hq;=h'

ksok ldurh ;=< ;sìh hq;= nvq ndysrdÈh'


Tnf.a {d;shdg wjYH jk" id;a;=j ,nd§ug myiq bvlska hq;=
ldurhla" ksok ldurh f,i f;dard .ekSu fyda ilia lr .ekSu
wjYH fõ' we| úfõlh wjYH fkdjk mqoa.,fhl= kï" Tyqg
wjYH úfgl ys|f.k isáug" mqgqjla yd Tyqg lEu .ekSug yd
ks;r wjYH jk WmlrK ;eîug" iqÿiq fïihla i|yd wjYH
bvlv ldurfhys ;sìh hq;=h'
úhm;aj" frda.jS isák" {d;shdf.a wdrCIdj yd myiqjg .e,fmk
whqßka Tyqf.a ksok ldurh ilia l< hq;=h' {d;shdg;a Tng;a

29
id;a;= lsßug myiq jk mßos .e,fmk Wilska we| ilia úh
hq;=h'
È.= ld,hla we| úfõlh ,nk wfhl= kï" fyda we|gu iSud ù
isák {d;sfhl= kï we| wi,u l=vd lnvhla ;sîu wjYH;djhla
jkq we;' lnvh ;=<" ks;ru wjYH jk we÷ï iy msßisÿ lsßu yd
msßisÿj ;eîu i|yd wjYH jk oE ;eìh yelsh' lnvh u;
;eìh yels úÿ,s ,dïmqjla" j;=r fnda;,hla jeksoE ;eìh yelsh'
{d;shdg u<my lsßu i|yd" fgdhs,Ü mqgqjla Ndú;d lrkafka kï
th we|g ióm ;ekl ;eîu wjYH jkq we;' we| wi,sku a Tyqg
wjYH úfgl ys| .ekSu i|yd w;a weÈ iys; mqgqjla ;eìh hq;=h'
by; i|yka foaj,a j,g wu;rj" {d;shdf.a myiqj iy
mßyrKh i|yd" my; i|yka foaj,ao Tyqg myiqfjka .; yels
mßÈ we| iómfha" u;=msgla u; ;nkak'
 l=vd úÿ,s mkaoula"
 tyd fuyd l< yels l=vd we| by fïihla" (over bed
table)
 rEmjdyskS ÿria: md,lhla"
 yÈis weu;sï WmlrKhla"
 {d;shd wef|ka jeàu j,lajd .ekSug;a" wef|ys ys| .ekSug
yd wef|ka ke.sàug Wmldr lr .; yels we| .rdÈhla"
(bed railing).
 fõ,dj n,d.; yels fïi Trf,daiqjla fyda ì;a;s
Trf,daiqjla"
 l=vd fg,sfmdakhla" ^mobile phone&
 Èkm;d fyda i;sm;d mqj;am;la"
 lshùug iqÿiq fmd;la fyda i`.rdjla"
fudnhs,a f*daka tl u.ska ;udf.a md¿j uld .ekSu i|yd ;udf.a
ñ;=rka weu;sug yels jkafkah' udkisl iykh i|yd tu.ska
iydhla ,efnkq we;'
Èkm;d fyda i;sm;d mqj;am;la ;eîu u.ska Tyqg rfÜ f;dfÜ
isÿjk foa" ±k .ekSfï wjYH;djh imqrd,sh yelsh'

30
Tfí {d;shd lshùug leue;a; olajkafkla kï" Tyq leue;s
fmd;la fyda iÕrdjla ;sîu u.ska Tyqf.a lshùfï wjYH;djh
bgql< yelsfõ'

kdk ldurfha iy jeisls,s ldurfha l< hq;= fjkialï


wdndê; frda.S {d;shdf.a mßyrK myiqj i|yd" l< hq;= hï hï
fjkialï fudkjdo hkak fidhd n,d tajd wjYH mßÈ" iy ;ukag
yels mßÈ lr .ekSu Tyqg;a Tng;a id;a;= lsßfï ld¾hh myiq
lrkq we;'
kdk ldurh iy jeisls,sh" {d;shd isák ldurhg hdnoj ;sfí
kï b;du;a fhda.H fõ' tfia fkdue;s kï" jeisls,s yd kdk
ldurhg lsÜgqfjkau ;sfnk ldurhla {d;shd i|yd ilia lr
.ekSu WÑ;fõ' th úfYaIfhkau {d;shdf.a myiqj iy wdrCIdjg
msájy,la fõ'
u<my lsÍu i|yd fldfudavhla ;sîu" {d;shdg myiqjla jk ksid
th .e,fmk Wilska iúlr .; hq;=fõ' tfia fkdyels kï
fldfudavh wjYH mßÈ Wialr .ekSug" fldfudav iSÜ tlla Ndú;d
l< yelsh' fj<|fmdf<ka th ñ,§ .; yelsh' th wjYH úg
iúlr .ekSug;a" bj;a lsßug;a" fia§ug;a yelsfõ' f.ìu ks;ru
fkd,siaid hk mßÈ ;nd .ekSu" {d;shdf.a wdrlaIdj i|yd
w;HdjYH fõ'
fldfudavfhys ys| .ekSug myiqjk mßÈ ì;a;sfhys w;ajdre (grab
rail) tlla fyda folla iúlr .ekSu" {d;shdg myiqjla jkq we;'
{d;shdg fldfudavh u; ys| .ekSug;a" ke.sàug;a th myiqjla
fõ' fldfudavhg muKla fkdj" kdk ldurfha uqyqK fidaok iskla a
tl iy Ij¾ tl iómfhkao w;ajdre (grab rail) iú lsÍu wjYH
jkafka" Tfí {d;shdg myiqj iy wdrlaIdj hk folu i|ydh'
Tyqg th w,a,df.k uqyK q fia§ug yd kEug myiqfõ' i;aldr
lrk Tngo th myiqjla fõ' kdk ldurfha Ij¾ tl lsÜgqju"
ì;a;sh wi,ska ys|f.k kEu myiqjk f,iska" nd;a iSÜ tlla
;eìh yelsh' Tfí wjfndaOh i|yd by; i|yka wdOdrlj,
msk;a +r fuys olajd we;'
iskala tflys" j;=r lrduh újD; lrk gema ,sjrh we,a,Sug yd
újD; lsßug myiq jk mßÈ È.ska hqla; ùu o" rjqï fkdj y;/ia
ùuo fhda.H fõ' {d;shd" ,siaid hdfuka j,lajd .ekSu i|yd Ij¾

31
tl háka yd iskl a a tl lsÜgqfjka" fmdf<dj u; ,siaid fkdhk iq¿
mdmsiaila fyda l<d,hla ;eìh yelsh'
by; ±lajQ WmlrK yd wdOdrl iys; kdk ldurh iy jeisls<s
ldurh ;snqK;a" we|gu iSudjq iy we| úfõlfhka isák
{d;sfhl=" msßisÿ lsßu we;=¿ YÍr lD;H l<hq;= jkafka {d;shd
wefoys isáh§uh' th l< hq;= wdldrh mqoa.,sl msßisÿlu
mßÉfþofhka úia;r lr we;'

fkd,siaik we;sß,a, nd;a iSÜ

fldfudaâ iSÜ w;ajdrej

32
isõjk mßÉfþoh

fmdaIKh'
id;a;=lrKfha§ fmdaIKh'
wmf.a YÍrh fmdaIKh jkafka wm .kakd wdydrh ;=<sk's wmf.a
YÍrfha msyg
s d we;s bkaøshhkaf.a ukd l%shdldß;ajh mj;ajd .eksu
i|ydo wm lrkq ,nk úúO l%shdldrlï i|ydo wmg Yla;sh
wjYHhs' Yla;shla ksmoùug bkaOk wjYHhs' ñksia isrer keue;s
wisßu;a hka;%hg Yla;sh ksmoùu i|yd wjYH bkaOk ,efnkafka
wm .kq ,nk wdydrfhks'
wdydrfha wvx.= tu bkaOk jkafka" m%Odk jYfhkau fïoh" msIaGh
fyj;a ldfndyhsâf¾Ü iy fm%daàk hk fmdaIlhkah'
ñksia isref¾ j¾Okh iy th mj;ajdf.k hdu i|yd fmdaIH
mod¾: ,efnkafkao wm .kakd úúO fmdaIH mod¾: we;=<;a
wdydrfhks' tfiau YÍrfha frda. j,lajd .ekSu i|yd wjYH
m%;sYla;sh ksmojd .ekSug;a" frda.j,g lrkq ,nk m%;sldrhkays
l%shdldß;ajh mj;ajd .ekSug;a wm .kakd wdydrfha úúO fmdaIH
fldgia wvx.= úh hq;=h'
Tnf.a id;a;=jg hg;aj isák jfhdajDoaO {d;shdg i,ik
fmdaIKh ;=<ska by; i|yka l< ld¾hhka imqrd,k wdydr fõ,la
,ndÈh hq;=h' tfy;a Tfí frda.S fyda wdndê; {d;shd" fndfyda úg
wdydr reÑh wvq wfhl= úh yelsh' wdydr .ekSug m%sh;djhla
fkdolajk wfhl= úh yelsh' tjka wjia:dj,§ Tn id;a;=j ,nd
fokafkl= f,i lghq;= l< hq;= wdldrho fuu mßÉfþofha§
úia;r lr we;'

33
YÍrfha j¾Okh iy meje;au i|yd wjYH fmdaIlhka fudkjdo @
fm%daàk'
fm%daàk jYfhka wm y÷kajk weuhsfkda wï, YÍrh ;=< kj
fm%daàk ksmojd .kS' weuhsfkda wï, rdYshla mj;sk w;r w;HjYH
weuhsfkda wï, j¾. 11 la we;' w;HjYH weuhsfkda wï, ish,a,
i;aj wdydrj, wvx.= jk w;r" Ydluh wdydrj, wvx.= jkafka
úúO m%udKhkaf.ks' ta ksid i;aj wdydr fkd.kakd wh w;HjYH
weuhsfkda wï, ,nd.ekSu i|yd úúO Ydluh wdydr .; hq;=fõ'
YÍrfha udxYuh fldgia j¾Okh ùu i|ydo reêrh j¾Okh iy
úúO fydafudak j¾Okh ùu i|ydo fm%daàk wjYHfõ'
msIaGh ^ldfndyhsâf¾Ü&'
wm .kakd wdydrfha jeämqr wvx.= jkafka msIaGhhs' m%Odk
jYfhkau" n;a iy mdka u.sko a úúO w, j¾. u.skao msIaGh
,efnk w;r" nv mqrjdf.k is; i;=gq lr .ekSu i|yd msIaGh
jeämqr .ekSug ñksiqka mqreÿù isà' tfiau YÍrhg Yla;sh
,nd.eksfï ud¾.h ù we;af;a msIaG wdydr .ekSuhs' msIaG wdydr
wdudYh ;=<§ Ô¾Kh ùu ;=<ska .aÆfldaia jeks l=vd wKq njg
m;aù reêrhg wjfYdaIKh ^Wrd.kS& fõ' tfiau msIaG wdydrj,
wvx.= ishqï fl¢ fyj;a ;ka;= fldgia ^fibre& wdydr Ô¾Kfha§
jeo.;a jkafka tajd wdydr Ô¾K moaO;sh ;=<§ wkjYH fldgia
neyer lsßug WmldÍ jk ksidh'

fïoh'
fm%daàk yd ldfndyhsâf¾g yd ii|k l, Yla;sh jeäfhkau ,nd
fokafka fïoh u.sk's jeäysáhkag fïoh wvx.= wdydr jeämqr
wjYHfõ' fïoh m%Odk jYfhka fldgia folla we;' tkï"
ika;Dma; fïo" (saturated fats)
wika;Dma; fïo jYfhks' (unsaturated fats)
ika;Dma; fïoh yDo frda. yd ia:, q Ndjh we;slsÍug fya;=jk
ksid jeäysáhkg Èh hq;af;a wika;Dma; fïoh iys; wdydrhs'

wika;Dma; fïo wvx.= wdydr ika;Dm;a; fïo wvx.= wdydr


ud¿" w,s.eg fmar" rglcq" ;o r;= uia j¾.
lcq" ;," ;,f;,a" fidahd Wod( yrlauia
f;,a" iQrh
s ldka; f;,a" fldaka lsß j¾." fmd,a f;,a" ng¾
f;,a'

34
úgñka'
A, B, C, D, E wd§ jYfhka úgñka j¾. rdYshla we;s w;r YÍr
bkaøshhkaf.a ukd l%shdldß;ajh iy kSfrda.S fi!LHh i|yd wmf.a
wdydrfha úgñka j¾. wvx.= úh hq;=h' ffjoH Wmfoia wkqj
Tnf.a {d;shdgo úgñka j¾. §ug isÿjkq we;'

LKsc j¾.'
hlv yd le,aishï we;=¿ YÍrhg wjYH LKsc j¾. rdYshla we;'
YÍrfha reêrh j¾Okh ùu i|yd;a" wiaÓ j¾Okh ùu i|yd;a"
fydafudak j¾. ksmoùu i|yd;a úúO LKsc j¾. WmldÍfõ' Lksc
j¾. {d;shdg Èh hq;af;ao ffjoH Wmfoia wkqj nj isys ;nd.;
hq;=h'

;ka;= iys; wdydr'


wdydrfha wvx.= jk fl|s fyj;a ;ka;= j¾." YÍrfha Ô¾Kh yd
wjfYdaIKh fkdjQj;a Ô¾K ld¾hh ;=< fkdÈrjQ wdydr fldgia
bÈßhg ;,a¨ lr heùug Wmldßfõ'
m<;=re" m,d yd t<j¿ w,j¾." lv, uqx jeks weg j¾. iy
OdkH j¾. ;ka;= iys; wdydr .Khg jefghs'
c,h iy úúO mdk j¾.o wdydrfha fldgila úh hq;=h' idudkH
jeäysá mqoa.,fhl=" Èklg j;=r fnda;, 4-6 w;r m%udKhla îug
.; hq;=h' iuyr frda. ;;ajhkay§ s ffjoH Wmfoia wkqj îug
.kakd m%udKh iy îug .kakd mdkj¾. fjkia úh yelsh'
ksoiqkla f,i yDo frda." jl=.vq frda. iy Èhjeähd frda.
;;ajhka ±laúh yelsh'

fm%daàk" msIaGh yd fïo wvx.= wdydr'


fmdaIlhka wvx.= wdydr
uia" ud¿" lsß" ì;a;r jeks i;aj wdydr iy mßmamq"
fm%daàk
lõms" oU, jeks rks, j¾.
msIaGh n;a" mdka" w, j¾." úiaflda;=" ìialÜ
fmd,af;,a we;=¿ úúO t<j¿ f;,a" f;,a iys;
fïoh
ud¿ yd uia" ng¾

35
úgñka j¾." tajd wvx.= wdydr iy wjYH;d'
úgñka wvx.= wdydr wjYH;djh
j¾.h

lsß" ì;a;r ly uoh" YÍrfha idudkH


úgñka A ng¾" fudar f;,a" j¾Okhg" fmkSu i|yd
fodvï mefmd,a" frda. wdidok j,ska
lerÜ je,lSug
úgñka B YÍrh ;=<§ fm%daàk"
ixlS¾Kh ì;a;r ly uoh" uia" msIaGh yd fïoh Ô¾Kh
(B1, B2 iy l=rlalka ly meye;s ùu i|yd fmaYS iy
B6) f.ä t<j¿ yDofha j¾Okh i|yd
ud¿" ì;a;r ly
uoh" l=l=,a uia" lsß reêrfha r;= ffi,
úgñka B12
iy ng¾ jeks lsß j¾Okh i|yd iy iakdhq
wdydr moaO;sfha l%shdldß;ajhg
úúO m<;=re j¾. o;a iy wiaÓ j¾Okhg
úgñka C m,d t<j¿ wdydrj, we;s hlv
wjfYdaIKh i|yd
f;,a iys; ud¿" lsß" o;a iy wiaÓj, Yla;su;a
ì;a;r ly uoh" j¾Okhg wdydrfha we;s
úgñka D
ng¾" WoEik ysre le,aishï wjfYdaIKh
t<sh i|yd
lv," lõms" uqx jeks
weg j¾." fld<
úgñka E
meye;s t<j¿" t<j¿ reêrfha r;= ffi,
f;,a j¾Okh i|yd
m,d t<j¿ j¾.
reêr jykhl§ f,a leá
úgñka K t<j¿ f;,a" ng¾"
.eiSug wjYH fõ'
fhda.Ü

36
YÍrfha j¾Okhg yd meje;aug wjYH LKsc j¾." tajd wvx.=
wdydr iy LKsc j, wjYH;djh'
LKsc
wvx.= wdydr j¾. wjYH;djh
j¾.h
¨Kq ^fílka" OdkH YÍrfha c,h r|jd ;nd
fidaähï
j¾.hkays iq¿ jYfhka& .ekSug
iakdhq moaO;sfha
m<;=re" m,d" t<j¿"
fmdgEishï l%shdldß;ajhg" yDofha
lsß" uiaj,
iy jl=.vq l%shldß;ajhg
lsß" m,d" t<j¿" rks, o;a iy wiaÓ j¾Okhg"
le,aishï
fnda. reêrh leá .eiSug
i;aj wlaudj" uia"
ì;a;r ly uoh" weg
hlv j¾.j, m,d t<j¿ r;= ffi, j¾Okhg
^lxl=k"a uql=Kqjekak"
f.dgqfld<&
f;a" fldams" fidahd o;a iy wiaÓ Yla;su;a
*af,darhsâ
fndaxÑ" ¨Kq ùug yd j¾Okhg
;hsfrdhsâ .%kÓ
a fha
whäka whäka tl;= l< ¨Kq
j¾Okh i|yd

.eg¿j lEu fkd.ekSuo @


frda.S jQ úg" fndfyda úg lEu wreÑh we;s fõ' WK fiïm%;sYHdj
bka*a¨jkaid jeks WK frda. iy Wor frda. we;s jQ wjia:dj,§
lEu wreÑh ms<sn|j Tngo w;a±lSï ;sìh yelsh' Tyq fyda weh
lEu fkd.kafka uka±hs Tn m<uqfjka u y÷kd.; hq;=j we;' th
lEu wrEÑh ksido" tfia ke;akï ieuod .kq ,nk wdydrfha
taldldÍ nj ksido" rih wvqlula ksido" hkd§ jYfhka is;d
fya;=j l=ulao hkak ±k.; hq;=h' {d;shd iu. idlÉPd
lsÍfukao ksjfia wfkl=;a jeäysá whf.ka úuid ne,Sfukao th
±k.; yelsh' tfia;a ke;skï {d;shdg m%;sldr ,nd fok
ffjoHjrhd úuiSfukao ±k.; yelsh'

37
flfia fyda lEug reÑhla fkdolajk fyda lEu m%;sfCIam lrk
úgl§ Tn l< hq;af;a l=ulao@ th Tng .eg¿jla úh yelsh'
fokq ,nk lEu fõf,ys fjkila lsÍfuka" wjYHh m%;sM,h
,nd.; yels jkq we;'
{d;shd lEug m%sh;djhla olajk wdydr .ek úuid fjkila l<
yelsjkq we;' >k wdydr fjkqjg le| jeks Èhruh wdydr Èh
yelsh' lEu ilia lrk wdldrfha fjkila we;s lsÍfuka fndfyda
úg wdydrfha rifha fjkila we;s lr .; yelsh' Tyq fyda
wehf.ka úuid n,d wdydr ilia lr §fukao wdydr .ekSu
idudkH w;g yrjd .; yels jkq we;' idudkHfhka isÿjkafka
ksjfia wfkla whg ilia lrk wdydrfhkau {d;shdgo ix.%y
lsÍuhs' tys iq¿ fyda fjkila lr {d;shdf.ka woyia ie,ls,a,g
f.k wdydrh ilia lr fokafka kï Tyq fyda weh lEu m%;slafIm
lsßu fkdlrkq we;' tksid lEu j¾.j, fjkila fyda lEu ilia
lrk wdldrfha fjkila we;slsßu u.ska Tn wfmaCId lrk m%;sM,
,nd .ekSug W;aidy lsßu wjYH jkq we;'
lEu ix.%y lrk wdldrh ms<snojo ie,ls<su;a úh hq;=h' Tn
lrkafka lEu ms`.dklg fnod {d;shdg f.k f.dia § lEug
wdrdOkd lsÍuo@ fkdtfia kï lEu" ms`.dk wi, we;s fïih u;
;nd Tyq$weh iu. l:d fkdlr wdmiq hduo@ fojk l%ufha§ Tyq
iu`. ikakf s õokhla fkdue;' Tyqg .re lsÍuo fkdue;' th
Tyqg ±fkk fohls' ;uka ms<s fkd.efkk ;;ajhla we;sjQ l,
Tyq wdydr fkdf.k isákq we;' wdydr ix.%y lsÍfï§ Tn ;=<
olakg ,efnk m%shukdm Ndjho {d;shdg wjfndaOfõ' ta wkqj Tyq
wdydr .ekSu fyda m%;sfCIam lsßï lrkq we;' tksid ;uka lrk
wdydr id;a;=fõ§o tu m%shukdm Ndjh Tfí uqyf q Kka" jpkfhka
yd l%shdfjka mj;ajd .ekSu ;=<ska Tn wfmalaId lrk m%;sM,h ,nd
.; yelsjkq we;'
{d;shdf.a wdndê; fyda frda.S ;;ajh wkqj Tyqg myiq bßhõjl
ys÷jd lEu .ekSug myiqjla ie,iSfukao Tnf.a .eg¿j úiod
.; yelsjkq we;' we|g iaj,amhla Wäka isák fïihla ^we| by
fïih& Ndú;d lsÍfuka myiqjla ie,ish yelsh'

38
wef|ka fkdneiaiùug ffjoHjrhd ;SrKh lr ;sfnk
wjia:djl§" flfia fyda {d;shd wef|a isáh§u lEu ix.%y l<
hq;= w;r Tyqg ;ksj lEu .ekSu wmyiq kï lEu leúh hq;=h'
{d;shdg wdydr ix.%y lsÍu is;a weo .kakd iq¿ whqßka lrkafka
kï Tyq ;=< lEu .ekSfï reÑh j¾Okh jkq we;'

;ksju lEu .ekSug wmyiq"


w;mh jdre ke;s {d;sfhl=
kï" Tyq wi<sku
a ys`of.k lEu
leùug Tng isÿjkq we;'
tjeks wjia:djl§ lEu ms`.dk"
mdkh i`oyd c,h" lEu
leùug yekaola" j;=r fmùug
fhda.H l=vd fldamamhla" uqLh
msi ±óug msiakdjla jeks foa
we`o wi,u ;nd .; hq;=fõ'

Tfnka id;a;=j ,nk {d;shdg" lD;su o;a we`È oud ;sfíkï" ;o


>K wdydr úlSu wmyiq fõ' tksid" wdydr fmdä lr .ekSu wjYH
fõ' túg" Tyqg úlSfï m%Yakhla mek fkdk.S' w¾O >K wdydr §u
iqÿiqfõ'
tfiau" lEu reÑh jvjk fia mßirh ilia lsßu o jeo.;a fõ'
udkisl iykhla ,efnk f,i mßirh ilia lsÍfï§" lEu .ekSu
i|yd wjYH foa" WodyrK f,i îug c,h" lEu fïih u; úúO
jHxck ;enQ l=vd n÷ka" n;a" mdka fyda w, j¾. iys; Ndck" c,
n`ÿk" úúO m<;=re yd lEu j¾.j, msk; a +r m%o¾Ykh lsÍu jeks
lEu .ekSu ffO¾hu;a lsßu jeks foa ms<sno ie,ls<su;a jkak'
Tfnka i;aldr ,nk mjqf,au úhm;a {d;shd" ;uka m;aj isák
ldhsl ÿ¾j,;d ms<sn|j fyd`Èkau ±k isáho fndfyda úg" ;u
wjYH;d ;ksju lr .ekSug W;aidy .kS' tfia jkafka ;udf.a
iajdëk;ajh (independence) biau;= jk ksidfjks' tu
iajdëk;ajhg Tn .re l< hq;= w;r" ta i`oyd wjia:dj ,nd§
wjYH Woõ §ula l< yelsh' ;u {d;shd wdydr .ekSfï§o tu
39
iajdëk;ajh u;= ù fmfkkq we;' tys§" Tyqg$wehg Woõ ùug
ke;fyd;a Woõ lr .ekSug hï hï wdOdrl WmlrK we;'
;ksj lEu .ekSug yelskï" Tfí
{d;shdg lEu .ekSfï§" Tyqg
myiqfjka th lr .ekSu i|yd
Ndú;d lrk ms`.ka yd fldmam jeks
WmlrK jvd nr ke;s tajd úh hq;=
w;r" fyd`Èka w,a,d .ekSug myiq
tajd úh hq;=h'

j;=r fyda fjk;a îu j¾. fndk ùÿrej fyda fldamam w;a folsku
a
w,a,d .; yels mßÈ fomiska wvq folla ;sfí kï Tyqg myiqjla
jkq we;' ;ks wvqjla iys; kï" th Tyqg fyd¢ka w,a,d .ekSug
myiq jk f,dl= wvqjla ;sfnk Ndckhla úh hq;=h'
lEu .ekSfï§" w; fkdj yekaola Ndú;d lrkafka kï iy tu
yekao .Eremamqjla iys; tlla kï" len,s iys; wdydr" .Eremamq
fldgiska wek lgg .ekSu myiqjkq we;'
myiqfjka ys|f.k lEu .ekSu i|yd iqÿiq mqgqjla yd fïihla
;sìh hq;=h' Tyqg m%sh Wmojk by; lS WmlrK fïih u; ;eìh
yelsh'
ukig iykh f.k fok ix.S;hla weiSug fyda ne,Sug"
f¾äfhdajla fyda rEmjdyskS hka;%hla ;eîu ;=<ska" tu o¾Yk fyda
ix.S;h wiñka fyda n,ñka" lEu .ekSug fm<Uùula l< yelsh'

lEu ix.%y lsÍfï§ m%fõYï úh hq;= frda. ;;ajhka'


Èhjeähdj fyj;a uOq fïyh" yDo frda." jl=.vq frda. iy Wor
frda. fukau" wdhq¾fõo ffjoH l%uh wkqj" jd;h" ms; yd fiu
fldamùu ksid we;sjk frda. ;;ajhkao wdydr id;a;=fõ§
ie,ls,a,g fhduq l< hq;=h'
uOqfïyh frda.fhka fmf<k Tnf.a {d;shdf.a wdydrhg" iSks
iys; wdydr tl;= fkdúh hq;=h' n;a" mdka jeks msIaGh wêl
wdydr wvqúh hq;=h' ì;a;r fyda ud¿ jeks fm%daàka wêl wdydr
m%udKj;aj Èh hq;=h' ffjoHjrhd kshu lr we;s m<;=re" wdydr
fõ,g wvx.= úh hq;=h' Èhjeähd frda.fs hl=g Èkm;d Èh yels
fyd|u m<;=r jkafka mefmd,ah' uOqfïy frda.k
S f a .a uQ;%d myùu

40
wêl fyhsk"a uQ;%d lrk m%udKh wkqj c,h jeäfhka mdkh lsßu
wjYH fõ' tfiau uOqfïyh frda. ;;ajh" ld,hla mj;sk úg iy
frda.h ukd f,i md,kh lr .ekSula fkdue;s jq l," jl=.vqj,
o frda. ;;ajhka we;s ù" tys l%shdldß;ajh ÿ¾j, ùfuka" Èh hq;=
wdydrj, fjkialï lsÍug isÿjkq we;' fujeks wfhl= m%;sldrhg
,lafjk ksid Èh hq;= wdydr .ek o ffjoH Wmfoia ,efnkq we;'
tksid ffjoH Wmfoia wkqj wdydrh Èh hq;=fõ' úfYaIfhkau
jl=.vq frda.j,§" jl=.vq l%shdldß;ajh ÿ¾j, ùfuka" jl=.vq
j,ska fmfrk uQ;%d m%udKh wvqùu ksid" uQ;%d iu. msgù hk
hQßhd" hqßla wï,h yd l%sfhagkska jeks úI øjH reêrfha jeäjk
ksid tu úI øjH YÍrfha ksmoùug fya;=jk wdydr §u" wvqlsßug
isÿfõ' tksid ffjoH Wmfoia ;rfha ms<sme§u wjYHfõ'

Tfí {d;shdg jl=.vq frda.hlao @


wêl reêr mSvkh (High Blood Pressure) jeks yDo frda. ;;ajhla
mj;sk úg" ¨Kq wvq (salt free) wdydr fyda ¨Kq rys; wdydr §u
ffjoH Wmfoia wkqju lsÍug Tnf.a ie,ls,a, fhduq úh hq;=h'
Tfí {d;shd wêl reêr mSvkh (High blood Pressure) fyda fjk;a
yDo frda. ;;ajhlska fmf<kafka kï Tyqg fokq ,nk wdydrh
ms<sn|j Tn ie,ls,su;a úh hq;=h' fuys§ ffjoH Wmfoia ms<sme§u
jeo.;a jk w;r my; i|yka lreKq ms<smeÈh hq;=fõ'

Tfí {d;shdg jl=.vq frda.hla ;sfío hkak myiqfjka ±k.;


yelafla flfiao @
YÍrfha r|d meje;sh hq;= c,h md,kh lrkafka jl=.vq ;=< isÿ
lrk uQ;%d fmÍfï l%shdj,sh u.sk's uQ;%d fmÍfï widudkH;d
;sfí±hs ±k .; yelafla uQ;%d msgjk m%udKh wkqjhs'
idudkHfhka uQ;%d lrk jdr .Kk fyda uQ;%d m%udKh wvq ùula
isÿfõ kï jl=.vq frda. ;;ajhla we;s nj wkqudk l< hq;= w;r
ffjoHjrfhl=g fmkajd ffjoH Wmfoia u; l%shd l< hq;=h'
fndfyda úg frday,lg we;=<;a lr m%;sldr lsßug isÿjkq we;'
- wêl reêr mSvkh ^idudkH reêr mSvkh riÈh ñ,s óg¾
120/80& ;sfí kï wdydr md,kh u.skao wêl reêr mSvkh
wvq lr .; yels nj u;l ;nd .kak' fï i|yd"

41
- l=âv iys; OdkH j¾." m<;=re iy t<j¿ j¾." fïoh rys;
lsß" ^non fat milk) wdydr fõ,g tl;= lrkak'
- f;,a ^fïoh& nyq, ;o r;= meye;s uia j¾. iy biaika"
fmdlsßiaika iy ±,a,ka jeks fldf<iagfrda,a nyq, wdydr
uq¿ukskua lmd yßkak' tfy;a Tfí {d;shdf.a wdydr fõ,g
fïoh wvx.= wfkl=;a wdydr tl;= úh hq;=h'
- wdydrj,g" ¨Kq tl;= lsÍfï§ wdydr reÑh we;sjk mßÈ iy
{d;shdf.a leue;a; mßÈ th isÿúh hq;=h' flfia jqjo ffjoH
u;ho ie,ls,a,g .kak'
- msisk jHCoack i|yd lrmsxpd" iqÿ¿EKq" l=re÷ fmd;= yd
f.drld tl;= lsÍfuka yd wdydrhg .ekSu u.ska wêl reêr
mSvkh wvqlr .; yelsh'
wêl reêr mSvkh" fjk;a yDo frda. we;s lsÍug fya;= jk nj;a"
tu yDo frda. u.ska jl=.vq frda. fukau fud<fha frda. ;;ajhka
we;slrk nj;a Tn u;l ;nd.; hq;af;a" Tfí {d;shdf.a wdydr
fõ, ms<sfh, lsÍfï§" tu lreKq ms<smeÈh hq;= fyhsks'
Tfí /ljrKh ,nk {d;shdg mdpkh mj;S kï" tkï Èklg
jeä jdr .Kkla Èhdre u<my lsßula mj;S kï" jydu
ffjoHjrfhl=g fmkajd wjYH ffjoH m%;sldr ,nd Èh hq;=h'
ffjoH u;h wkqj T!IO m%;sldro ,nñka ksjfia§ /ln,d .kafka
kï" Tyqg fmdaIKh ie,iSfï§ Tn my; i|yka lreKq ms<sn|
wjOdkh fhduq lrkak'
- úc,kh ùu j,lajd .ekSug;a" fmdaIKh mj;ajd .ekSug;a"
c,h we;=¿ m<;=re hqI iy le| j¾. jeämqr fokak'
- >K wdydr fjkqjg w¾O >K wdydr fokak'
- fmrd .;a iqma j¾. Èh yelshs'
- Èhr iys; u<my l< yeu jdrhlgu miq" c,h fyda fjk;a
m<;=re hqI jeks mdkhla fokak'
- iaj,am jYfhka iqÿ n;a Èh yelsh'
- c,h fjkqjg Ôjks mdkh ilia lr fokak'
- fldams" f;a iy fnda;,a lr we;s úúO mdk j¾. wdydr Ô¾K
moaO;sh W;af;ackh lrk ksid tu mdkj¾. §fuka j,lskk a '
42
miajk mßÉfþoh

YdÍßl p,khka mj;ajd.ekSu'


weú§u" w; mh l%shdldßj ;nd .ekSu iy YdÍßl p,kh mj;ajd
.ekSu'
úhm;a ùu iu`. frda.S ùu iy wdndê; njg m;ajQ úg ldhsl
jYfhka fukau udkisl jYfhkao mqoa.,fhl= ÿ¾j, ùu
iajdNdúl ixisoaêhls' tfiau" frda.dndO lsisjla fkdue;sj
úhm;aj isák mqoa.,hkao ldhsl jYfhka ÿ¾j, Ndjhg m;afõ'
fudjqkf
a .ka iuyfrl=" udkisl jYfhka hym;a ;;ajhl miqfjk
w;r iuyfrla udkisl jYfhka ÿ¾j, Ndjhg m;afj;s' fmdÿfõ
.;a l," úhm;a mqoa.,hkaf.a" weú§u we;=¿ w;mh l%shdldÍj
mj;ajd .ekSu wvqù hk nj meyeÈ,sh'
Tfí i;aldrh ,nk {d;shdf.a" weú§u yd wfkl=;a YdÍßl
p,khka mj;ajd .ekSu ms<sn|j" ffjoH Wmfoia wkqj lghq;=
lsßu m%{df.dapr fõ' flfia jqjo" weú§u yd YdÍßl p,khka
mj;ajd .ekSu wjYHh' tfy;a" th l=uk uÜgulska mj;ajd .;
hq;=o hkak ms<sn|j Tn ;SrKh l< hq;=h'
weú§u" w;mh l%shdldÍj ;nd .ekSu yd YdÍßl p,khka mj;ajd
.ekSu" ldhsl fhda.H;djh (Physical fitness) i|yd w;HjYH fõ'
yDoh" fmky¿" jl=.vq iy wdydr Ô¾K moaO;sfha ukd
l%shdldß;ajh i|yd th w;HjYH fõ' tksid úhm;a jQ Tfí
{d;shdg wod, jk mßÈ weú§u yd YdÍßl p,khka mj;ajd
.ekSu i|yd Tn wjYH iydh ,ndÈh hq;=fõ'
Tfí {d;shdg Woõ Wmldr lrk Tno" ;reK fyda ueÈ jhia
uÜgul miqfjk jeäysá wfhl=fõ' tfia Woõ lrk Tnf.a"
Ydßßl fhda.H;dj mj;ajd .ekSuo" Tn lrk fiajhg w;HjYH
fõ' Woõ lsßu ;=<" Tn wdndê; ùu j,lajd .ekSuo jeo.;afõ'

43
Tfí {d;shdg weúo hdug Woõ lrkafka flfiao @
frda. ;;ajh fyda wdndO ;;ajh fyd|
w;g yefrk úg iy ffjoH Wmfoia
wkqj Tyqg weúo hdug wkque;sh ,eî
we;s úg" {d;shdg weúo hdug Woõ l<
yelsh'

msk;
a +rfhys ±lafjk wkaoug Woõ lrkak'

wef|ka fyda mqgqfjka ke.sgqjd .;a Tfí {d;shdf.a" ÿ¾j, jQ


me;af;ka Tn isg .kak' bkamiq" Tfí tla w;la Tyqf.a msgqmiska
úreoaO ÈYdfõ bfkys ;nkak' ke;akï t;ek bK máh w,a,d
.kak' Tfí wfkla w;ska" Tn isák me;af;a ;sfnk Tyqf.a w;
Tijd w,a,d .kak' Tyqf.a jï mdoh bÈßhg ;nk úg Tnf.a
ol=Kq mdoho tl úgu bÈßhg ;nkak' Tyqf.a ol=Kq mdoh
bÈßhg ;nk úg Tnf.a jï mdoh bÈßhg ;nkak' tfia wä
;nñka fofokdu fifuka .uka lrkak'

jeàula j<lajd .kafka flfiao @


Tn úuis,su;aj yd mfriaifuka Tfí {d;shdg weúo hdug Woõ
lsÍfï§ Tyq jefgkakg hk nj Tng ±kqfkd;a th md,kh lr
.ekSug Tng isÿfjkq we;'
jeàu j,lajd .ekSu ;uhs jeo.;a' tfy;a jeàu j,lajd .ekSu
l< fkdyels nj Tng oeKqk miqj;a jeáu j,lajd .ekSug
W;aidy .ekSfuka" fofokdu ìu weo jefgkq we;' tksid tjeks
wjia:djl§ Tn l< hq;af;a" my; ±lafjk whqfrka Tyqf.a jeàu
md,kh lr .ekSuhs'
1' jydu Tyqf.a msgqmig ù Tfí tla ll=,la Tyqf.a ;Ügï fol
w;rg isák fia ;nd f.k wfkla ll=, msgqmig ;ndf.k
44
Tyqg fya;a;= jkak' ta iu.u" Tnf.a
fow;a Tyqf.a lsy,s s w;frka bÈßhg
f.k" Tyqf.a fow;a Tyqf.a mmqj u;
;nd" w;a folu ueKsla lgqj
fmfoiska ;Èka w,a,d f.k fmrg
;enQ Tfí ll=, u; {d;shd my<g
rEgd hdug bv yßkak'

2' Tyqf.a w;a fol ;Èkau


w,a,df.k" bÈßhg ;enQ Tfí
ll=, u; {d;shdg ys|
.ekSug bv fokak'

3' Tyq Tfí ll=, u; my<g rEgd


hdu;a iu. Tfí oKysi u; ys|
.;a úg oKysi my;a lrñka
Tyqg ìu jdäùug i,iajkak'
tfia jdäùfï§ my;a ù isák
Tnf.a bÈßmi u;g Tyq fya;a;=
jkq we;' bkamiq Tyqg ìu
È.dfjkakg yßkak'

ìu jegqk {d;shd ke.sgqjd .ekSu"


ìu jeà isák {d;shdg ke.sàug yelshdjla we;s nj fmfka kï
Tyq fl<ska lr ke.sgqjd .ekSug" l=vd nxl=jla fyda mqgqjla o
jdälrùu i|yd fjk;a Yla;su;a mqgqjla fyda ydkais mqgqjla wjYH
45
fõ' Tyq ke.sgqjd .ekSu i|yd my; ±lafjk mshjrhka wkq.ukh
lrkak'
1' m<uqj" Tn Tyq bÈßmiska
oKysia ìu ;nd jdäfjkak'
bkamiq Tyq isák bßhõfjkau
Tn foig yrjd .kak' Tfí
tla w;la Tyqf.a by< Wl=,
u; ;nd .ksñka wfkla w;
Tyqf.a ysig háka hjd Wrm;=
wegh u; ;nkak'
Tnj nod w,a,d .kakd f,i Tyqg mjikak'

2' oKysia u; isák Tn" 1" 2" 3


.Kka lrñka Tyqf.a Wl=, u;
;nd isák w; ;o lrñkau" ú¨U
u; ys|.kak' tfia lsßu ;=<
Tyqg ys| .ekSug yelsfõ'

3' wähla muK Wi Yla;su;a


nxl=jla Tyq <`.ska ;nd" th w,a,d
.ksñka oKysiska isg .ekSug Tyqj
Èßu;a lrkak'

4' Yla;su;a w;a we¢ iys; mqgqjla


Tyq <`.ska ;nd" mqgqfõ w;a we¢
;Èka w,a,d .ksñka ke.sàug"
Tyqj Èßu;a lrk w;r" ta i|yd
Tyqg iydh jkak'

46
ke.sgqjd .ekSug" ys÷jd .ekSug iy weú§ug Wmldr lr .ekSu
i|yd WmlrK we;'

tiùfï wdOdrl (Lifting Aids)'


Lifting Strap - tiùfï máh'
tiùfï máh {d;shdf.a bK jgd
hjd" ;rula ;o jk fia ne|.;
hq;=h' bkamiq" mqgqfõ fyda wefoys jdä
ù isák {d;shdj" máh fome;af;ka
w,a,d ke.sgqjd .; hq;=h' my;
i|yka msk; a +rfha ±lafjk whqßka
Tijd isgqjd.kak'

weú§u i|yd WmlrK (Walking Aids).


yerñáh - yerñáh ksjfia§u idod.;
yelsh' ,S nvq idmamqjlskao ñ,§
.; yelsh' yerñáfha wähg
rn¾ fldmqjla oud .;a úg"
,siaid hdu j,lajd .; yelsh'

lsys,slrej (Cructches). w;ajdrej" yerñáhg


jvd weú§ug Yla;shla ,ndfohs' tla
w;ajdrejla fyda w;ajdre folla
Wmldr lrf.k weúo hdug yelsfõ'

weúojkh (Walker).
frdao iúl< yd fkdl< weúojkhka
we;' fujeks WmlrK úl=Kk idmamq
k.rfhys we;' fuu WmlrKh Ndú;d
lsÍfuka weúo hdug myiqjla yd
Yla;shla f.kfohs'

47
frdao mqgqj (Wheel chair).
úúO wdldrfhka ilia lrk ,o frdao
mqgq we;' fujeks WmlrK i|yd fjkajQ
idmamq we;'
Tfí {d;shdg weú§ug fkdyels kï"
Tyq tyd fuyd f.k hdu i|yd frdao
mqgqj Ndú;d l< yelsh' frdao mqgq j¾.
folla we;'

1' {d;shd úiska w;ska mojk frdao mqgqj


2' {d;shdj ys÷jd w;ska ;,a¨ lrk
frdao mqgqj
idudkH u;=msg fmdf<dfõ frdao mqgqj
;,a¨ lrf.k hdu myiqh' ol=Kg fyda
jug yerùfï§ w;ska w,a,df.k ye`v,h
jug yd ol=Kg nr lrñka we,a,Sfuka
th l< yelsh'

frdao mqgqj msh .eghla fyj;a mählska neiaiùfï§' ' '


{d;shd frdao mqgqfõ jdälr f.k" mählska neiaiùfï§ m%fõYï
úh hq;=h' fuys§ my; i|yka mshjr wkq.ukh lrkak'
1' {d;shd jdälrjd .;a frdao mqgqj
ye`v,a folska w,a,df.k bÈßhg
;,a¨ lr f.k hdfï§" bÈßmiska
my<g ;sfnk mäh iómhg msgqmi
frdao fol <`.d jQ úgu" frdao mqgqfõ
msgqmi háka we;s ,Sjrh Tfí mfhka
md.d ;o lr" mqgqj my;a lrkak'
túg mqgqfõ bÈßmi frdao Wvg
tifjkq we;'

2' bÈßmiska Wvg tijqKq mqgqfõ miqmi frdao fol" mäh


fl<jrg ;,a¨ lrkak'

48
3' ±ka" bÈßmiska tiù we;s frdao mqgqfõ msgqmi frdao fol
fifuka mäfha my;g ;,a¨ ù hdug bv fokak' miqmi frdao
mäfha my<g meñKs miqj mqgqfõ bÈßmi frdao ìu .efgk
f,i my;a lrkak'

{d;shd iys; frdao mqgqj mähla ^msh.eghla& u;ska by<g ;,a¨


lrf.k hdu'
fuys§ my; i|yka mshjrhka wkq.ukh lrkak'

1' {d;shd ys÷jd.;a frdao mqgqj"


msh.egh foig yrjd Tn mqgqj
msgqmiska mqgqfõ ye`v,a fol w,a,d
.kak' bkamiq mqgqfõ bÈßmi tiùug
iy mqgqfõ msgqmi Tn foig ;rula
my;a lr .ekSug mqgqfõ msgqmi
my;ska we;s ,Sjrhg Tnf.a tla
mdohla ;nkak'

2' bÈßmi tijqkq mqgqj ±ka mj;skf a ka miqmi frdao fol u;h'
±ka Tn l< hq;af;a bÈßmi frdao fol msh.egh u;g jk
f;la mqgqj bÈßhg ;,a¨ lsßuhs'
3' ;=kja k mshjf¾§ Tn l< hq;af;a" fjr fhdod mqgqfõ miqmi
frdao fol msh.egh u;g tifjk mßÈ mqgqj Tijñka bÈßhg
;,a¨ lsßuhs'

weúojkh Ndú;d lsÍu'


weú§ug Wmldr lr .kakd ll=,a 4 ka
hq;= WmlrKhls' ll=,a j,g frdao
iúl< iy iú fkdl< weúojkhka
we;' Ndú;d lsÍfï§" th fomiska ;Èka
w,a,d .ksñka weúÈu l< hq;=h' frdao
fkdue;s kï" weúojkh Wiaiñka iy
bÈßhg ;nñka weúÈh hq;=fõ'

49
YdÍßl ksYpa ,;dj fyj;a fkdfi,aù isàu (immobility) ksid
we;súh yels w;=re wdndO j,lajd .ekSu'
jhia:Ndjh;a iu. l%ufhka weúo hdfï ÿ¾j,;d we;sfõ'
ys|f.k isg ke.sàug yd bkamiq isgf.k fl<ska isàugo wmyiq
fõ' isg .;a;;a fl<ska isáuo wmyiq fõ' Bg fya;=j YÍrfha
Yla;sh wvqùu muKla fkdfõ' Wl=,a ikaêh" oKysia ikaêh" ksis
f,i l%shd;aul fkdùu" tu ikaê yd iïnkaO fmaYS j, Yla;sh
fyj;a fmaYs ;dkh (muscle tone) wvqùu" ll=f,a iy Wl=,a
m%foaYfha wiaÓ nkaOkSka yd LKavrd ÿ¾j, ùu iy YÍr iunrj
;nd .ekSfï yelshdj ke;sj hdu ksid" fl<ska isgf.k isáu yd
weúohdu wmyiq fõ' tmuKla fkdj" w;mh È. yeßu yd yels,Su
mjd wmyiq fõ' fujka ;;ajhla iu. Tfí {d;shdg ikaê frda."
^wd;rhsáia& iy yDo frda. ;;ajhka fyda fmky¿ .; frda.
;;ajhka mj;s kï" we| úfõlh ,nd§u wjYH fõ' tys§ Tfí
{d;shdg wef|ka neihdu iïmQ¾Kfhkau ;ykï jk w;r" Tyqf.a
YÍr lD;H i|yd Tn iydh úh hq;=fõ' fujeks jq Tfí {d;shdg
id;a;= lsßfï§ ffjoHjrfhl=f.a fyda fN!; Ñls;ailfhl=f.a
(physiotherapist) fyda fyojßhlf.a fyda Wmfoia ,ndf.k" Tyqf.a
ikaê l%shdldß;ajh ;jÿrg;a ÿ¾j, ù hdu j,lajd .ekSu i|yd
tn l%shd;aul úh hq;=h'
Tfí {d;shd fujka ;;ajhl" we|gu iSud ù isà kï" Tyq isák
ia:dms; ^bßhõ& jßka jr fjkia lsßu iy je;sr isák úg
YÍrfha nr ord isák ;eka tkï" ;=káh yd Wl=, msgqmi" msg
m%foaYh" ú¿U m%foaYh iy ysi msgqmi jßka jr iïndykh lsÍu
yd msßisÿj ;nd .eksu w;HjYH fõ'
Tfí {d;shdg tfia id;a;= fkdlr isáhfyd;a my; ioyka lrk
w;=re wdndO fyj;a ixl+,;d (complications) we;súh yelsh'
we|jK fyj;a mSvk ;=jd<"
fmky¿ wdidok"
u<noaOh"
uQ;%d wdidok"
reêr ixirKfha wdndO'

50
ihjk mßÉfþoh

we|jK'
we|jK we;sùu'
we|jK ms<sn|j" Tn úfYaIfhkau wjfndaOhla ,nd.; hq;=h'
fmr i|yka l< mßÈu È.= fõ,djla iy È.= ld,hla" tlu
bßhõfõ fyj;a tlu ia:dms;hl je;sr fyda ys|f.k isák úg
YÍrfha mSvk ia:dkhkays we;sjk ;=jd< we|jK fyj;a mSvk
;=jd, f,i yeÈkaúh yelsh' fuu mSvk ia:dkj, ;=jd, we;s
jqjfyd;a iqjlr .ekSu myiq fkdjk w;r" fndfyda úg isÿjkafka
;=jd,h f,dl=ùu iy .eUqreù wdidokh ùuhs' we|jK" Tfí
{d;shdg uy;a fõokdjla yd wmyiqjla f.k fohs' tfiau
we|jK we;sùu" Tnf.a id;a;=fõ wvqmdvqjla ksid isÿjkakla nj
wu;l fkdl< hq;=h' tksid jvd;a jeo.;a jkafka we|jK we;sùu
j,lajd .ekSuhs' tksid" we|jK we;sjk ia:dk kej;;a u;la lr
.ekSu jeo.;afõ'

ysi msgqmi
we|jK we;sjk ia:dk'
msk;
a +rfha olajd we;s Wrm;= weg
ia:dkj, weg yd iu
b;du;a iómj mj;sk ;=káh
w;r" È.= fõ,djla yd ^fld÷ weg uQ,h&
ld,hla tlu ia:dms;hl
je,ñg
isák úg" tu ia:dk u;
YÍrfha nr ord isàfï§ Wl=,a weg
we;sjk mSvkh ksid;a" tu
ia:dkj,g reêrh iemhSu
wvqùu ksid;a" iu
leãhdu ksid;a ;=jd,hla
we;sfõ' ú¨U weg

51
we|jK y÷kd.kafka flfiao @
by; i|yka l< mSvk ia:dkhkays" ifï idudkH meyeh fjkia ù
frdai meye .ekSu u.ska y÷kd.; yelsh'
fufia we;sjk iu frdai meye .ekSu" l%ufhka r;=mdgg yefrk
w;r iu mqmqrd hdu iy l=vd ìì,s we;sùu" tu ìì,s mqmqrd
;=jd,h u;=ùu" iu leã hdu iy ;=jd,h wjg me;sr hdu
we;sfõ' fufia ;=jd,h j¾Okh ùu meh 24 la ;=,§ we;sfõ' tksid
;=jd,fha uq,sl ,l=K ÿgq jydu ffjoH m%;sldr ,nd.; hq;=h'
tksid" Tn l< hq;= jeo.;au foh kï" we|jK we;sùu j,lajd
.ekSuhs' ta i|yd uq,slju Tn l< hq;af;a" we|jK we;sjk
YÍrfha mSvk ia:dk ms<snoj ks;r úuis,su;aj isàuhs'

we|jK we;sùu j,lajd .kafka flfiao @


fï i|yd my; i|yka mshjrhka wkq.ukh lrkak'
1' m<uqj we|jK we;sùu yd tys we;s Nhdkl ;;ajh ms<sn|j
yd j<lajd .ekSug l< hq;= foa ms<snoj Tyqj ±kqj;a lrkak'
2' ks;ru wef|ys je;sr fkdisg jßka jr wef|ka neiSug"
weú§ug yd ys| .ekSug Wojq lrkak'
3' wef|ys tlu bßhõfõ fkdisg fjk;a bßhõ j,g udre ùug
Wmfoia fokak' tfia lsÍug Wojq lrkak'
4' ;ksju wef|ys bßhõ udre lsßug fkdyels kï meh 2 g jrla
Tyqf.a bßhõ udre lsßug lghq;= lrkak' fuys§ Wvqne,s w;g
isá kï ol=Kq we,hg fyda jï we,hg yerùu fyda wef|ysu
ys÷jd we| úÜgug fya;a;= lr isàug;a mqgqjl jdälrjd
;eîug;a yelsh' iq¿ fõ,djla weúoaoùuo l< yelsh'
5' Tfí {d;shd ys| isák ;eka iy ksok we| frÈ f;;aj
fkd;nkak'
6' Tyqf.a bßhõ ^ia:dms;& udre lsÍfï§ b;du;a m%fõYfuka"
Tyqf.a w;a iy mdoj,g ydkshla fkdjk f,i" uDÿj yd
fifuka p,kh lrjkak'
7' we| we;sß,sj, uDÿNdjh b;d jeo.;a fõ' /<s .eiqk we|
we;sß,s Ndú;d fkdlrkak' we| froafoys /<s u.skoa mSvkhla
we;súh yels ksid" /<s we;s fkdjk f,i j. n,d.kak'
8' ifuys kSfrda.S nj i|yd fmdaIKh jeo.;a jk fyhska Èkm;d
iu;=,s; wdydr fõ,la ,nd§ugo j.n,d .ekSu jeo.;afõ'
9' mSvk ia:dkj, ifï meyeh fjkiaùula ÿgqjfyd;a
ffjoHjrfhl=g fmkajd wjYH m%;sldr ,nd fokak'

52
i;ajk mßÉfþoh

wef|ys È.=l,la tla;eka ùu ;=<


we;sjk frda. ;;ajhka'
u<noaOh we;sùu'
u<noaOh we;sùuo fndfyda úg isÿ jkafka" c,h mdkh wvqùfuka
iy ldhsl jHdhdu fkdue;s ùfukah' tfiau" wdydrhg m,d
t<j¿" w, j¾. iy m<;=re jeks ;ka;=uh wdydr fldgia (fibre
foods) wvqùuo u<noaOh we;sùug fya;=fõ' tfyhska" Tnf.a
úhm;a {d;shd we|gu iSud ù ;sfí kï" u<noaOh we;sùu
j,lajd .ekSu i|yd" by; ±lajQ lreKq ms<sn|j wjOdkh fhduq
fldg lghq;= lsßu wjYH jkq we;'

fmky¿ wdidok'
Tfí úhm;a {d;sjrhd È.= ld,hla" wef|ys tlu bßhõfõ je;sr
isàfï§" fmky¿ uq,fhys ;r<h /¢ isàu ksid" fmky¿
wdidokh úh yelsh' túg" fmky¿ ;=< ;sfnk jd;h .uka lrk
laf,dau kd,sldjka (bronchioles) wjysr ùfuka" yqiau .ekSu iy
msg lsÍu wmyiq fõ' tksid" fuu ;;ajh we;sùu u. yrjd .ekSu
i|yd" {d;shd tla w;gu je;sr isàu j,lajd .; hq;=h' fï
i|yd" Tyq ol=K we,hg yd jï we,hg yerùu fukau" Tyqg
myiq jk mßÈ" Tyq we| úÜgu wdikakhg f.k" fldÜg fol
;=kla tl u; tl ;nd" thg fya;a;= lr ;eîu l< yelsh' meh
2ka 2 g fufia Tyqf.a ia:dms; fjkia lsßfuka" fmky¿ wdidok
muKla fkdj we|jK we;sùuo j,lajd .; yelsh'

53
{d;sjrhdg wef|ys iqj myiqj ,ndfokafka flfiao @
ldhsl jYfhka fn,ySk njg m;ajQ Tfí úhm;a {d;sjrhdg"
wef|ys iqj myiqj isàug;a Tn Wmldr l< hq;=fõ' tu Woõj
;uka l< hq;= nj wjfndaO lr.ekSu iy ta i|yd lem ù
l%shdlsßu wjYH fõ' túg" tu ld¾hh fldmuK wmyiq jqj;a"
fjfyi f.k fokakla jqj;a" ld,h .; l< hq;= jqj;a" th Tn
lrkq we;'
fuys§ my; i|yka lreKq ms<sn| wjOdkh fhduq úh hq;=h'
1' {d;sjrhdg iqÿiq we|la"
2' we| we;sß,s"
3' wef|a iqj myiqj i|yd wjYH fjk;a WmlrK"
4' we| ;=<u {d;sjrhdf.a ia:dms; fjkia lsßu"
5' {d;sjrhd wef|ka msg;g .ekSfï§ yd wef|ys ;eîfï§
Wmldr ùu"

iqÿiq we|la'
fuys§" ie,lsh hq;= m%Odk lreKq jkafka" Tnf.a {d;sjrhdf.a iqj
myiqj iy wdrCIdj fukau" id;a;= lrk Tfí myiqj iy
wdrCIdjhs' Tn ;reK cj iïmkak wfhl= kï" Tng myiqj yd
wdrCIdj i,id .ekSu wmyiq fkdfõ' Tno ueÈ jhfia fyda ueÈ
jhio miq l< wfhl= kï" wef|ys isák {d;sjrhdg id;a;=
lsßfï§" Tfí myiqj yd wdrCIdj i|yd" my; i|yka lreKq
ms<sn|j ie,ls<su;a jkak'

wef|ys Wi - m<,'
Tn fofokdgu myiq Wilska hq;= we|la ùu' Wi wvq we|la kï
jvd;a keù jev lsßug Tng isÿfõ' ksfjiaj, ;sfnk we|ka
fndfyda úg Wiska wvqh' tksid wdrCIs; f,i idod.;a we|
Tijkhka Ndú;d lr wef|ys Wi jeälr .; yelsh' msk; a +rh
n,kak' wef|ys m<, wä 3 la muK úh hq;af;a" Tng id;a;=
lsÍfï§ we| jgd hdug isÿjk ksidh' we| ia:dk.; lsÍfï§"
ì;a;s whskg lr ;eîu Tng wmyiqjla f.k fok ksid" ì;a;s
j,ska uE;a lr ;eîu iqÿiqhs'

54
wdrlaIs; we|la

Wi jeä lr.;a we|la

we| we;sß,s yd fldÜg'


úhm;a" tfiau frda.S nfjka fmf<k" Tfí {d;sjrhdg id;a;=
lsÍfï§ fndfyda úg we|gu iSud jQ wfhl= kï" (bed ridden) Tyqg
wef|ys iqj myiqj ,ndÈh hq;=fõ' my; i|yka foa ms<sn|
ie,ls,su;a jkak'
1' we|g t<k we;sß,a,"
2' we| we;sß,a, u; fhdok rn¾ we;sß,a,la fyda bá frÈ"
3' rn¾ ^bá frÈ& we;sß,a, u; fh§ug frÈ we;sß,a,la
4' fmdrjd .ekSu i|yd we;sß,a,"
5' fldÜg lSmhla
6' uÿre ±,la

55
2 iy 3 we;sß,s wjYH jkafka" Tfí {d;sjrhd fkd±kSu wef|ys
u< uq;%d my lr.kakd wfhl= kï muKls' wef|ys ueo fldgfia
yria w;g fhdok fuu we;sß,s u.ska" we| we;sß,s iy fuÜgh
f;ófuka j,lajd .; yelsh'
wjYH jqjfyd;a Tyq wef|ys by fldgfia ys÷jd fya;a;= lr ;eîu
i|yd jeämqr fldÜg folla fyda ;=kla ;sîu iqÿiq fõ'
wef|ys iqj myiqj mej;Su i|yd" fhdod we;s we| we;sß,a, /,s
we;s fkdjk fia" wef|ys me;s 4 kau" fuÜghg hg lr ;eìh
hq;=h'

56
wgjk mßÉfþoh

wef|ys iqj myiqj'


{d;shd we| u; ;eìh yels YdÍßl ia:dms; ^YdÍßl bßhõ&'
È.= ld,hla Tfí {d;sjrhd wef|ys tla w;lg yeÍ je;sr isàu
;=<" fmky¿ wdidok we;súh yels w;r" we|jK we;sùugo fya;=
fõ' tu ksid" Tyq wef|ysu úúO ia:dms;hka ;=< ;eìh yelsh'
my; i|yka jkafka fndfyda úg wmg fhdod .; yels
i:dms;hkah'
1' mDIaÀh ia:dms;h ^Wvql=re bßhõj&
2' ol=Kq md¾Yùh ia:dms;h ^ol=Kq we,hg&
3' jï md¾Yùh ia:dms;h ^jï we,hg&
4' *jq,¾ia ia:dms;h ^*jq,¾ bßhõj&

mDIaÀh ia:dms;h'
fuu ia:dms;fha ;nk úg" Tfí {d;sjrhdf.a ysi fldÜgh u;o
msg iy Wrysia folu we| we;sß,a, u;o fow;a fomiska my<g
isák fia fyda Worh fyda <h u; isák f,io ;eìh hq;=h' .fï
jyßka kï Wvqne,s w;g ;eîu hkqfjks'

ol=Kq md¾Yùh ia:dms;h'


fuysÈ" {d;sjrhdf.a ysi we;=¿ YÍrfha ol=Kq me;a; ol=Kq
we,hg yrjd ;nhs' tfia ;nk úg Tyqf.a ol=Kq my< .d;%dj"
È. w;g ;eìh hq;= w;r" ol=Kq w; Tyqf.a ol=Kq fofldmq,
fyj;a ol=Kq lka uq, hgg jk f,io

57
jï w;" yeß ;sfnk isrer u;o
;eìh hq;=fõ' jï my< .d;%dj"
oKysiska uola kjd oKysi
bÈßfhka ol=Kq w;g my;a lr
;eìh hq;=h'

jï md¾Yùh ia:dms;h'
fuys§" {d;sjrhd fmr i|yka l< whqfrkau jï we,hg yrjd
;nhs' {d;sjrhd wef|ys jï w;g yrjk w;r jï my< .d;%dj
we| È.g jk fia ;nk w;r ol=Kq my< .d;%dj oKysiska kjd
bÈßhg f.k we| fuÜgh u; ;eìh hq;=h' ol=Kq w;" yerjq
YÍrh u; isák fia ;eìh hq;= w;r" jï w; je,ñfgka kjd"
w;a, fofldmq, háka ;eìh hq;=h'

*jq,¾ia ia:dms;h'
fuys§ {d;sjrhd wef|ys by< fldgig f.k we| úÜgug fldÜg
3 la muK ;nd fyda 2 ½" x 2" ,E,a,la wxYl 45 muK fldaKhla
jk fia we| úÜgug ;nd" ta u; fldÜgd folla o ;nd" thg
fya;a;= jk mßÈ Tyqj ia:dms; lrkak'
{d;sjrhdf.a uqyK
q fia§fï§
yd Tyqg lEu leùfïoSo Tyqg
myiqjla f.k §u i|ydo fuu
ia:dms;fhys ;eìh yelsh'

{d;sjrhd wef|ys yrjd ;nkafka flfiao @


Tfí {d;sjrhd È.= ld,hla wef|ys je;sr isà kï iy Tyqg
wef|ys ol=Kq fyda jï mig yeÍug fkdkels kï fyda ys|.ekSug
fyda nei hdug fkdyels kï fyda ta i|yd Tyqg iydh Èh hq;=h'
tfia fkdlr isáhfyd;a fmr i|yka l< mßÈ we|jK we;sùu
j,lajd.; fkdyels jkq we;' tfiau Tyqf.a oK ysi ikaê"
58
je,ñg ikaê" Wrysi ikaê p,khla fkdue;slu ksid >k ù
keùug fkdyels jkq we;' tu ksid tu w;=re wdndO j,lajd
.ekSu wjYH fõ' ta i|yd meh 2 ka 2 g Tyqg wef|ys yrjd ;eîu
wjYH fõ'
wef|ys yrjd ;eîfï§" my; msk; a +rj, ±lafjk whqßka bgqlsÍu
Tng;a" {d;shdg;a myiqjla f.k fokq we;' fuys§ Tfí iydhg
;j;a wfhl= isàkï jvd;a myiq fõ'

mshjr 1
msk;
a +rh - 1 ys ±lafjk whqßka Tn ;ksju fyda iydhlhd iu.
^mjqf,a wfhl=& ;ukaf.a tla w;la {d;sjrhdf.a Wrysia yd Wl=,
w;ßka o" wfkla w; my< .d;%d foflys l<jd iy oKysia w;ßka
o ßx.jd hjkak'

fuys§ Tn isáh hq;=


ia:dms;h jkafka
msk;a +rfhys ±lafjk
mßÈ Tnf.a ol=Kq
mdoh oKysfika
kjdf.k iy jï mdoh
msgqmig f.k iy
iDcqj ;nd .ksñka h'

mshjr - 2
fuys§ Tn msk; a +rh 2 ys
±lafjk mßÈ Wvq w;g isák
{d;sjrhd ;ud foig uDÿ
f,i weo.; hq;=h'

59
mshjr - 3
fuys§" Tn wef|ys wfkla
mig f.dia {d;sjrhd ;ud
foig yrjd.; hq;=h' tfia
yerùfï§ hgjk mdoh
fl<ska isák fia ;eìh hq;=
w;r" wfkla mdoh oKysiska
kjd ;eìh hq;=h'

hg jk Tyqf.a w; uqLh wi<skao wfkla w; .d;%dj je,ñfgka


kjd fuÜgh u;o ;nkak' yrjk ,o ysi fldÜgh u; ;nkak'
je;sr isák {d;sjrhd wef|ka bj;g .kafka flfiao @
je;sr isák {d;sjrhdg" wef|ka nei hdu fyda wef|ys ys| .ekSu
;ksj l< fkdyels úg Tn ta i|yd Wmldr l< hq;=h' m<uqfjkau
{d;sjrhd wef|ys ys÷jd.kafka flfiao@
my; i|yka msk;
a +rhkays ±lafjk whqßka Tn l%shd;aul úh
hq;=h'

mshjr 1
we| whsfka isák Tn wi,gu .;a
{d;sjrhd Tn foig yrjd .kak'
tfia yrjd .ekSfï§ Tng wE;sska
;sfnk my< .d;%dj" oKysfika u|la
kjd ;nkak' bkamiq mska;+rh 1 ys
±lafjk whqfrka wehf.A mdohka
wef|ka my;g jefgk whqfrka
;nkak'

60
mshjr 2
B<`.g Tn l< hq;af;a
fojk msk; a +rfhka fmfkk
mßÈ Tnf.a tla w;laa Wl=,
u; o wfkla w; wehf.a
Wrysi háka o ;nd"
Wl=f,ys w; ;o lrk w;r
wfkla w;ska weh bosrshg
yd Wv w;g Tijkak'

mshjr 3
msk;a +rh 2 ys ±lafjk whqßka wehf.a
Wl=, u; ;nk ,o Tfí w; ;o
lrñka iy Wrysi háka ;enQ w;
Tijñka wehj wef|ys ys÷jd .kak'
bkamiqj weh frdao mqgqjg .ekSu fyda
mqgqjla u; ys÷jd ;eìh yelsh'

{d;sjrhd wef|ys ys÷jd .kafka flfiao @


Tfí {d;sjrhd yg wef|ys ys| .ekSug ;rï ldhsl Yla;shla
fkdue;s jqj;a" isys l,amkdj ;sfíkï wehf.ao iydh ,ndf.k
wef|ys ys÷jd ;eîug Tng iydh úh yelshs' m<uqj Tn l<
hq;af;a Tn lsÍug hk foa wehg mjid wehf.A iydh ,nd .ekSug
lghq;= lsÍuhs'

61
mshjr 1
msk;
a +rfha oelafjk mßÈ Tn {d;shdg uqyKq ,d wef|ys mfil
isáñka" Tnf.a tla ll=,la oKysfika kjd" wef|ys isák wehf.a
bKg wdikakj ;nd .kak'

Tnf.a wfkla ll=,


ìu ;ndf.ku" tla
w;la wehf.a Wrysia
háka ;nd" wfkla
w;ska {d;shdj wef|a
by<g .kak' wef|ys
wfkla mi isáñka Tn
l< fohu lsÍug Tng
iydh jk iydhlhdg
mjikak'

mshjr 2
2 jk msk; a +rfha ±lafjk mßÈ"
ó,`.g Tn l< hq;af;a Tnf.a
iydhlhd iu. {d;shdj
wef|ys by< fldgfia ys÷jd
.ekSuhs' fuys§ Tn iy
iydhl úiska tla w;la
{d;shdf.a Wrysi msgqmiska
;nd .ksñka iy wfkla w;
{d;shdf.aa w;a u; ;nd
.ksñka weh wef|a by<g
.;hq;+hs' bkamiq" {d;shdf.a
msgqmiska fldÜg lsym s hla ;nd
ys| .ekSug myiqj i,ikak'

62
kj jk mßÉfþoh

fm!oa.,sl iajdia:;djh fyj;a mqoa.,sl msßisÿlu'


wms iefjdu ksfrda.l
S u mj;ajd .ekSu i|yd;a" fi!LH m%j¾Okh
i|yd;a" Èkm;d mqoa.,sl msßisÿlu mj;ajd .ekSu i|yd lghq;=
lruq' mqoa.,sl msßisÿlu mj;ajd .ekSfï§" wm úiska ie,ls,a,
fhduq l< hq;= YÍrfha fldgia f,i
1' iu ^uq¿ YÍrh&"
2' ysi ^ysfiys iu yd ysiflia&"
3' ksh"
4' w;a
5' o;a ^uqLh& oelaúh yelsh'

iu fldgia follska hqla;h'


1' wmsp¾uh fyj;a ndysr iu"
2' p¾uh fyj;a wNHka;r iu

ndysr iu hkq YÍrfha msg;g olakg ,efnk ffi, ia:rhhs' tys


ffi, Èkm;d ñh hk w;r" p¾uh ;=<ska jefvk ffi, ndysr
iug tl;= fõ' tksid" ndysr p¾ufha ñh hk ffi, u; oyäh
iy wNHka;r ifï we;s iafkayl .%kÓ a j,ska ksmojk iafkayl
fyj;a f;,a ksido" ¥,s wdÈfhkao iu wmú;% fõ' tksid Èkm;d
iu msßisÿ lsßu wjYH fõ'
ysfiys ifuka ksmojk f;,a j,g wu;rj" ndysrfhka .,ajk
f;,a yd l%Sï j¾. ksido iu wmú;% fõ'
lEu .ekSfï§ w;a iy ksh wmú;% jk w;r w;aj, ifï ì£ hk
ffi, u; iafkayl yd oyäh ksido úúO foa iam¾Y lsÍu ksido
iu wmú;% fõ' lEu .ekSfuka miqj ishqï lEu len,s uqLh

63
we;=<; Yaf,aIau, mg,fhys iy o;a w;r fukau o;a u;o
;ekam;a ù nelaàßhd iu. ñY% ùfuka uqLh iy o;a wmú;% fõ'
tfyhska" Èkm;d iakdkh u.ska uq¿ YÍrfhau ndysr iu msßisÿj
;nd .; yelsh' tfy;a" Èkh ;=< jßka jr úúO foa iam¾Y
lsÍfuka w;a iy ksh wmú;% jk fyhska" inka yd c,fhka fidaod
w;a iy ksh msßisÿj ;nd .ekSu wjYH fõ' uqLh yd o;a msßisÿj
;nd .ekSu i|yd" iEu m%Odk lEu fõ,lg miqj o;a ue§u l<
hq;=h'
Tfí {d;shdf.a iu msßisÿj iy úh,sj ;nd .eksu i|yd" lghq;=
lsÍu Tn i;= jeo.;a ld¾hNdrhls' Tyq Tfí wdOdrfhka fyda kdk
ldurhg /f.k hd yels kï iy tys§ Tyqg —j;=r u,˜ (shower)
hg ys|f.k iakdkh lsÍug myiqlï ie,ish yelsh' kdk ldurh
;=< my; i|yka myiqlï i,id ;nkak'

1' kdk ldurfha j;=r u, (shower) wi, ì;a;sfhys iú lrk ,o


w;ajdrej (grab rails)
2' j;=r u, (shower) hgg jk fia iakdkh lsÍug ;nk ,o
nxl=jla fyda mqgqjla "
3' kdk ldurfha ìug w;=rk ,o fkd,siaik iq¿ mdmsiakdjla
(nonslip mat)
4' inka
5' ;=jdhla
6' frÈ ;eîu i|yd mqgqjla

wef|ys fia§u'
Tyqg$wehg wef|ka neiSug fkdyelskï fyda ffjoH Wmfoia wkqj
wef|ka nei hdu ;ykï lr we;akï wef|ys fia§ula (bed bath)
lsÍug Tng isÿjkq we;'
fia§u i|yd my; i|yka foa we| lsÜgqfjka ;nd .kak'
u| WKqiqï c,h iys; fíiï folla' ;=jdhka lsym
s hla ^f,dl= l=vd&
iafmdkaÊ fyda fiaÿï frÈ len,s folla ^uqyKq w;amd" YÍrfha
msgqmi yd bÈßmi iy ,sx.sl fmfoia fia§ug&

64
wef|ys fia§fï ms<sfj;'
wef|ys fia§ug m<uqj tys wjYH;djh Tyqg$wehg myod §
Tyqf.a$wehf.a leue;a; iy iydh ,nd .ekSug lghq;= lrkak'
1' {d;shdf.a ysi fldÜgh u; ;nd Wvqne,s w;g ^mDIaÁh
ia:dms;fhka& ;nd .kak' Tyqf.a ish¿ we÷ï bj;a lr" È.
froaolska fomd isg Wria fmfoi olajd wdjrKh lrkak' ysi
háka l=vd ;=jdhla ;nd fuÜgh f;óu j,lajd .kak'
bkamiq" mmqj m%foaYh o ;=jdhlska wdjrKh lrkak' m<uqj
uqyK
q fmfoi iy f., wjg fidaod yßkak' fï i|yd WKqiqï
c,fha nyd .;a iafmdkaÊ fyda inka ;jrd.;a fiaÿï frÈ
lene,s Ndú;d lrkak' bkamiq" inka fkdfhdod j;=frka
f;ud.;a iafmdkaÊ fyda fiaÿï frÈ lene,a,lska fia¥ fldgia
msiod yßkak' bkamiq l=vd ;=jdhlska msi oukak'
uqyK
q fia§fuka miqj" w;afol fidaokak' m<uqj" ;ukag wE;ska
;sfnk w;o bkamiq ;ud wdikakfha ;sfnk w; o fidaokak'
fidaok úg" w;a háka È. w;g ;=jdhla ;nd we| frÈ f;óu
j,lajkak' fmr fiau m<uqj inka iy j;=frka fidaod fojkqj
inka fkdfhdod f;;a l< iafmdkaÊ fyda fiaÿï frÈ
lene,af,ka msiod yer ;=jdhlska msiskak'
2' fojk mshjf¾§ mmqj iy Worh fldgia m<uq lS wdldrfhka
fidaokak' fia§ug m%:u {d;shdf.a msgg háka È. w;g f,dl=
;=jdhla ;nkak'
Tyqf.a Worh yd mmqj ksrdjrKh jk fia" fmdrjd we;s froao
my;a lr ;nkak' bkamiqj fmr i|yka l< whqßka mmqj iy
Worh fidaod" úh,jkak' bkamiq Tyqf.a msg fia§u i|yd
me;a;lg yrjkak ^jï md¾Yùh fyda ol=Kq md¾Yùh
ia:dms;fhka ;nkak& f., msgqmi isg ;Ügï m%foaYh olajd
by; i|yka l< whqfrkau fidaod úh,jkak' bkamiqj fmr
fiau {d;shdj mDIaÀh ia:dms;fhka ;nkak'
3' ;=kj
a k mshjf¾§" {d;shdf.a ll=,a iy mdo fia§u l< hq;=fõ'
md fidaok úgo m<uqj tla ll=,la yd mdoh fidaod úh,jd"

65
bkamiq wfkla ll=, yd mdoh fidaod úh,jkak' fia§fï§ ll=,
háka ú¨U olajd ;=jdhla ;nd we| we;sß,s f;óu j,lajd
.kak'
4' isõjk mshjf¾§" {d;shdf.a ryia m%foaY" ,sx.sl wjhj yd
úgmh m%foaY fia§u l< hq;=h' fuys§ {d;shdg fidaod .ekSug
yelskï" inka .d f;;a l< iafmdkaÊ fyda fiaÿï frÈ lene,a,
Tyqg § fidaod .ekSug lsj yelsh' Tyqg tjeks yelshdjla
ke;akï" ;uka úiskau tu fldgia fidaod yßkak' fia§ug
m%:u" {d;shdf.a ;Ügï yd úgmh ^wfOdaud¾.h wjg& m%foaY
háka ;=jdhla fhdod" we| we;sß,s f;óu j,lajd .kak'
{d;shd wdjrKh lr we;s froao Worh fmfoig bj;a lr"
tu fldgi ksrdjrKh lrkak' ll=,a fol oKysiska kjd
fomig lr ,sx.sl fldgia fia§ug myiqjk f,i ksrdjrKh
lrkak'
bkamiq m<uqj ,sx.sl fmfoio fojkqj úgmh m%foaYho fidaod
úh,jkak'

ysi iy ysiflia i|yd id;a;=j'


Tfí {d;sjrhd È.= l,la we|gu iSudù isák wfhl= kï" ysi
fia§uo l< hq;= ld¾hhla jkq we;' fm!oa.,sl iajia:;djh
mj;ajd .ekSfï§" ysi iy ysiflia i|yd lrkq ,nk id;a;=j b;d
jeo.;afõ' Èkm;d ysi mkdjlska fyda nqreiq mkdjlska mSÍu u.ska
ysfia iug W;af;ackhla ,efnk w;r" ysfia ifuys ñh hk ffi,
fldgia bj;a lr .ekSug Wmldrhla ,efí' tmuKla fkdj
{d;sjrhdg iqj myiqjlao ,efnkq we;' Tfí {d;shdg ysi mSrd
.ekSug yelshdj we;akï" ta i|yd w;ska w,a,d .ekSug yelshdjla
we;s mkdjla fyda nqreiqjla Tyqg$wehg ,ndÈh hq;=h'
ysiflia È.g jeù we;akï" ;uka úiska fyda lrKjEñfhl=
f.kajd ysiflia fldgg lemSuo wjYH jkq we;' ysfiys ysiafidß
^ysfia ifuys ffi, .e,ù hdu& mj;S kï IeïmQ j¾.hlska
ysiflia iy ysfiys iu mú;% l< yelsh'

66
ysi fia§u'
Tfí {d;shdf.a ysi
fia§u i;shlg jrla
fyda lrkafka kï bka
{d;shdg uy;a
iykhla ,efí'
{d;sjrhdg Tfí
iydh we;sj kdk
ldurhg hd yels kï
fyda frdao mqgqj u.ska
f.k hd yels kï"
Tyqg ysi fidaod .;
yels w;r" ta i|yd
Tng iydh úh
yelsh'
{d;sjrhd iakdkh lrk úg" inkao fhdod .ksñka ysi fia§u
myiqfjka lr .; yelsfõ' tfy;a Tfí {d;sjrhd we|gu iSud ù
isák wfhl= kï wef|ys isáh§u ysi fia§u l< hq;=fõ'
úfYaIfhka" wef|ys je;sr isáh§u ysi fia§ug ma,diaála fíiï
iy jd;h mqrjd mqïnd .; yels rn¾ fíiï we;' tjeks fíiul
ysi ;nd ysi fidaok wdldrh fmkajd fok msk;
a +rh n,kak'
Tfí {d;sjrhd we|gu iSud fjñka wl%Shj isáu iy úhm;a ùu;a
iu.u úúO frda. i|yd T!IO j¾. .ekSu;a ksid ndysr isref¾
úúO ia:dkj, we;sjk" widudkH;djka ms<sn|j úuis,su;aj isàu
wjYHfõ' fï ms<sn|j {d;sjrhd úiska lrkq ,nk meñKs,s ;sfí
kï" th i;aldr ie,iSug Tng myiqjla fõ' tfy;a {d;sjrhd-
f.ka meñKs,s fkd,efnk l,ays" Tn tu ndysr YÍrdx. ms<sn|j
ksÍCIKh lr wjYH i;aldr ie,ish hq;=h'

67
68
oijk mßÉfþoh

úuis,su;a úh hq;= ndysr YÍrdx.hkays"


widudkH;d iy l<hq;= i;aldr'

ndysr úuis,su;a úh hq;=


l< hq;= i;aldrh
YÍrdx. widudkH;d
fÄg Y%djh ^fl<& c,h we;=¿ fjk;a mdk j¾.
uqLh wvqùu fyda jeäùu jeämqr fokak' m<;=re jeämqr
fokak' fl< .eiSu i|yd
Ndckhla (sputum mug) we| wi,
lnvh u; ;nkak'
fkd.e,fmk o;a we¢ oka; ffjoHjrfhl=f.a ffjoH
o;a ksid ;,af,a iy Wmfoia wkqj lghq;= lrkak'
úÿreuiaj, we;sjk o;a ue§ug yd uqLh fidaod yeßug
;=jd, {d;shd Wkkaÿ lrjkak' uqL
fiaÿï ødjK we;' ffjoH Wmfoia
wkqj uqL fiaÿï Èhr Ndú;d
lrkak'

wefiys wdidok ffjoH Wmfoia wkqj wefiys


weia .e,aúh hq;= T!IO Èhr ìxÿ
Ndú;d lrkak'
kdih ysrùu ffjoH Wmfoia wkqj T!IOuh
kdih ^kdifhka ødjKh yd ødjKfhka (Nasal drops) u.ska
Yaf,aIau, ysrùu kdih msßisÿ lrkak'
ksid& kdid.%fhys
;=jd,

69
ndysr úuis,su;a úh hq;=
l< hq;= i;aldrh
YÍrdx. widudkH;d
mdo uymge`.s,s bÈóu we|jK we;sùu j,lajd .ekSu
we`.s,s w;r jKùï i|yd mshjr .; hq;=h' we|jK
we;s ù kï ffjoH m%;sldr
ìì,s u;=ùu iy wjYHhs'
we|jK
ìì,s iy uymge`.s,s bÈóu iy
we`.s,s w;r jK ù we;akï
ffjoH m%;sldr ,nd fokak' mdo
wdndOhla kï mdo ms<sno
ffjoH úfYaI{fhl=g
(Podiatrist) o fmkajd m%;sldr
,nd.; yelsh'
ksh ì§ hk kshfmd;= mdo úfYaI{fhl=g fmkajd
(Brittle Nails) ffjoH m%;sldr fokak'

W.=r" lk" kdih ms<sno


lkafol l<d÷re (Ear wax) úfYaI{ ffjoHjrfhl=g
fmkajd m%;sldr lr .kak'
ffjoH Wmfoia wkqj m%;sldr
lrkak'
iu r;ameye jK" lsy< s s" ffjoH WmfoiA wkqj iu
bls,s fmfoiays isksÿ fudhsprhsi¾ j¾.hlskA
yd úh,s .sh iu (dry wdf,amkh lr úh,s Lj wvq
and flaky skin) lr.kak'

70
tfldf<diajk mßÉfþoh

fm!oa.,sl fmkqu ms<sn| i;aldrh'


uy¨ úhg m;a jqjo" ;u fm!oa.,sl fmkqu (personal appearence)
ms<sn|j iEu wfhl=u ie,ls,su;a fõ' Tfí {d;sjrhd uy¨
úfhys wdndê;j isáho" ;u ndysr fmkqu fyd¢ka mj;ajd .ekSug
leue;sh' ulaki s doh;a" uy¨ jqj;a" wdndê; jqj;a" iEu
mqoa.,fhl=gu ;ud ms<sn|j" ;udf.au ye`.Sula tkï" wd;au
wNsudkhla we;' tu wd;au wNsudkh Okd;aulj mj;ajd .ekSug
Tyqf.a ndysr fmkqu wdl¾YkSh jk nj Tyq okshs'
tfy;a" Tyqf.a .eg¿j jkafka ta i|yd tÈfkod l< hq;= foa
;ukag ;ksj lsßug mj;sk wmyiq;djhkah' tfyhska Tyqf.a
fm!oa.,sl fmkqu fyd¢ka mj;ajd .eksu i|yd" Tyqg Woõ lsßu
Tn i;= j.lSu fõ'
Tnf.a id;a;= i;aldrh ,nkafka {d;sjßhla kï wehf.a uqyK q
w,xlrKh lsÍu (make up) i|yd ge,alï mjqv¾ j,g wu;rj
f;d,afm;s w,xlrKh i|yd ,smaiaálaia o ksh w,xlrKh i|yd
lshqfglaia o weysneu iy weia msydgq w,xlrKh ødjK (mascara)
jeks foa iy ifï úh,snj fkdfmkSu i|yd fudhsiaprhsi¾ j¾.
wehf.a leue;a; u; Ndú;d l< yelsh' tfy;a" ifï úh,snj
fndfyda úg we;sjkafka úhm;a ùu;a iu. c,h mdkh lsßu
wvqùu;a iu. jk ksid úhm;a msßñ iy ldka;djka i|yd wjYH
muK c,h îug Èu w;HjYH fõ'
Tn id;a;= i;aldr lrkqfha msßñ {d;sjrfhl=g kï" Tyqf.a
uqyf
q Ka fmkqu is;a weo.kakd mßÈ ;nd .ekSug" Èkm;d fyda
Èkhla yer Èkhla fyda /jq, nEu (shave lsru
S ) wjYH fõ' /jq,
nEfï l%u folla we;'
 f;;a /jq, nEu (wet shave)
 úh<s /jq, nEu (dry shave)
71
{d;sjrhd iy Tn leue;s mßÈ f;;a /jq,a nEula fyda úh<s
/jq, nEula l< yelsh' f;;a /jq, nEul§" tl w;lska uqyf
q Ka
iu ;Èka w,a,d" wfkla w;ska w,a,d .;a f¾irh wjYH muK
;Èka lïuq, my;g wÈkak' Wvq /jq, yd há /jq, nEfï§
{d;sjrhdg Wmfoia foñka Tyqf.a iydh ,nd.kak'

úh<s /jq, nEul§ úÿ,s


fIajrhla (electric shaver)
wjYH jk w;r úh<s /jq,
nEu" f;;a /jq, nEug jvd
myiq fõ'

tfy;a" th Ndú;d lrk wdldrh Tn m<uqj ±k.; hq;=h'


msk;
a +rfhys fmfkk mßÈ úÿ,s f¾irh Tyqf.a w;g §" Tyqf.a w;
u; Tfí w; ;nd" wjYH mßÈ f¾irh yiqrejñka /jq, nEu l<
yelsh' tfia ke;fyd;a Tyqg ;ksj /jq, nEug bv §" Tn
ksÍCIKh lrñka Woõ úh yelsh'

we÷ï wekaoùu'
Tfí {d;sjrhd${d;sjßh úhm;aj wdndê;j ÿ¾j, iajNdjfhka
isáho" ;ud ne,Su i|yd wuq;a;ka meñKs úg" Tjqka bÈßfha m%sh
ukdm fmkqfuka isàug leue;a; olajhs' Tyqf.a/wehf.a leue;a;
bgq lr .eksug Tn iydh úh hq;=h' tksid Tfí {d;sjrhd
{d;sjßh we| isàug leue;s iy wekaoùug myiq we÷ula
wekaoùug Tng isÿfõ' fuys§ we÷ï lÜg, lsym s hlau ;sîu
wjYH fõ' ukao" fndfyda úhm;a jqjka yg" u< uq;% msgùu md,kh
lr.; fkdyels ksid" u< uq;% iaj,am jYfhka msg ù we÷ï wmú;%
jk fyhsk's tjeks wmú;%ùï j,§ jyd y÷kd f.k msßisÿ lr
w¿;a we÷ï wkaojd" wmsßisÿ we÷ï fidaod msßisÿ l< hq;=fõ'

72
we÷ï f;dard .ekSfï§" úfYaIfhkAu myiqfjka wekaoúh yels iy
bj;a l< yels ieye,a¨ we÷ï úh hq;=h'
tfiau" we÷ï udre lsÍug b;du iqÿiq jkafka WoEik msßisÿ
lsÍfuka miqjhs' túg Tyqg/wehg ojfia b;sß ld,h iqj myiqfjka
isàug yelshdj iy udkisl ieye,a¨jla we;sjk fyhsk's
flfia jqjo" we÷ï we£u w;s fm!oa.,sl ld¾hhla jk fyhska"
Tfí {d;sjrhdg/{d;sjßhg ;ksju we÷ï ye| .ekSug yelshdj
;sfí kï" thg Tn bvÈh hq;=h' ukao tu`.ska id;a;=lrKfha§
ie,ls<su;a úh hq;= ldrKdjka jk id;a;=j ,nkakdf.a
fm!oa.,sl;ajh wdrCId lsßu iy iajdëk;ajhg .re lsßu l<
hq;= fyhsk's tjka wjia:djkays § Tn l< hq;= jkafka we÷ï
we|.ekSu i|yd wjYH mßÈ iydh ùu muKls'
fndfyda úg" we÷ï wekaoùu fyda we| .ekSug iydh ùug Tng
isÿjkq we;' tfiau" wm rfÜ úhm;a {d;Ska ksjfia isáhoS" jeä
jYfhkau w¢kq ,nk we÷ï j¾. Tn okS' msßñ kï irula yd
nekshula fyda lñihla tfia ke;skï È. l,siula fyda lñihla
jkafkah' ldka;djla kï lsfudakdjla fyda È. idhla iy í,jqihla
jkafkah' fï we÷ï wekaoùu fyda ye| .ekSug iydh jkafka
flfiao@ tfiau im;a;=jla iy fïia wekaoùug" fifrmamqjla ;=<g
mdo rejd .eksug iydh jkafka flfiao hk ldrKdo Tn o;
hq;=h'

wef|ys je;sr isáh§ irula wekaoùu'


we÷ï wkaojk iEu wjia:djl§u" {d;sjrhdf.a ryiHNdjh yd
fm!oa.,sl;ajh wdrCId jk wkaoug tu ld¾hh bgq l< hq;=h'
{d;sjrhd i|yd lrkq ,nk iEu i;aldr ld¾hl§ fukau"
fuys§o ;uka lsÍug wfmaCId lrk ld¾hh myod § Tyqf.a iydh
,nd .ekSug lghq;= lsßu wjYH fõ' m<uqfjkau" fjk;a
fmdrjkhlska {d;sjrhd wdjrKh lrkak' bkamiq {d;sjrhdf.a
mdo me;af;ka" ye| isák iru bj;a lrkak' bkamiq ;uka
wekaoùug n,dfmdfrd;a;= jk iru f.k Tyqf.a md me;af;ka
we;=¿ lr" fmdrjkh ;=<ska Tfí w;a folg fomiska we;=¿ lr

73
Tyqf.a Worh foig iru .kak' fï i|yd {d;sjrhdf.a o iydh
,nd.; yelsh'

{d;sjrhdg lñihla wkaojkafka flfiao @


fuys§o m<uqj {d;sjrhdg lsßug hk foh myod fokak'
{d;sjrhd yelskï wefoys ysªjd .kak' ye| isák lñih
.,jkak' fuys§ {d;sjrhd úiska {d;shd ye| isák lñifha tla
me;a;lsk"a lñi w; ;=<ska Tyqf.a w; bj;g .kak' bkamiq Tyqf.a
wfkla w;ska lñih bj;g .kak' wfkla lñih f.k th È. w;a
;sfnk lñihla kï" ta lñi w; fl<jßka Wvq w;g kjd" tu
lñi w; ;=<g Tyqf.a w; r|jd lñih wkaojd" Tyq msgqmiska
lñih f.k Tyqf.a wfkla w; lñih ;=<g rejd lñih
wkaojkak'

74
fodf<diajk mßÉfþoh

u<uQ;% wixhuh mj;sk úg§'


u<uQ;% wixhuh (fecal and urine incontinence) iys; {d;sjrhdg
iydh jkafka flfiao @
u<uQ;% wixhuh hkq" u<uQ;% myùu iajhx md,khlska f;dr
ùuhs' uy¿ úfha§ hï hï frda. ;;ajhka fya;=fldg f.k u<
fyda uQ;% wixhuh we;sfõ' fï frda. ;;ajhka f,i"
1' YÍrfha me;a;la fyda bfkka my< fldgi mK ke;sùu'
(paralysis, hemiplegia)"

2' äfukaIshd (dementia) frda. ;;ajh"


3' úi{Ndjhg fyj;a wisysNdjhg m;ajq frda.k
S g
a (unconcious
patients)"

4' w;mh j,x.= ke;s YÍrh p,kh lsßug yd weúo hdug


fkdyels (immobile) mqoa.,hkag"
5' úhm;a ùfï§ uQ;% ud¾.fha iy wfOda ud¾.fha (Urethra and
rectum) msyg
s d we;s msgùï fodrgq fyj;a fõYagks (sphincters)
wl%Sh ùu'
tksid" Tfí úhm;a {d;sjrhdg/jßhg by; lS frda.dndO
;;ajhla mj;skf a ka kï wksjd¾hfhkau fkd±kS u<uQ;% msgùu
fyj;a u<uQ;% wixhuh we;sjk nj ±k isàu jeo.;a fõ'
tfiau" tu ;;ajh we;sùu {d;sjrhdf.a wvqmdvqjla fyda
fkdie,ls,a, fyda ;uka lshk foa ms<sn| fkd;ld yeÍula ksid
we;sjk fohla f,i is;d {d;sjrhd flfrys fldamhla ffjrhla
we;slr fkd.; hq;=h' th frda.S ;;ajh ksidu we;sjk iajdNdúl
fohla nj kej; kej;;a isyms ;a lr.; hq;=h' tfia jQ úg tjeks

75
wjia:dj,§ Tn lrkq ,nk i;aldrh .=Kd;aul tlla njg
m;afõ'
flfia jqjo" u<uQ;% wixhuh iys; úhm;a {d;sjrfhl=g i;aldr
lsßu iy ta i|yd ;u uki iQodkï lr .ekSu myiq fkdfõ'
tfy;a tu i;aldrh lsÍfï§ th myiq lr .eksu i|yd my;
i|yka iïm;a Wmfhda.S lr.; yelshs'
1' Tfí Ôj;ajk m%foaYfha isák ffjoHjrfhl=f.ka" fyo
ks<Odßfhl=f.ka fyda mjq,a fi!LH ks,OdßKshlf.ka Wmfoia
,nd.ekSu'
2' ;u m%foaYfha mj;ajdf.k hk jeäysá ksjdihl (Home for
elderly) id;a;= fiaúldjlf.ka Wmfoia ,nd.ekSu'

3' ;u m%foaYfha m%dfoaYSh f,alï ld¾hd,hg wkqhqla;j isák


jeäysá ks<OdÍ iy iudc fiajd ks<Odßkaf.ka ,nd.; yels
uQ,Huh yd fjk;a wdOdr ,nd.ekSu'
4' wixhuh mj;sk {d;sjrhd msßisÿ lsÍfï§ mjqf,a wfhl=f.ka
fyda {d;sfhl=f.ka fyda wie,ajeis ys;j;a wfhl=f.a fyda
iydh ,nd.ekSu'
5' u<uQ;% wixhuh mqoa.,fhl=g id;a;= lsÍfï§ we| fmdaÉÑ yd
uQ;% fmdaÉÑ (bed pan and Urinals) fukau meïm¾ia (diapers)
Ndú;d lsßu'

u<uQ;% wixhuh mj;akd {d;sjrhdg/jßhg id;a;= lsßu myiq


lrjk øjH yd WmlrK fudkjdo @
1' {d;sjrhdg u<uQ;% msglsßu u;la lrñka iSkqj kdo jk fïi
Trf,daiqj"
2' fldfudaâ mqgqj (Commode chair)"
3' fldfudaâ tl u; ;nk (commode ring)"
4' meïm¾ia"
5' we| frÈ" fuÜgh yd fldÜgh wdrCId lr .ekSu i|yd rn¾
ISÜ (mackintosh)"
6' fuÜgh f;;a ùu j,lajd .ekSug fuÜgh rejd,sh yels c,h
Wrd fkd.kakd fuÜg wdjrKh'

76
Y%S ,xldfõ Tiqi,a YdLdjkays iy m%Odk *duis j,ska fukau Walk
Rite wdh;kfhkao by; i|yka WmlrK ñ<§ .; yelsh'
u,uQ;% wixhu iys; Tnf.a {d;shdf.a we| ^wixhuh we|& ilia
lsßug wjYH foa '
1' we| yd fuÜghg wu;rj fuÜgh f;;aùu j,lajk" c,h
Wrd fkd.kakd fuÜg wdjrKh"
2' we| froao (bed sheet)"
3' fldÜgh iy fldÜg wdjrKh (pillow & protector)"
4' we| froao f;;aùu j,lajd .ekSug we| yryd ouk rn¾ ISÜ
tl (mackintosh)'

jeisls<s wdOdrl (Toilet Aids).


jeisls<s hdu w;sYh fm!oa.,sl ldrKhla jk w;r" we|gu iSud
ù isák frda.dndê; wfhl=g jqjo" th tfiauh' tksidu" tjeks
wfhl=g u< uQ;%d my lsru S i|yd iydh me;Su;a" id;a;=lreg tu
iydh ,nd§u;a" wmyiqldÍ fohla ùu iajNdúlh' flfia jqjo Tn
úiska id;a;= lrkq ,nk {d;shd wef|ka nei hd fkdyels" we|gu
iSud jQ wfhl= kï Tyqg fyda wehg u< my lsÍu i|yd we|
fmdaÉÑhla (Bed Pan) yd uQ;%d mylsÍu i|yd uQ;%d fmdaÉÑhla (Urinal)
jeks jeisls<s wdOdrl imhd § ta i|yd iydh ùug Tng isÿfõ'
msßñka iy ldka;djka i|yd fjka jQ we| fmdaÉÑ iy uQ;%d fmdaÉÑ
we;' m%Odk fmf,a *duis j,ska fuu WmlrK ñ<§ .; yelsh'

msßñ we| fmdaÉÑhla .eyeKq we| fmdaÉÑhla

77
.eyeKq uQ;%d fmdÉÑhla msßñ uQ;%d fmdÉÑhla

we| fmdaÉÑhla fyda uQ;%d fmdaÉÑhla §fï wruqK jkafka" we|gu


iSud jQ mqoa.,hdg u< uQ;%d my lsÍu i|yd myiqlï ie,iSuhs'

we| fmdaÉÑhla ,nd§fï ld¾hh myiqfjka lsÍu i|yd" my;


i|yka foa tla;eka lr.kak'
1' {d;shd wdjrKh lsÍug ;srhla" ^{d;shd isákafka ksjfiys
ldurhla ;=< fkdfõ kï&
2' wdjrKh iys; we| fmdaÉÑhla
3' w;ajeiqï"
4' fldgq froaola fyda fjk;a froaola
5' we| frÈ fkdf;ó" wdrlaId lr.ekSu i|yd rn¾ ISÜ tlla
^mackintosh) iy wdjrK frÈ lene,a,la
6' u| WKqiqï c,h iys; Ndckhla
7' l=vd ;eáhl"
- È. ñgla iys; veys w`vq (long artery forcep) lsym
s hla
- f;;a iy úh,s mq¿ka fnda,
8' lvodis nE.hla iys;j l=vd ;eáhla
9' ;=jdhla

iydh jk l%ufõoh ^we| fmdaÉÑh oSu&


m<uqfjkau Tn l< hq;af;a" {d;shdf.a wjYH;djh jkafka u< my
lsÍu o ke;fyd;a uQ;% my lsÍuo hkak oek .ekSuhs' {d;shd
msßñfhl= kï" u< my lsÍug we| uQ;% my lsÍug uQ;% fmdaÉÑho
Èh hq;=fõ' {d;shd ldka;djla kï u<uQ;% folu i|yd we|

78
fmdaÉÑh Èh yels jk w;r" uQ;% my lsÍu i|yd muKla kï
ldka;d uQ;% fmdaÉÑh Èh yelsh' fuu i;aldr ms<sfjf;a§" Tn
inka fhdod oE;a fidaod" msiod" bkamiq w;ajeiqï me<| .; hq;=h'
{d;shdf.a fm!oa.,sl;ajh fukau iajdëk;ajh o wdrlaId lsÍu
Tnf.a j.lSu jkafkah' fuys§" fmdaÉÑh ;udg u ;nd.; yels nj
iy msßisÿ lr.ekSuo ;udgu lr.; yels nj {d;shd mjikafka
kï fmdaÉÑh iy msßisÿ lr .ekSug wjYHh foa Tyqg$wehg
fokak' ld¾hh wjika jQ miq ;ukag l;d lrk f,i mjid" Tn
t;ekska bj;a ù isàu iqÿiqh' {d;shd l;d l< miq Tn tys f.dia
fmdaÉÑh iy msßisÿ l< oE wvx.= nE.h bj;g f.k msßisÿ lr
;nkak'
we| fmdaÉÑh ;udg u
;nd .ekSug fkdyels
{d;shdg" Tn ta i|yd
iydh úh hq;=h' m<uqj
{d;shdg Wvql=re
bßhõfõ isàug mjid
ye| isák we÷u bfkka
by<g lr" fjk;a
froaolska {d;shd
wdjrKh lrkak'
bkamiq {d;shdf.a oKysia folu kjd .ksñka ú¿ôka Wvg
biafik f,i Wmfoia fokak' tfia tifjk w;f¾§" {d;shdf.a
tijqk ;Ügï háka isák f,iska wdjrKh iys; rn¾ ISÜ
w;=rkak' bkamiq we| fmdaÉÑfha wdjrKh bj;a lr" fmdaÉÑfha
my; me;a; by<g isák fia" fmdaÉÑh ;Ügï háka ;nkak'
bkamiq" {d;shdf.a msg m%foaYhg iy ysi hgg jk fia fldÜg ;=k
y;rla ;nd" bfkka by< tifjk mßÈ ;nkak' túg" Tyqg u<
my lsÍu myiq fõ'
fuys§ o wjYH jq úg ;ukag l;d lsÍug mjid ;u ld¾hh
lsÍug {d;shdg bv i,id Tn u|lg bj;aúh hq;=h'

79
we| fmdaÉÑh bj;a lsÍu'
{d;shd úiska Tng l;d l< miq Tn tys f.dia Tyq$weh msßisÿ
l< hq;= jkafkah' {d;shdg fifkyiska l;dlr wjidk oehs
wikak' wdjrKh lr we;s froao bfkka by,g lr" {d;shd
mfilg yrjñka we| fmdaÉÑh bj;g f.k fmdaÉÑ wdjrKfhka
jid" miqj bj;a lsÍu i|yd mfilska ;nkak' bkamiq mfilg
yerjQ {d;shd Wvql=re bßhõjg fyda *jq,¾ia bßhõjg yrjd
;nkak' mfilska ;enQ wdjrKh l< we| fmdaÉÑh jeisls<s
ldurhg f.k f.dia msßisÿ lr ;nkak'

we| fmdaÉÑh bj;a lsÍu'

80
oy;=kajk mßÉfþoh

{d;sjrhdf.a fi!LH ;;ajh ms<sn|j iqmÍCIdldÍ ùu'

Tfí úhm;a {d;sjrhdf.a${d;sjßhf.a id;a;=j Ndrù isák


Tnf.a úfYaI jQ j.lSula jkafka Tyqf.a/wehf.a ldhsl yd udkisl
fi!LH ;;ajh ms<sn| úuis,su;aj isàu iy ta wkqj wjYH mshjr
.ekSuhs' Tnf.a {d;shd mÍCId lrkq ,nk ffjoHjrhd úiska
Tyqf.a$wehf.a ldhsl fi!LH ;;ajh kS¾Kh lr .ekSu i|yd"
ffcj ix{d mÍCId lr igyka lsßug Tng wjYH Wmfoia fokq
we;' tksid fuu ffcj ix{d hkq fudkjdo iy tajd uek
n,kafka flfiao hkak Tn ±k isàu wjYH fõ'

ffcj ix{d'
ffcj ix{d (vital signs) hkq" wm YÍrfha yDoh l%shdldß;ajh"
reêr Odjkh yd mSvkh" WIaK;ajh mj;ajd .ekSu fmky¿
l%shdldßFjh fyj;a Yajikh mj;ajd .ekSu jeks YÍrfha b;d
jeo.;a l%shdldß;ajhka fmkajd fok ñKqï f,i ±laúh yelsh'
tajd kï 1' reêr mSvkh (Blood Pressure) 2' YrSr WIaK;ajh (Body
Temperature) 3' kdä fõ.h 4' Yajikh (Respiration rate) f,i
±laúh yelsh'
Tn úiska /ln,d .kq ,nk" Tfí {d;shd T!IO m%;sldr ,nk
wfhl= kï" úfYaIfhkau yDo frda. fyda fmky¿.; frda. fyda
fjk;a widOH frda.S ;;ajhlska miqjk wfhl= kï" Tyqf.a ffcj
ix{d mÍCId lr igyka lsßu frday,a jdÜgqj,§ ks;r olakg
,efnk fohls' frday,a ;=<§ tu ld¾hh lrkq ,nkafka
ffjoHjreka iy fyo ks<OdÍka úisk's

81
fuu ffcj ix{d mÍCId lr ne,Su ;=<ska" frda.hg lrkq ,nk
m%;sldrj, id¾:lNdjh uek ne,Sug;a m%;sldrj, fjkila we;s
lsßug;a ffjoHjrekag yelshdj ,efí' Tfí {d;shdo by;
i|yka lsishï frda.hlg ffjoH m%;sldr ,nñka ksjfia miqfjk
wfhl= kï iy Tyqf.a kdä fõ.h" Yajik fõ.h" YdÍßl
WIaKFjh iy reêr mSvkh mÍCId lr igyka lsÍug ffjoH
Wmfoia § ;sfíkï th lrk wdldrh Tn ±k isàu;a" th bgq
lsÍu;a b;d jeo.;a fõ' th ffjoH Wmfoia wkqj bgq lrkafka
kï" ffjoHjrhd úiska {d;shdj mÍCId lsÍfï§" tu ffcj ix{d
f;dr;=re" ffjoHjrhdg frda. ;;ajh ms<sn| ;SrK .ekSug uy;a
fia WmldÍ fõ' ffcj ix{djkays idudkH uÜgug jvd jeä fyda
wvq fjkila we;s jqjfyd;a" {d;shd ffjoHjrfhl= fj; f.khdu
fyda ffjoHjrfhl= le|ùu jeks ;SrK .ekSug Tngo yelshdj
,efí'

kdä fõ.h (Pulse Rate).


úfõlSj isák jevysáfhl=f.a idudkH kdä fõ.h ñksÜgqjlg 60-
80 w;r fõ' idudkHfhka 72 la fõ' kdähla hkq yDofhka uy
Oukshg f,a ^reêrh& msg lsÍul§ Ouks ì;a;sj,g we;sjk
f;rmquhs' tu f;rmqu uy Oukshfha isg fn§ hk l=vd Ouksj,o
we;sfõ' Oukshla wiaÓhla u; .uka lrk ;ekay§ s " wf;a
ueowe`.s,a, iy onr.s,a, ;nd kdä fõ.h .Kka l< yelsh' ta
wkqj idudkHfhka kdä fõ.h n,k fmdÿ ia:dkh jkafka" wf;a
uymg we`.s,a, ;sfnk me;af;a ueKsla lgqj lsÜgqfjka fl<jr
jk r;akh s wiaÓh (radial bone) u;=msghs'

{d;shdf.a tu wiaÓh u;
Tfí wf;a ueo`.s,,a iy
on/`.s,a, uDÿ f,i ;o
lsÍfuka kdä fõ.h Tng
.Kkh l< yelsh' we`.s,a,g
±fkk tl f;rmqula hkq
tla kdähls'

82
wisysh frda.fs hl=f.a kï" kdä ne,sh hq;af;a f.f,ys W.=r
fomiska Èfjk iajdml Ouksh (carotid artery) fmr ls mßÈ
ueo`.s,a, yd onr`.s,a, ;o lr ne,Sfuks'
Tfí {d;shdf.a kdä fõ.h ne,Sfï§" Tyq$weh úfõlSj je;sr
isák fyda ys|f.k isák wjia:djla f;dard f.k by; ioyka l<
kdä .Kkh l< yelsh' bkamiq th igyka lrkak' ta i|yd ilia
lr .;a wNHdi fmd;la fyda fld<hla fhdod.; yelsh' my;
i|yka mßÈ igykla lrkak'
Èkh fõ,dj kdä fõ.h
2020.08.25 fm'j' 7'00 70/ ñksÜgq 1
2020.08.26 fm'j' 7'00 70/ñksÜgq 1

YÍr WIaK;ajh uek ne,Su ^WK ne,Su&'


idudkH YÍr WIaK;ajh *erkayhsÜ wxYl 96.80 F - 98.60 F w;r
fõ' fi,aishia wxYl jYfhka n,k úg 360C - 370C w;r fõ'
YdÍßl WIaK;ajh 98.60F (370C) g jvd jeä kï Tyqg$wehg
lsishï frda. ;;ajhla nj f;areï .kak'
YdÍßl WIaK;ajh jeäùu hkq frda.hla fkdj YÍr wNHka;rfha
fld;ekl fyda frda. ;;ajhla ^wdidokhla& we;s nj fmkajk
frda. ,laIKhla fõ'

uqLh u.ska YdÍßl WIaK;ajh uek ne,Su ^WK ne,Su&'


WK ne,Su i|yd mdúÉÑ lrk
WmlrKh y÷kajkafka WK lgqj
(thermometer) kñkah'

WKlgq j¾. foj¾.hla we;'


1' riÈh WK lgqj
(mercury thermometer)
2' äðg,a WK lgqj
(didgital thermometer)

83
wm fndfyda úg Ndú;d lrkafka riÈh WK lgqjhs' riÈh WK
lgqfjka WK ne,Sfï§" m<uqj WK lgqj inka ñY% j;=frka yd
msßisÿ j;=frka fidaod msßisÿ mq¿ka fyda msßisÿ frÈ lvlska msiod
úh,d.kak' bkamiqj WK lgqfõ riÈh uÜgu tys n,anh fyj;a
uqLh ;=<g we;=,a lrk fldgig tkf;la wvqlr .ekSu i|yd
WKlgqj" tys n¢ka w,a,d w; .id yßñka fid,jkak' riÈh
uÜgu my;g nei we;akï idudkHfhka *erkayhsÜ wxYl 95 g
(950F) jvd my;g nei we;akï iEfyhs'

WKlgqfõ fl<jßka w,a,d


uqLh ;=<g we;=,a lrk n,anh
iys; fldgi {d;shdf.a újD;
jQ uqLh ;=< Èj háka ;nd"
f;d,a jid .ekSug {d;shdg
mjikak' tfiau WKlgqj
o;aj,ska iemSula fkdl< hq;=
njo meyeÈ,s l< hq;=h' fufia
WKlgqj ñksÜgq 3-5 w;r
ld,hla uqLh ;=< ;nd .;
hq;=h'

3 jk mshjf¾§" WKlgqj uqj ;=<ska bj;g f.k th ;u weia


uÜgug Tijd" tys riÈh uÜgfï fl<jr we;s wxYlh l=ula±hs
lshjd n,kak'
4 jk mshjf¾§ WKlgqj fmr fiau fid,jd tys riÈh uÜgu
my;g wvqlrkak' bkamiq th inka ñY% c,fhka fidaod" msßisÿ
frÈ lvlska msioud WKlgq fldmqj ;=< nyd ;nkak'
5 jk mshjf¾§ Ydßßl WIaK;ajh fldmuK o hkak fmr i|yka
l< mßÈ igyka lr ;nkak'

Yajik jdr .Kk (Respiration rate) uek ne,Su'


ñksÜgqjla ;=<§ fldmuK jdr .Kkla Yajikh ^wdYajdi m%Yj a di
lsÍu& lrkafkao hkak .Kka lr ne,Su fuys§ isÿfõ' idudkH
jeäysáfhl=f.a ñksÜgqjla ;=<§ Yajik jdr .Kk 12-16 w;r fõ'
tfy;a weú§fï§ yd jHdhdï lsÍfï§ Yajik jdr .Kk jeäfõ'

84
thg fya;=j jev lsÍfï§ YÍrhg jeäfhka Tlaiscka jdhqj wjYH
ùuhs' Yajik jdrhla hkq wdYajdihla yd iu`. we;sjk m%dYajdih
fõ'
Yajik jdr .Kk uek ne,Su myiqh' mqoa.,hd ^{d;sjrhd& ksod
isák úg mmq fmfoi fyj;a Wria fmfoi Wia my;a ùu ksÍCIKh
lr ne,Sfuka o ys|f.k isák úg Wrysi iy Wria fmfoi Wia
my;aùu ksÍCIKh lsÍfukao Yajik jdr .Kk uek ne,sh
yelsh' Yajik jdr .Kk .Kkh lsÍfï§ w;a Trf,daiqj wjYH
fõ' w;a Trf,daiqj w;a, u; ;ndf.k fyda wf;a ne|f.k tu w;
je,ñfgka kjdf.k {d;shdf.a Wria fmfoi ksÍCIKh lrñka
ñksÜgqjla ;=<§ Yajik lrk jdr .kk .Kkh lrkak' bkamiq
igyka lrkak'
kdä fõ.h YÍr WIaK;ajh iy Yajik jdr .Kk .Kkh lsÍu
tlaúgu lsÍu myiqh' tys§ uqLh ;=< fyda lsy,
s a, ;=< WK lgqj
;eîfuka miqj m<uq ñksÜgqj ;=<§ kdä jdr .Kko fojk
ñksÜgqj ;=<§ Yajik jdr .Kk o ;=kja k ñksÜgqj wjika jk úg
WK lgqj bj;g f.k YÍr WIaK;ajho .Kkh l< yelsh'

ldhsl yd udkisl ;;ajh ms<sn|j iqmÍCIdldÍ ùu'


Tfí /ljrKh hgf;a isák úhm;a jQ {d;shdf.a ldhsl fukau
udkisl ;;ajh ms<sn|j Tn Èkm;d úuis,af,ka isàu wjYH nj
Tn ±kgu;a wjfndaO lrf.k we;ehs is;ñ' Tn" {d;shd ms<sn|
iqmÍCIdldÍ úh hq;= lrKq lSmhla my; olajd we;'
1' yqiau .ekSu ^Yajikh& lrk wdldrh iy ñksÜgqjla ;=<
Yajik jdr .Kk"
2' YdÍßl WIaK;ajh uek ne,su"
3' kdä fõ.h ^ñksÜgqjla ;=<§& uek ne,Su"
4' reêr mSvkh uek ne,Su"
5' reêrfha iSks m%udKh uek ne,Su"
6' ifuys widudkH;d ms<s|j iqmÍCIdj"
7' udkisl ;;a;ajfha fjkiaùï"

85
by; ±lajQ 1" 2" 3 hk lreKq" by;ska úia;r lr we;s fyhska 4"
5" 6 lreKq muKla fu;eka isg úia;r lrkq ,efì'

reêr mSvkh ^blood Pressure& uek ne,Su'


reêr mSvkh uek ne,Sfï§ jeo.;a jk m<uq jk ldrKh kï
mqoa.,hd úfõlSj yd Ydka;j isgk úgl§ uek ne,Suhs' fojk
ldrKh kï tlu ia:dkhlska tkï jï wf;ys Wv ndyqfjka fyda
ol=Kq wf;ays Wv ndyqfjka uek ne,Suhs' ;=kj
a k ldrKh kï
Èkfha kshñ; fõ,djla ;=<§ th ne,Suhs' flfia fj;;a Tnf.a
{d;sjrhdf.a reêr mSvkh uek ne,Su Tn úiska l< hq;= jkafka
{d;shd mÍCId lrk ffjoHjrhd úiska kshulr we;akï muKls'
{d;sjrhdf.a$jßhf.a ldhsl frda.S ;;ajhka fyda udkisl
;;ajhka u; reêr mSvkfha wvqjeäùï isÿúh yelsh' jeäysá
wfhl=f.a idudkH reêr mSvkh 120$80 f,i ±laúh yels jQj;a
úhm;a jQ uy¿ wfhl=f.a th fjkia úh yelsh' 120 fyj;a jeä
w.h u.ska fmkajkafka yDoh úiska reêrh uy Ouksh fj; msg
lsÍu i|yd ixfldapkh ^contraction& ùfï§ we;sjk mSvkhhhs'
tu mSvkh ±fkkafka uy Ouksh ^Aorta& we;=¿ tys YdLd Ouks
j,ghs' 80 fyj;a wvq w.h u.ska fmkajd fokafka yDo ixfldapk
folla w;r § isÿjk yDoh úia;drKh ùfï§ mj;sk mSvkhhs'
th o uy Ouksh we;=¿ YdLd Oukska u; we;s lrkakls'
ys|f.k isáh§ fyda wef|ys je;sr isáh§ reêr mSvkh uek ne,sh
yelsh' ffjoHjrfhl= fkdjk Tng reêr mSvkh uek ne,Su myiq
jkafka äðg,a reêr mSvk udkl WmlrKhla ^digital blood
pressure monitor& u.sk's tu WmlrKh *duishlska ñ<§ .;
yelsh' reêr mSvk udkl WmlrKfha fldgia folla we;' tkï
reêr mSvkh fmkajk fudksgrh iy wf;ys Wv ndyqfõ je,sñgg
by<ska nÈkq ,nk jdhq msrúh yels máhhs ^cuff&'
reêr mSvkh mÍCId lsÍfï§ reêr mSvk máh wf;ys je<ñg
ikaêhg w`.,a 1 ½ la muK by<ska w; jgd ;og neÈh hq;=h'
yDoh yd iudk uÜgfuka fuu máh ^cuff& isák fia w; háka
fldÜghla fyda ;=jdhla kjd ;eìh hq;= w;r" máh ^cuff& ne£fï§
lñi fyda í,jqia w;a by<g lr ;eìh hq;=h' reêr mSvk
udklfha we;s fnd;a;u ^button& ;o l< úg wf;ys ne¢ máfha
86
jd;h msÍ f.dia ta iu`.u jd;h ysia ù hhs' reêr mSvkh" udkl
WmlrKfha igyka ù ;sfnk wdldrh Tng Èiafjkq we;'
tys ±lafjk jeä w.hlska hq;= ñKqu ikHia: mSvkh ^cystolic
pressure& jk w;r wvq w.hlska hq;= ñKqu úkHia: mSvkh
^diastolic pressure& fõ' reêr mSvkhg wu;rj kdä jdr .Kko
tys igyka ù ;sfnkq Tng ±lsh yelsh'

reêrfha iSks m%udKh ^blood sugar& ne,Su'


jeäysá wfhl=f.a reêrfha iSks m%udKh idudkHfhka fvis ,Sgrhg
ñ'.%Eï 70-90 (mg/dL) w;r fõ'
reêr iSks m%udKh mÍCId lr n,k WmlrKh .aÆfldóg¾
^Glucometer& kñka ye¢kafõ'
reêrfha iSks m%udKh ñ'.%E 70 g jvd wvqùu ukao uOqrla;h
^Hypoglycemia& kñka ye¢kafõ' ukaouOqrla;h ;;a;ajfha§
lrleú,a," Ñ;a; jHdl+,;ajhg m;aùu oyäh ±óu yd YÍrfha
fjõ,Sula we;sfõ' jydu ffjoH m%;sldr ,nd Èh hq;=h'
reêrfha iSks m%udKh ñ' .%Eï 120 g jvd jeäkï tu ;;ajh wê
uOqrla;h ^hyperglycemia& kñka ye¢kafõ' fuu ;;a;ajfha§ isys
l,amkdj wvqùu" udkisl le<öu" ksÈu; iajNdjh" fmkSu
fnd|ùu" iy ks;r uq;%lsÍfï wjYH;djh ±lsh yelsh'
ukao uOqrla;hg jvd iudch ;=< nyq, jYfhkau mj;skf
a ka
wêuOqrla;hhs'
iudch ;=< uOqfïyh ke;fyd;a Èhjeähdj ^diabetes& jYfhka
y÷kajkafka fuu wêuOqrla;h ;;ajhhs' tfy;a ;ukag fuu
;;ajh ;sfnk nj ffjoHjrfhl= u.ska ±k.;a úg Tyq fyda weh
mjikafka —ug iSks˜ —ug iq.¾" —ug iSks jeäfj,d˜ jYfhks'
flfia jqjo Èhjeähdj fyj;a uOqfïyh hkq" fnda fkdfjk frda.
;;ajhls' th" fndfyda úg jl=.vq frda." yDo frda." wêl reêr
mSvkh iy wd>d;h fyj;a fud<fha f,a kyrhla fyj;a Oukshla
msmsÍu fyda wjysrùula ksid we;sjk wxYNd.h ^stroke and
paralysis& hk fjk;a fnda fkdfjk frda. j,g uQ,drïNhla
,ndfok frda. ;;ajhla nj Tn isys ;nd .; hq;=h'
reêrfha iSks m%udKH ^blood glucose level& uek n,kafka flfiao
hkak ms<n
s | Tn ±k isáh hq;= w;r" ta ms<sn| l=i,;djhlao
we;slr .; hq;=h' ta i|yd Tn okakd y÷kk fyo

87
ks,OdßKshlf.ka fyda ffjoHjrfhl=f.ka iydh ,nd .; yelsfõ'
flfia jqjo" fuu mÍCIKh b;d myiq tlla nj u;l ;nd.kak'
fï i|yd Ndú;d lrk WmlrKh .a¨fldógrh kï jQ
^Glucometer& b;d l=vd WmlrKhla jk w;r" th m%isoaO
*duishlska ñ<§ .; yelsh'
.a¨fldaógrh iys; WmlrK lÜg,h ;=< ,ekaiÜ ^Lancet& kï jQ
we`.s,s úÈkhla we;' we`.s,a,la úo reêr idïm,h .kq ,nkafka
tu.sk's tfia we`.s,a, ú§fuka miq we`.s,a, u;g u;=jk reêr
idïm,h .ekSu i|yd wjYH jk ^strip& kï jQ b;d l=vd È.á yd
me;,s ;Sre má .a¨fldógrh iu.u we;'

mÍCId lsÍfï mshjr'


{d;shdf.a w;a, W;=rejd ksjd .;a msßisÿ c,fhka fidaod úh,d
.kak' bkamiq reêr idïm,h .kq ,nk we`.s,af,a fndfyda úg
fjo`.s,af,a ;=v fldgi fifuka ñßld ;o lrkak' túg we`.s,s
;=vg reêrh tl;= ù r;ameye .kS' bkamiq lancet tflka we`.s,a,
úÈkak' túg we`.s,s ;=vg reêrh ldkaÿfõ' bkamiqj
.a¨fldógrhg iú lrk ,o strip ^;Sre msáh& u;g we`.s,s ;=fvys
we;s reêrh ;jrkak' ta iu`.u .a¨fldógrfha fudksgrh ;=<
reêr iSks m%udKh igyka fõ' th lshjkak'

iu ms<sn| iqmÍCIdj'
iu ms<sn| iqmÍCIdj ldhsl id;a;=fõ b;d jeo.;a wxYhls'
ifuys we÷ñka jeiS we;s fldgia iy úfYaIfhka we|jK j,g
,lafjk fldgia ks;r Tfí fofk;g yiqúh hq;=h' Èkm;d
flfrk fia§ï lghq;= j,§ fï i|yd wjia:dj we;' ifuys úh,s
nj" iSÍï" l=vd ìì,s" me,Sï" bÈó .sh ,m" l=Iag iy l=vd ;=jd<
;sfí±hs ksÍCIKh lr mjqf,a ffjoHjrhdg mjid wod< m%;sldr
,ndfokak'
udkisl fi!LH ;;ajh fyd|±hs ks.ukh lrkafka flfiao @
ldhsl fi!LHh yd udkisl fi!LHh wms fndfyda úg fjkaj l:d
l<o ta folu tlsfkl ne£ mj;sk nj isys ;nd.; hq;=h' Tn
id;a;=j ,ndfok {d;shd i;=áka isákafka kï Tyqf.a$wehf.a
udkisl fi!LHh fyd| uÜgulska mj;sk nj ;SrKh l< yelsh'
udkisl fi!LHh ms<sn| levm; uqyK q hs' uqyKq fyd¢ka

88
ksÍCIKh lsÍfï§" l÷<" fõokdj" fYdalSnj" lK.dgqj" fldamh
ÿl jeks Ñ;a;fõ.hka uqyf
q Kka ms<sìUq fõ kï" udkisl fi!LHh
msßySula nj ks.ukh l< yelsh'
tfiau udkisl fi!LHh fyd| uÜgulska mj;S±hs fidhd ne,Sfï
;j;a fyd|u l%uhla jkafka Tyq$weh iu. l:d lsÍuhs' {d;shd
Tn iu. l:dlrk f;la fkdisg l:d lsÍug uq, mssßh hq;af;a
Tnhs'
- Tng ±ka ±fkkafka fldfyduo @
- Tng isf;kafka fldfyduo @
- Tng fldfyduo @
hkd§ jYfhka Tyqf.a$wehf.a woyia ±k .ekSug Tn wdrïNhla
Èh hq;=h'

wk;=reodhl ldhsl ,CIK'


úhm;a mqoa.,hskf
a .a ldhsl yd udkisl ;;ajhka yd ffcù
ix{djka ks;r fjkiaùï j,g Ndckh úh yelsh' widudkH
ffcj ,CIK y÷kd.ekSu;a ta i|yd mshjr .eksSu;a Tn i;=
ld¾hh fõ'
widudkH ffcj ,CIK .; hq;= l%shdud¾.

1' wmyiqfjka yqiau yqiau .ekSfï wmyiqjla mj;Skï iy ta


.ekSu i|yd T!IOhla kshu lr ;sfí kï
jydu th fokak' tfia ke;skï ffjoH
u;h úuikak' mjqf,a ffjoHjrhd fyda
iqjießh 1990 wu;kak'

2' yÈisfhau we;sjk - {d;shd myiq bßhõjl ;nkak'


Wria fõokdj fyj;a fndfyda úg ^*jq,¾ia ia:dms;h&
mmqfõ lelal=u - mmqj fmfoi msßuÈñka ikikak'
- mmqfõ fõokdj i|yd kshu l< T!IO
;sfí kï fokak'
- tfia fkdue;s kï ffjoHjrhd
wu;kak'
- iqjießh ^1990& wu;kak'

89
widudkH ffcj ,CIK .; hq;= l%shdud¾.

3' uqyf
q Ka tla me;a;l - {d;shd jï fyda ol=Kq md¾Yùh
úlD;s ùula fyda ta ia:dms;fhys ;nkak'
iu.u tla mfil w;a
md wl%Sh ùu'
4' yÈisfhau wisyù
s u - Yajikh lrkafka±hs ksÍCIKh
^wù{dksl ùu& lrkak' Wvqne,s w;g ksod isáh§ Èj
.s,Sf.dia yqiau .ekSu wjysr úh
yelsh' tfia ù we;skï me;,s
yekaolska Èj bÈßhg weo {d;shd
myiq ia:dms;hl ;nkak' ol=Kq fyda
jï md¾Yùh ia:dms;h jvd;a iqÿiqhs'
5' uqyf
q Ka bÈóula - ;on, wid;añl;djhla úh yelshs'
iu. Yajik wmyiqjla tksid mjqf,a ffjoHjrhd wu;kak'
^wudrefjka yqiau iqjießh 1990 wu;kak'
.ekSu&

6' yÈis f,a jukhla - jukh lsßug Ndckhla fokak'


ffjoHjrhdg fmkaùu i|yd th
;nd.kak'
- uqLh frÈ lvlska msi oukak'
- îug lsisjla fkdfokak'
- {d;shdf.a ìh mylr ikikak'
fuysÈ yDofhka msg lrk f,a
m%udKhka wvqùu iy fifuka isÿùu
fmkajhs'
7' kdä b;d ÿ¾j, - ffjoHjrhdg ±kqï fokak'
ùu$isyska ùu fukau - iqjießh 1990 wu;kak'
wl%uj;a ùu

90
oyy;r jk mßÉfþoh

T!IO m%odkh lsßu ^fnfy;a §u&'


Tn id;a;= imamdhï lrk" Tfí {d;shd yg" ffjoHjrhd úiska
kshu lrk ,o T!IO §ug isÿfõ' tfiau ta ta T!IOh fokafka
l=ugo iy tu T!IOhkays w;=re wdndO yd úI ,CIK fudkjdo
hkak ms<sn|j" mjqf,a ffjoHjrhdf.ka fyda fyo ks<OdßKshl
-f.ka wid ±kqj;a ù isáuo jeo.;a jkq we;' Tn T!IO .ekSfï§
fukau Tfí {d;shdg T!IO §fï§ wkq.ukh l< hq;= rejkauh
kS;s ^golden rules& 5 la we;' tkï"
1' kshu T!IOh"
2' kshu mqoa.,hd ^Tfí {d;shd&"
3' kshu T!IO ud;%dj"
4' T!IOh fok kshu ud¾.h"
5' kshu fõ,dj"
fuu rejkauh kS;s ms<sme§u jeo.;a jkafka" T!IO §u u`.sk"a
YÍrh ;=<g ridhkslhka we;=¿ lrkq ,nk ksidh' T!IOhla hkq
ks;ru ridhkslhla jk fyhsks'

uqL ud¾.fhka T!IO §u'


T!IO §u jeä jYfhka isÿjkafka uqL ud¾.fhks' fm;s j¾." lr,a
j¾. iy Èhruh jYfhka fuu T!IO we;' fm;s yd lr,a j¾.
§u;a iu.u" th .s,Su i|yd j;=r Èh hq;=h' j;=r;a iu`.
T!IOh W.=frka my<g .s, ±uqfõo hkak" Tn iel yer o;
hq;=h' fm;s jYfhka Èh hq;=j we;s T!IO ffjoH wkque;shlska
f;drj l=vq lr fkdÈh hq;=h' iuyr fm;s j¾." ksoiqkla f,i
úugka-iS uqLh ;=<§u" isrerg Wrd .eksu i|yd fokq ,efí' tksid
fuu ldrKh {d;shdg myod Èh hq;=h' lr,a j¾. §fï§" lr,
jYfhkau" .s,Sug Èh hq;= úkd tys ;=< we;s l=vq bj;g f.k j;=r

91
fyda lsßj,g ñY% lr fkdÈh hq;=h' tfia l<fyd;a T!IOfha .=Kh
úkdY jk fyhsk's
Èhr jYfhka T!IO §fï§" T!IOh wvx.= fnda;,h fyd¢ka
fid,jd" T!IOh fyd¢ka ñY% ùug ie,eiaúh hq;=h' bkamiqj"
T!IO Èhrh ñKqï l=i,dkhlg .; hq;= jkafka" kshu lr we;s
ud;%dj wkqjh' fndfyda úg fuu ñKqï l=i,dk ^measurment cup&
fnda;,h nyd we;s fmÜáh ;=< we;'&

wdYajdi lrk fnfy;a ^inhalent medication&'


Yajik ld¾Yfha frda. ;;ajhkay§s " ^weÿu jeks& fndfyda úg
Yajik ud¾.fhka T!IO §u isÿfõ' fuys§ wdYajdih Wmfhda.S lr
.kssñka fnfy;a §u isÿfõ' fuh T!IO wdkklrKh (drug
inhalation) kñka ye¢kafõ'
Tfí {d;sjrhdg" weÿu jeks wNHka;r Yajik ud¾.fha frda.
;;ajhka ksid" Yajikh wmyiq jQ úg" wdkklh fyj;a
bkafya,rh u.ska T!IO §ug isÿfõ' bkafya,rhla Ndú;d lr
T!IO §u lrk wkaou" frdayf,a fyo ks<OdßKshlf.ka wid ±k
.; yelsh' flfia fyda Ndú;d lrkq ,nk T!IOh wmf;a fkdhk
whqßka bkafya,rh Ndú;d lrk wdldrh b;d fláhka Tng lshd
§ug woyia lrñ'
m<uqj" bkafya,rfha uqäh ^cap& .,jd" bkamiq" bkafya,rh Wv
w;g yrjd {d;shdf.a uqLhg th lsÜgq lr" tys uqjk,h ^mouth
piece& Tyqf.a uqLhg rejd láka yqiau .ekSug mjikak'
uqLfhka wdYajdi lsÍug;a kdifhka m%dYajdi lsÍug;a mjid" tfia
lrkjdo hkak ksÍCIKh lrkak' láka wdYajdi lsÍfï§" .eUqre
fyj;a §¾>" wdYajdihla l< hq;=h' tfiau" tu wdYajdih blaukska
fkdj fifuka l< hq;=h' fufia wdYajdi lsÍfï§" tu jd;h iu.
uqiqù tk T!IOh jd; ud¾.fha tkï iajrd,h" .%iksldj"
iajdikd,h yd wkqlf a ,dau kd,hka úia;drKh lr jd;h .uka
lsÍug myiq lrjhs' tla wdYajdihla ;;amr 10 la r|jd .; hq;=
nj mjikak' ;j;a wdYajdihla lsÍug fmr" úkdähl úfõlhla
.; hq;=h' T!IOh wdYajdi lsÍu ñksÜgq 12 g iSudl< hq;=h' tla
jrla T!IO wdkklrKh lsÍfuka miq meh 4 la ;=<" kej;
wdkklrKh fkdl< hq;=h' wdkklrKfhka miqj bkafya,rh
fidaod úh,sj ;nkak'

92
myf<diajk mßÉfþoh

;=jd, i|yd id;a;= m%;sldr lsÍu'


;=jd< i|yd id;a;= m%;sldr lsÍu" ffjoH yd fyo ld¾h uKav,
úiska lrkq ,nk ld¾hhls' tfy;a" ksjfia isák {d;sfhl= /l
n,d .ekSfï§" ;=jd< i|yd lrkq ,nk id;a;=j ms<sn| Tn ±k
isáh hq;= w;r" ta ms<sn| l=i,;d ÈhqKq lr .ekSu jeo.;a fõ'
ulakis doh;a" Tfí {d;shdo yÈisfha jeàulska fyda fjk;a
whqfrlska ;=jd<hla we;slr .; yels fyhsk's fï ms<s|j oekqj;a
Ndjhla we;slr .ekSfï§ m%foaYfha isák ffjoHjrfhl=f.ka fyda
fyo ks,OdßKshlf.ka Tng iydh ,nd .e; yelsh'
;=jd,hlg id;a;= lsÍfï§" ^ieryqï oeófï§& Tn w;ajeiqï
me<£u u.ska" ;=jd,fhka .,k f,a Tfí wf;ys fkd;ejfrk
w;r" Tfí wf;a ;sìh yels nelaàßhdjka ^úIîc& ;=jd<fhys
fkd;ejfrhs'
Tfí {d;shdg ;=jd<hla we;sjQ úg" m<uqj l< hq;af;a
ffjoHjrfhl=g fmkajd m%;sldr .ekSuhs' tfy;a" ffjoH m%;sldrh
,efnk ;=re ;=jd<hg m%:udOdr ,nd§ug Tn lghq;= l< hq;=h'
tfia l< hq;af;a ;=jd<fhka f,a .e,Sula ;sfí kï th j,lajd
.ekSug;a" ;=jd<h wdidokh ùu j,lajd .ekSug;ah'

w¿;ska ;=jd<hla isÿù f,a .,k úg Tn l< hq;af;a l=ulao@


m<uqj l< hq;af;a f,a .e,Su j,lajd
.ekSuhs' fï i|yd ;=jd,h jQ ;ekg b;d
msßisÿ frÈ lvla ;nd ;o lr Tijd
;nkak' bkamiq nekafâchlska fyda msßisÿ
frÈ máhlska ;=jd<hg fhdod we;s frÈ
lv ;og isák fia nÈkak'

93
f,a .e,Sfï fõ.h wvq lsÍu i|yd" ;=jd< jQ fldgi Tyqf.a yDoh
uÜgug by<ska jk fia Tijd ;eîu b;d jeo.;ah'
ffjoHjrhd fj; f.k hk f;la fyda ffjoHjrhd meñfKk f;la
;=jd< jQ fldgi Tijd ;nd .ekSug" {d;shdg iydh úh hq;=h'
ffjoHjrhd úiska ;=jd<hg m%;sldr ,ndÿka miq" ;=jd<h wdidokh
fkdjk f,i wdrCId lr .; hq;=h' ffjoH idhkhl§ ;=jd<h
mú;% lr ieryqula ^dressing& fhÈh hq;= w;r uqLfhka .ekSu
i|yd ^tkï îug& m%;Ô s jl T!IO Èh hq;=h' tu T!IO kshñ;
mßÈ" kshñ; fõ,djg" {d;shdg ,nd§u Tn úiska l< hq;= fõ' óg
wu;rj Tn" ;=jd<h jQ fmfoi yd ;=jd,h ms<sn| mÍCIdfjka
isáh hq;=h' {d;shd fia§fï§" tu fldgi fkdf;fuk mßÈ th
l< hq;= w;r fjk;a fohl fkd.efgk mßÈ wdrCId lr .;
hq;=h' ffjoHjrhd Wmfoia § we;s mßÈ lghq;= lrkak' ;=jd<h
iqj jk ;=re ieryqu wdrCId lr.; hq;=h' iuyr úg kej; jrla
mÍCId lr m%;sldr lsÍug ffjoHjrhd fj; f.k taug kshu
lrkq we;' ke;fyd;a ksjfia§u ieryqu udre lrk wdldrh
ms<sn| Wmfoia fokq we;'
tu ksid" Tfí ksjfia ;sfnk m%:udOdr fmÜáfhys" ;=jd<hlg
ieryqula ±óug fyda ;sfnk ieryqula bj;a lr w¨;a ieryqula
fh§u i|yd my; i|yka oE ;sìh hq;=h'
- f.daia ^lmd ilia l<&"
- lmq mq¿ka ^rjqï lr.;a&"
- iul ,djKsl ødjKh ^normal saline&"
- ma,diag¾"
- nekafâÊ ^fj¿ï má&"
- f*dafima w`vqjla ^ veys w`vqjla &"
- l;=rla'

ieryqula fhdod we;s ;=jd<h mÍCId lr ne,Su'


fhdod we;s ieryqu úh<sj ;sfí kï iy bÈóula" fyda Èhr
.e,Sula fyda wjg yu r;=ù ke;skï fyda fõokdjla ke;skï" ìh
ùug fya;=jla ke;' ;=jd<h iqj w;g yefrkq we;' tfy;a ;=jd<h
wjg ;jÿrg;a r;ameye .ekafõ kï" ;=jd<h ;=<ska ly meye;s

94
fyda uola fld< meye;s Èhr .,hs kï" ;=jd<h wjg iu WKqiï
kï" fõokdj ±fkk nj mjihs kï" ta ish,a, u.ska fmkajkafka
;=jd<h wdidokh jk njhs' tksid" jydu l< hq;af;a {d;shdj
ffjoHjrhd fj; f.k hduhs' by; i|yka l< frda. ,laIK
lsisjla ke;akï iy ffjoHjrhd Wmfoia ÿka wdldrhg ieryqï
fhdod Èk 2g miq ;=jd<fha ieryqï udre l< hq;=h'

;=jd<hl ieryqï ^dressing& udre lsÍu'


;=jd<hl ieryqï udre lsÍu" tkï oud we;s ieryqu bj;a lr
w¿;a ieryqula fh§u b;du;a j.lSfuka yd m%fõYfuka l< hq;=
ld¾hhla fõ' tksid ;=jd<h nrm;, tlla kï" fi!LH
jD;a;slfhl= ,jd ieryqï udre lsÍu l< hq;=fõ' tkï
ffjoHjrfhl= fyda fyo ks<Odßfhl= u.ska lrjd .; hq;=h'
tfy;a ;=jd<h fkd.eUqre" iq¿ ;=jd,hla kï iy ffjoHjrhd
Wmfoia § we;s wdldrhg ieryqï udre lsÍug Tng yelsh'
iq¿ ;=jd,hl ieryqï udre lsÍfï§ jqjo" ffjoHjrhd fyda fyo
ks<Odßjrhd ÿka Wmfoia ms<sme§u wjYH fõ' ;=jd,h wdidokh
ùu j,lajd .ekSu m%Odk mrud¾:h fõ'
;=jd<hlg ieryqï fh§ug iQodkï ùfï§ ta i|yd wjYH øjH"
tkï úIîcyrKh l< ^sterilized& mq¿ka iy f.daia len,s fukau
ma,diag¾" fj¿ï má" l=vd l;=rla" iul ,djksl Èhr ^normal
saline& fnda;,hla yd w;ajeiqï l=vd bkeu,a ;eáhl iQodkï lr
.; hq;=h'
m<uqj" {d;shdg lsÍug hk foh ms<sn| lreKq meyeÈ,s lr §"
ieryqu fh§ug myiq whqßka ;nd .; hq;=h' bkamiq Tnf.a w;a
inka fhdod" fyd¢ka fidaod msiod úh,sj ;ndf.k" w;ajeiqï
^gloves& iy uqj jeiau me<o .kak'
;=jd<hla i|yd id;a;= lsÍfï§" b;d jeo.;a isoaOdka;hla jkafka
yria wdidok ^cross infection& we;sùu" tkï Tnf.ka {d;shdg
fyda {d;shdf.ka Tng wdidok we;sùu j,lajd .ekSuhs' tksid
;=jd,hlg m%:udOdr id;a;= lsÍfï§" Tn w;aajeiqu iy uqj
jeiaula me<|Su ^gloves& w;HjYH fõ'
;=jd<h wdjrKh lr we;s ieryqu /|ùug fhdod we;s nekafâÊ"
fj¿ï má fyda ma,diag¾ b;d uDÿ f,i" iu fkdwefok f,i
fifuka bj;a lrkak' ieryqu iug ;oska we,S we;akï" iul

95
,djksl Èhr ^Normal Saline& iaj,amhla ieryqu u;=msgg fh§fuka
ieryqu myiqfjka bj;a l< yelsh' fufia bj;a lsÍfï§ f*dfima
^forcep& wvqjla Ndú;d lrkak'
bj;a lrkq ,nk fj¿ïmá iy ma,diag¾ fukau ;=jd<h msßisÿ
lrk mq¿ka fnda, ^cotton swabs& iy f.daia len,s wdÈh miqj
mq¿iaid ±óu i|yd lvodis nE.hla ;=<g rejkak'
;=jd<hg fhdod ;snq ieryqï bj;a lsÍfuka miqj" ;=jd<fha ;;ajh
fyd¢ka ksÍCIKh lrkak' ;=jd<h fldmuK ÿrg iqj fjuska
mj;So hkak n,kak' fkdtfia kï ly meyehg fyda fld< meyeh
.;a ierj mj;So" ;=jd<h jvd r;= meye ù bÈó ;sfío hkak
ksÍCIKh lrkak' tfia mj;S kï iy ;=jd<h fõokd iys; kï
tu ,CIK j,ska fmkajkafka ;=jd<h wdidokh ù we;s njhs'
tfia ;=jd<h mÍCId lsÍfuka wk;=rej" ;=jd<h msßisÿ l< hq;=h'
ta i|yd iul ,djKsl Èhrfhka ^Normal saline& f;uQ f.daia
lene,a,la u.ska ;=jd<h we;=,; isg msg;g msßisÿ lrkak
^msiskak&' bkamiq ;=jd<h jgd úh,s f.daia lene,a,lska msi msßisÿ
lrkak'
Tn me<| isák w;ajeiqu bj;a lr" w¿;a w;ajeiqula ye|.;
hq;=h' ta i|yd Tn f*dafima w`vqjl ^veys w`vqjl& r|jd .;a
fia,hska Èhrfhka f;uk ,o f.daia fyda mq¿ka fnda,hla u.ska
;=jd,fha we;=<; isg msg;g msi msßisÿ lrkak'
tfia ;=jd<h msßisÿ
lsÍfuka miqj ;=jd<hg
w¿;a ieryqula fhÈh
hq;=h' ta i|yd fkdf;uQ
úh,s f.daia len,s
lsyms hla ;=jd<h u;
;nd fj¿ï máhlska fyda
ma,diag¾ u.ska ;=jd,h
fj,kak'

;=jd<hg" ieryqï fh§fï§ mdúÉÑ lrk mq¿ka len,s" f.daia


len,s" fj¿ï má" ma,diag¾ hkdÈh Tn úiska lvodis nE.hlg
tl;= l< hq;=h' ieryqï ±ófuka wk;=rej" tu øjH ksis mßÈ
neyer l< hq;=h' mq¿iaid ±óu fyd|hs

96
oyih jk mßÉfþoh

Ôú;fha wjika fudfyd; t<fUk úg'


Ôú;fha wjika fudfyd; t<fUk úg" mqoa.,fhl=f.a ldhsl"
udkisl" yd idudðl fi!LHh flfuka msßyS hdu idudkH fohls'
Tn fyd| ksÍCIKfhka isákafka kï" Tfí {d;shdf.a fi!LH
;;ajh" áflka ál msßyS hk wdldrh Tng fmfkkq we;' tfiau"
±fkkq we;' ldhsl Yla;sh flfuka msßyS hdfï§" hï fohla w;ska
w,a,d .ekSug$ys| .ekSug yd wef|ka ke.sg isàug ;snQ yelshdj
áflka ál ke;sù hkq Tng fmfkkq we;' fjk;a wh iu`. mej;s
l:dj wvqù" ke;sù hkq we;' Tn iu. mej;s l:dj wvqù" ke;sù
hkq we;' Tn l:d l<o" YÍrh iam¾Y l<o" m%;spdr fkdolajkq
we;'
uqyf
q Kka ±la jQ m%ikak;djh ÿreù f.dia ìhg m;ajQ iajNdjhla
±lafjkq we;' iuyr úg" kskf a oa isáh§ hful= iu`. l:d lrkq
we;' ke;fyd;a iskdfikq we;' tfia fkdue;s kï ìh ù lE .ikq
we;' iuyr wjia:dj,§" ;u ¥" mq;=k"a kEoEhska ±lSug leue;a;
olajkq we;' tfy;a fujka ,CIK lsisjla fkdue;sj" yÈisfhau
ñh hEuo isÿúh yelsh'
fujka wjia:djl§" ;uka úiska fuf;la l,a wdorfhka /ln,d
.;a {d;sjrhdf.a${d;sjßhf.a mj;akd yeisÍï ;;ajh ms<sn|j"
Tfí is; ;=< ìhla" pls;hla" ;s.eiaula fyda wjq,la we;súh
yelsh' iuyr úfgl" /ln,d .ekSfï ldhsl" udkisl mSvdj yd
f;fyÜgqj ksid" Tfí is; ;=< tjka ;;ajhka we;sfjñka yd
ke;sfjñka mej;sh yelsh'
flfia jqjo" fuys§ Tn Tfí isysh fyd¢ka mj;ajd .; hq;=h' l<
hq;a; l=ula±hs y÷kd.; hq;=h' mjqf,a wka whf.a iydh ,nd

97
.ekSug lghq;= l< hq;=h' mj;akd ;;ajh ms<sn| Tjqka ±kqj;a
lr" l< hq;= foa ms<sn|j Tjqka iu. idlÉPd l< hq;=fõ' mjqf,a
ffjoHjrhd f.kajd f.k" {d;shdf.a ;;ajh ms<sn| mÍCId lrjd
.ekSu;a" ffjoH Wmfoia wkqj wjYH mshjrhka .ekSu;a l< hq;=h'
tfiau" {d;sjrhdf.a bvlvï we;=¿ wfkl=;a ksYp a , yd pxp,
foam< ms<sn| Tyqf.a fyda wehf.a wka;su leue;a; m%ldY fï
jk;=re;a igyka lr fkdue;s kï" mjqf,a kS;s{hd u.ska ta ms<sn|
kS;suh lghq;= bgq lr .ekSu mjqf,a wfkl=;a whf.a tl`.;ajfhka
l< hq;=h'

98
99

You might also like