0% found this document useful (0 votes)
67 views10 pages

Iv. Amaliy Mashg'Ulot Materiallari

Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
0% found this document useful (0 votes)
67 views10 pages

Iv. Amaliy Mashg'Ulot Materiallari

Copyright
© © All Rights Reserved
We take content rights seriously. If you suspect this is your content, claim it here.
Available Formats
Download as PDF, TXT or read online on Scribd
You are on page 1/ 10

IV.

AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

1 - amaliy mashg’ulot. UML muhitida ishlash uchun kerakli dasturiy vositani


o’rnatish. Loyiha uchun UML holat diagrammalarini shakllantirish.

Ishdan maqsad: Loyihaning holat diagrammalarini shakllantirish uchun


UML muhitida ishlash uchun StarUML dasturiy vositasini o’rnatish, loyiha tasnifi
uchun use case, class, sequence, activity va boshqa holat diagrammalarini yaratish
ko’nikmalarini hosil qilish.
Ishni bajarish tartibi
1. StarUML dasturini o’rnatish.
2. StarUML dasturida holat diagrammalrini yaratish uchun ishlatiladigan
uskunalar paneli bilan tanishish.
3. Loyihaning use case diagrammasini shakllantirish bo’yicha ko’rsatmalar.
4. Loyihaning class diagrammasini shakllantirish bo’yicha ko’rsatmalar.
5. Loyihaning sequence diagrammasini shakllantirish bo’yicha
ko’rsatmalar.
StarUML dasturini o’rnatish
StarUML – bu ochiq kodli, qulay va tezkor UML/MDA platforma bo’lib,
loyihaning holat diagrammalarini shakllantirishda ishlatiladi.
Asosiy xususiyatlari:
UML 2.0
MDA
Plug-in Architecture
Usability

1-rasm. StarUML dasturi dastlabki interfeysi


UML (Unified modeling language) – OMG (Object Management Group) ning
kengaytirilgan ko’rinishi bo’lib, hozirgi kunda UML 2.0 versiyasi mavjud va barcha

66
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

standartlari StarUML dasturi tomonidan qo’llab quvvatlanadi.


MDA (Model Driven Architecture) - OMG (Object Management Group) ning
yangi texnologiyasi bo’lib, dasturiy ta’minotni modellashtirish uskunasi
o’zgaruvchilar va metodlar kiritishni ham qo’llab quvvatlaydi.
Afzalliklari
import va export qilish imkoniyati mavjud.
Dasturda kodlar va dokumentatsiyalar mavjud.
foydali va bepul.
Kamchiliklari
Boshlang’ichlar uchun qiyin.
Kross platformali emas. (faqat Windows uchun ishlaydi)
StarUML dasturidan foydalanish uchun tizimga minimum quyidagicha
talablar qo’yiladi:
Intel® Pentium® 233MHz yoki undan yuqori
Windows® 2000, Windows XP™,yoki undan yuqori
Microsoft® Internet Explorer 5.0 yoki undan yuqori
128 MB RAM (256MB tavsiya qilinadi)
hard diskdan 110 MB bo’sh joy (150MB tavsiya qilinadi)
StarUML loyiha uchun quyidagi ko’rinishdagi diagrammalarni yaratish
uchun imkoniyatini yaratadi:
1. Use Case Diagram
2. Class Diagram
3. Sequence Diagram
4. Collaboration Diagram
5. State chart Diagram
6. Activity Diagram
7. Component Diagram
8. Deployment Diagram
9. Composite Structure Diagram (UML 2.0)

67
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

Dasturni o’rnatish uchun quyidagi ssilkaga kiramiz


http://staruml.sourceforge.net/en/download.php

2-rasm. StarUML dasturini yuklab olish uchun web sahifa oynasi

Yuklab olingan faylni ishga tushirganimizda quyidagicha oyna xosil bo’ladi


va undan “Next” tugmasini bosamiz.

3a-rasm. StarUML dasturining o’rnatilish jarayoni

68
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

Natijada dasturni qayerga o’rnatishni yo’lini ko’rsatib (Odatda C:\Program


Files (x86)\StarUML papkasiga o’rnatiladi) “Next” tugmasini belgilaymiz.

3b-rasm. StarUML dasturining o’rnatilish jarayoni

3c-rasm. StarUML dasturining o’rnatilish jarayoni tugashi va uni ishga


tushurish
Agar StarUML dasturi muvoffaqiyatli o’rnatilsa yuqoridagi 3c-rasm paydo

69
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

bo’ladi va bundan “Finish” tugmasini bosadigan bo’lsak, dastur o’rnatilishi


nihoyasiga yetadi va StarUML dasturi avtomatik tarzda ishga tushuriladi. StarUML
da loyiha yaratish ketma-ketligi quyidagicha amalga oshiriladi.
[File] -> [New Project By Approach] menu.

4a-rasm. StarUML dasturida yangi loyiha yaratish


Select [Rational Approach]

70
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

4b-rasm. StarUML dasturida yangi loyiha yaratish

5-rasm. Yaratilgan loyihaning umumiy oynasi


Loyihaning Use case diagrammasini chizish. Buning uchun quyidagi ketma-
ketlik amalga oshiriladi

71
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

 Yuqorida ko’rsatilgan rasmdan Use Case view bo’limiga sichqoncha chap


tugmasi ikki marta bosiladi.
 “Main” bo’limida to’g’ridan to’g’ri diagrammani chizish mumkin (yoki Use
Case View menuyusidan sichqoncha o’ng tugmasini bosib [Add Diagram]
-> [Use Case Diagram] ketma-ketliklari tanlanadi.

6-rasm. Loyiha uchun Use Case diagrammasini yaratish


Use case diagrammasini shakllantirish jarayonida quyidagi elementlardan
foydalaniladi:
 Actor
 Use Case
 Association
 Directed Association
 Generalization
 Dependency
 Include
 Extend
 System Boundary
 Package

72
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

7a-rasm. Actor elementi

7b-rasm. Use case elementi

73
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

7c-rasm. Assotsatsiya (komponentalarni bog’lash) elementi

8-rasm. Loyihaning Use case diagrammasi

74
IV. AMALIY MASHG’ULOT MATERIALLARI

Foydalanilgan adabiyotlar

1.“Software Engineering”, by Ian Sommerville, 2015


2.UML Distilled: A Brief Guide to the Standard Object Modeling Language (3rd
Edition)by Martin FowlerSep 25, 2003
3. http://www.SoftwareEngineering-9.com
4.http://www.uml-diagrams.org/

75

You might also like