jmwq: CyvIN h&qwvwrI AiBAws SIt-11 ivSw: pMjwbI
Sr. Competency Compentency Detail Concept
No.
1 PC1.1P v`K-v`K sMdrBW iv`c cMgI qrHW Aqy ArQpUrn g`lbwq krdw hY[ pYrw rcnw
v`K-v`K tYkst ƒ smJx leI v`K-v`K smJ dIAW rxnIqIAW ƒ
2 PC2.2P pYrw rcnw
lwgU krdw hY (AMdwzw lgwauxw, Biv`KbwxI krnw, ivzUAlweIizMg)
auicq jwxkwrI Aqy audyS nwL postr, s`dw, sDwrn kivqwvW,
3 PC3.3P pYrw rcnw
khwxIAW Aqy sMvwd bxwauNdw hY[
id`qy gey pYry ƒ pVHo Aqy 1 qoN 5 q`k pRSnW dy au~qr idE:
AwE, A`j fwienwsorW bwry pVHIey!
kI qusIN jwxdy ho ik fwienwsor mnu`KW qoN pihlW huMdy sn? ieh s`c hY! fwienwsor 65 imlIAn swl pihlW DrqI
’qy rihMdy sn[ kuJ fwienwsor ie`k cUcy vWg Coty sn jdoNik kuJ ie`k Gr qoN vI v`fy sn[ fwienwsor kI KWdy sn?
izAwdwqr fwienwsor pOdy KWdy sn jdoNik kuJ mws KWdy sn[ tI-ryks sB qoN ^qrnwk mwswhwrI fwienwsorW iv`coN
ie`k sI[ tI-ryks dy lgBg 60 lMmy Aqy iq`Ky dMd huMdy sn jo ies ƒ Awpxy iSkwr ƒ PVn Aqy Kwx iv`c mdd
krdy sn[ ies dw ie`k ivSwl srIr sI Aqy ies dw Bwr ie`k hwQI ijMnw sI[ A&sos dI g`l hY ik fwienwsor
hux swfy ivckwr nhIN hn[ DrqI nwL tkrwaux vwLy ie`k gRih ny fwienwsorW dw s&wieAw kr id`qw[ swfy koL
kyvl purwxy jIvwSm bcy hn[
1. pYry dy Anuswr, fwienwsor ikvyN Alop hoey?
A. ^qrnwk mwswhwrI hox krky
B. ivSwl hwQI krky
C. ie`k gRih dw pRBwv
D. mnu`KW dIAW kwrvweIAW[
2. pYry dy Anuswr, izAwdwqr fwienwsor kI KWdy sn?
A. mws Aqy pOdy dovyN
B. ivSwl hwQI
C. pOdy
D. cUcy[
3. ie`k kQn cuxo jo pYry dy Anuswr shI hovy[
A. fwienwsor v`K-v`K Awkwr dy sn
B. swry fwienwsor hwQIAW ijMny Bwry sn
C. fwienwsor mnu`KW duAwrw mwry gey sn
D. ie`Qy isr& mwswhwrI fwienwsor hI sn[
4. pYrw mu`K qOr ’qy kI vrxn krdw hY?
A. ienswn fwienwsorW nwL ikvyN rihMdy sn
B. fwienwsorW dIAW ivSySqwvW
C. tI-ryks dIAW ivSySqwvW
D. murgIAW dw Awkwr[
5. pYry iv`c tI-ryks bwry ikhVy q`Q dw izkr kIqw igAw hY?
A. ieh mOjUdw fwienwsorW iv`coN sB qoN cusq fwienwsor sI
B. ieh sB qoN ^qrnwk mwswhwrI jwnvrW iv`coN ie`k sI
C. ieh sB qoN ^qrnwk swkwhwrIAW iv`coN ie`k sI
D. ieh mOjUdw fwienwsorW iv`coN sB qoN Bwrw fwienwsor sI[
id`qy gey pYry ƒ pVHo Aqy 5 qoN 10 q`k pRSnW dy au~qr idE:
11 swl dI b`cI jYsmIn dI fwierI AYNtrI[
ipAwrI fwierI,
mYN A`j s`cmu`c Q`k geI hW[ A`j swfw skUl iv`c ie`k idlcsp idn sI[ ieh ‘ibnW ikqwbW skUl’ vwLw idn
sI[ koeI ikqwbW nhIN Aqy bhuq swrIAW mzydwr gqIivDIAW sn[ AsIN skUl dy bZIcy iv`c kMm kIqw Aqy pOidAW
dI dyKBwL kIqI[ myry AiDAwpk hr iksy ƒ sbzIAW Aqy PL ^rIdx leI nyVy dI mMfI lY gey[ ^rIdx leI
v`K-v`K cIzW dI cox krnw bhuq mzydwr sI[ auhnW sbzIAW Aqy PLW dI vrqoN kr ky AsIN slwd bxwieAw[
ieh bhuq svwd sI[ mYN AwpxI dwdI leI kuJ slwd Gr vI ilAweI[ dupihr ƒ, AsIN kuJ g`qy dIAW KyfW Aqy
srIirk KyfW KyfIAW[ mYN ij`qI nhIN, pr koeI g`l nhIN! mYN Awpxy dosqW Aqy AiDAwpkW nwL bhuq vDIAw smW
ibqwieAw[ mYN XkInI qOr ’qy ieh dubwrw krnw cwhuMdI hW[
6. jYsmIn ny ‘ibnW ikqwbW skUl’ vwLy idn dupihr ƒ kI kIqw?
A. pOidAW dI dyKBwL kIqI
B. g`qy dIAW KyfW KyfIAW
C. skUl dI kMD ƒ pyNt kIqw
D. slwd bxwieAw[
7. hr iksy ny jo sbzIAW Aqy PL ^rIdy, auhnW nwL kI kIqw?
A. kuJ Kwx leI bxwieAw
B. kuJ pIx leI bxwieAw
C. skUl ivKy bIjy
D. auhnW ƒ Gr lY gey[
8. ikhVw vwk jYsmIn dy idn dw sB qoN vDIAw vrxn krdw hY?
A. aus ƒ skUl dy bZIcy iv`c kMm krnw psMd nhIN sI
B. aus ny mzydwr gqIivDIAW dy ie`k idn dw AnMd mwixAw
C. aus ny kuJ g`qy dIAW KyfW Kyfxw is`K ilAw
D. auh ‘ibnW ikqwbW skUl’ vwLy idn prySwn sI[
9. jYsmIn fwierI ikauN ilKdI hY?
A. skUl iv`c bxy slwd dw nus^w sWJw krn leI
B. skUl iv`c KyfW hwrn dI iSkwieq krn leI
C. pOidAW dI dyKBwL ikvyN krnI hY, ieh vrxn krn leI
D. ‘ibnW ikqwbW skUl’ vwLy idn aus dy AnuBv ƒ Xwd krn leI[
10. pYry dy AwDwr ’qy shI kQn dI cox kro[
A. jYsmIn dI mnpsMd gqIivDI skUl iv`c pOidAW dI dyKBwL krnw hY
B. jYsmIn dubwrw ‘ibnW ikqwbW skUl’ iv`c ih`sw lYxw psMd krygI
C. jYsmIn skUl iv`c PL Aqy sbzIAW Kwxw psMd nhIN krdI hY
D. jYsmIn ‘ibnW ikqwbW skUl’ iv`c ih`sw lYx ƒ n&rq krygI[
id`qI geI khwxI pVHo Aqy 11 qoN 15 q`k pRSnW dy au~qr idE:
nwierw dw jnm-idn ies vwr s`cmu`c ^ws sI– aus dy cwcy ny aus ƒ ie`k qoqw Aqy ie`k Cotw ipMjrw id`qw[
nwierw ny qoqy dw nW r`iKAw ic`kI! auh hr roz ic`kI ƒ AmrUd, AMb Aqy imrcW idMdI sI pr auh izAwdw nw
KWdw[ pMCI ipMjry dy ie`k kony iv`c ipAw rihMdw Aqy mihmwnW v`l vI nw q`kdw[ nwierw ny ies ƒ ^uS krn dI
koSS kIqI pr koeI &wiedw nhIN hoieAw[ ie`k idn, kuJ qoqy ipMjry koLoN au~fdy hoey lMGy[ ic`kI ny Acwnk dyiKAw,
qoqw cOks ho igAw Aqy bwhr inkLn dI koSS kIqI[ ies ny ipMjry dIAW slwKW rwhIN inkLn dI koSS vI kIqI[
audoN nwierw ƒ Aihsws hoieAw ik aus ƒ kI krnw cwhIdw hY[ aus ny ipMjry dw drvwzw KolH id`qw[ ic`kI J`t dUjy
qoiqAW nwL rLn leI au~f igAw[ pMCI s`cmu`c ^uS idKweI dy irhw sI[ nwierw ny vI ^uSI mihsUs kIqI[ aus ny
shI kMm kIqw sI[
11. nwierw ƒ ikvyN pqw l`gw ik aus ny ‘shI kMm’ kIqw hY?
A. ic`kI hr roz nwierw ƒ imLn AwauNdw sI
B. ic`kI dUjy qoiqAW nwL au~fdw hoieAw ^uS nzr Aw irhw sI
C. ic`kI ny ipMjry iv`c AmrUd Aqy AMb Kw ley
D. ic`kI ny aufwx Brn qoN pihlW nwierw dI bWh ƒ CUihAw[
12. jdoN hor qoqy au~f gey qW ic`kI ny ikvyN pRqIkrm kIqw?
A. ic`kI ipMjry dy kony iv`c luk igAw
B. ic`kI ny dUjy pMCIAW ƒ nzrAMdwz kIqw Aqy imrcW Kw leIAW
C. ic`kI ny Acwnk ipMjry qoN bwhr inkLn dI koSS kIqI
D. ic`kI ny dUjy qoiqAW ƒ Awpxy v`l iK`cx leI rOLw pwieAw[
13. khwxI Anuswr ic`kI bwry ikhVw kQn s`c hY?
A. ic`kI ipMjry ƒ C`fx qoN iJjk irhw sI
B. ic`kI ipMjry qoN AzwdI leI qrsdw sI
C. ic`kI id`qy Bojn qoN ^uS sI
D. ic`kI ƒ ipMjry iv`c hor qoqy cwhIdy sn[
14. ies khwxI iv`c hor qoqy kI BUimkw inBwauNdy hn?
A. auh nwierw ƒ auhnW leI hor ipMjry ^rIdx dI Xwd idvwauNdy hn
B. auh nwierw ƒ d`sdy hn ik auh Gr iv`c hor qoqy cwhuMdy hn
C. auh nwierw ƒ Xwd idvwauNdy hn ik pMCIAW ƒ Azwd hoxw cwhIdw hY
D. auh ic`kI ƒ Xwd idvwauNdy hn ik auh au~f skdw hY[
15. quhwƒ kI l`gdw hY ik khwxI dy AMq q`k nwierw ƒ kI Aihsws hoieAw?
A. pMCIAW smyq hr iksy leI AzwdI mh`qvpUrn hY
B. pMCIAW ƒ v`fy ipMjry dI loV huMdI hY qW jo auh ^uS rihx
C. qoqy AmrUd, AMb jW imrcW Kwxw psMd nhIN krdy
D. jnm-idn dy qoh&y hmysW quhwƒ ^uSI mihsUs krvwauNdy hn[