26.1.

2024

Financial
Statement
Analysis

K.R. Subramanyam

Copyright © 2014 McGraw-Hill Education. All rights reserved. No reproduction or distribution without the prior written consent of McGraw-Hill Education.

4-2

Analyzing Investing Activities

CHAPTER

1
 26.1.2024

4-3

Asset Introduction
Classification
Current (Short-term) Noncurrent (Long-
Assets term) Assets

Resources or claims to Resources or claims to

resources that are resources that are
expected to be sold, expected to yield
collected, or used within benefits that extend
one year or the operating beyond one year or the
cycle, whichever is operating cycle,
longer. whichever is longer.

4-4

Asset Introduction
Classification
Current (Short-term) Noncurrent (Long-
Assets term) Assets

Cash & Equivalents Fixed Assets

Accounts Receivables Intangible
Inventory Deferred charges
Prepaid Expenses

2
 26.1.2024

4-5

Current Asset Introduction

Cash, Cash Equivalents and Liquidity
Cash
Currency, coins and amounts on deposit
in bank accounts, checking accounts, and
some savings accounts.

4-6

Current Asset Introduction

Cash, Cash Equivalents and Liquidity
Cash Equivalents
Short-term, highly liquid investments that are:
 Readily convertible to a known cash
amount.
 Close to maturity date and not
sensitive to interest rate changes.

3
 26.1.2024

4-7

Current Asset Introduction

Analysis of Cash and Cash Equivalents

• Companies risk a reduction in liquidity should the

market value of short-term investments decline.
• Cash and cash equivalents are sometimes required
to be maintained as compensating balances to support
existing borrowing arrangements or as collateral for
indebtedness.

4-8

Current Asset Introduction

Receivables
Receivables are amounts due from others
that arise from the sale of goods or services,
or the loaning of money
Accounts receivable refer to oral promises
of indebtedness due from customers
Notes receivable refer to formal written
promises of indebtedness due from others

4
 26.1.2024

4-9

Current Asset Introduction

Valuation of Receivables
Receivables are reported at their net realizable
value — total amount of receivables less an
allowance for uncollectible accounts

Management estimates the allowance for

uncollectibles based on experience, customer
fortunes, economy and industry expectations,
and collection policies

4-10

Valuation of Receivables. Festi 2020

10

5
 26.1.2024

4-11

Valuation of Receivables. Festi 2020

Niðurfærsla í reikningskilum. Festi 2020 209.720/ 5.133.429 =4,08%

11

4-12

Current Asset Introduction

Analyzing Receivables
Assessment of earnings quality is often affected by an analysis of receivables and
their collectibility
Analysis must be alert to changes in the allowance—computed relative to sales,
receivables, or industry and market conditions.
Two special analysis questions:
(1) Collection Risk
Review allowance for uncollectibles in light of industry conditions
Apply special tools for analyzing collectibility:
• Determining competitors’ receivables as a percent of sales—vis-à-vis the
company under analysis
• Examining customer concentration—risk increases when receivables are
concentrated in one or a few customers
• Investigating the age pattern of receivables—overdue and for how long
• Determining portion of receivables that is a renewal of prior receivables
• Analyzing adequacy of allowances for discounts, returns, and other credits
(2) Authenticity of Receivables
Review credit policy for changes
Review return policies for changes
Review any contingencies on receivables

12

6
 26.1.2024

4-13

Current Asset Introduction

Securitization of Receivables
Securitization (or factoring) is when a company sells all or a
portion of its receivables to a third party
Receivables can be sold with or without recourse to a buyer
(recourse refers to guarantee of collectibility)
Sale of receivables with recourse does not effectively transfer risk
of ownership

•For securitizations with any type of recourse, the seller

must record both an asset and a compensating liability
for the amount factored
•For securitizations without any recourse, the seller
removes the receivables from the balance sheet

13

4-14

Current Asset Introduction

Prepaid Expenses
Prepaid expenses are advance payments for services or goods not
yet received that extend beyond the current accounting period—
examples are advance payments for rent, insurance, utilities, and
property taxes

Analysis of Prepaids
Two analysis issues:

(1) For reasons of expediency, noncurrent prepaids sometimes

are included among prepaid expenses classified as current--
when their magnitude is large, they warrant scrutiny

(2) Any substantial changes in prepaid expenses warrant

scrutiny

14

7
 26.1.2024

4-15

Inventories
Definitions
Inventories are goods held for sale, or goods
acquired (or in process of being readied) for
sale, as part of a company’s normal
operations
Expensing treats inventory costs like period
costs—costs are reported in the period when
incurred (Example – Office supplies)
Capitalizing treats inventory costs like product
costs—costs are capitalized as an asset and
subsequently charged against future
period(s) revenues benefiting
from their sale (Example – Direct labor)

15

4-16

Inventories
Inventory Costing Method

Use of Inventory Methods in Practice

FIFO
LIFO 46%
30%

Other
Weighted 4%
Average
20%

16

8
 26.1.2024

4-17

Inventories
First-In, First-Out (FIFO)

Oldest Costs of Goods

Costs Sold

Recent Ending
Costs Inventory

17

4-18

Inventories

Last-In, First-Out (LIFO)

Recent Costs of
Costs Goods Sold

Oldest Ending
Costs Inventory

18

9
 26.1.2024

4-19

Inventories
Average Cost
When a unit is sold, the
average cost of each
unit in inventory is
assigned to cost of
goods sold.

Cost of Units
Goods ÷ available on
Available for the date of
Sale sale

19

4-20

Viðskiptasnúningur

biditími birgða í dögum ksvs 6.000.000

birgðir 1.000.000

Veltuhraði 6 á ári
Í dögum 60 dagar

innheimtutími krafna í dögum sala 10.000.000

v.kröfur 1.500.000

veluhraði krafna 6,666667 á ári

Í dögum 54 dagar

accounts payable turnover =kvsv/meðalstaða viðskiptaskulda

Greiðslutími skulda

ksvs 6000000 ....passa sig á úrlendingu

v.skuldir 750000

8 á ári
45 dagar

20

10
 26.1.2024

4-21

Inventories
Illustration of Costing Methods

Inventory on January 1, Year 2 40 @ $500 $ 20,000

Inventories purchased
during the year 60 @ $600 36,000
Cost of Goods available
for sale 100 units $ 56,000

Note: 30 units are sold in Year 2 for $800 each for total
Revenue of $24,000

21

4-22

Inventories
Illustration of Costing Methods

Beginning Net Cost of Ending

Inventory + Purchases = Goods Sold + Inventory
FIFO $20,000 + $36,000 = $15,000 + $41,000
LIFO $20,000 + $36,000 = $18,000 + $38,000
Average $20,000 + $36,000 = $16,800 + $39,200

Assume sales of $35,000 for the period—then gross profit under each
method is:
Sales – Cost of Goods Sold = Gross Profit
FIFO $24,000 -- 15,000 = $9,000
LIFO $24,000 -- 18,000 = $6,000
Average $24,000 -- 16,800 = $7,200

22

11
 26.1.2024

4-23

Economic Profit vs. Holding Gain

• In periods of rising prices, FIFO produces higher gross

profits than LIFO because lower cost inventories are
matched against sales revenues at current market
prices. This is sometimes referred to as FIFO’s phantom
profits.

• The FIFO gross profit is actually a sum of two

components: an economic profit and a holding gain:
– Economic profit = 30 units x ($800 - $600) = $6,000
– Holding gain = 30 units x ($600 - $500) = $3,000

23

4-24

Inventories
LIFO Liquidations

(1) Companies maintain LIFO inventories in separate

cost pools.

(2) When inventory quantities are reduced, each cost

layer is matched against current selling prices.

(3) In periods of rising prices, dipping into lower cost

layers can inflate profits.

24

12
 26.1.2024

4-25

Inventories
Analyzing Inventories—Restatement of LIFO to
FIFO
Three step process:

(1) Reported LIFO Inventory + LIFO reserve

(2) Deferred tax payable + [LIFO reserve x Tax rate]
(3) Retained earnings + [LIFO reserve x (1-Tax rate)]

LIFO reserve is the amount by which current cost

exceeds reported cost of LIFO
inventories

25

4-26

Long-Lived Asset Introduction

Definitions
Long-lived assets—resources that are used to generate revenues (or
reduce costs) in the long run
Tangible fixed assets such as
property, plant, and equipment

Intangible assets such as

patents, trademarks,
copyrights, and goodwill

Deferred charges such as

research and development
(R&D) expenditures, and natural
resources

26

13
 26.1.2024

4-27

Long-Lived Asset Introduction

Capitalization
Capitalization—process of deferring a cost that is incurred in the
current period and whose benefits are expected to extend to one or more
future periods

For a cost to be capitalized, it must meet each of the following criteria:

• It must arise from a

past transaction or event

• It must yield identifiable and

reasonably probable future benefits

• It must allow owner (restrictive)

control over future benefits

27

4-28

Long-Lived Asset Introduction

Allocation
Allocation—process of periodically expensing a deferred
cost (asset) to one or more future expected benefit periods;
determined by benefit period, salvage value, and allocation
method

Terminology
• Depreciation for tangible fixed
assets
• Amortization for intangible assets
• Depletion for natural resources

28

14
 26.1.2024

4-29

Long-Lived Asset Introduction

Impairment
Impairment—process of writing down asset value when its
expected (undiscounted) cash flows are less than its carrying
(book) value

Two distortions arise from impairment:

• Conservative biases distort
long-lived asset valuation
because assets are written
down but not written up
• Large transitory effects from
recognizing asset impairments
distort net income.

29

4-30

Plant Assets

Tangible

Actively Used in Operations

Expected to Benefit Future Periods

Property, Plant and Equipment

30

15
 26.1.2024

4-31

Plant Assets

Plant Assets Costing Rule

Purchase All
price expenditures
needed to
Acquisition prepare the
cost asset for its
intended use

Acquisition cost excludes

financing charges and
cash discounts..

31

4-32

Plant Assets

Valuation Analysis

Valuation emphasizes objectivity of historical cost, the

conservatism principle, and accounting for the money
invested

Limitations of historical costs:

• Balance sheets do not purport to reflect market values
• Not especially relevant in assessing replacement values
• Not comparable across companies
• Not particularly useful in measuring opportunity costs
• Collection of expenditures reflecting different
purchasing power

32

16
 26.1.2024

4-33

Plant Assets

Depreciation
Depreciation is the process of allocating the
cost of a plant asset to expense in the
accounting periods benefiting from its use.

Balance Sheet Income Statement

Cost
Acquisition
Expense
Cost Allocation

(Unused) (Used)

33

4-34

Plant Assets

Factors in Computing Depreciation

The calculation of depreciation requires

three amounts for each asset:
 Cost.
 Salvage Value.
 Useful Life.
 Depreciation Method

34

17
 26.1.2024

4-35

Plant Assets

Comparing Depreciation Methods

Straight-Line Method

Depreciation Cost - Salvage Value

=
Expense per Year Useful life in periods

35

4-36

Plant Assets

Analyzing Depreciation and Depletion

• Assess reasonableness of depreciable base, useful life, and allocation
method
• Review any revisions of useful lives
• Evaluate adequacy of depreciation—ratio of depreciation to total
assets or to other size-related factors
• Analyze plant asset age—measures include

Average total life span = Gross plant and equipment assets /

Current year depreciation expense.
Average age = Accumulated depreciation / Current
year depreciation expense.
Average remaining life = Net plant and equipment assets /
Current year depreciation expense.

Average total life span = Average age + Average remaining life

(these measures also reflect on profit margins and financing requirements)

36

18
 26.1.2024

4-37

Intangible Assets

Noncurrent assets Often provide

without physical exclusive rights
substance. or privileges.

Intangible
Assets
Usually acquired
Useful life is
for operational
often difficult
use.
to determine.

37

4-38

Intangible Assets
Accounting for Intangible Assets

Record at cost,  Patents

including  Copyrights
purchase price,  Leaseholds
legal fees, and
 Leasehold
filing fees.
Improvements
 Goodwill
 Trademarks and
Trade Names

38

19
 26.1.2024

4-39

BRIM, árslok
2019, EUR

39

4-40

Síminn, árslok
2019

40

20
 26.1.2024

4-41

Síminn, árslok
2019

41

4-42
Reginn, árslok
2019

42

21
 26.1.2024

4-43

Intangible Assets
Analyzing Intangibles and Goodwill

 Search for unrecorded intangibles and

goodwill—often misvalued and
most likely exist off-balance-sheet
 Examine for super earnings as
evidence of goodwill
 Review amortization periods—any likely
bias is in the direction of less amortization
and can call for adjustments
 Recognize goodwill has a limited useful life--whatever the
advantages of location, market dominance, competitive stance,
sales skill, or product acceptance, they are affected by changes
in business

43

4-44

Vettvangur, gildir um...

Staðall IAS 36 skal notaður á viðskiptavild og óefnislegar eignir
sem verða til við yfirtöku félags þegar samningur er gerður í lok mars 2004
eða síðar.
Einnig skal nota staðalinn á allar aðrar eignir, nema:

IAS
Birgðir 2
Verk í vinnslu 11
Skattinneignir 12
Fjáreignir og fjárfestingar 40+39+32
Lífrænar eignir
Það sem fellur undir
IFRS 4 Vátryggingar
IFRS 5 Sala fastafjármuna og aflögð starfsemi
IAS 19 Starfsmenn og kjör þeirra
44

44

22
 26.1.2024

4-45

Þróunin...
Áður fyrr: Miklar breytingar hafa átt sér stað vegna reikningsskila á
óefnislegum eignum, og þá sérstaklega viðskiptavild. Hægt er að
skipta alþjóðlegri reikningsskilameðferð á viðskiptavild í þrjú tímabil:

1) fyrir 1998 var viðskiptavild gjaldfærð

2) frá 1998 til 2005 var viðskiptavild eignfærð og afskrifuð
3) eftir 2005 er viðskiptavild eignfærð og skylt að gera
virðisrýrnunarpróf

Staðall IAS 36 kveður á um að þegar bókfært virði eignar er hærra en

endurheimtanlegt virði hennar, sé eignin virðisrýrð og að mismunur á
bókfærðu virði og endurheimtanlegu virði sé virðisrýrnun.

45

45

4-46

Hvenær og afhverju
Athuga skal á uppgjörsdegi hvort vísbendingar séu um að eign hafi rýrnað í verði.
Ef vart er við slíkt, þá skal framkvæma virðisrýrnunarpróf.

Þó SKAL framkvæma slíkt próf á óefnislegum eignum sem ekki hafa verið teknar í
notkun og einnig á óefnislegum eignum og viðskiptavild sem ekki eru niðurfærðar
og eru taldar hafa óendanlegan nýtingartíma.

Hvað gefur vísbendingu um virðisrýrnun ?

Utanaðkomandi:
Almennt markaðsverð sambærri legra eigna, umfram það sem skýrt verður með framrás
tíma.
Breytingar á ytra umhverfi, sem sem lagaleg og/eða tæknileg atriði.
Vextir.
Bókfært verð er hærra en markaðsverð (q < 1). Hér reynir á hvernig skilgreina á q
hlutfallið. Oft er notast við marksverð deild með bókfærðu verði. Það er rangt. Notað á
sviptivirði Eiginfjár. Þ.e.a.s. Hvað kostar það okkur að kaupa nákvæmlega sömu tól og tæki,
með nákvæmlega sömu aflastagetu, ef einhver kæmi og tæki núverandi tækjakost af okkur.

46

46

23
 26.1.2024

4-47

Hvernig
Við mat á því hvort vísbendingar séu um að eign kunni að hafa rýrnað
í verði skal taka tillit til ákveðinna ytri og innri upplýsinga.

Ytri þættir sem ber að líta til:

• Lækkun markaðsverðs á sambærilegum eignum

• Neikvæð þróun í tækni-, markaðs-, hag-, eða lagaumhverfi
• Hækkun vaxta
• Gangverð hlutabréfa lægra en bókfært virði

Innri þættir sem ber að líta til:

• Úrelding eignar eða tjón á eign

• Eign er hluti endurskipulagningar eða er komin í söluferli
• Eign er að skila mun verri afkomu en búist var við
47

47

4-48

Hvernig
Innri upplýsingar:

Vísbendingar um skemmdir og/eða úreldingu eigna

Breytingar sem varða notkunarmöguleika á eign vegna breyttrar
framleiðslustefnu.
Innra kostnaðareftirlit bendir til að rekstrarárangur véla verði lakari en til stóð og
mun lakari en á fyrri tímabilum.

48

48

24
 26.1.2024

4-49

Hvernig
Samkvæmt IAS36.33 skal við mat á nýtingarvirði:

Byggja sjóðstreymisútreikning á skynsamlegum og rökstuddum

forsendum sem endurspegla besta mat stjórnenda á þeim efnahagslegu
aðstæðum sem væntar eru á líftíma viðkomandi eignar. Aukið vægi skal vera
á ytri gögnum.

Byggja sjóðstreymisútreikning á nýjustu fjárhagsupplýsingum

(áætlun/spá) sem samþykkt hefur verið af stjórnendum, en þar skal
leiðrétta fyrir og taka út vænt sjóðsflæði sem stafar af endurskipulagningu
eða endurbótum á eign sem eru til þess fallnar að bæta frammistöðu hennar.
Útreikningar skulu aldrei ná til meira en fimm ára, nema hægt sé að færa rök
fyrir lengra tímabili.

Meta skal sjóðsflæði fyrir þau tímabil sem áætlun/spá ná ekki til með því að
framreikna fyrirliggjandi gögn m.v. stöðugan eða minnkandi vöxt. Slíkur
vöxtur skal ekki vera hærri en langtíma meðal vöxtur fyrir vörutegund,
atvinnugrein eða land sem félagið starfar í.
49

49

4-50

Hvaða eining er mæld?

– Virðisrýrnunarpróf skal ávallt framkvæmt á einstökum eignum, en sé slíkt
ekki hægt skal framkvæma prófið á flokki eigna sem skilgreindar eru sem
fjárskapandi eining (e. CGU). Hana má skilgreina sem þá minnstu einingu
sem hægt er að segja að skili sjálfstæðu fjárflæði.
– Eignir geta þó verið svo samtvinnaðar í notkun , þótt óháðar séu í raun, að
líta verður á eignirnar sem eina heild, m.ö.o. eina fjárskapandi einingu.
Dæmi:
Námufyrirtæki á einkajárnbraut til stuðnings námurekstri sínum.
Einkajárnbrautina væri aðeins unnt að selja fyrir hrakvirði og einkajárnbrautin
skilar ekki innstreymi handbærs fjár af áframhaldandi notkun sem er að
stórum hluta óháð innstreymi handbærs fjár frá öðrum eignum námunnar.
Ekki er unnt að meta endurheimtanlega fjárhæð einkajárnbrautarinnar vegna
þess að ekki er unnt að ákvarða notkunarvirði einkajárnbrautarinnar og það
er sennilega annað en hrakvirðið. Þess vegna metur fyrirtækið
endurheimtanlega fjárhæð fjárskapandi einingarinnar sem einkajárnbrautin
tilheyrir, þ.e. námunnar í heild.
50

50

25
 26.1.2024

4-51

Skilgreining á CGU

Top-down test (larger CGU)

Viðskiptavild X X X

CGU’s (PPE, intangibles) X

X X X X X
Property, plan & equipm.

Bottom-up test (smaller CGU)

Top-down er notað þegar erfiðlega gengur að greina fjárskapandi einingu.
Buttom-up er hinsvegar hin eðlilega leið, þar er úthlutun á viðskiptavild ljós.
51

51

4-52

Dæmi
(e. CGU (cash generating unit)

A = CGU B & C = CGU

sjálfstæði
Viðskiptavildin ein og sér skilar ekki krónur í sjóðstreymi. Þess vegna þarf að úthluta henni eftir því
hvaða eign hún tilheyrir. Strangt til tekið þarf að lámarki að úthluta viðskiptavildinni eftir
starfsþáttayfirliti sem félögum er skylt að birta samkvæmt stöðlum. Mjög mikilvægt er að úthluta
viðskiptavild niður á réttar rekstrareiningar þar sem virðisrýrnun er færð miðað við hverja einstaka
einingu. Röng úthlutun gæti þýtt að gjaldfæra þyrfti virðisrýrnun. Skiptir þá augljóslega engu máli
hvort aðrar rekstrareiningar séu metnar yfir bókfærðu verði.

52

52

26
 26.1.2024

4-53

Um hvað snýst þetta próf ?

– Í mjög einfölduðu máli snýst málið um þessa framsetningu:

“rétt” verð

Hvort sem lægra er

Bókfært verð Endurheimtanleg fjárhæð

hærra af

Ef bókfært verð er ekki “rétta verðið”

þá er enduheimtanlega fjárhæðin
Endursöluvirði Notkunarvirði
lægri en bókfærða verðið og
gjaldfæra ber mismuninn

53

53

4-54

Hvað var aftur þetta í

miðjunni…
Hreint söluverð er sú Notkunarvirði er núvirði áætlaðs
fjárhæð sem fæst við sölu framtíðarsjóðstreymis sem
eignar í viðskiptum ótengdra vænst er að myndist af
aðila þar sem aðilar eru áframhaldandi notkun eignar og
af ráðstöfun hennar við lok
upplýstir og fúsir til notkunartíma.
viðskiptanna eftir að beinn
viðbótarkostnaður við að
ráðstafa eign hefur verið
dreginn fra.

Endursöluvirði Notkunarvirði

54

54

27
 26.1.2024

4-55

Notkunarvirðið
Til að reikna notkunarvirðið er þess krafist í IAS-staðli 36 að fyrirtæki
skuli m.a. nota:
a) sjóðstreymisspár, byggðar á raunhæfum og rökstuddum forsendum
sem:
i) endurspegla eignina í núverandi ástandi o
ii) sýna besta mat stjórnenda á þeim efnahagsaðstæðum sem
munu vera til staðar það sem eftir er af notkunartíma eignarinnar
b) afvöxtunarstuðull fyrir skatta, sem endurspeglar núverandi
markaðsmat á tímavirði peninga, og áhættuna sem sérstaklega á við
eignina. Afvöxtunarstuðull fyrir skatta skal ekki endurspegla áhættu
þegar framtíðarsjóðstreymi hefur verið leiðrétt vegna þeirrar áhættu.

55

55

4-56

Notkunarvirðið, það sem

á að teljast með
Til að hafa hlutina einfalda þá snýst útreikningurinn um að spá hið
mesta 5 ár fram í tímann um innstreymi og útstreymi handbærs fjár af
áframhaldandi notkun viðkomandi eigna. Ef eitthvað lokavirði er á
eigninni þá á það að vera með.
Taka verður tillit til kostnaðar sem greiða á í framtíðinni ef slík útgjöld
eru nauðsynleg til að gera eignina tilbúnar til tekjumyndunar, t.d.
þróunarverkefni sem ekki er ennþá lokið og því endurspeglar bókfært
verð ekki lokafjárhæðina.

56

56

28
 26.1.2024

4-57

Raunkrafa vs. nafnverðskrafa

Engir skattar eru með. Því ber augljóslega að nota WACC (vegin fjármagns-
kostnað) fyrir skatta.
Fjárbinding telst ekki með.
Skattar og vextir koma ekkert inní útreikninginn
Framtíðarsjóðsstreymi og afvöxtunarstuðulinn verða að vera
samanburðarhæf. Ef sjóðsflæðið er með innbyggðri verðbólguspá, þá
verður afvöxtunarstðulinn að vera það líka. Dæmi:
Fáum 110 krónur eftir 1 ár, og 130 krónur eftir 2 ár. Vextir=8%

57

57

4-58

Raunkrafa vs. nafnverðskrafa

Fyrri forsendur Fáum 110 krónur eftir 1 ár, og 130 krónur eftir 2 ár.
Vextir=8%.
Núna breytist dæmið. Segjum sem svo að það sé spáð 5% verðbólgu á ári, (í
veldisvís fyrir seinni greiðsluna), þá er flæðið svona.
Hér er krafan 8% + verðbólguálag.
Margir þekkja :raunvextir = nafnve / verðb.
því gildir =raun*vb=nafnvex.
1,05*1,08=13,40%.
Flæði á ári 2 er reiknað:
100*1,05*1,05*1,30 =143,33
Því gildir: Ef verðbólga er inní sjóðsflæðinu, þá þarf hún líka að vera í
afvöxtunarstuðlinum.
58

58

29
 26.1.2024

4-59

Notkunarvirðið, útreiknað
Fjárflæði, núvirði fundið út með eilífðarvirði

Ávöxtunarkrafa 10,00% P= D / (r-g).

Aukning tekna 3,00%

hlutfallið Kvsv / Tekjur 50,00% 48,00% 46,00%

2006 2007 2008

Tekjur 15.000 15.450 15.914

Kvsv 7.500 7.416 7.320
Annar kostnaður 1.500 1.500 1.500

Frjálst fjárflæði 6.000 6.534 7.093

Núvirt 5.455 5.400 5.329

fjárhæð hlutfall
Samtals núvirði 16.184 17,11%
Samtals eilífðarvirði 78.417 82,89%

Virði rekstursins 94.601 (5.329*(1,03)) / (0,1-0,03) 59

59

4-60

Fjárfestingar, nýjar eða

endurnýjun
– Sleppa á fjárfestingum sem stuðla að auknum afköstum eignarinna
• Taka þó með viðhaldsþörf.
– Taka með fjárflæði sem nauðsynlegt er að til að klára einingu
• Taka með samræmdum hætti tillit til fjárfestingar annarsvegar og
tekna og gjalda hinsvegar sem af fjárfestingunni hljótast.
• Ekki taka tillit til tækniframfara.
– Ekki taka með í reikninginn endurfjárfestingar nema félagið sé orðið
skuldbundið vegna þessa.
• Gæti hugsanlega leitt til virðisrýrnunar sem síðan þyrfti að
bakfæra.

60

60

30
 26.1.2024

4-61

Bakfærsla virðisrýrnunar
Á uppgjörsdegi skal meta hvort raunverulegar vísbendingar séu um að áður
færð virðisrýrnun hafi snúist við. Ef svo er, skal bakfæra hana.
Það að afvöxtunarstuðull hafi breyst af því einu að tíminn hefur liðið er ekki
grundvöllur fyrir bakfærslu. (núvirði 100 kr. verður hærra á morgun en það er
í dag).
Aldrei heimilt að bakfæra virðisrýrnunar á viðskiptavild.
Bakfærsla alltaf háð því hámarki að viðsnúningurinn verði hið mesta svo
mikill að upphaflegri bókfærðri stöðu fyrir færslu virðisrýrnunarinnar, verði
náð.
Bakfærslan verður færð með sama hætti og virðisrýrnunin sjálf. Ef
gjaldfærslan fór í gegnum rekstur, þá fer leiðréttingin þar í gegn. Annars í
gegnum sérstakan endurmatsreikning.

61

61

4-62

Frásögn í reikningsskilum
Staðalinn gefur ekki leiðbeiningar um hvar færa skuli virðisrýrnunina í
rekstrarreikningnum. Þess í stað er gert ráð fyrir skýringu um þennan
lið.
Gera skal grein fyrir :
Fjárhæð, ástæðu, eðli eigna, hvort matið byggðist á söluvirði endur
notkunarvirð, afvöxtunarstuðulinn og fleira.
Félög sem beita staðli 14 starfsþáttaskýrslur, skulu greina skiptingu
virðisrýrnunar eftir þeim starfsþáttum.

62

62

31
 26.1.2024

4-63

Reynslan af þessu ….
Í kauphöllinn hér á landi eru 32 félög og viðskiptavild þeirra í heild nemur
rúmlega 100 milljörðum króna og þar af hafa 11 félög yfir 1 milljarð króna í
bókfærðri viðskiptavild.
Hér til hliðar í töflu sjást nokkur félög á markaði ásamt upplýsingum um
fjárhæð viðskiptavildar og hlutfall hennar af eigið fé. Miðað við janúar 2005
höfðu t.d. Actavis, Bakkavör, Og fjarskipti og Össur tekið upp og að fullu
innleitt virðisrýrnunaraðferð gagnvart viðskiptavild og ekkert þessara félaga
hefur þurft að gjaldfæra hjá sér virðisrýrnun vegna þessa.
Kostir: Betri upplýsingar um virði
Leiðir fyrr í ljós ef ofmat
Gallar
Gefa þarf sér forsendur
Utanaðkomandi aðilar og kostnaður því samhliða
63

63

4-64

Einföld dæmi, gefum okkur

að engin markaður fyrir reksturinn sé til

Dæmi 1
Framtíðarvirði reksturs á einingu A nemur 1600 krónum.
Bókfært virði þeirra eigna sem mynda tekjurnar (PPE) er 1000 kr og viðskiptavild
nemur 400 kr. Hér gildir
1600 > (1000+400) => engin virðisrýrnun
Dæmi 2
Sama og áður en núna nemur viðskiptavildin 800. Því gildir
1600 < (1000+800). Hér er bókfært verð 200 kr of hátt og því þarf að lækka það.
Endum í Eignir = 1000
Goodwill=600
Bókfært= 1.600

64

64

32
 26.1.2024

4-65

Einföld dæmi, gefum okkur

að engin markaður fyrir reksturinn sé til

Dæmi 3
Framtíðarvirði reksturs á einingu A nemur 600 krónum.
Bókfært virði þeirra eigna sem mynda tekjurnar (PPE) er 1000 kr og
viðskiptavild nemur 400 kr. Hér gildir
600 < (1000+400) => færa þarf virðisrýrnun að fjárhæð 800.

Hér þarf að færa niður

400
viðskiptavildina um 400 og
afgangurinn fer af eigninni sjálfri

1000 Viðskiptavild = 0
600
Eignin 1000-400= 600
Samtals = 600 65

65

4-66

dæmi
Félag á eign (e. CGU) að bókfærðu virði sem 300 kr (fastafjármunir) og
viðskiptavildar 100, samtals 400. Tap á rekstrinum nemur 110 og
lokunaraðgerðir munu kosta 20.
Til er kaupandi að eigninni að fjárhæð 150. Ber að færa virðisrýrnun ??

Þar sem ákvörðun hefur verið tekin um að selja, reiknast notkunarvirðið 150-
110-20=20,,,,en söluvirði 150 og skal því notast við það. Því gildir:
var breyting verður
Viðskiptavild 100 -100 0
PPE 300 -150 150
Samtals 400 -250 150
66

66

33
 26.1.2024

4-67

dæmi
Félag á vélar sem það nýtir til að búa til vöru. Miðað við framlegð félagsins í
dag þá hefur engin virðisrýrnun átt sér stað. Verið er að útbúa ársreikning
félagsins miðað við 31. des 2005. Félagið hefur verið keypt og gert er ráð
fyrir að kaupandinn taki við því 15. mars 2006. Undir nýrri stjórn verður
vélunum að öllum hent, enda nýjir eigendur mikli umhverfissinar og vélarnar
miklir mengunarvaldar. Ber að færa virðisrýnun innan ársins 2005 ???

Nei , og það byggir á því að hvorki ber að taka tillit til útstreymis né
innstreymis af fjárfestingum sem félagið hefur ekki skuldbundið sig til eða ef
fjárfestingin breytir eðli, (t.d. betrumbætir eða eyðileggur) núverandi vélakost.

67

67

4-68

dæmi
Félag á 10 fólksflutningabifreiðar sem það notar við þjónustu við
sveitarfélag. Hver bifreið keyrir á sjálfstæðri leið. Aksturinn byggir á
sérleyfi og til að fá sérleyfið þarf að halda úti akstri á leið nr. 1, sem er
rekin með bottlausu tapi. Reksturinn í heild sinni er hinsvegar
arðbær.
Er aksturinn í sveitarfélaginu í heild sinni ein fjárskapandi einingu eða
er hver strætó sjálfstæð fjárskapandi eining???

Líta verður á allan strætó-flotann sem eina heild, þar sem ekki er
hægt að hætta akstri á leið 1 án þess að sérleyfið fljúki og þar með
allur reksturinn.

68

68

34
 26.1.2024

4-69

dæmi hluti 1 : 2

Hér er öllum sköttum sleppt.

Félag er keypt á 3000 kr. Markaðsvirði eigna er 2000 krónur. Samsafnaðar
afskriftir nema 167 kr. Félagið er staðsett í Uzebkistan og reksturinn gengur út á
námugröft. Mjög óvistvænn rekstur
Á ári 2 er gerð bylting og til valda kemst mikill náttúrusinni og sett eru lög um
skertan aðgang félagsins að náttúruauðlindum. Reiknað virði í notkun er 1.360
kr og er það hærra en söluverð (sem er tæpast skilgreinanlegt.) Virðisrýrnun??

….já, að fjárhæð 1.473

69

69

4-70

hluti 2 : 2
dæmi
Sama dæmi og á síðustu glæru, en núna eru skattar inn í dæminu (40%)

Tæki og tól Virðisrýrnun Eftir færslu

Bókfært verð 1.833,0 kr. -473,0 kr. 1.360,0 kr.

Staða í framtali 900,0 kr. 900,0 kr.

Mismunur 933,0 kr. 460,0 kr.

Tekjuskattsskuldbinding
skattur : 40% 373,2 kr. 184,0 kr.

70

70

35