PAPER-II

CRIMINOLOGY
Signature and Name of Invigilator
1. (Signature) __________________________ OMR Sheet No. : ...............................................
(Name) ____________________________ (To be filled by the Candidate)

2. (Signature) __________________________ Roll No.

(Name) ____________________________ (In figures as per admission card)
Roll No.________________________________
J 68 1
1 1 (In words)

Time : 1 /4 hours] [Maximum Marks : 100

Number of Pages in this Booklet : 16
Instructions for the Candidates ¯Ö¸üßõÖÖÙ£ÖµÖÖë Ûêú ×»Ö‹ ×®Ö¤ìü¿Ö
1. Write your roll number in the space provided on the top of 1. ¯ÖÆü»Öê ¯Öéšü Ûêú ‰ú¯Ö¸ü ×®ÖµÖŸÖ Ã£ÖÖ®Ö ¯Ö¸ü †¯Ö®ÖÖ ¸üÖê»Ö ®Ö´²Ö¸ü ×»Ö×ÜÖ‹ …
this page. 2. ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿®Ö-¯Ö¡Ö ´Öë ¯Ö“ÖÖÃÖ ²ÖÆãü×¾ÖÛú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿®Ö Æïü …
2. This paper consists of fifty multiple-choice type of questions. 3. ¯Ö¸üßõÖÖ ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö ÆüÖê®Öê ¯Ö¸ü, ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ †Ö¯ÖÛúÖê ¤êü ¤üß •ÖÖµÖêÝÖß … ¯ÖÆü»Öê
3. At the commencement of examination, the question booklet ¯ÖÖÑ“Ö ×´Ö®Ö™ü †Ö¯ÖÛúÖê ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ ÜÖÖê»Ö®Öê ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖÛúß ×®Ö´®Ö×»Ö×ÜÖŸÖ
will be given to you. In the first 5 minutes, you are requested •ÖÖÑ“Ö Ûêú ×»Ö‹ פüµÖê •ÖÖµÖëÝÖê, וÖÃÖÛúß •ÖÖÑ“Ö †Ö¯ÖÛúÖê †¾Ö¿µÖ Ûú¸ü®Öß Æîü :
to open the booklet and compulsorily examine it as below : (i) ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ ÜÖÖê»Ö®Öê Ûêú ×»Ö‹ ˆÃÖÛêú Ûú¾Ö¸ü ¯Öê•Ö ¯Ö¸ü »ÖÝÖß ÛúÖÝÖ•Ö
(i) To have access to the Question Booklet, tear off the paper Ûúß ÃÖᯙ ÛúÖê ±úÖ›Ìü »Öë … ÜÖã»Öß Æãü‡Ô µÖÖ ×²Ö®ÖÖ Ã™üßÛú¸ü-ÃÖᯙ Ûúß
seal on the edge of this cover page. Do not accept a booklet ¯Öã×ßÖÛúÖ Ã¾ÖßÛúÖ¸ü ®Ö Ûú¸ëü …
without sticker-seal and do not accept an open booklet. (ii) Ûú¾Ö¸ü ¯Öéšü ¯Ö¸ü ”û¯Öê ×®Ö¤ìü¿ÖÖ®ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ Ûêú ¯Öéšü ŸÖ£ÖÖ
(ii) Tally the number of pages and number of questions in ¯ÖÏ¿®ÖÖë Ûúß ÃÖÓܵÖÖ ÛúÖê †“”ûß ŸÖ¸üÆü “ÖîÛú Ûú¸ü »Öë ×Ûú µÖê ¯Öæ¸êü
the booklet with the information printed on the cover Æïü … ¤üÖÂê Ö¯ÖæÞÖÔ ¯Öã×ßÖÛúÖ ×•Ö®Ö´Öë ¯Öéšü/¯ÖÏ¿®Ö Ûú´Ö ÆüÖë µÖÖ ¤ãü²ÖÖ¸üÖ †Ö
page. Faulty booklets due to pages/questions missing ÝÖµÖê ÆüÖë µÖÖ ÃÖß׸üµÖ»Ö ´Öë ®Ö ÆüÖë †£ÖÖÔŸÖË ×ÛúÃÖß ³Öß ¯ÖÏÛúÖ¸ü Ûúß
or duplicate or not in serial order or any other ¡Öã×™ü¯ÖæÞÖÔ ¯Öã×ßÖÛúÖ Ã¾ÖßÛúÖ¸ü ®Ö Ûú¸ëü ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖß ÃÖ´ÖµÖ ˆÃÖê
discrepancy should be got replaced immediately by a »ÖÖî™üÖÛú¸ü ˆÃÖÛêú ãÖÖ®Ö ¯Ö¸ü ¤æüÃÖ¸üß ÃÖÆüß ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ »Öê »Öë …
correct booklet from the invigilator within the period ‡ÃÖÛêú ×»Ö‹ †Ö¯ÖÛúÖê ¯ÖÖÑ“Ö ×´Ö®Ö™ü פüµÖê •ÖÖµÖëÝÖê … ˆÃÖÛêú ²ÖÖ¤ü ®Ö
of 5 minutes. Afterwards, neither the Question Booklet ŸÖÖê †Ö¯ÖÛúß ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ ¾ÖÖ¯ÖÃÖ »Öß •ÖÖµÖêÝÖß †Öî¸ü ®Ö Æüß †Ö¯ÖÛúÖê
will be replaced nor any extra time will be given. †×ŸÖ׸üŒŸÖ ÃÖ´ÖµÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖµÖêÝÖÖ …
(iii) After this verification is over, the OMR Sheet Number (iii) ‡ÃÖ •ÖÖÑ“Ö Ûêú ²ÖÖ¤ü OMR ¯Ö¡ÖÛú Ûúß ÛÎú´Ö ÃÖÓܵÖÖ ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ
should be entered on this Test Booklet. ¯Ö¸ü †Ó×ÛúŸÖ Ûú¸ü ¤ëü …
4. Each item has four alternative responses marked (A), (B), (C) 4. ¯ÖÏŸµÖêÛú ¯ÖÏ¿®Ö Ûêú ×»Ö‹ “ÖÖ¸ü ˆ¢Ö¸ü ×¾ÖÛú»¯Ö (A), (B), (C) ŸÖ£ÖÖ (D) פüµÖê
and (D). You have to darken the oval as indicated below on the ÝÖµÖê Æïü … †Ö¯ÖÛúÖê ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü Ûêú ¤üß‘ÖÔ¾Öé¢Ö ÛúÖê ¯Öê®Ö ÃÖê ³Ö¸üÛú¸ü ÛúÖ»ÖÖ Ûú¸ü®ÖÖ
correct response against each item. Æîü •ÖîÃÖÖ ×Ûú ®Öß“Öê פüÜÖÖµÖÖ ÝÖµÖÖ Æîü …
Example : A B C D ˆ¤üÖÆü¸üÞÖ : A B C D
where (C) is the correct response. •Ö²Ö×Ûúú(C) ÃÖÆüß ˆ¢Ö¸ü Æîü …
5. Your responses to the items are to be indicated in the Answer 5. ¯ÖÏ¿®ÖÖë Ûêú ˆ¢Ö¸ü Ûêú¾Ö»Ö ¯ÖÏ¿®Ö ¯Ö¡Ö I Ûêú †®¤ü¸ü פüµÖê ÝÖµÖê ˆ¢Ö¸ü-¯Ö¡ÖÛú ¯Ö¸ü Æüß
Sheet given inside the Paper I Booklet only. If you mark at †Ó×ÛúŸÖ Ûú¸ü®Öê Æïü … µÖפü †Ö¯Ö ˆ¢Ö¸ü ¯Ö¡ÖÛú ¯Ö¸ü פüµÖê ÝÖµÖê ¤üß‘ÖÔ¾Öé¢Ö Ûêú †»ÖÖ¾ÖÖ
any place other than in the ovals in the Answer Sheet, it will ×ÛúÃÖß †®µÖ ãÖÖ®Ö ¯Ö¸ü ˆ¢Ö¸ü דÖÅ®ÖÖÓ×ÛúŸÖ Ûú¸üŸÖê Æïü, ŸÖÖê ˆÃÖÛúÖ ´Ö滵ÖÖÓÛú®Ö
not be evaluated. ®ÖÆüà ÆüÖêÝÖÖ …
6. Read instructions given inside carefully. 6. †®¤ü¸ü פüµÖê ÝÖµÖê ×®Ö¤ìü¿ÖÖë ÛúÖê ¬µÖÖ®Ö¯Öæ¾ÖÔÛú ¯ÖœÌëü …
7. Rough Work is to be done in the end of this booklet. 7. Ûú““ÖÖ ÛúÖ´Ö (Rough Work) ‡ÃÖ ¯Öã×ßÖÛúÖ Ûêú †×®ŸÖ´Ö ¯Öéšü ¯Ö¸ü Ûú¸ëü …
8. If you write your Name, Roll Number, Phone Number or put 8. µÖפü †Ö¯Ö ˆ¢Ö¸ü-¯Öã×ßÖÛúÖ ¯Ö¸ü ×®ÖµÖŸÖ Ã£ÖÖ®Ö Ûêú †»ÖÖ¾ÖÖ †¯Ö®ÖÖ ®ÖÖ´Ö, ¸üÖê»Ö
any mark on any part of the Answer Sheet, except for the ®Ö´²Ö¸ü, ±úÖê®Ö ®Ö´²Ö¸ü µÖÖ ÛúÖê‡Ô ³Öß ‹êÃÖÖ ×“ÖÅ®Ö ×•ÖÃÖÃÖê †Ö¯ÖÛúß ¯ÖÆü“ÖÖ®Ö ÆüÖê
space allotted for the relevant entries, which may disclose ÃÖÛêú, †Ó×ÛúŸÖ Ûú¸üŸÖê Æïü †£Ö¾ÖÖ †³Ö¦ü ³ÖÖÂÖÖ ÛúÖ ¯ÖϵÖÖêÝÖ Ûú¸üŸÖê Æïü, µÖÖ ÛúÖê‡Ô
your identity, or use abusive language or employ any other †®µÖ †®Öã×“ÖŸÖ ÃÖÖ¬Ö®Ö ÛúÖ ¯ÖϵÖÖêÝÖ Ûú¸üŸÖê Æïü, ŸÖÖê ¯Ö¸üßõÖÖ Ûêú ×»ÖµÖê †µÖÖêݵÖ
unfair means, you will render yourself liable to disqualification. ‘ÖÖê×ÂÖŸÖ ×ÛúµÖê •ÖÖ ÃÖÛúŸÖê Æïü …
9. You have to return the test question booklet and OMR Answer 9. †Ö¯ÖÛúÖê ¯Ö¸üßõÖÖ ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê®Öê ¯Ö¸ü ¯ÖÏ¿®Ö-¯Öã×ßÖÛúÖ ‹¾ÖÓ OMR ˆ¢Ö¸ü-¯Ö¡ÖÛú
sheet to the invigilators at the end of the examination ×®Ö¸üßõÖÛú ´ÖÆüÖê¤üµÖ ÛúÖê »ÖÖî™üÖ®ÖÖ †Ö¾Ö¿µÖÛú Æîü †Öî¸ü ¯Ö¸üßõÖÖ ÃÖ´ÖÖׯŸÖ Ûêú ²ÖÖ¤ü
compulsorily and must not carry it with you outside the ˆÃÖê †¯Ö®Öê ÃÖÖ£Ö ¯Ö¸üßõÖÖ ³Ö¾Ö®Ö ÃÖê ²ÖÖÆü¸ü ®Ö »ÖêÛú¸ü •ÖÖµÖë …
Examination Hall. 10. Ûêú¾Ö»Ö ®Öß»Öê/ÛúÖ»Öê ²ÖÖ»Ö ¯¾ÖÖ‡Õ™ü ¯Öê®Ö ÛúÖ Æüß ‡ÃŸÖê´ÖÖ»Ö Ûú¸ëü …
10. Use only Blue/Black Ball point pen. 11. ×ÛúÃÖß ³Öß ¯ÖÏÛúÖ¸ü ÛúÖ ÃÖÓÝÖÞÖÛú (Ûîú»ÖÛãú»Öê™ü¸ü) µÖÖ »ÖÖÝÖ ™êü²Ö»Ö †Öפü ÛúÖ
11. Use of any calculator or log table etc., is prohibited. ¯ÖϵÖÖêÝÖ ¾ÖÙ•ÖŸÖ Æîü …
12. There is no negative marks for incorrect answers. 12. ÝÖ»ÖŸÖ ˆ¢Ö¸üÖë Ûêú ×»Ö‹ ÛúÖê‡Ô †ÓÛú ÛúÖ™êü ®ÖÆüà •ÖÖ‹ÑÝÖê …
J-68-11 1 P.T.O.
 CRIMINOLOGY
Paper – II
Note : This paper contains fifty (50) objective type questions, each question carrying two
(2) marks. Attempt all the questions.

1. “Criminology is the discipline or a 5. Who has coined the concept of

branch of knowledge which studies Anomie ?
violation of criminal codes or set of
(A) Merton
rules and regulations in society”.
(B) Adler
Stated by
(C) Durkheim
(A) W.C. Reckless
(D) McKay
(B) E.H. Sutherland
(C) D. Taft
6. The authors of the book entitled
(D) Elliot & Merryl
“New Horizons in Criminology” are
(A) Sutherland and Cressey
2. Post-graduate course in Criminology (B) Elliot and Merryl
was started for the first time in India
(C) Barnes and Teeters
by
(D) Glueck and Sheldon
(A) University of Sagar, Sagar
(B) Karnatak University, Dharwad
7. Who is the pioneer exponent of
(C) Tata Institute of Social
‘labelling theory’ ?
Sciences, Mumbai
(A) Quinney
(D) Lucknow University, Lucknow
(B) Becker
(C) Sellin
3. Who has defined “Crime is an act
(D) Quetelet
which offends the basic sentiments
of pity and probity ?”
(A) Blackstone 8. Arrange the following schools of
thought in the chronological order
(B) Donald Taft
using the codes below :
(C) William Bonger I. Classical School
(D) Raffaele Garofalo II. Positive School
III. Demonology
4. Who has coined the concept of IV. Sociological School
hedonism ?
Codes :
(A) Lombroso
(A) III I II IV
(B) Beccaria (B) II III IV I
(C) Bentham (C) III IV II I
(D) Miller (D) I III II IV
Paper-II 2 J-68-11
 †¯Ö¸üÖ¬Ö¿ÖÖáÖ
¯ÖÏ¿−Ö¯Ö¡Ö – II
−ÖÖê™ü : ‡ÃÖ ¯ÖÏ¿−Ö¯Ö¡Ö ´Öë ¯Ö“ÖÖÃÖ (50) ²ÖÆãü-×¾Ö ú»¯ÖßµÖ ¯ÖÏ¿−Ö Æïü … ¯ÖÏŸµÖê ú ¯ÖÏ¿−Ö úê ¤üÖê (2) †Ó ú Æïü … ÃÖ³Öß ¯ÖÏ¿−ÖÖë êú ˆ¢Ö¸ü ¤üßו֋ …

1. ‘†¯Ö¸üÖ¬Ö ¿ÖÖÃ¡Ö –ÖÖ−Ö úß •ÖÖê ¿ÖÖÖÖ µÖÖ ×¾ÖÂÖµÖ Æîü 5. ¯ÖÏןִÖÖ−ÖÆüß−ÖŸÖÖ (‹−ÖÖò´Öß) úß †¾Ö¬ÖÖ¸üAÖÖ × úÃÖ−Öê
•ÖÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë †Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ†Öë µÖÖ ×−ÖµÖ´ÖÖë ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ úß Æîü ?
‹¾ÖÓ ×¾Ö×−ÖµÖ´Ö−ÖÖë êú ÃÖ´Öã““ÖµÖ (ÃÖ´ÖæÆü) êú ˆ»»ÖÓ‘Ö−Ö (A) ´Ö™Ôü−Ö
úÖ †¬µÖµÖ−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü …’ µÖÆü × úÃÖ−Öê úÆüÖ Æîü ? (B) ‹›ü»Ö¸ü
(A) ›ü²»Öã.ÃÖß. ¸êü ú»ÖêÃÖ (C) ¤ãüÖá´Ö
(B) ‡.‹“Ö. ÃÖ¤ü¸ü»Öï›ü (D) ´Öî êú
(C) ›üß. ™îü°™ü
6. “−µÖæ ÆüÖê¸üÖ‡•Ö−ÖËÃÖ ‡−Ö × Îú×´Ö−ÖÖò×»Ö•Öß” −ÖÖ´Ö ú
(D) ‡×»ÖµÖ™ü ¾Ö ´Öî׸üµÖ»Ö
¯ÖãÃŸÖ ú êú »ÖêÖ ú Æïü
(A) ÃÖ¤ü¸ü»Öï›ü ‹A›ü ÎêúÃÃÖß
2. †¯Ö¸üÖ¬Ö ¿ÖÖÃ¡Ö ´Öë Ã−ÖÖŸÖ úÖê¢Ö¸ü úÖêÃÖÔ ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë
(B) ‡×»ÖµÖ™ü ‹A›ü ´Öê׸üµÖ»Ö
ÃÖ¾ÖÔ¯ÖÏ£Ö´Ö × úÃÖ ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ «üÖ¸üÖ ¯ÖÏÖ¸ü´³Ö × úµÖÖ
(C) ²ÖÖ−ÖìÃÖ ‹A›ü ™üß™ÔüÃÖ
7ÖµÖÖ £ÖÖ ?
(D) 7»Öã¾Öê•Ö ‹A›ü ¿Öî»›ü−Ö
(A) ÃÖÖ7Ö¸ü ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ, ÃÖÖ7Ö¸ü
(B) ú−ÖÖÔ™ü ú ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ, ¬ÖÖ¸ü¾ÖÖ›Ìü 7. ‘»Öê²ÖØ»Ö7Ö £µÖÖê¸üß’ êú ¯ÖÏ£Ö´Ö ¯ÖÏן֯ÖÖ¤ü ú úÖî−Ö Æïü ?
(C) ™üÖ™üÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú ×¾Ö–ÖÖ−Ö ÃÖÓãÖÖ−Ö, ²Ö´²Ö‡Ô (A) ÛŒ¾Ö−−Öê
(D) »ÖÖ−Ö‰ú ×¾Ö¿¾Ö×¾ÖªÖ»ÖµÖ, »ÖÖ−Ö‰ú (B) ²Öî ú¸ü
(C) ÃÖê×»Ö−Ö
3. “†¯Ö¸üÖ¬Ö úÖê ¤üµÖÖ ‹¾ÖÓ ÃÖŸµÖ×−ÖšüÖ êú ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ (D) Œ¾Öê™ü»Öê™ü
´Ö−ÖÖê³ÖÖ¾ÖÖë úÖê ³ÖÓ7Ö ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß × ÎúµÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë”
¯Ö׸ü³ÖÖ×ÂÖŸÖ × úÃÖ−Öê × úµÖÖ Æîü ?” 8. †¯Ö¸üÖ¬Ö ¿ÖÖÃ¡Ö êú ×¾Ö׳Ö−−Ö ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ
(A) ²»Öî úÙüÖê−Ö × úµÖê 7ÖµÖê Æïü :
(B) ›üÖê−Ö»›ü ™îü°™ü I. ¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
(C) ×¾Ö×»ÖµÖ´Ö ²ÖÖò−7Ö¸ü II. ÃÖ úÖ¸üÖŸ´Ö ú ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
(D) ¸êü±îú»ÖÖê 7Öî¸üÖ±îú»ÖÖê III. ³ÖæŸÖ¯ÖÏêŸÖ ¾ÖÖ¤üß ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
IV. ÃÖ´ÖÖ•Ö¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
4. ÃÖãÖ¾ÖÖ¤ü úß †¾Ö¬ÖÖ¸üAÖÖ ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ−Öê ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ †−Öã Îú´Ö úÖ»ÖÖ−Öã Îú×´Ö ú
¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ úß Æîü ? Îú´Ö ´Öë ÃÖÆüß Æîü :
(A) »ÖÖê´²ÖÎÖêÃÖÖê

æú™ü :
(A) III I II IV
(B) ²Öî úÖ׸üµÖÖ
(B) II III IV I
(C) ²Öî−£Ö´Ö (C) III IV II I
(D) ×´Ö»Ö¸ü (D) I III II IV

J-68-11 3 Paper-II
9. Victim compensation has been 14. Hypothesis means
particularly emphasised by which I. A tentative generalisation
Committee ? II. A statement which is true by
(A) Mulla Committee itself.
(B) Duggal Committee III. A theory.
(C) Kapoor Committee IV. None of the above.
(D) Malimath Committee Which of the following is correct ?
(A) I (B) II & III
10. The main source of crime and (C) III & IV (D) IV
criminal statistics in India is
(A) National Institute of Social 15. The criminal justice system
Defence generally followed in India is
(B) National Crime Records (A) Accusitorial system
Bureau
(B) Inquisitorial system
(C) Bureau of Police Research &
(C) Correctional system
Development
(D) Judicial system
(D) LNJN National Institute of
Criminology and Forensic
Science 16. Assertion (A) : One of the oldest
forms of organised crime is the
recruitment of girls and
11. Crime can be registered under which
women for prostitution.
of the following sections ?
(A) 150 Cr. P.C. Reason (R) : Trafficking in women
and girls for the purpose of
(B) 154 I.P.C.
sexual exploitation is a form of
(C) 154 Cr. P.C.
organised crime.
(D) 160 Cr. P.C.
(A) Both (A) and (R) are true.
(B) Both (A) and (R) are false.
12. The word ‘Crime’ is synonymous to
(A) Offence (B) Sin (C) (A) is true, but (R) is false.
(C) Wrong (D) Tort (D) (A) is false, (R) is true.

13. ‘Dark figure’ of crime refers to 17. Assertion (A) : Probation is a form
I. Crime not reported to police. of institution based correction.
II. Crime which does not find Reason (R) : Probation is a method
place in official crime of treating suitably selected
statistics. offenders in the community.
III. Crime not recorded by the (A) Both (A) and (R) are correct.
police. (B) Both (A) and (R) are wrong.
IV. All of the above (C) (A) is correct, but (R) is
Which of the following is correct ? wrong.
(A) I, II (B) I, III (D) (A) is wrong, but (R) is
(C) II, III (D) IV correct.

Paper-II 4 J-68-11
9. ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ ÃÖ×´Ö×ŸÖ êú «üÖ¸üÖ 14. ‘ÆüÖ‡¯ÖÖê×£Ö×ÃÖÃÖ’ (¯Ö׸ü ú»¯Ö−ÖÖ) úÖ †£ÖÔ Æîü :
ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ´Öã†Ö¾Ö•Öê ¯Ö¸ü ×¾Ö¿ÖêÂÖ ºþ¯Ö ÃÖê ²Ö»Ö ×¤üµÖÖ I. ×¾ÖÂÖµÖ ú (×¾ÖÂÖµÖ ¾ÖßÖã ÃÖ´²Ö−¬Öß)
7ÖµÖÖ Æîü ? ÃÖÖ´ÖÖ−µÖß ú¸üAÖ
(A) ´Öã»»ÖÖ ÃÖ×´Ö×ŸÖ II. ×¾Ö¾Ö¸üAÖ µÖÖ ²ÖµÖÖ−Ö •ÖÖê †¯Ö−Öê †Ö¯Ö ÃÖŸµÖ Æîü
(B) ¤ãü77Ö»Ö ÃÖ×´Ö×ŸÖ …
(C) ú¯Öæ¸ü ÃÖ×´Ö×ŸÖ III. ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ …
IV. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ´Öë ÃÖê úÖê‡Ô −ÖÆüà …
(D) ´ÖÖ»Öß´Ö£Ö ÃÖ×´ÖןÖ
×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß Æîü :
(A) I (B) II †Öî¸ü III
10. ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë †¯Ö¸üÖ¬Ö ‹¾ÖÓ †¯Ö¸üÖ¬Öß ÃÖÖÓÛµÖ úß úÖ
(C) III †Öî¸ü IV (D) IV
´ÖãµÖ ÄÖÖêŸÖ Æîü :
(A) ¸üÖ™ÒüßµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö ¸üMÖAÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö 15. ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë × úÃÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö −µÖÖµÖ ¯Ö¨ü×ŸÖ úÖ
(B) ¸üÖ™ÒüßµÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö ¸êü úÖ›ÔËüÃÖ ²µÖæ¸üÖê ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ŸÖµÖÖ †−Öã¯ÖÖ»Ö−Ö × úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ?
(C) ¯Öã×»ÖÃÖ †−ÖãÃÖ−‘ÖÖ−Ö ‹¾ÖÓ ×¾Ö úÖÃÖ ²µÖæ¸üÖê (A) †Ö¸üÖê¯Öß êúÛ−¦üŸÖ ¯Ö¨üןÖ
(D) ‹»Ö.‹−Ö.•Öê.‹−Ö. ¸üÖ™ÒüßµÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö ¿ÖÖÃ¡Ö (B) ”ûÖ−Ö²Öß−Ö ú¢ÖÖÔ êúÛ−¦üŸÖ ¯Ö¨üןÖ
‹¾ÖÓ ×¾Ö×¬Ö ×¾Ö–ÖÖ−Ö ÃÖÓãÖÖ−Ö (C) ÃÖã¬ÖÖ¸üÖŸ´Ö ú ¯Ö¨üןÖ
(D) −µÖÖ×µÖ ú ¯Ö¨üןÖ
11. †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖê ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ ¬ÖÖ¸üÖ êú
†−ŸÖ7ÖÔŸÖ ¯ÖÓ•Öß éúŸÖ × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü ? 16. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ÃÖÓ7ÖךüŸÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖ ‹ ú
(A) ¤Óü›ü ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ úß ¬ÖÖ¸üÖ 150
¯ÖÏÖ“Öß−ÖŸÖ´Ö ºþ¯Ö ¾Ö꿵ÖÖ¾Öé×¢Ö êú ×»ÖµÖê
»Ö›Ìü× úµÖÖë †Öî¸ü ÛáֵÖÖë úÖê ³ÖŸÖá ú¸ü−ÖÖ Æîü …
(B) ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ¤Óü›ü ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ úß ¬ÖÖ¸üÖ 154

úÖ¸üÖ (R) : »Öï×7Ö ú ¿ÖÖêÂÖAÖ êú ×»ÖµÖê
(C) ¤Óü›ü ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ úß ¬ÖÖ¸üÖ 154 ÛáֵÖÖë †Öî¸ü »Ö›Ìü× úµÖÖë úß ŸÖà ú¸üß (µÖÖ
(D) ¤Óü›ü ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ úß ¬ÖÖ¸üÖ 160 †¾Öî¬Ö ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü) ÃÖÓ7ÖךüŸÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖ ‹ ú
ºþ¯Ö Æîü …
12. ‘†¯Ö¸üÖ¬Ö’ ¿Ö²¤ü ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ´Öë ÃÖê × úÃÖ ¿Ö²¤ü êú
æú™ü :
ÃÖÖ£Ö ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ µÖÖ ÃÖ´Öºþ¯ÖŸÖÖ ¸üÖŸÖÖ Æîü : (A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü …
(A) †¯Ö¸üÖ¬Ö (†Öò±ëúÃÖ) (B) ¯ÖÖ¯Ö (B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë †ÃÖŸµÖ Æïü …
(C) 7Ö»ÖŸÖ (D) ™üÖò™Ôü (C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü …
(D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü …
13. †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖ ‘›üÖ Ôú ×±ú7Ö¸ü’ × úÃÖ úÖ ÃÖÓ êúŸÖ ú¸üŸÖÖ
Æîü ? 17. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ¯Ö׸ü¾ÖßMÖÖ ÃÖÓãÖÖŸ´Ö ú ÃÖã¬ÖÖ¸ü
I. ¯Öã×»ÖÃÖ úÖê −Ö ÃÖæ×“ÖŸÖ × úµÖÖ 7ÖµÖÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖ ‹ ú ¯ÖÏ úÖ¸ü Æîü …

úÖ¸üÖ (R) : ¯Ö׸ü¾ÖßMÖÖ ˆ¯ÖµÖãŒŸÖ ŸÖ¸üÆü ÃÖê
II. †¯Ö¸üÖ¬Ö ×•ÖÃÖê ÃÖ¸ü úÖ¸üß †¯Ö¸üÖ¬Ö ÃÖÖÓÛµÖ úß
“Öã−Öê ÆãüµÖê †¯Ö¸üÖ׬ֵÖÖë úÖê ÃÖ´Öã¤üÖµÖ ´Öë ¸üÆüŸÖê
´Öë ãÖÖ−Ö −ÖÆüà ×´Ö»ÖÖ Æîü … Æãü‹ ÃÖã¬ÖÖ¸ü−Öê úÖ ŸÖ¸üß úÖ Æîü …
III. ¯Öã×»ÖÃÖ «üÖ¸üÖ ¤ü•ÖÔ −ÖÆüà × úµÖÖ 7ÖµÖÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö
æú™ü :
IV. ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ³Öß (A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖÆüß Æïü …
×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß Æîü ? (B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë 7Ö»ÖŸÖ Æïü …
(A) I, II (B) I, III (C) (A) ÃÖÆüß †Öî¸ü (R) 7Ö»ÖŸÖ Æîü …
(C) II, III (D) IV (D) (A) 7Ö»ÖŸÖ Æîü †Öî¸ü (R) ÃÖÆüß Æîü …

J-68-11 5 Paper-II
18. Assertion (A) : Juvenile Justice in 21. Assertion (A) : Wife abuse is a
India aims at treating children form of domestic violence.
in conflict with law Reason (R) : Domestic violence
differentially from the adult implies all forms of
criminal justice process. violence/abuse perpetrated in a
Reason (R) : A child is not treated family setting. This includes
in the adult criminal justice child abuse, wife abuse and
system because a child will not elder abuse.
be able to fully understand the Codes :
consequences of his/her act. (A) Both (A) and (R) are true.
Codes : (B) Both (A) and (R) are false.
(A) Both (A) and (R) are true. (C) (A) is true, but (R) is false.
(B) Both (A) and (R) are false. (D) (A) is false, but (R) is true.
(C) (A) is true, but (R) is false.
(D) (A) is false, but (R) is true. 22. Assertion (A) : ‘Positivism’ refers
to an approach which studies
19. Assertion (A) : In general, a victim human behaviour through
is the forgotten person in the scientific methods.
criminal justice system in Reason (R) : The focus of
India. positivism is on the
‘systematic observation’,
Reason (R) : The criminal justice
‘accumulation of evidence’,
system in India is victim
‘objective analysis’ within a
oriented and not offender
deductive framework.
oriented.
(A) Both (A) and (R) are true and
Codes : (R) is the correct explanation
(A) Both (A) and (R) are true. of (A).
(B) Both (A) and (R) are false. (B) Both(A) and (R) are true, but
(C) (A) is true, but (R) is false. (R) is not the correct
(D) (A) is false, but (R) is true. explanation of (A).
(C) (A) is true, but (R) is false.
20. Assertion (A) : The rights of the (D) (A) is false, but (R) is true.
arrested person are
constitutionally safeguarded. 23. Arrange the theories in the order in
Reason (R) : Because of the abuse which they appeared. Use the code
of power of arrest by the law given below
enforcement agencies in India, I. Positive school
the Supreme Court has given II. Classical School
directions in D.K. Basu Vs. III. Cohen’s Sub-cultural Theory
State of West Bengal case. IV. Association Theory
Codes : Codes :
(A) Both (A) and (R) are true. (A) II IV III I
(B) Both (A) and (R) are false. (B) IV III I II
(C) (A) is true, but (R) is false. (C) II I IV III
(D) (A) is false, but (R) is true. (D) I II III IV
Paper-II 6 J-68-11
18. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ²ÖÖ»Ö −µÖÖµÖ 21. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ¯ÖŸ−Öß úÖê ¯Öß™ü−ÖÖ ‘Ö¸êü»Öã ØÆüÃÖÖ
¾µÖ¾ÖãÖÖ úÖ »ÖMµÖ úÖ−Öæ−Ö êú ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ´Öë úÖ ‹ ú ºþ¯Ö Æîü …
†ÖµÖê ²Ö““ÖÖë úÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ Æîü •ÖÖê
úÖ¸üÖ (R) : ‘Ö¸êü»Öã ØÆüÃÖÖ ´Öë ØÆüÃÖÖ êú
¾ÖµÖà ú †¯Ö¸üÖ¬Ö −µÖÖµÖ ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ ÃÖê ׳Ö−−Ö Æîü ÃÖ³Öß ºþ¯Ö ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü Æïü •ÖÖê × ú ¯Ö׸ü¾ÖÖ¸ü úß
? ÛãÖ×ŸÖ ´Öë ×−Ö¸ü−ŸÖ¸ü ²Ö−Öê ¸üÆüŸÖê Æïü … ‡ÃÖ´Öë

úÖ¸üÖ (R) : ¾ÖµÖà ú †¯Ö¸üÖ¬Ö −µÖÖµÖ ²ÖÖ»Ö ¿ÖÖêÂÖAÖ, ¯ÖŸ−Öß êú ÃÖÖ£Ö †Öî¸ü ¾Öé¨üÖë êú
¾µÖ¾ÖãÖÖ ´Öë ²Ö““Öê úÖê ÃÖÛ´´Ö×»ÖŸÖ −ÖÆüà ÃÖÖ£Ö ¤ãü¾µÖÔ¾ÖÆüÖ¸ü ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æîü …
× úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ŒµÖÖë× ú ²Ö““ÖÖ †¯Ö−Öê éúŸµÖ
æú™ü :
êú ¯Ö׸üAÖÖ´ÖÖë úÖê ¯ÖæAÖÔŸÖµÖÖ ÃÖ´Ö—Ö −ÖÆüà (A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü …
¯ÖÖµÖê7ÖÖ … (B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë †ÃÖŸµÖ Æïü …

æú™ü : (C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü …
(A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü … (D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü …
(B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë †ÃÖŸµÖ Æïü …
(C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü … 22. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ¾ÖßÖã×−ÖšüÖ¾ÖÖ¤ü
(D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü … (¯ÖÖòוÖ×™ü×¾Ö•´Ö) ˆÃÖ ˆ¯ÖÖ7Ö´Ö ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ
Æîü •ÖÖê ¾Öî–ÖÖ×−Ö ú ¯Ö¨üןֵÖÖë êú •Ö׸üµÖê
19. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ³ÖÖ¸üŸÖ úß †¯Ö¸üÖ¬Ö −µÖÖµÖ ¾µÖ¾ÖÆüÖ¸ü úÖ †¬µÖµÖ−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü …
¯Ö¨ü×ŸÖ ´Öë ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ−µÖŸÖ˵ÖÖ ×¾ÖÛôÖéŸÖ
úÖ¸üÖ (R) : ¾ÖßÖã×−Öšü¾ÖÖ¤ü úÖ êú−¦üßµÖ
¾µÖÛŒŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ײÖ−¤ãü ×−Ö7Ö´Ö−ÖÖŸ´Ö ú ºþ¯Ö¸êüÖÖ êú †−¤ü¸ü

úÖ¸üÖ (R) : ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë †¯Ö¸üÖ¬Ö −µÖÖµÖ ‘ Îú´Ö²Ö¨ü †¾Ö»ÖÖê ú−Ö’, ‘ÃÖÖMµÖ úÖ
¯Ö¨ü×ŸÖ ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ˆ−´ÖãÖ ÆüÖêŸÖß Æîü −Ö × ú ÃÖÓ“ÖµÖ−Ö’, †Öî¸ü ‘¾ÖßÖã¯Ö¸ü ú ×¾Ö¿»ÖêÂÖAÖ’ ¯Ö¸ü
†¯Ö¸üÖ¬Öß ˆ−´ÖãÖ … ¸üÆŸÖÖ Æîü …

æú™ü :
æú™ü :
(A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü … (A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü †Öî¸ü (R),
(B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë †ÃÖŸµÖ Æïü … (A) úß ÃÖÆüß ¾µÖÖµÖÖ Æîü …
(C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü … (B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R),
(D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü … (A) úß ÃÖÆüß ¾µÖÖµÖÖ −ÖÆüà Æîü …
(C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü …
20. †×³Ö
ú£Ö−Ö (A) : ×7Ö¸ü°ŸÖÖ¸ü × úµÖê 7ÖµÖê ¾µÖÛŒŸÖ (D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü …
êú †×¬Ö úÖ¸ü ÃÖÓ¾Öî¬ÖÖ×−Ö ú ºþ¯Ö ÃÖê ÃÖã¸ü×MÖŸÖ
Æïü … 23. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖÖë úÖê ˆ−Ö êú ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ ÆüÖê−Öê êú

úÖ¸üÖ (R) : úÖ−Öæ−Ö »ÖÖ7Öæ ú¸ü−Öê ¾ÖÖ»Öß
Îú´Ö ´Öë ¾µÖ¾ÖÛÃ£ÖŸÖ úßוֵÖê … −Öß“Öê פüµÖê æú™üÖë úÖ
‹•ÖêÛ−ÃÖµÖÖë «üÖ¸üÖ ×7Ö¸ü°ŸÖÖ¸ü ú¸ü−Öê úß ˆ¯ÖµÖÖê7Ö úßוֵÖê :
¿ÖÛŒŸÖµÖÖë êú ¤ãü¹ý¯ÖµÖÖê7Ö êú úÖ¸üAÖ ÃÖ¾ÖÖì““Ö I. ÃÖ úÖ¸üÖŸ´Ö ú ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
−µÖÖµÖÖ»ÖµÖ −Öê ›üß. êú.²ÖÃÖã ²Ö−ÖÖ´Ö ¯ÖÛ¿“Ö´Ö II. ¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
²ÖÓ7ÖÖ»Ö ¸üÖ•µÖ êú ´ÖÖ´Ö»Öê ´Öë ×−Ö¤ìü¿Ö פüµÖê Æïü … III. úÖêÆêü−Ö úÖ ˆ¯Ö ÃÖÖÓà éú×ŸÖ ú ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ

æú™ü : IV. ×¾Ö³Öê¤üßµÖ ÃÖÖÆü“ÖµÖÔ ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ
(A) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë ÃÖŸµÖ Æïü …

æú™ü :
(A) II IV III I
(B) (A) †Öî¸ü (R) ¤üÖê−ÖÖë †ÃÖŸµÖ Æïü …
(B) IV III I II
(C) (A) ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) †ÃÖŸµÖ Æîü … (C) II I IV III
(D) (A) †ÃÖŸµÖ Æîü ¯Ö¸ü−ŸÖã (R) ÃÖŸµÖ Æîü … (D) I II III IV
J-68-11 7 Paper-II
24. Arrange the following concepts as 27. Match the List – I with List – II
they developed. Use the code given List – I List – II
below
(a) Personality (i) Maslow
I. Pleasure-pain principle
Theory
II. Anomie
III. Containment (b) Psychoanalytic (ii) Kretschmer
Theory
IV. Differential Association
Codes : (c) Body types (iii) Eysenck
(A) I III IV II (d) Self- (iv) Suthrland
(B) IV II III I actualization
(C) I II IV III (v) Sigmund
(D) I IV III II Freud
Codes :
25. Arrange serially the stages of
(a) (b) (c) (d)
criminological research, as they are
conducted, using the code (A) (iii) (v) (ii) (i)
I. Formulation of hypothesis (B) (i) (ii) (iii) (iv)
II. Review of literature (C) (iv) (iii) (v) (ii)
III. Data collection
(D) (iii) (iv) (ii) (i)
IV. Preparation of research report
Codes :
(A) III I IV II 28. Match the List – I with List – II
(B) II I IV III List – I List – II
(C) I III IV II
(a) Hypothesis (i) Five-point scale
(D) II I III IV
(b) Tool (ii) Snow-ball
technique
26. The following are the juvenile
institutions that are involved in (c) Sampling (iii) Level of
dealing with processing a juvenile significance
case, as per the J.J. Act. Arrange the (d) Reliability (iv) Report
institutions in order of progression.
(v) Cronbach
I. Juvenile Justice Board Alpha
II. Observation Home
Codes :
III. Special Home
IV. Aftercare Home (a) (b) (c) (d)
Codes : (A) (i) (ii) (iii) (iv)
(A) I II III IV (B) (iii) (i) (ii) (v)
(B) II IV III I (C) (v) (iv) (iii) (i)
(C) II III I IV
(D) (iv) (iii) (ii) (i)
(D) IV II I III
Paper-II 8 J-68-11
24. ×−Ö´−ÖÖ×»Ö×ÖŸÖ †¾Ö¬ÖÖ¸üAÖÖ†Öë úÖê ˆ−Ö êú ¯ÖÏן֯ÖÖפüŸÖ 27. ÃÖæ“Öß – I úÖê ÃÖæ“Öß – II êú ÃÖÖ£Ö ÃÖã´Öê×»ÖŸÖ
ÆüÖê−Öê êú Îú´Ö ´Öë ¾µÖ¾ÖÛÃ£ÖŸÖ úßוֵÖê … −Öß“Öê פüµÖê úßו֋ :
æú™üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖê7Ö úßוֵÖê : ÃÖæ“Öß – I ÃÖæ“Öß – II
I. ÃÖãÖ-¤ãü:Ö¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ
(a) ¾µÖÛŒŸÖŸ¾Ö úÖ ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ (i) ´ÖÖÃÖ»ÖÖê
II. ‹−ÖÖê´Öß (¯ÖÏןִÖÖ−ÖÆüß−ÖŸÖÖ)
III. ¯Ö׸ü¸üÖê¬Ö−Ö (b) ´Ö−ÖÖê¾Öî¿»Öê×ÂÖ ú (ii) Îêú¿Ö´Ö¸ü
IV. ×¾Ö³Öê¤üßµÖ ÃÖÖÆü“ÖµÖÔ ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ

æú™ü : (c) ¤êüÆü êú ¯ÖÏ úÖ¸ü (iii) †Ö‡ÃÖï ú
(A) I III IV II (d) †ÖŸ´Ö-¯ÖÏŸµÖMÖß ú¸üAÖ (iv) ÃÖ¤ü¸ü»Öï›ü
(B) IV II III I
(C) I II IV III (v) ØÃÖ7Ö´ÖÓ›ü
(D) I IV III II ±ÏúÖòµÖ›ü

æú™ü :
25. †¯Ö¸üÖ¬Ö¿ÖÖáÖßµÖ ¿ÖÖê¬Ö ú¸ü−Öê úß †¾ÖãÖÖ†Öë úÖê (a) (b) (c) (d)
Îú´Ö²Ö¨ü ºþ¯Ö ÃÖê ¾µÖ¾ÖÛÃ£ÖŸÖ úßוֵÖê … −Öß“Öê פüµÖê
æú™üÖë úÖ ˆ¯ÖµÖÖê7Ö úßוֵÖê : (A) (iii) (v) (ii) (i)
I. ¯Ö׸ü ú»¯Ö−ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ (B) (i) (ii) (iii) (iv)
II. ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯Öã−Ö¸üÖ¾Ö»ÖÖê ú−Ö (C) (iv) (iii) (v) (ii)
III. †ÖÓ ú›ÌüÖ ÃÖÓ ú»Ö−Ö
(D) (iii) (iv) (ii) (i)
IV. ¿ÖÖê¬Ö úß ×¸ü¯ÖÖê™Ôü ŸÖîµÖÖ¸ü ú¸ü−ÖÖ

æú™ü :
(A) III I IV II 28. ÃÖæ“Öß – I úÖê ÃÖæ“Öß – II êú ÃÖÖ£Ö ÃÖã´Öê×»ÖŸÖ
(B) II I IV III úßו֋ :
(C) I III IV II ÃÖæ“Öß – I ÃÖæ“Öß – II
(D) II I III IV
(a) ¯Ö׸ü ú»¯Ö−ÖÖ (i) ¯ÖÖÓ“Ö ×²Ö−¤ü ¯Öî´ÖÖ−ÖÖ
26. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ²ÖÖ»Ö ÃÖã¬ÖÖ¸ü ÃÖÓãÖÖ−Ö, ²ÖÖ»Ö †¯Ö¸üÖ¬Ö (b) ˆ¯Ö ú¸üAÖ (ii) Ã−ÖÖê ²ÖÖ»Ö ŸÖ ú−Öß ú
´ÖÖ´Ö»ÖÖë úÖê •Öê.•Öê. †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü
(c) ¯ÖÏןֵ֓Ö−Ö (iii) ÃÖÖ£ÖÔ úŸÖÖ ÃŸÖ¸ü
ÃÖÓÃÖÖ×¬ÖŸÖ ú¸ü−Öê ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ Æïü … ‡−Ö ÃÖÓãÖÖ−ÖÖë
úÖê ¾µÖ¾ÖÛÃ£ÖŸÖ Îú´Ö ´Öë ¸ü×ÖµÖê : (d) ×¾Ö¿¾ÖÃÖ−ÖßµÖŸÖÖ (iv) ׸ü¯ÖÖê™Ôü
I. ²ÖÖ»Ö −µÖÖµÖ ²ÖÖê›Ôü (v) ÎúÖê−Ö²ÖÖ¿Ö †»±úÖ
II. ×−Ö¸üßMÖAÖ 7ÖéÆü

æú™ü :
III. ×¾Ö¿ÖêÂÖ 7ÖéÆü
IV. ˆ¢Ö¸ü ÃÖÓ¸üMÖAÖ 7ÖéÆü (a) (b) (c) (d)

æú™ü : (A) (i) (ii) (iii) (iv)
(A) I II III IV (B) (iii) (i) (ii) (v)
(B) II IV III I
(C) (v) (iv) (iii) (i)
(C) II III I IV
(D) IV II I III (D) (iv) (iii) (ii) (i)

J-68-11 9 Paper-II
29. Which one of the following is 33. Characteristics of a good
correctly matched ? criminological research include
(A) Arrest – Prison Officer (A) Accurate observation
(B) Search – Criminal
(B) Accurate description
Procedure Code
(C) Complaint – Liability (C) Being logical
(D) Retribution – Arrest (D) All of the above

30. Which one of the following is

34. “Criminaloids” are
correctly matched ?
(A) Prison reforms – Mulla (A) Motivated by passion
Committee (B) Having an emotional make up
(B) J.J. Act – NDPS Act to commit crime
(C) Child Abuse – Police (C) Committing crime under right
Reforms circumstances
(D) Crime Trends – Victimology
(D) All of the above

31. Which of the following is not 35. The concept of social disorganisation
correctly matched ? emanates from the
(A) Differential – Cloward (A) Neo-classical School
Opportunity and Ohlin
(B) Chicago School
Theory
(B) Robert Merton – Goals and (C) Classical School
Means (D) Positive School
(C) Ecological – Park and
Theory Burgess
(D) Anomie – Bonger 36. The Act which deals with prevention
and control of commercial sex is
(A) Unlawful Prevention Activities
Act
32. ‘Victim Advocacy’ means
(A) Dealing with prosecution (B) Juvenile Justice (Care and
Protection of Children) Act
(B) Dealing with judicial process
(C) Dealing with offender needs (C) Narcotic Drugs and
and assistance Psychotrophic Substances Act
(D) Dealing with victim needs, (D) Immoral Traffic (Prevention)
assistance and participation Act
Paper-II 10 J-68-11
29. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß ŸÖ¸üÆü ÃÖê ´Öê×»ÖŸÖ 33. ˆ¢Ö´Ö †Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú †−ÖãÃÖ−¬ÖÖ−Ö úß ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ†Öë ´Öë
Æîü ? ¿ÖÖ×´Ö»Ö Æïü :
(A) ×7Ö¸ü°ŸÖÖ¸ü – ²ÖÓ¤üß7ÖéÆü †×¬Ö úÖ¸üß (A) šüß ú-šüß ú †¾Ö»ÖÖê ú−Ö
(B) ŸÖ»ÖÖ¿Ö – †Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ (B) šüß ú-šüß ú ×¾Ö¾Ö¸üAÖ
ÃÖÓ×ÆüŸÖÖ
(C) ŸÖ Ôú¯ÖæAÖÔ
(C) ×¿Ö úÖµÖŸÖ – ¤üÖ×µÖŸ¾Ö
(D) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ³Öß
(D) ¯ÖÏ×ŸÖ úÖ¸ü (²Ö¤ü»ÖÖ) – ×7Ö¸ü°ŸÖÖ¸ü

34. “×Îú´Öß−Ö»ÖÖòµÖ›üÃÖË”
30. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß ´Öê×»ÖŸÖ Æîü ?
(A) ³ÖÖ¾ÖÖןָêü ú «üÖ¸üÖ ¯ÖÏê׸üŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü …
(A) úÖ¸üÖ7ÖÖ¸ü ÃÖã¬ÖÖ¸ü – ´Öã»»ÖÖ. ÃÖ×´ÖןÖ
(B) †¯Ö¸üÖ¬Ö ú¸ü−Öê úß ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖŸ´Ö ú ŸÖîµÖÖ¸üß
(B) •Öê.•Öê. †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö – ‹−Ö.›üß.¯Öß.‹ÃÖ. ¸üÖŸÖê Æïü …
†×¬Ö×−ÖµÖ´Ö
(C) ÃÖÆüß ¯Ö׸üÛãÖןֵÖÖë êú †−¤ü¸ü †¯Ö¸üÖ¬Ö ú¸üŸÖê
(C) ²ÖÖ»Ö ¿ÖÖêÂÖAÖ – ¯Öã×»ÖÃÖ ÃÖã¬ÖÖ¸ü Æïü …
(D) †¯Ö¸üÖ¬Ö úß – ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ¿ÖÖÃ¡Ö (D) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ³Öß …
¯ÖϾÖé×¢ÖµÖÖÑ

35. ÃÖÖ´ÖÖ×•Ö ú †ÃÖÓ7Öšü−Ö úß †¾Ö¬ÖÖ¸üAÖÖ × úÃÖÃÖê

31. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß ´Öê×»ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ? ×−Ö ú»Öß Æîü ?
(A) ×¾Ö³Öê¤üßµÖ †¾ÖÃÖ¸ü – Œ»ÖÖê¾ÖÖ›Ôü ¾Ö (A) −Ö¾Ö-¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ †ÖòÆËü×»Ö−Ö
(B) ×¿Ö úÖ7ÖÖê ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
(B) ¸üÖò²Ö™Ôü ´Ö™Ôü−Ö – »ÖMµÖ ‹¾ÖÓ ÃÖÖ¬Ö−Ö
(C) ¿ÖÖáÖßµÖ ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
(C) ¯ÖÖ׸üÛãÖ×ŸÖ ú – ¯ÖÖ Ôú ‹¾ÖÓ ²ÖÙ•ÖÃÖ
(D) ÃÖ úÖ¸üÖŸ´Ö ú ÃÖ´¯ÖϤüÖµÖ
×ÃÖ¨üÖ−ŸÖ
(D) ‹−ÖÖê´Öß (¯ÖÏןִÖÖ−Ö – ²ÖÖï7Ö¸ü
Æüß−ÖŸÖÖ) 36. ¾ÖÖ×AÖÛ•µÖ ú ÃÖîŒÃÖ úß ¸üÖê ú£ÖÖ´Ö ‹¾ÖÓ ×−ÖµÖ−¡ÖAÖ ÃÖê
ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö Æîü :
(A) 7Öî¸ü úÖ−Öæ−Öß ×−Ö¸üÖê¬Ö ú 7ÖןÖ×¾Ö׬ֵÖÖÓ
32. ‘ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ¯ÖMÖ ÃÖ´Ö£ÖÔ−Ö’ úÖ †£ÖÔ Æîü : †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö
(A) †×³ÖµÖÖê•Ö−Ö ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ (B) ²ÖÖ»Ö −µÖÖµÖ (²Ö““ÖÖë úß ¤êüÖ³ÖÖ»Ö ‹¾ÖÓ
(B) −µÖÖ×µÖ ú ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ ÃÖÓ¸üMÖAÖ) †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö
(C) †¯Ö¸üÖ¬Öß úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ†Öë †Öî¸ü (C) −ÖÖ úÖì×™ü ú †ÖîÂÖ×¬Ö ‹¾ÖÓ ´Ö−Ö: ¯ÖϳÖÖ¾Öß ¯Ö¤üÖ£ÖÔ
ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ ÃÖê ÃÖ´²Ö−¬Ö ¸üÖ−ÖÖ †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö
(D) ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ úß †Ö¾Ö¿µÖ úŸÖÖ†Öë, ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ (D) †−Öî×ŸÖ ú ´ÖÖ−Ö¾Ö ŸÖà ú¸üß (×−Ö¸üÖê¬Ö)
†Öî¸ü ÃÖÆü³ÖÖ×7ÖŸÖÖ ÃÖê ÃÖ´²ÖÛ−¬ÖŸÖ †×¬Ö×−ÖµÖ´Ö
J-68-11 11 Paper-II
37. What constitutes Golden Crescent ? 41. Brain profiling is considered as
corroborative evidence in Courts in
(A) Burma, Laos, Thailand
India
(B) Iran, Afghanistan, Pakistan
(A) True
(C) Iran, Iraq, Kuwait (B) False
(D) Jeddah, Dubai, Istanbul (C) Both (A) and (B)
(D) None of the above

38. Which one of the following is not an

example of cyber crime ? 42. U.N. Standard Minimum Rules for
(A) Spam (B) Phishing Juvenile Justice is also called as
(A) Tokyo Rules
(C) Malware (D) Harboring
(B) Doha Rules
(C) Rio-de-Jeneiro Rules
39. Which of the following is correctly
(D) Beijing Rules
matched ?

(A) Imprisonment – Victimology

43. Which one of the following is not
(B) Juvenile – Diminished given in the U.N. Declaration on the
Justice Criminal Basic Principles of Justice for
Liability Victims of Crime and Victims of
Abuse of Power ?
(C) Restitution – Human
Rights (A) Correction
(B) Restitution
(D) Fit Institution – Inter-caste
Tension (C) Compensation
(D) Assistance

40. ‘Lok Ayukta’ deals with

44. ‘All cognizable offences are non-
(A) Corruption by NGOs bailable’. The statement is
(B) Corruption by public servants (A) True

(C) Corruption by corporate (B) False

companies (C) Both (A) and (B)
(D) None of the above (D) None of the above

Paper-II 12 J-68-11
37. þÖÙAÖ´Ö †¨Ôü“Ö−¦ü ´Öë ŒµÖÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü Æîü ? 41. ‘´ÖÛßÖ ú ºþ¯Ö¸êüÖÖ’ (²ÖÎê−Ö ¯ÖÏÖê±úևػÖ7Ö) úÖê ³ÖÖ¸üŸÖ
(A) ²Ö´ÖÖÔ, »ÖÖ†ÖêÃÖ, £ÖÖ‡»Öï›ü ´Öë −µÖÖµÖÖ»ÖµÖÖë ´Öë ÃÖÓ¯ÖãÛ™ü úÖ¸ü ú ÃÖÖMµÖ ÃÖ´Ö—ÖÖ
•ÖÖŸÖÖ Æîü …
(B) ‡¸üÖ−Ö, †±ú7ÖÖ×−ÖßÖÖ−Ö, ¯ÖÖ× úßÖÖ−Ö (A) ÃÖŸµÖ
(C) ‡¸üÖ−Ö, ‡¸üÖ ú, ãú¾ÖêŸÖ (B) †ÃÖŸµÖ

(D) •Ö§üÖÆü, ¤ãü²Ö‡Ô, ‡ÃŸÖÖ−Ö²Öã»Ö (C) ¤üÖê−ÖÖë (A) ‹¾ÖÓ (B)

(D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë úÖê‡Ô −ÖÆüà

38. ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÖ‡²Ö¸ü †¯Ö¸üÖ¬Ö úÖ 42. ²ÖÖ»Ö −µÖÖµÖ êú ×»ÖµÖê ÃÖÓµÖãŒŸÖ ¸üÖ™Òü ´ÖÖ−Ö ú −µÖæ−ÖŸÖ´Ö
ˆ¤üÖÆü¸üAÖ −ÖÆüà Æîü ? ×−ÖµÖ´ÖÖë úÖê × úÃÖ −ÖÖ´Ö ÃÖê •ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ?
(A) ïÖî´Ö (B) ×±úØ¿Ö7Ö (A) ™üÖê× úµÖÖê ×−ÖµÖ´Ö
(B) ¤üÖêÆüÖ ×−ÖµÖ´Ö
(C) ´Ö»Ö¾ÖêµÖ¸ü (D) ÆüÖ¸ü²Öظü7Ö
(C) ׸üµÖÖê-¤êü-•Öê×−Ö¸üÖê ×−ÖµÖ´Ö
(D) ²ÖêØ•Ö7Ö ×−ÖµÖ´Ö
39. ×−Ö´−Ö×»Ö×ÖŸÖ ´Öë úÖî−Ö ÃÖÖ ÃÖÆüß ´Öê×»ÖŸÖ Æîü ?
(A) úÖ¸üÖ¾ÖÖÃÖ – ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖ ¿ÖÖÃ¡Ö 43. †¯Ö¸üÖ¬Ö êú ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖÖë †Öî¸ü ÃÖ¢ÖÖ êú ¤ãü¹ý¯ÖµÖÖê7Ö êú
ˆŸ¯Öß×›ÌüŸÖÖë êú ×»ÖµÖê −µÖÖµÖ êú ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ×ÃÖ¨üÖ−ŸÖÖë ¯Ö¸ü
(B) ²ÖÖ»Ö −µÖÖµÖ – ÈüÖÃÖ´ÖÖ−Ö µÖæ.‹−Ö. ‘ÖÖêÂÖAÖÖ ´Öë ×−Ö´−ÖÖÓ× úŸÖ ´Öë ÃÖê úÖî−Ö ÃÖÖ −ÖÆüà
†Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú פüµÖÖ 7ÖµÖÖ Æîü ?
¤üÖ×µÖŸ¾Ö
(A) ÃÖã¬ÖÖ¸ü
(C) MÖן֯ÖæÙŸÖ – ´ÖÖ−Ö¾ÖÖ×¬Ö úÖ¸ü (B) −Öã úÃÖÖ−Ö úß ³Ö¸ü¯ÖÖ‡Ô

(D) ¤ãü¹ýÃŸÖ ÃÖÓãÖÖ−Ö – †ÓŸÖ: •ÖÖŸÖßµÖ (C) MÖן֯ÖæÙŸÖ

ŸÖ−ÖÖ¾Ö (D) ÃÖÆüÖµÖŸÖÖ

44. ‘ÃÖ³Öß ÃÖÓ–ÖêµÖ †¯Ö¸üÖ¬Ö 7Öî¸ü-•Ö´ÖÖ−ÖŸÖß ÆüÖêŸÖê Æïü …’ µÖÆü

40. ‘»ÖÖê ú †ÖµÖ㌟֒ ‡−Ö ´ÖÖ´Ö»ÖÖë úÖê ¤êüÖŸÖê Æïü : ú£Ö−Ö Æîü
(A) 7Öî¸ü-ÃÖ¸ü úÖ¸üß ÃÖÓãÖÖ†Öë «üÖ¸üÖ ³ÖÏ™üÖ“ÖÖ¸ü (A) ÃÖŸµÖ
(B) †ÃÖŸµÖ
(B) »ÖÖê ú ÃÖê¾Ö úÖë «üÖ¸üÖ ³ÖÏ™üÖ“ÖÖ¸ü
(C) ¤üÖê−ÖÖë (A) ‹¾ÖÓ (B)
(C) úÖò¸ü¯ÖÖê¸êü™ü ú´¯Ö×−ÖµÖÖë «üÖ¸üÖ ³ÖÏ™üÖ“ÖÖ¸ü (D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë úÖê‡Ô −ÖÆüà
(D) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ³Öß
J-68-11 13 Paper-II
Read the passage below and answer the 46. The money for laundering is
questions that follow based on your (A) Clean money
understanding of the passage (Question
Nos. 45 – 50) : (B) Money derived from criminal
activity
Money laundering can be described
as the turning of dirty money into clean (C) Money through salary
money. It is the process of converting cash (D) Profit from business
or other property which is derived from
criminal activity so as to give it the 47. The most important elements
appearance of having been obtained from involved in money laundering are
the legitimate source. The key elements of
(A) Conversion
this definition include the conversion of
illicit cash to a less suspicious form so that (B) Concealment
the true source of ownership is concealed (C) A source
and a legitimate source is created. Money (D) All of the above
laundering generally involves a series of
multiple transactions used to disguise the
48. Money laundering involves
source of financial assets so that these
assets may be used without compromising (A) Single transaction
the criminals, who are seeking to use the (B) Cheque transaction
funds by a three stage process like (C) Cash transaction
placement, where the money is being (D) Multiple transactions
inserted into the financial system through
deposits, wire transfers or other means.
The next stage is layering which separates 49. Introducing illegal money into a
legal financial system is called
the proceeds, room their criminal origin by
moving them through a series of financial (A) Black money
transactions. This makes it harder to (B) Development
establish a connection between them. The (C) Placement
final stage is integration, which is creating
(D) Layering
a legitimate explanation for the source of
funds allowing them to be retained,
invested or used to acquire goods or assets. 50. Using the money by creating a
legitimate explanation for the source
45. Turning clean money into dirty of funds is called
money is called money laundering (A) Retention
(A) True (B) Integration
(B) False
(C) Rooming
(C) Both (A) and (B)
(D) None of the above (D) Placement

Paper-II 14 J-68-11
 −Öß“Öê פüµÖê ¯Ö׸ü“”êû¤ü úüÖê ¯ÖלÌü‹ †Öî¸ü −Öß“Öê פüµÖê 46. »ÖÖò−›üظü7Ö êú ×»ÖµÖê ´Öã¦üÖ ÃÖê †Ö¿ÖµÖ Æîü :
¯ÖÏ¿−ÖÖë (45-50) úÖ ˆ¢Ö¸ü ¯Ö׸ü“”êû¤ü úß (A) þ֓”û ´Öã¦üÖ
†¯Ö−Öß ÃÖ´Ö—Ö êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ¤üßוֵÖê :
(B) †Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú × ÎúµÖÖ†Öë ÃÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ´Öã¦üÖ
´Ö−Öß »ÖÖò−›üظü7Ö úß ¾µÖÖµÖÖ 7Ö»ÖŸÖ ŸÖ¸üß êú ÃÖê ‡ ú½üÖ
úß 7Ö‡Ô ´Öã¦üÖ úÖê þ֓”û ´Öã¦üÖ ´Öë ²Ö¤ü»Ö−Öê êú ºþ¯Ö ´Öë úß •ÖÖ (C) ¾ÖêŸÖ−Ö êú •Ö׸üµÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ¬Ö−Ö
ÃÖ úŸÖß Æîü … µÖÆü †Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú 7ÖןÖ×¾Ö×¬Ö (µÖÖ × ÎúµÖÖ) ÃÖê (D) úÖ¸üÖ²ê ÖÖ¸ü ÃÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ »ÖÖ³Ö
×´Ö»Ö−Öê ¾ÖÖ»Öê −Ö ú¤ü †£Ö¾ÖÖ †−µÖ ÃÖ´¯Ö×¢Ö úÖê ºþ¯ÖÖ−ŸÖ׸üŸÖ
ú¸ü−Öê úß ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ Æîü וÖÃÖÃÖê × ú ˆÃÖê ¾Öî¬Ö ÄÖÖêŸÖ ÃÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ
ÆüÖê−Öê úÖ †Ö³ÖÖÃÖ ×¤üµÖÖ •ÖÖ ÃÖ êú … ‡ÃÖ ¯Ö׸ü³ÖÖÂÖÖ êú ´ÖãµÖ 47. ´Ö−Öß »ÖÖò−›üظü7Ö ´Öë ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Ö ú ´ÖÆü¢¾Ö¯ÖæAÖÔ ŸÖ¢¾Ö Æïü :
ŸÖ¢¾ÖÖë ´Öë †¾Öî¬Ö −Ö ú¤ü úÖê ú´Ö ÃÖ−¤êüÆü•Ö−Ö ú ºþ¯Ö ´Öë (A) ºþ¯ÖÖ−ŸÖ¸üAÖ
¯Ö׸ü¾ÖÙŸÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü Æîü וÖÃÖÃÖê × ú þÖÖ×´ÖŸ¾Ö úÖ (B) ×”û¯ÖÖ−ÖÖ
†ÃÖ»Öß ÄÖÖêŸÖ ×”û¯ÖÖ ¸üÆêü †Öî¸ü ¾Öî¬Ö ÄÖÖêŸÖ ÃÖé×•ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖ‹ …
´Ö−Öß »ÖÖò−›üظü7Ö ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ŸÖÖî¸ü ¯Ö¸ü ²ÖÆãü ×¾Ö¬Öü »Öê−Ö ¤êü−Ö (C) ÄÖÖêŸÖ
¿ÖÖ×´Ö»Ö × úµÖê •ÖÖŸÖê Æïü, ‡−Ö úÖ ˆ¯ÖµÖÖê7Ö ×¾Ö¢ÖßµÖ (D) ˆ¯ÖµÖãÔŒŸÖ ÃÖ³Öß
¯Ö׸üÃÖ´¯Ö×¢ÖµÖÖë êú ÄÖÖêŸÖ úÖê ×”û¯ÖÖ−Öê êú ×»ÖµÖê × úµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü
ŸÖÖ× ú, ‡ÃÖ ÃÖ´¯Ö×¢Ö úÖê, †¯Ö¸üÖ׬ֵÖÖë êú ÃÖÖ£Ö × úÃÖß
ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖê êú ײÖ−ÖÖ ˆ¯ÖµÖÖê7Ö × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ êú … µÖÆü †¯Ö¸üÖ¬Öß, 48. ´Ö−Öß »ÖÖò−›üظü7Ö ´Öë ÃÖ´ÖÖ×¾Ö™ü Æîü :
¬Ö−Ö úÖê ŸÖß−Ö †¾ÖãÖÖ ¯ÖÏ× ÎúµÖÖ êú «üÖ¸Öü ˆ¯ÖµÖÖê7Ö ú¸ü−Öê úß (A) ‹ ú»Ö »Öê−Ö¤êü−Ö
“Öê™üÖ ´Öë ¸üÆüŸÖê Æïü, •ÖîÃÖê, ãÖÖ¯Ö−Ö, •ÖÆüÖÓ ¬Ö−Ö úÖê ×−ÖMÖê¯ÖÖë, ŸÖÖ¸ü
(B) “Öî ú »Öê−Ö¤êü−Ö
ÆüßÖÖ−ŸÖ¸üAÖ †£Ö¾ÖÖ †−µÖ ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë êú •Ö׸üµÖê ×¾Ö¢ÖßµÖ
¾µÖ¾ÖãÖÖ ´Öë ×−Ö¾Öê¿Ö × úµÖÖ •ÖÖ ¸üÆüÖ Æîü … †7Ö»Öß †¾ÖãÖÖ (C) −Ö ú¤ü »Öê−Ö¤êü−Ö
ßָüß ú¸üAÖ úß Æîü •ÖÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ †Ö´Ö¤ü úÖê †»Ö7Ö ú¸üŸÖß Æîü, (D) ×¾Ö×¾Ö¬Ö »Öê−Ö¤êü−Ö
†Ö¯Ö¸üÖ×¬Ö ú ÄÖÖêŸÖÖë ÃÖê ¯ÖÏÖü¯ŸÖ ¬Ö−Ö úÖê ú‡Ô ×¾Ö¢ÖßµÖ »Öê−Ö¤êü−ÖÖë
êú •Ö׸üµÖê ×¾Ö³ÖÖ×•ÖŸÖ ú¸üŸÖß Æîü … ‡ÃÖ êú ±ú»Öþֺþ¯Ö ˆ−Ö êú
²Öß“Ö ÃÖ´²Ö−¬Ö ãÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ •µÖÖ¤üÖ úךü−Ö ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … 49. ¾Öî¬Ö ×¾Ö¢ÖßµÖ ¾µÖ¾ÖãÖÖ êú †−¤ü¸ü †¾Öî¬Ö ´Öã¦üÖ »ÖÖ−ÖÖ
†Û−ŸÖ´Ö †¾ÖãÖÖ ‹ úß ú¸üAÖ úß Æîü •ÖÖê × ú ¬Ö−Ö êú ÄÖÖêŸÖ úÖ úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü :
¾Öî¬Ö ïÖ™üß ú¸üAÖ ×−ÖÙ´ÖŸÖ ú¸ü−ÖÖ Æîü †Öî¸ü µÖÆüÖÑ ãú”û ¬Ö−Ö (A) úÖ»ÖÖ ¬Ö−Ö
¯ÖÏן֬ÖÖ׸üŸÖ × úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ãú”û úÖ ×−Ö¾Öê¿Ö ‹¾ÖÓ
ãú”û úÖê ¾ÖßÖã‹Ñ †£Ö¾ÖÖ ¯Ö׸üÃÖ´¯Ö×¢Ö ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ú¸ü−Öê ´Öë ˆ¯ÖµÖÖê7Ö (B) ×¾Ö úÖÃÖ
× úµÖÖ •ÖÖ ÃÖ úŸÖÖ Æîü … (C) ãÖÖ¯Ö−Ö
(D) ßָüß ú¸üAÖ
45. þ֓”û ´Öã¦üÖ úÖê 7Ö»ÖŸÖ ŸÖ¸üß úÖë ÃÖê ‡ ú½üÖ úß 7ÖµÖß
´Öã¦üÖ ´Öë ºþ¯ÖÖ−ŸÖ׸üŸÖ ú¸ü−ÖÖ ‘´Ö−Öß »ÖÖò−›üظü7Ö’
úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü : 50. ¬Ö−Ö êú ÄÖÖêŸÖ êú ×»ÖµÖê ¾Öî¬Ö ïÖ™üß ú¸üAÖ ÃÖéו֟Ö
ú¸ü êú ¬Ö−Ö úÖ ˆ¯ÖµÖÖê7Ö úÆü»ÖÖŸÖÖ Æîü :
(A) ÃÖŸµÖ
(A) ¯ÖÏן֬ÖÖ¸üAÖ
(B) †ÃÖŸµÖ
(B) ‹ úß ú¸üAÖ
(C) ¤üÖê−ÖÖë (A) ‹¾ÖÓ (B) (C) ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö
(D) ˆ¯Ö¸üÖêŒŸÖ ´Öë úÖê‡Ô −ÖÆüà (D) ãÖÖ¯Ö−Ö

J-68-11 15 Paper-II
 Space For Rough Work

D-0109
Paper-II 16 P.T.O.
J-68-11