ÀËÅÊÑÀÍÄÀÐ ÁÎØÊÎÂȎ

Biblid 0350-6428, 39 (2007) 131-132, s. 403–411

Prikaz

Àëåêñàíäàð ÁÎØÊÎÂȎ
(Áåîãðàä, Èíñòèòóò çà êœèæåâíîñò è óìåòíîñò)
ÒÅÎÐÈ£À È ŒÅÍÎ ÂËÀÑÒÈÒÎ ÏÐÅÈÑÏÈÒÈÂÀŒÅ
Íîâèöà Ìèëèž: Øòà ¼å òåîðè¼à, Èíñòèòóò çà êœèæåâíîñò è óìåòíîñò,
Áåîãðàä, 2006, ñòð.157.

Øòà ¼å òåîðè¼à ïðåäñòàâšà ïðâó êœèãó íîâîïîêðåíóòå ñå-

ðè¼å „Ñàâðåìåíå êœèæåâíå òåîðè¼å” ó îêâèðó ïîñòî¼åžå åäèöè¼å
„Íàóêà î êœèæåâíîñòè” íà ïðî¼åêòó Òåîðè¼e êœèæåâíîñòè Èí-
ñòèòóòà çà êœèæåâíîñò è óìåòíîñò ó Áåîãðàäó. Îá¼àâšèâàœå îâå
êœèãå íåñóìœèâî ¼å ïëîä òåæœå óðåäíèêà è ðóêîâîäèîöà ïîìå-
íóòîã ïðî¼åêòà, Ãî¼êà Òåøèžà, äà ñå íàñòàâè ïðåêèíóòè êîíòèíó-
èòåò ðåíîìèðàíå åäèöè¼å, êàî è äà ñå òàêâà òåæœà êîíòåêñòóàëè-
çó¼å ó îêâèðèìà íîâèõ, ñàâðåìåíèõ êœèæåâíèõ òåîðè¼à è èñòðà-
æèâàœà. Ìåó ïðâèì àóòîðèìà êî¼è ñó ó ïîçèöè¼è äà ïðóæå êðè-
òè÷êè óâèä ó ñàâðåìåíå òåîðè¼å êœèæåâíîñòè è, ïðâåíñòâåíî, ó
òåîðè¼ó per se, íàøàî ñå Íîâèöà Ìèëèž, äóãîãîäèøœè íàó÷íè
ñàðàäíèê Ïðî¼åêòà çà òåîðè¼ó Èíñòèòóòà çà êœèæåâíîñò è óìåò-
íîñò è âàíðåäíè ïðîôåñîð íà Êàòåäðè çà îïøòó êœèæåâíîñò è
òåîðè¼ó êœèæåâíîñòè Ôèëîëîøêîã ôàêóëòåòà ó Áåîãðàäó.
Èçàáðàâøè çà íàñëîâ êœèãå ïèòàœå êî¼å àñîöèðà íà çíàìå-
íèòó Äåëåçîâó êœèãó What is philosophy?, Íîâèöà Ìèëèž ¼å, êàêî
òî êîìåíòàðèøå ó ïðåäãîâîðó, ñâåñíî óêëîíèî èíòåðïóíêöè¼ñêè
çíàê æåëåžè äà, íà ò༠íà÷èí, íàãëàñè ñíàãó îòâîðåíîñòè è íåó-
êëîíèâîñòè ¼åäíî㠄ó ñåáè äîâîšíîã ïèòàœà”, ÷è¼à ïîòåíöè¼àë-
íîñò ëåæè ó ñïîñîáíîñòè äà óâåê îòâàðà, ðàà è ïîêðåžå íîâà
ïèòàœà. Íàèìå, (íå)ïðèìåòíî îäñóñòâî óïèòíèêà èç íàñëîâà, íà
èçâåñòàí íà÷èí ïîñòà¼å êîíñòàíòíî (íå)ïðèìåòíî ïðèñóñòâî óïè-
òàíîñòè ó ÷èòàâî¼ êœèçè. Îíî øòî ïîñòà¼å ãëàâíà òåìà è ïðåäìåò
Ìèëèžåâå ñòóäè¼å óïðàâî ¼å ïðèñóñòâî óïèòàíîñòè òåîðè¼å î ñå-
áè è èç ñåáå. Äðóãèì ðå÷èìà, íàñïðàì òàêîçâàíèõ „èñòîðèçàöè¼à
ïðîáëåìà òåîðè¼å”, Íîâèöà Ìèëèž íàñòî¼è äà ðàçìèøšà î òåîðè-
¼è íà íà÷èí êî¼èì îíà „ñåáå ïîñòàâšà êàî ïðîáëåì” (5). Ó îâàêî
ôîðìóëèñàíîì ïðåäãîâîðó, êî¼è èìà çà öèš äà íà¼àâè ñïåöèôè÷-
íî èñêóñòâî ïèñàœà è ìèøšåœà òåîðè¼å „èç œå ñàìå”, ÷èòàëàö ñå
ñóñðåžå è ñà íàðî÷èòîì âðñòîì ïèñìà, ò¼. òåêñòà êî¼è ñå ïîä ñî-
áîì ïðîñòî óãèáà çàõâàšó¼óžè ¼åäíî¼ âðëî ñëîæåíî¼ è íåïðåêèä-
íî¼ óïèòàíîñòè êî¼ó ñàì ñåáè íàìåžå, ïðè ÷åìó ñå ïîíàâšà íà-
ñëîâîì íàãîâåøòåíà ñòðàòåãè¼à. Îòóäà âåøòî íàïèñàíà Ìèëèžå- ["!
 ÎÖÅÍÅ È ÏÐÈÊÀÇÈ âà êœèãà óìíîãîìå äóãó¼å äèñêóðñó êî¼èì ¼å ïèñàíà, ñâî¼åâðñíîì
ðàäó äåêîíñòðóêöè¼å.
Íàñëîâè òåêñòîâà (ïîãëàâšà) êî¼è îáðàçó¼ó Ìèëèžåâó êœèãó
èçðàæàâà¼ó òåæœó äà ó ñðåäèøòå ïðîó÷àâàœà ïîñòàâå êœèæåâ-
íîñò „íå ñàìî êàî ’ïðåäìåò’ çíàœà, âåž êàî œåãîâ èçâîð” (6): „Ãðà-
íèöå òåîðè¼å”, „Êœèæåâíîñò èçìåó ïîåòèêå è òåîðè¼å”, „Òåîðè¼à
êœèæåâíîñòè”, „Êœèæåâíî ó òåîðè¼è”, „Òåîðè¼à ó êœèæåâíîìå”
è „Äîäàòàê: àëîñåìè¼à”. Äà ëè íàì òåêñò êœèãå Øòà ¼å òåîðè¼à,
ïîñòàâšà¼óžè êœèæåâíîñò êàî èçâîð çíàœà ó ôîêóñ èñïèòèâàœà,
íåñâåñíî îòêðèâà è òî äà žå íà÷èí íà êî¼è ¼å àóòîð (íà)ïèñàî îâå
òåêñòîâå áèòè ó âåëèêî¼ ìåðè, èçâîðíî êœèæåâíè?

Âåž ó ïðâîì òåêñòó, „Ãðàíèöå òåîðè¼å”, àóòîð óêàçó¼å íà ïðî-

ìåíå çíà÷åœà ïî¼ìà òåîðè¼à êîä ñòàðèõ Ãðêà, ó êî¼èìà ïðåïîçíà-
¼å „ïîšå ¼åäíîã ñêðèâåíîã äóáîêîã ñóêîáà” (11). Ó ìîäåðíî äîáà,
ïî÷åâ îä ïðîñâåžåíîñòè, êœèæåâíà òåîðè¼à äîáè¼à „çàäàòàê äà,
êàî è ñâàêà òåîðè¼à, îäãîâîðè íà ïèòàœå øòà ¼å ïðèðîäà œåíîã
ïðåäìåòà” (12), à òàêâî çíàœå ñå ¼àâšà ó âèäó êàòåãîðè¼å êî¼ó
Ìèëèž âèäè êàî ïðâó ãðàíèöó òåîðè¼å. Äðóãî îãðàíè÷åœå, ïðåìà
Ìèëèžó, âåçàíî ¼å çà ìåòîä êî¼èì ñå òà îïøòîñò äîñåæå, áóäóžè
äà ¼å îí îãðàíè÷àâà¼óžè è ðåïðåñèâàí çà ñâå îíå äèñöèïëèíå ÷è¼è
ïðåäìåò íè¼å êœèæåâíîñò. Òåîðè¼à êî¼à êîðèñòè ìåòîäå è êàòåãî-
ðè¼å ó íà¼âåžî¼ ¼å ìåðè îãðàíè÷åíà œèìà ñàìèìà, òå ñå ïðåâàçèëà-
æåœå îãðàíè÷åœà òåîðè¼å, çàêšó÷ó¼å àóòîð, ìîæå ñïðîâåñòè „ðà-
äèêàëíîì ïðîìåíîì ñìèñëà êàòåãîðè¼å è ìåòîäà” çà øòà ñó ïðè-
ìåðè äåëà Íè÷åà, Õà¼äåãåðà, Äåðèäå èëè Äåëåçà (17).
Ìèëèž íå çàîáèëàçè íè ïîçíàòó ÷èœåíèöó äà ¼å ó XX
âåêó âåëèêè ïîäñòèö༠çà òåîðè¼ó êœèæåâíîñòè äîøàî èç ëèí-
ãâèñòèêå è ôèëîçîôè¼å, îäíîñíî, õåðìåíåóòèêå. Èàêî àóòîð èñ-
òè÷å äà ñó îâè ïîêóøà¼è áèëè ïëîäîíîñíè çà êœèæåâíó òåîðè¼ó,
îí ñå êðèòè÷êè îñâðžå íà ïðîáëåìå êî¼å ñó òàêâè ïðèñòóïè ñî-
áîì íàìåòíóëè: ëèíãâèñòèêà ¼å îìàíóëà ó ïîêóøà¼èìà äà ñå êœè-
æåâíè ¼åçèê îäðåäè êàî êàòåãîðè¼à, óñëåä íåïðåñòàíîã ñóäàðà ñà
ôèãóðàöè¼àìà è òðîïîëîãèçàöè¼àìà, à ðàçóìåâàœå, êàî õåðìåíåó-
òè÷êè ïðîöåñ, ïîêðèâàëî ¼å ó òåîðè¼è ñàìî ¼åäàí äåî óêóïíîã
êœèæåâíîã ïðîöåñà êîìóíèêàöè¼å, òàêî äà ñå èñïîñòàâèëî êàî
íåäîâîšíî ó ãåíåðàòèâíî òåîðè¼ñêîì ñìèñëó.
Ïîâðõ îâèõ ïîäñòèöà¼à êî¼è ñó äîëàçèëè èç ðàçëè÷èòèõ
âàíêœèæåâíèõ äèñöèïëèíà, çà òåîðè¼ó ¼å, ïðåìà Íîâèöè Ìèëè-
žó, íà¼ïëîäîòâîðíè¼å è íà¼íåîïõîäíè¼å „ïðåèñïèòèâàœå âëàñòè-
òîã ãîâîðà, ñâî¼å ãðàìàòèêå ñàçíàœà, êàî è âëàñòèòå ðåòîðèêå”
(22). Ó òîì ñìèñëó ñó ñå, ïðåìà àóòîðó, íàïîðè èçãðàäœå êœè-
æåâíå òåðìèíîëîãè¼å è åïèñòåìîëîøêå àóòîíîìè¼å êœèæåâíî-
ñòè ïîêàçàëè êàî èëóçè¼å: ïðâî, êœèæåâíà òåðìèíîëîãè¼à âðøè
„ãðåõ ðåäóêöèîíèçìà” òèìå øòî ïðèêðèâà äóáîêè ïðîáëåì ðå-
ïðåçåíòàöè¼å, à äðóãî, óïðêîñ ïîñòî¼åžî¼ åñòåòñêî¼ àóòîíîìè¼è,
êœèæåâíîñò íè ó êîì ñìèñëó íå ìîæå ïîñåäîâàòè ñàçíà¼íó àóòî-
""]
íîìè¼ó. Îòóäà àóòîð îøòðî êðèòèêó¼å ïîñòî¼åžå ïîäåëå íà ñïî-
šàøœå è óíóòðàøœå ïðèñòóïå, à êàî èçâîð îâàêâèõ êëàñèôèêà-

ÀËÅÊÑÀÍÄÀÐ ÁÎØÊÎÂȎ
öè¼à ïðåïîçíà¼å „ñòðàõ ìåòàôèçè÷êå, íîâîâåêîâíå åïèñòåìîëî-
ãè¼å äà ñå ¼åçèê ñàçíàœà íå ïîìåøà ñà ïðåäìåòîì è ¼åçèêîì îíîãà
øòî ñå ñàçíà¼å” (25). Îòóäà Ìèëèž êàî ¼åäèíî ñïàñîíîñíî ðåøå-
œå çà òåîðè¼ó âèäè œåíî ñàìîèñïèòèâàœå, œåíó ñïðåìíîñò äà ñå
ïîäâðãíå „ñàìîêðèòèöè, èñòîðè¼è îñïîðàâàœà è çàìåíàìà ñâî¼èõ
ïàðàäèãìè” (25).

Ó äðóãîì äåëó êœèãå („Êœèæåâíîñò èçìåó ïîåòèêå è òåî-

ðè¼å”), ãîâîðåžè î íà¼ïîçíàòè¼åì ïðèìåðó ïîåòèêå, Àðèñòîòåëî-
âîì Ïåñíè÷êîì óìåžó, Ìèëèž èçâîäè àðãóìåíòàöè¼ó ïðåìà êî¼î¼,
ó îâîì òåîðè¼ñêè íà¼ïîçíàòè¼åì äåëó ó èçó÷àâàœó êœèæåâíîñòè,
ïîñòî¼è „¼åäíà ïðèêðèâåíà áîðáà” èçìåó îíîãà øòî ñå êàðàêòå-
ðèøå êàî òåîðè¼ñêî è ïîåòè÷êî, êàêî áè äîøàî äî çàêšó÷êà äà
„ñàìà êàòåãîðè¼à ïåñíèøòâà è ïî¼ìîâè ïîòðåáíè äà ñå òà êàòåãî-
ðè¼à ðàçëîæè íàñòà¼å èçìåó òå äâå äèñöèïëèíå” (32). Òî íåäåôè-
íèñàíî, ëåëó¼àâî ïîäðó÷¼å „èçìåó ãåíåðàëèçàöè¼à è ìåòîäè÷íî-
ñòè òåîðè¼å, ñ ¼åäíå, è ñèíãóëàðíîñòè è òåõíè÷êîã âèäà êœèæåâ-
íîñòè, ñ äðóãå ñòðàíå” (32) ¼åñòå, ïðåìà Ìèëèžó, ïðåáèâàëèøòå
èñòèíå î êœèæåâíîñòè. Êð༜è äîìåò ìèñëè êî¼à áè äà òó èñòèíó
äîêó÷è, îïèøå è âðåäíó¼å, çàïðàâî ñòî¼è ó ïåðìàíåíòíî¼ ðàçìåíè
è ðàçãîâîðó èçìåó äèñöèïëèíà êî¼å îèâè÷àâà¼ó òî èçìåó, èëè
ïðîñòîð ó êî¼åì ¼å ñìåøòåí ïðåäìåò ïðîó÷àâàœà, è ñàìå êœèæåâ-
íîñòè êàî òîã ïðåäìåòà. Ò༠ðàçãîâîð, êî¼è ¼å ïðåïîçíàò êàî ïîçè-
òèâíà è ïðîäóêòèâíà ðàçìåíà çíà÷åœà, óêàçó¼å, ñ ¼åäíå ñòðàíå, íà
íåäîâîšíîñò íàøèõ äèñöèïëèíà, à ñ äðóãå íà íåîïõîäíîñò ¼åä-
íî㠄êðåòàœà çíàœà êî¼å ñå ¼îø íè¼å, à ìîæäà íèêàä íè íåžå, óîá-
ëè÷èòè ó äèñöèïëèíó, àëè êî¼å èìà ìîž ïðîìåíå è ñíàãó íîâîã
ïî÷åòêà” (36). Îòóäà ñå èíòåðäèñöèïëèíàðíîñò ó ïðîó÷àâàœó
êœèæåâíîñòè, êàêî íàñ óïîçîðàâà àóòîð, íàìåžå êàî ¼åäèíà ñòðà-
òåãè¼à êî¼à îìîãóžó¼å ïëîäîòâîðíó ðàçìåíó ðåçóëòàòà êðîç „èãðó
èñòîðè¼å, çíàœà è êœèæåâíîñòè” (37).
Ñêðåžóžè ïàæœó íà òî äà îä Êàíòîâå Êðèòèêå ìîžè ñóåœà
ñâå äî äàíàñ, ñàçíàœå èãðà ïîäðååíó óëîãó ó îäíîñó íà ñòâàðà-
œå, à èñòèíà ó îäíîñó íà âðåäíîñò, Ìèëèž íå ïðîïóøòà äà èñòàê-
íå êàêî ó ïîòðåáè çà ñòâàðàœåì ñòî¼è è ñàçíàœå, êàî è äà ¼å èñòè-
íà äåëîòâîðíà òåê íàêîí óñòàíîâšàâàœà œåíå âðåäíîñòè èëè ïåð-
ñïåêòèâå êî¼à ¼î¼ îìîãóžàâà èçâåñíó äåëîòâîðíîñò (40). Ñõîäíî
òîìå, çà òåîðè¼ó ñó îòêðèžå è èíâåíöè¼à íåïîçíàòîã çàäàòàê par
exellance. Îíî íà øòà Ìèëèž æåëè äà óïóòè ñâîã ÷èòàîöà ¼åñòå
óïðàâî òåîðè¼ñêà (ñàìî)ñâåñò î ìåòîäàìà ÷èòàœà; äðóãèì ðå÷è-
ìà, òåîðè¼ó áè ïðâåíñòâåíî òðåáàëî äà çàíèìà îíî øòà ñå ó îäðå-
åíèì ÷èòàœèìà èñïóøòà, ïðåžóòêó¼å è ïðîãëàøàâà çà ìàœå âà-
æíî – çàäàòàê òåîðè¼å áè, óêðàòêî, òðåáàëî äà áóäå ÷èòàœå òàêâèõ
ìåñòà.

Äà îâà ðàñïðàâà è œîìå èçâåäåíè óâèäè íå îñòàíó ó äîìåíó

["#
àïñòðàêöè¼å àóòîð ñå ïîáðèíóî âåž ó íàðåäíîì ïîãëàâšó-òåêñòó
 ÎÖÅÍÅ È ÏÐÈÊÀÇÈ „Òåîðè¼à êœèæåâíîñòè”. Óïðàâî îâà¼, òðåžè äåî êœèãå Øòà ¼å
òåîðè¼à, ïðåäñòàâšà ïðàêòè÷íó ïðèìåíó ¼åäíîã òàêâîã ÷èòàœà
îíèõ ìåñòà êî¼à ñå ïðåžóòêó¼ó è êî¼à ñå èç ïîšà èçâåñíèõ ðåíî-
ìèðàíèõ òåîðè¼ñêèõ ðàäîâà è ïîåòèêà èñêšó÷ó¼ó êàî îíî øòî
èçëàçè è îñòà¼å èçâàí îäðååíèõ ïðàâèëà. Òåêñò êî¼è ¼å Íîâèöà
Ìèëèž ïîäâðãíóî äåêîíñòðóèñàœó ¼åñòå çíàìåíèòà Òåîðè¼à êœè-
æåâíîñòè Ðåíåà Âåëåêà è Îñòèíà Âîðåíà. Ïîòðåáó çà íàñòàíêîì
îâå óòèöà¼íå êœèãå Ìèëèž ïðåïîçíà¼å ó òîìå øòî ¼å Âåëåêà è
Âîðåíà çàíèìàëî „äà óñòàíîâå ¼åäíó òåîðè¼ó êœèæåâíîñòè êî¼à
áè áèëà îá¼åêòèâíà – à îá¼åêòèâèçàì êî¼è òðàæå òðåáà äà îäãîâà-
ðà íîâèì çàõòåâèìà ñàçíàœà îíàêî êàêî ñàçíàœå ïîñòî¼è ó èí-
ñòèòóöè¼àìà êî¼å îíè çàãîâàðà¼ó êàî ïðàâà ìåñòà çà ïðîó÷àâàœå
êœèæåâíîñòè” (49), ò¼. êàòåäðàìà çà êîìïàðàòèñòèêó. Ïðåìà Ìè-
ëèžó, îâè àóòîðè çàãîâàðà¼ó íàó÷íè îá¼åêòèâèçàì êî¼è ¼å ó ñêëàäó
ñà ïðîñâåòèòåšñêèì õóìàíèçìîì è (ðîìàíòè÷àðñêèì) èäå¼àìà.
Ïðåïîçíà¼óžè ó Âåëåêîâî¼ è Âîðåíîâî¼ Òåîðè¼è êœèæåâíîñòè
„èìàíåíòèçàì îá¼åêòèâèñòè÷êîã òèïà”, Ìèëèž óêàçó¼å íà òî äà ¼å
ó ñðæè îâîã ìåòîäà „êðøåœå âëàñòèòîã íà÷åëà” – íà÷åëà èìàíåí-
öè¼å – áóäóžè äà ñå ãðàíèöå ¼åäíîã äåëà ïðåëàçå è íàðóøàâà¼ó êàä
ãîä ñå ¼åäàí åëåìåíò îäðååíîã äåëà ïðåòâàðà ó „íà÷åëíó îäëèêó,
ó êàòåãîðè¼ó” (53).
Ñëè÷íî òîìå, Íîâèöà Ìèëèž ðàçîòêðèâà ñâî¼åâðñíî îãðàíè-
÷åœå Âåëåêîâîã è Âîðåíîâîã ïðî¼åêòà èñòîðè¼å êœèæåâíîñòè, áó-
äóžè äà ñå îí óñïîñòàâšà êàî ïðî¼åêàò êî¼è ó ñåáå óêšó÷ó¼å „ñà-
ìî äåî äåëà, ðåäåôèíèñàí êàíîí êœèæåâíîñòè” è êî¼è ¼å, ñòîãà,
„¼åäíà ïàðöè¼àëíà èñòîðè¼à” (55). Àóòîð òàêîå äåêîíñòðóèøå
îïðàâäàíîñò ïîñëîâè÷íî ïîïóëàðíîã èìàíåíòíîã, óíóòðàøœåã
ïðèñòóïà êœèæåâíîì äåëó êî¼è ñå, êàî øòî ¼å ïîçíàòî, êîä Âåëå-
êà è Âîðåíà îöåœó¼å êàî ¼åäèíè ïðèñòóï êî¼è ¼å ó ñòàœó äà „îáåç-
áåäè ñàçíàœå ñàìîã êœèæåâíîã äåëà” (46). Íîâèöà Ìèëèž îâîì
ïðèñòóïó ñóïðîòñòàâšà ÷èòàœå: „Íå îäðåó¼å ñàì òèï ïðèñòóïà
áëèñêîñò äåëó, âåž íåøòî äðóãî – âåøòèíà äà ñå ¼åäíî òåîðè¼ñêî
ðàçóìåâàœå, ïà è èíòåðïðåòèðàœå, ïðèáëèæè îíîì èñêóñòâó íà
êî¼å ñå óîïøòå îñëàœà ñâàêî íàøå èñêóñòâî êœèæåâíîñòè. À òî
ñå èñêóñòâî, êî¼å ¼å ¼åäèíî ’óíóòðàøœå’, èìàíåíòíî, èíòðèíñè÷-
íî çà äåëî, çîâå ÷èòàœå” (57).
Ïîðåä òîãà, ó äèñêóðñó Âåëåêîâå è Âîðåíîâå Òåîðè¼å êœè-
æåâíîñòè àóòîð ïðåïîçíà¼å ñòðàòåãè¼ó ïðåìà êî¼î¼ ñå êœèæåâ-
íîñò íàñòî¼è „èìïåðàòèâíî ïîò÷èíèòè ñàçíàœó”, ñòðàòåãè¼ó êî¼à
ïðîèñòè÷å èç îäëóêå èíñòèòóöè¼å, îäíîñíî, ó îâîì ñëó÷à¼ó êàòå-
äðå çà êîìïàðàòèñòèêó (58). Èñòè÷óžè èìïåðàòèâíè òîí êî¼èì Âå-
ëåê è Âîðåí çàïðàâî àóòîðèçó¼ó ãðåõ ñâîã ñïåöèôè÷íîã ðåäóêöè-
îíèçìà, Íîâèöà Ìèëèž ïðåëàçè íà òóìà÷åœå œèõîâîã çàõòåâà çà
ïðåâîåœåì èñêóñòâà ó „èíòåëåêòóàëíå òåðìèíå”, ïðè ÷åìó ñâî-
¼ó àíàëèçó ïîòêðåïšó¼å Íè÷åîâèì, Õóñåðëîâèì è Äåðèäèíèì òå-
çàìà èç „Î èñòèíè è ëàæè... ”, Ïîðåêëà ãåîìåòðè¼å è Ãëàñà è ôå-
íîìåíà. Çàêšó÷àê êî¼è àóòîð èçâîäè èç îâå àíàëèçå ¼åñòå äà ñå
"$]
òåîðè¼à, îäâåž äóãî è îäâåž ïîãðåøíî, îäðåèâàëà êàî „ïóò – ôîð-
ìàëèçàöè¼å, òðàíñëàöè¼å, ïðåíîñà èëè ïðåâîäà into intellectual

ÀËÅÊÑÀÍÄÀÐ ÁÎØÊÎÂȎ
terms” (64), à íå êàî „èñïèòèâàœå è ïðåèñïèòèâàœå ñâîã èñêóñòâà
êàî êœèæåâíîã èñêóñòâà è ñâàêîã äðóãîã êœèæåâíîã èñêóñòâà
êàî ñâî㔠(65), øòî áè çàïðàâî òðåáàëî äà áóäå ñëó÷à¼.

Îêîñíèöó êœèãå Øòà ¼å òåîðè¼à ïðåäñòàâšà œåíî ÷åòâðòî

ïîãëàâšå, íàñëîâšåíî „Êœèæåâíî ó òåîðè¼è”. Àóòîð è ó îâîì
òåêñòó êàî êðóöè¼àëíî ñâî¼ñòâî òåîðè¼å èçäâà¼à œåíó ñêëîíîñò äà
ïðåèñïèòó¼å ñâî¼ ãîâîð, äà ñå áàâè ñîáîì, äà „ñåáå ãðàäè è ðàçãðà-
ó¼å ó îäíîñó ïðåìà êœèæåâíîñòè, ó îäíîñó èçìåó ñåáå è êœè-
æåâíîñòè” (70). Òåîðè¼à ìîðà ïðèñòàòè, äîäà¼å Ìèëèž, äà áóäå
êœèæåâíà êàêî áè ñå êœèæåâíîñòè ïðèáëèæèëà, êàêî áè ïîñòàëà
„¼åäíî îòêðèžå, ¼åäíà èíâåíöè¼à” (73). À òî çíà÷è äà ¼å òåîðè¼è
ïîòðåáíî äà ñå ñëóæè „ñðåäñòâèìà êî¼èìà ñå ñëóæè êœèæåâíîñò
– äàêëå èíâåíöè¼îì, ôèãóðàöè¼îì, ôèêöè¼îì, èìàãèíàöè¼îì,
èãðîì èñòèíå, íàðàöè¼îì, äðàìàòèçàöè¼îì, ìåòàôîðèçàöè¼îì, ïà-
ðàáàçîì, ïàðàäîêñîì”, óçèìà¼óžè „ò༠ïðîñåäå [...] êàî ïîñòóïàê
îòêðèžà çà ïèòàœå øòà ¼å êœèæåâíîñò, êàî âðñòó ïðîöåäóðå, òà-
êîðåžè ìåòîäà” (75).
Íîâèöà Ìèëèž ó îâîì äåëó êœèãå ðàçìàòðà îäíîñ èçìåó ëî-
ãîñà è òåîðè¼å è òî íà ïðèìåðó X ãëàâå Ïëàòîíîâå Äðæàâå, äå-
êîíñòðóèøóžè ïðèâèëåãè¼ó ëîãîñà íàä ëåêñèñîì (81-93). Aóòîð
îáðžå îäíîñ èçìåó ïîâëàøžåíîã ëîãîñà è ïîäðååíå êàòåãîðè¼å
ëåêñèñà, èçíîñåžè ñàäà âåž ïîñëîâè÷íè àðãóìåíò äà ñå Ïëàòîí, ó
ñâî¼î¼ îñóäè ïåñíèøòâà, óïðàâî ñëóæèî ñðåäñòâèìà óìåòíîñòè
êî¼ó îñóó¼å: „ôèëîçîôñêè ’ñîêðàòîâñêè’ äè¼àëîã ñå ó ïîãëåäó
ñðåäñòàâà íå ðàçëèêó¼å ñóøòèíñêè îä òðàãè÷êîã èëè êîìè÷êîã”
(90-1). Êîíñåêâåíöå ðàñïðàâå îêî ïðèâèëåãîâàœà ëîãîñà Ìèëèž
íàñòàâšà êðîç êðèòèêó ëîãîöåíòðèçìà êî¼ó ïðîíàëàçè ó Íè÷åî-
âîì ðàíîì ñïèñó „Î èñòèíè è ëàæè ó èçâàíìîðàëíîì ñìèñëó” è
œåãîâî¼ ðåâàëîðèçàöè¼è ìåòàôîðå.
Ïîðåä òîãà, àóòîð ñå ó îâîì ïîãëàâšó áàâè è ÷èòàœåì Äå
Ñîñèðîâå òåîðè¼å ¼åçèêà è çíàêà, îäíîñíî, œåãîâå òåîðè¼ñêå ïî-
ñòàâêå îäíîñà èçìåó ñèíõðîíè¼å/äè¼àõðîíè¼å è îçíà÷èòåšà/îçíà-
÷åíîã (103-11). Óâèäå äî êî¼èõ ñå äîøëî îâèì „÷èòàœåì” àóòîð
ïîâåçó¼å ñà äîïðèíîñèìà àìåðè÷êîã ïðàãìàòè÷àðà è îñíèâà÷à ñå-
ìèîòèêå, ×àðëñà Ñàíäåðñà Ïèðñà, ó äîìåíó œåãîâîã áàâšåœà è
äåôèíèñàœà ïî¼ìîâà çíàêà è çíà÷åœà (111-4). Îâè àíàëèòè÷êè
äåëîâè ñå, íàïîñëåòêó, ãðóïèøó îêî îïèñà è çíà÷à¼à ïîñòî¼åžèõ
èñòîðè¼ñêèõ ðàñïðàâà î „óâîåœó ðåòîðèêå ó òåîðè¼ñêî ïîšå ñïå-
êóëàöè¼å î ãîâîðó” êàî îáðòà „ìèøšåœà è ãîâîðà ¼åäíîã êà äðó-
ãîì, ëîãîñà ïðåìà ëåêñèñó” (114).
Âåëèêè äîïðèíîñ ó ôîðìóëàöè¼è çàõòåâà çà ñïåöèôè÷íèì
ãîâîðîì òåîðè¼å êàî êœèæåâíå, Ìèëèž íàëàçè ó õåðìåíåóòèöè,
êî¼à žå ñå, òâðäè, òåê „ïîñëå Íè÷åà è äåëîì Õà¼äåãåðà, [...] îñëî-
áîäèòè ñâîã íàñëååíîã íîðìàòèâèçìà è ïîñòàòè îä äîêòðèíå ñïå-
êóëàöè¼à î òóìà÷åœó”, äîê žå „êîä Ôóêîà, Äåðèäå èëè €àíè¼à Âà-
["%
òèìà, ïîñòàòè õåðìåíåóòèêà êàî ãåíåàëîãè¼à, äåêîíñòðóêöè¼à, îä-
 ÎÖÅÍÅ È ÏÐÈÊÀÇÈ íîñíî òåîðè¼à èíòåðïðåòàöè¼å” (117). Íà îâîì ìåñòó, íà ¼åäàí
âðëî ñèíòåòè÷àí è âåøò íà÷èí, ñóìèðà¼ó ñå çàõòåâè Ôóêîîâå „íî-
âå” õåðìåíåóòèêå (118-9). Ó¼åäíî, îâî ¼å ¼åäíî îä ðåòêèõ ìåñòà ó
Ìèëèžåâî¼ êœèçè ãäå ñå ¼åäíà òåîðè¼ñêà ïàðàäèãìà, ó îâîì ñëó-
÷à¼ó ïîñò-ñòðóêòóðàëèñòè÷êà (ïðåêî îäðååœà ïîñò-õåðìåíåóòè-
êà, ïîñò-ìîäåðíà è ïîñò-ìîäåðíèçàì), êîíòåêñòóàëèçó¼å è ëîöè-
ðà ó îäðååíè èñòîðè¼ñêè òðåíóòàê, êàêî áè, îäìàõ çàòèì, àóòîð
ñïåêóëàòèâíî ïðîáëåìàòèçîâàî èñòîðè¼ñêî îäðååœå ïðåôèêñà ïîñò-
äîäåšó¼óžè ìó íà ïðâîì ìåñòó ñâî¼ñòâà „ïðåêèäà ñ õðîíîëîøêîì
èñòîðè¼îì” (120).

Íà ïî÷åòêó ñëåäåžåã ïîãëàâšà („Òåîðè¼à ó êœèæåâíîìå”), ïî-

ñòàâšà ñå ïèòàœå êî¼å áè òî „ìåòîäå, òåõíèêå, ïðîòîêîëå” òåîðè¼-
ñêî èñòðàæèâàœå êœèæåâíîñòè ìîãëî óçåòè çà ñâî¼à ñðåäñòâà
(123), äà áè ñå íà òàêî ïîñòàâšåíî ïèòàœå îäìàõ è îäãîâîðèëî:
áèëè áè òî ìåòîäè äèñåìèíàöè¼å èëè „íîìàäèçàöè¼å ñìèñëà” (123),
íàðàòèâèçàöè¼å èëè ñòâàðàœà òåîðè¼ñêîã äèñêóðñà „ãîâîðîì íå-
êîã äîãàà¼à”, äðàìàòèçàöè¼å èëè òâîðáå òåîðè¼ñêîã äèñêóðñà êðîç
„êîíôëèêòíå êîíôèãóðàöè¼å ôèãóðà èëè ñòàíîâèøòà”, åñå¼èçàöè¼å
èëè óãðàèâàœà äåñêðèïöè¼à „ó õîðèçîíò íàøåã èñêóñòâà” êàî
òðàíñöåäåíòàëíîã îêâèðà ïèñàœà (124). Äàêëå, îâè ìåòîäè òðå-
áàëî áè, ïðåìà Íîâèöè Ìèëèžó, äà áóäó ïðîäóêòèâíè ó îáåçáå-
èâàœó „äà ñå íà ìåñòó ñóñðåòà ñ íåïîçíàòèì íàøà âåž îñâî¼åíà
çíàœà ïîêàæó êàî ïîäîáíà çà îâëàäàâàœå íåïîçíàòèì, œåãîâî ïðå-
ëàæåœå èëè ñâîåœå íà âåž ïîçíàòî” (126).
Îâàêî ñõâàžåí ìåòîä, êî¼è áè òðåáàëî äà ïîñòàíå ñðåäñòâî
òåîðè¼ñêîã äèñêóðñà, Íîâèöà Ìèëèž äîâîäè ó âåçó ñà êœèæåâ-
íèì ïîñòóïöèìà êàêàâ ¼å î¼ñîâ ïîñòóïàê òçâ. òîêà ñâåñòè (132-
3). Çàêšó÷àê äî êî¼åã ñå äîëàçè ¼å ñëåäåžè: „ìîãëè áèñìî ðåžè äà
ó ïðèìåíè êœèæåâíèõ ïðîñåäåà íà òåîðè¼ñêî ïîšå ñàäà òåîðè¼ó
ìàœå äåôèíèøåìî êàî ïðèìåíó ìåòîäà íà êàòåãîðè¼ó à âèøå êàî
ðàçâè¼àœå òèõ êàòåãîðè¼à ïðåìà ìåòîäèìà êî¼å èìïëèöèðà ñàìà
êœèæåâíîñò” (134). Äðóãèì ðå÷èìà, ñàìî êœèæåâíî äåëî ïîñå-
äó¼å êàêî „èñòèíå êî¼å ñó èíâåíöè¼å” çà ñàìî äåëî, òàêî è èñòèíå
êî¼å ñó „èíâåíöè¼å çà àïàðàòå òåîðè¼å, çà òåîðè¼ó, çà œåíå êàòåãî-
ðè¼å è ìåòîäå” (135). Êàî èëóñòðàöè¼ó Ìèëèž íàâîäè Ëàêàíîâî
÷èòàœå î¼ñà, êî¼å ñå íå ìîæå îêàðàêòåðèñàòè èñêšó÷èâî êàî ïðè-
ìåíà ïñèõîàíàëèòè÷êîã àïàðàòà, âåž „èñïèòèâàœå òîã òèïà òåê-
ñòà è œåãîâèõ ïîñòóïàêà ñ îáçèðîì íà èìïëèêàöè¼å êî¼å ñå ìîãó
ïîâóžè è ïðåìà òåêñòó àëè è ïðåìà àïàðàòó” (136). Îòóäà, àóòîð
çàêšó÷ó¼å êàêî ¼å Ëàêàíîâà òåîðè¼à, íà íèâîó ëåêñèêå, ñèíòàêñå è
ñòèëà, ñàìèõ êàòåãîðè¼à èëè ìåòîäà, „ó âåëèêî¼ ìåðè è ñàìà äèñå-
ìèíàòèâíà” (136).
Ó äàšåì òåêñòó îâîã ïîãëàâšà, Ìèëèž ðàçìàòðà óîáëè÷åœå
ñõâàòàœà êàòåãîðè¼å êîä Ïëàòîíà è Àðèñòîòåëà è œèìà ñóïðîñòà-
âšåíó Íè÷åîâó êîíöåïöè¼ó àïðîêñèìàöè¼å. Äîê Ïëàòîí è Àðè-
ñòîòåë âèäå êàòåãîðè¼ó êàî „íà÷èí êî¼èì ñå óòâðó¼å áèžå íåêå
"&]
ñòâàðè èëè ïî¼àâå” (136) èëè „êàî îáëèê ôîðìàëèçàöè¼å è ãåíåðà-
ëèçàöè¼å” (137), Íè÷å èçäâà¼à àïðîêñèìàöè¼ó êàî „ïðåòõîäíè êî-

ÀËÅÊÑÀÍÄÀÐ ÁÎØÊÎÂȎ
ðàê, óñëîâ ìîãóžíîñòè” êàòåãîðè¼å (138). Èìà¼óžè ó âèäó ðàçëè-
÷èòå òåîðè¼ñêå ïðèìåíå è èíêëèíàöè¼å íàâåäåíèõ êîíöåïàòà, àóòîð
íàâîäè ó êîì äîìåíó ¼å êœèæåâíîñò ñõâàòàíà êàäà ¼å ðå÷ î òåîðè-
¼àìà ðóñêîã, ÷åøêîã è àíãëîñàêñîíñêîã ôîðìàëèçìà è ñòðóêòóðà-
ëèçìà, à êàêî êàäà ¼å ðå÷ î õåðìåíåóòèöè, ïðåïîçíà¼óžè îáà îâà
ïðàâöà òåîðè¼ñêîã óñïîñòàâšàœà ïî¼ìà êœèæåâíîñòè êàî íåäî-
ñòàòíà è ó îäðååíî¼ ìåðè îãðàíè÷àâà¼óžà. Ïîòîì çàêšó÷ó¼å: „Íè-
òè ¼å êœèæåâíî ñàìî ôîðìà, íèòè ñàìî õåðìåíåèà, ò¼. íèòè ¼å îíî
îáëèêîâàœå ãîâîðà ó óïîòðåáó ¼åçèêà, íèòè ¼å êœèæåâíîñò òåê
íà÷èí òóìà÷åœà ñâåòà, âåž ¼å êœèæåâíî îáðò; è òî íà¼ïðå îáðò
èçìåó îâèõ ñòðàíà, èçìåó óïîòðåáå è òóìà÷åœà, ôîðìå è ðàçó-
ìåâàœà, ÷àê êàòåãîðè¼å è ìåòîäà” (141).

Ïîñëåäœå ïîãëàâšå êœèãå, èàêî íàñëîâšåíî „Äîäàòàê”, èìà

ôóíêöè¼ó çàêšó÷êà. Äîäàòàê èëè àïåíäèêñ ó îâîì ñëó÷à¼ó, îáíà-
âšà ñâî¼å çíà÷åœå èíäåêñèðàœåì è êàòàëîãèçàöè¼îì ïîìåíóòèõ
è íàãëàøåíèõ êœèæåâíèõ ìåòîäà (íàðàòèâèçàöè¼å, äðàìàòèçà-
öè¼å, åñå¼èçàöè¼å è äèñåìèíàöè¼å) êðîç ïî¼àâó àëîñåìè¼å, êî¼à áè
òðåáàëî äà èì îáåçáåäè èçèñêèâàíó äåëîòâîðíîñò ó òåîðè¼ñêîì
äèñêóðñó. Ïî¼àâà àëîñåìè¼å, êî¼à ó òåîðè¼ñêîì ñìèñëó ïðåäñòà-
âšà îðèãèíàëíè äîïðèíîñ Ìèëèžåâå ñïåêóëàöè¼å î òåîðè¼è èç
œå ñàìå, äåôèíèñàíà ¼å êàî „ãîâîð êî¼è êàæå âèøå íåãî øòî ìè-
ñëè, èëè ìàœå íåãî øòî ¼å ðåêàî” (149). Ïðåìà àóòîðó, àëîñåìè¼à
¼å áëèñêà, àëè íå è èäåíòè÷íà ñà ïîëèñåìè¼îì: äîê ¼å êîä ïîëèñå-
ìè¼å ðå÷ „î âèøå çíà÷åœà, î íåêîëèêî çíà÷åœà ó èñòè ìàõ” (149),
êîä àëîñåìè¼å ¼å ðå÷ „î ¼åäíîì çíà÷åœó êî¼å ¼å èçãóáèëî ñâî¼ó
¼åäíèíó, îäíîñíî äîáèëî ¼åäàí âèøàê êî¼è ãà íèêàä íå îñòàâšà
íà ìèðó” (150). Äîê ¼å ïîëèñåìè¼à „âèøå çíà÷åœà ó èñòî âðåìå”,
àëîñåìè¼à „íèêàä íè¼å ’ó èñòî âðåì咔 (150), òå ¼å „áåëåã ðàçëèêå
ó ñèñòåìó ¼åçè÷êèõ èäåíòèôèêàöè¼à” (151). Àóòîð íàãëàøàâà: „Ñå-
ìàíòè÷êè, àëîñåìè¼à ¼å ñàì ñìèñàî êàî ñèíòåçà çíà÷åœà, óâåê
ìàœå-îä-¼åäíîã çíà÷åœà, àëè ¼å, ñåìèîòè÷êè, óâåê âèøå-îä-¼åä-
íîã çíàêà” (150).
Îòóäà Ìèëèž çàêšó÷ó¼å äà ¼å íàðàòèâèçàöè¼à àëîñåìè÷êà ¼åð
„èçìåó ïðèíöèïà ñåãìåíòàöè¼å è ïðèíöèïà óñòðî¼àâàœà óñïî-
ñòàâšà ¼åäíó ðàçëèêó êî¼à ñå ìîæå äàšå âàðèðàòè, è êî¼à ìèøšå-
œó, ïà è òåîðè¼ñêîì, îòâàðà ïðèñòóï äîãàà¼ó óîïøòå”. Àëîñå-
ìè÷íîñò äðàìàòèçàöè¼å íàëàçè ñå ó ñâî¼ñòâó ñó÷åšàâàœà, äîâî-
åœà ðàçëèêå äî íàïåòîñòè, œåíèì âàðèðàœåì „ïî ñòóïœó è ñíà-
çè”. Åñå¼èçàöè¼à ¼å ïðåìà àóòîðó, ïàê, àëîñåìè÷íà ïî òîìå øòî ñ
¼åäíå ñòðàíå, „ñèíãóëàðèçó¼å ìèñàî çà íåêî èñêóñòâî”, à ñ äðóãå,
øòî „œåãîâå òà÷êå ñèíãóëàðíîñòè ïðîëàçå êðîç áåñêð༠êî¼è ñêî-
ðî äà èìà ìåòàôèçè÷êè êâàëèòåò” (152). Ïðåìà Ìèëèžó, „çíàœå
êî¼å áè ñå îäâè¼àëî êàî äîãàà¼ àëîñåìè¼å”, ñà ñâèì ïîñòóïöèìà
äèñåìèíàöè¼å, íàðàòèâèçàöè¼å, äðàìàòèçàöè¼å è åñå¼èçàöè¼å êî¼è
òåæå ïîñòàòè ìåòîäè ñâî¼ñòâåíè ãîâîðó òåîðè¼å èç ñåáå è î ñåáè,
["'
„áèëî áè ó ñóøòèíñêî¼ ìåðè êœèæåâíî çíàœå” (153). Ïðè òîìå,
 ÎÖÅÍÅ È ÏÐÈÊÀÇÈ òâðäœà î „çíàœó êàî äîãàà¼ó àëîñåìè¼å” ÷èòàîöà íå ìîæå à äà
íå ïîäñåòè íà êîíöåïò „äîãàà¼à” ó ôèëîçîôñêî¼ ìèñëè àóòîðà íà
êîãà ñìî ñêðåíóëè ïàæœó ¼îø íà ïî÷åòêó îâîãà òåêñòà, Æèëà
Äåëåçà.

Óîïøòåíà îöåíà êœèãå Øòà ¼å òåîðè¼à ìîæå ñå èçíåòè çà-

õâàšó¼óžè ïîìåíóòî¼ òåçè èç œåíîã ïðåäãîâîðà, è îíà ãëàñè: óïðà-
âî ¼å ó íà÷èíó íà êî¼è ¼å îâà êœèãà íàïèñàíà, îäíîñíî, ó (ñàìî)ñâå-
ñòè òåêñòà, íà¼ïîòïóíè¼å ñàäðæàíà (ñàìî)ñâåñò äî êî¼å ñàìà êœè-
æåâíà òåîðè¼à, èç ñåáå è î ñåáè, ìîæå äîïðåòè è äîñåãíóòè. Ñ
äðóãå ñòðàíå, íà÷èí íà êî¼è ¼å îâà êœèãà íàïèñàíà, èñòîâðåìåíî
íå ìîæå à äà ñå íå ÷èòà è êàî îãðàíè÷åœå (ñàìî)ñâåñòè Ìèëèžå-
âîã òåîðè¼ñêîã äèñêóðñà. Îãðàíè÷åœà êî¼à ñó íàìåòíóòà òåîðè¼-
ñêîì äèñêóðñó óïðàâî è ïî÷èâà¼ó íà îíîìå øòî ¼å, ó œåãîâî¼ êœè-
çè è îâäå, áèëî ïðåïîçíàòî êàî ïðåäíîñò – ó îíîìå øòî ¼å îêàðàê-
òåðèñàíî êàî êœèæåâíî.
Èçìåó îñòàëîã, óïàäšèâ ¼å è íåäîñòàòàê èñöðïíè¼èõ ðåôå-
ðåíöè (áèáëèîãðàôè¼å è ôóñíîòà) ó ¼åäíî¼ êœèçè êî¼ó èçäà¼å ¼åä-
íà íàó÷íà èíñòèòóöè¼à, òà÷íè¼å íàó÷íè ïðî¼åêàò ó êîìå è ñàì àóòîð
ó÷åñòâó¼å äóãè íèç ãîäèíà. Ðàçëîã òîìå ìîæäà ëåæè ó ÷èœåíèöè
äà ¼å àóòîð ñà îáèšåì êîðèøžåíå ëèòåðàòóðå, ñâî¼å ÷èòàîöå óïî-
çíàî ïðåêî ñâî¼èõ ðàíè¼èõ òåîðè¼ñêèõ êœèãà è ðàäîâà.1 Èàêî ¼å
Íîâèöà Ìèëèž ¼åäàí îä âåëèêèõ çíàëàöà ñàâðåìåíèõ òåîðè¼à è
áåçìàëî, ¼åäàí îä ïðâèõ, íà¼óïå÷àòšèâè¼èõ è íà¼ðåïðåçåíòàòèâ-
íè¼èõ çàãîâîðíèêà è ïðàêòè÷àðà äåêîíñòðóêöè¼å êîä íàñ (÷åìó
èäó ó ïðèëîã áðî¼íå äîáðå è óñïåëå êœèãå ó œåãîâî¼ áèáëèîãðà-
ôè¼è), îñòà¼å ïèòàœå ó êî¼î¼ ìåðè ò༠„êðåäèò”, êî¼è èìà êîä ñâî¼å
è øèðå ïóáëèêå, ó ñëó÷à¼ó êœèãå Øòà ¼å òåîðè¼à ìîæå ïîñëóæè-
òè êàî îïðàâäàœå. Èòåêàêî çàñëóæàí çà äàíàøœè ñòàòóñ èäå¼à è
ïðàêñå äåêîíñòðóêöè¼å íà îâèì ïðîñòîðèìà, ÷èíè ñå äà ¼å Íîâè-
öà Ìèëèž îâîì êœèãîì îòâîðèî íåïîòðåáàí ïðîñòîð çà ïðèãîâî-
ðå êî¼è ìó ñå ìîãó óïóòèòè, íàðî÷èòî ñ îáçèðîì íà ÷èœåíèöó äà
äåêîíñòðóêöè¼à ¼îø óâåê íè¼å òçâ. „îïøòå äîáðî” ÷è¼å ñå âðåäíî-
ñòè è âàëèäíîñò ïîäðàçóìåâà¼ó. Äðóãèì ðå÷èìà, çà œó ñå ¼îø „âà-
šà áîðèòè”.
Ïðâà ëåêöè¼à êî¼à ñå îä Íîâèöå Ìèëèžà, ÷èòà¼óžè œåãîâå ñ¼à¼-
íå êœèãå ÀÁÖ äåêîíñòðóêöè¼å è Ïðåäàâàœà î ÷èòàœó, ìîæå íàó-
÷èòè ¼åñòå òî äà íèïîøòî íå ñìåìî ìèñëèòè äà íàøè òåêñòîâè íå
ïîäëåæó äåêîíñòðóêòèâèñòè÷êèì ÷èòàœèìà, àêî ñó è ñàìè òàêâà
÷èòàœà.
Ó êœèçè Øòà ¼å òåîðè¼à, Ìèëèž íàñ, êàêî ñìî ðàíè¼å èñòà-
êëè, óïóžó¼å äà áè òåîðè¼ó ïðâåíñòâåíî òðåáàëî äà çàíèìà îíî
øòî ñå ó îäðååíèì ÷èòàœèìà èñïóøòà, ïðåžóòêó¼å è ïðîãëàøà-
1 Òàêî ñå, íà ïðèìåð, óêîëèêî ñå óïîðåäå Ìèëèžåâà À,Á,Ö, Äåêîíñòðóê-
öè¼å (èëè: ÀÁÖ äåêîíñòðóêöè¼å) è Øòà ¼å òåîðè¼à, çàïàæà äà äîê ó ïðâî¼ ïî-
ñòî¼è îáèšå èíôîðìàöè¼à çà äàšà ÷èòàœà è ïðåãðøò óïóòñòàâà ó ïîðåêëî èçâå-
ñíèõ ïðîáëåìà è êîíöåïàòà î êî¼èìà ¼å ó äàòî¼ êœèçè ðå÷, ó îâî¼ äðóãî¼ ñâåãà
"] òîãà íåìà.
âà çà ìàœå âàæíî, òå áè çàäàòàê òåîðè¼å òðåáàëî äà áóäå ÷èòàœå

ÀËÅÊÑÀÍÄÀÐ ÁÎØÊÎÂȎ
òàêâèõ ìåñòà. Èñêîðèñòè ëè ñå, íà ïðèìåð, îâà àðãóìåíòàöè¼à
Ìèëèžåâîã òåêñòà çà ÷èòàœå èñòîã, âèäåžå ñå äà ¼å îíî øòî ¼å
ïðåžóòàíî, èñïóøòåíî (è ïðîãëàøåíî çà íåáèòíî, ñïîðåäíî, íå-
ïðîäóêòèâíî çà òåîðè¼ó êî¼à áè òðåáàëî äà áóäå íà ïðâîì ìåñòó
êœèæåâíà), îòâîðèëî ïðîñòîð çà ïðèãîâîð ñàìî¼ èäå¼è ãîâîðà
òåîðè¼å ëèøåíîã áèëî êàêâèõ íàó÷íèõ ïðåòåíçè¼à, êî¼è žå áèòè
èñêšó÷èâî êœèæåâíè, ïîòïîìîãíóò êœèæåâíèì ñðåäñòâèìà äè-
ñåìèíàöè¼å, íàðàòèâèçàöè¼å, äðàìàòèçàöè¼å è åñå¼èçàöè¼å. Äðó-
ãèì ðå÷èìà, òåøêî äà ñå îïðàâäàíèì ìîæå ÷èíèòè Ìèëèžåâî
èñêšó÷èâàœå è ïðåžóòêèâàœå êîðèøžåíèõ ÷èòàœà êî¼à ñó ó îâî¼
êœèçè èíêîðïîðèðàíà, íèòè ñå ÷èíè äà òî îïðàâäàœå ìîãó îáåç-
áåäèòè ïîìåíóòå êœèæåâíå ìåòîäå êî¼å áè òåîðè¼ñêè äèñêóðñ
òðåáàëî äà óçìå çà ñâî¼à ñðåäñòâà.

["