Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης

Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

ΙΣΤΟΡΙΑ Β΄ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
Ερωτήσεις ανά ενότητα του σχολικού εγχειριδίου “Μεσαιωνική και Νεότερη
Ιστορία”
1.1.1. Από τη Ρώμη στη Νέα Ρώμη [σ. 7-9]
α] Ποια μέτρα πήρε ο Κωνσταντίνος Α΄ για την ανόρθωση του κράτους;
β] Ποιοι ήταν οι λόγοι μεταφοράς της πρωτεύουσας στην Ανατολή (από τη Ρώμη
στην Κωνσταντινούπολη);
γ] Ποια ήταν τα πλεονεκτήματα της «Νέας Ρώμης»;
δ] Ποιο αρχιτεκτονικό σχέδιο ακολούθησε ο Κωνσταντίνος για τη νέα πρωτεύουσα
του κράτους του;
ε] Πώς βοήθησε ο Μέγας Κωνσταντίνος το Χριστιανισμό;
στ] Τι ήταν το χριστόγραμμα;
ζ] Τι γνωρίζετε για το Διάταγμα των Μεδιολάνων (313) και την Α΄ Οικουμενική
Σύνοδο (325);

1.2.1. Ο Ιουστινιανός και το έργο του [σ. 16-18]

α] Ποια φράση συνοψίζει το πολιτικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;
β] Με ποια σημαντική εξέγερση έχει συνδυαστεί το όνομα του Ιουστινιανού στην
εσωτερική πολιτική;
γ] Ποια στάση κράτησε ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός στο θρησκευτικό τομέα;
δ] Τι γνωρίζετε το νομοθετικό έργο του Ιουστινιανού;
ε ] Τι γνωρίζετε για την εξωτερική πολιτική που άσκησε ο Ιουστινιανός; Γιατί η
εξωτερική πολιτική του χαρακτηρίζεται ως υπερβολικά φιλόδοξη;
στ] Τι γνωρίζετε για το οικοδομικό πρόγραμμα του Ιουστινιανού;
ζ] Ποιο υπήρξε το λαμπρότερο κτίσμα της βυζαντινής τέχνης; Να το περιγράψετε.

1.2.2. Ο Ηράκλειος και δυναστεία του [σ. 19-20]

α] Ποια κατάσταση επικρατούσε στη βυζαντινή αυτοκρατορία το δεύτερο μισό του
6ου και τις αρχές του 7ου αιώνα;
β] Ποιο τύπο ηγέτη αντιπροσωπεύει ο αυτοκράτορας Ηράκλειος;
γ] Ποια ήταν η στρατιωτική πολιτική του Ηρακλείου απέναντι στους Πέρσες;
δ] Γιατί δημιουργήθηκαν τα θέματα τον 7ο αιώνα;
ε] Ποια ήταν τα χαρακτηριστικά του θεματικού στρατού;
στ] Τι γνωρίζετε για τα στρατιωτικά κτήματα ή στρατιωτόπια;
ζ] Για ποιο λόγο ο Ηράκλειος θεωρείται ο πρώτος πραγματικός Βυζαντινός
Αυτοκράτορας;

2.1.2. Οι Βούλγαροι και οι σχέσεις τους με το Βυζάντιο. [σ. 24]

α] Ποια ήταν η διαδικασία δημιουργίας του έθνους (εθνογένεση) των Βουλγάρων;
β] Ποιες οι σχέσεις των Βουλγάρων με το βυζαντινό κράτος;

3.1.1. Η διαμόρφωση της μεσαιωνικής ελληνικής βυζαντινής αυτοκρατορίας .

[σ. 32-33]
α] Ποιες εξελίξεις σημειώνονται στο βυζαντινό κράτος κατά τον 7ο αιώνα; Εξηγήστε
γιατί το απομακρύνουν οριστικά από τη ρωμαϊκή καταγωγή του;
β] Τι ήταν τα “θέματα”; (Διαβάστε επίσης τις σ. 20-21).
γ] Τι γνωρίζετε για τους στρατιώτες-αγρότες;
δ] Ποια σημάδια δείχνουν την ανάκαμψη της οικονομίας στο μεταίχμιο του 8ου προς
τον 9ο αιώνα;
ε] Τι γνωρίζετε για τις κακώσεις του Νικηφόρου Α’ (802-811);
1
 Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης
Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

3.1.2. Οι έριδες για το ζήτημα των εικόνων. [σ. 34-35]

α] Ποιοι λόγοι οδήγησαν στην Εικονομαχία; Ποια πρόσωπα πρωταγωνιστούν;
β] Σε πόσες φάσεις χωρίζεται η Εικονομαχία και με ποιο τρόπο έληξε η καθεμιά;
γ] Ποια η σημασία της ήττας των εικονοκλαστών;
δ] Ποιες ήταν οι συνέπειες της εικονομαχίας;

3.1.4. Η διάδοση του Χριστιανισμού στους Μοραβούς και τους Βουλγάρους.

[σ. 39]
α] Ποιοι πολιτικοί λόγοι ώθησαν το Ραστισλάβο [της Μοραβίας] να στηριχθεί στο
Βυζάντιο,
ενώ το Βόρη [της Βουλγαρίας] στη Ρωμαϊκή εκκλησία;
β] Τι γνωρίζετε για τους αδελφούς Κύριλλο (Κωνσταντίνο) και Μεθόδιο από τη
Θεσσαλονίκη;
γ] Ποια η σημασία του εκχριστιανισμού των Μοραβών;
δ] Πώς εξελίχθηκε το ζήτημα του εκχριστιανισμού των Βουλγάρων;
ε] Πώς αντικρούει ο Φώτιος τους Καθολικούς (τον Πάπα);
στ] Τι γνωρίζετε για τη Σύνοδο του έτους 867;

3.1.5. Η Βυζαντινή Εποποιΐα. Επικοί αγώνες και επέκταση της

Αυτοκρατορίας. [σ. 41]
α] Ποια πολεμικά κατορθώματα των βυζαντινών τον 10ο και 11ο αιώνα δικαιολογούν
τον όρο “βυζαντινή εποποιία”;
β] Ποιοι τρεις άνδρες ενσάρκωναν τον τίτλο του «στρατηγού-αυτοκράτορα» και ποια
τα επιτεύγματά τους;
γ] Πώς εξελίσσονται οι σχέσεις των Βυζαντινών με τους Βουλγάρους κατά τον 10ο
αιώνα;
δ] Ποιες ήταν οι οικονομικές συνέπειες των πολέμων;

3.1.6. Η ίδρυση, η εξέλιξη και ο εκχριστιανισμός του Ρωσικού Κράτους. [σ.

43-44]
α] Ποιο δρόμο ακολουθούσαν οι Βάραγγοι για να μεταφέρουν τα εμπορεύματά τους
στο Βυζάντιο;
β] Ποιες ομοιότητες παρουσιάζει η εθνογένεση των Ρώσων με την εθνογένεση των
Βουλγάρων; Ποια φύλα εμπλέκονται στη δημιουργία του νέου κράτους;
γ] Τι γνωρίζετε για την ηγεμονία του Κιέβου και την εξωτερική του πολιτική;
δ] Πώς έγινε ο εκχριστιανισμός των Ρώσων;
ε] Ποιες ήταν οι επιπτώσεις του εκχριστιανισμού των Ρώσων;

3.1.7. Σχέσεις Βυζαντίου - Δύσης. Αγώνες για τη διατήρηση των ιταλικών

κτήσεων. [σ. 45-46]
α] Να παρουσιάσετε συνοπτικά την πορεία του ελληνικού στοιχείου στην ιταλική
χερσόνησο από την αρχαιότητα ως τη βυζαντινή εποχή.
β] Ποια θέματα περιελάμβανε η βυζαντινή Νότια Ιταλία;
γ] Τι γνωρίζετε για τη δυτική ή ιταλική πολιτική των αυτοκρατόρων της
Μακεδονικής Δυναστείας; δ] Ποια πολιτική κράτησε το Βυζάντιο προς το Γερμανό
ηγεμόνα Όθωνα Α΄;
ε] Τι γνωρίζετε για την πολιτική που ακολούθησε ο Ιωάννης Τζιμισκής στην Ιταλία;

2
 Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης
Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

στ] Ποια προβλήματα δημιούργησε στη βυζαντινή εξωτερική πολιτική η στάση του
Γερμανού ηγεμόνα Όθωνα Β΄ και ποιος αυτοκράτορας τον αντιμετώπισε;

3.2.1 Οι εξελίξεις στην οικονομία και την κοινωνία [σ. 48-49]

α] Ποιες εχθρικές εισβολές κατέστρεψαν τους γαιοκτήμονες-αριστοκράτες του 7ου
αιώνα;
β] Ποια ήταν η διαστρωμάτωση της βυζαντινής κοινωνίας την περίοδο της
μακεδονικής δυναστείας;
γ] Ποιοι ήταν οι "δυνατοί";
δ] Εξηγήστε τους όρους: αστυκώμη, δήμος, πάροικος, σύστημα, εκχρηματισμένη
οικονομία.
ε] Με ποιους λαούς συναλλάσσονταν οι βυζαντινοί έμποροι;
στ] Ποιοι αποτελούσαν τη μεσαία αστική τάξη του Βυζαντίου;
ζ] Τι ήταν το Επαρχικόν Βιβλίον;

3.2.2 Η νομοθεσία της Μακεδονικής Δυναστείας και η σύγκρουσή της με

τους “δυνατούς”.
[σ. 50]
α] Ποιο το νομοθετικό έργο των Μακεδόνων αυτοκρατόρων και τι επεδίωξαν με
αυτό;
β] Γιατί οι δυνατοί απέβησαν πληγή για το Βυζάντιο τον 10ο αιώνα;
γ] Γιατί το Βυζαντινό κράτος προστάτευε τους ελεύθερους αγρότες από την
αρπακτική συμπεριφορά των δυνατών;
δ] Τι πέτυχαν ή επέβαλλαν οι Μακεδόνες αυτοκράτορες με την επιβολή των νέων
νόμων;

4.1.1 Η κρίση και οι απώλειες της αυτοκρατορίας κατά τον 11ο αιώνα 1025-
1081 [σ. 53]
α] Ποια φαινόμενα οδήγησαν στην κρίση του 11ου αιώνα στο επίπεδο της οικονομίας,
της κοινωνίας, της πολιτικής και του στρατού;
β] Πώς αποτυπώνεται η κρίση της περιόδου αυτής στο στρατιωτικό τομέα;
γ] Ποια ήταν η έκβαση της μάχης στο Ματζικέρτ το 1071 και ποια αίτια οδήγησαν σε
αυτό το αποτέλεσμα;

4.1.2 Οι Κομνηνοί και η μερική αναδιοργάνωση της αυτοκρατορίας. [σ. 55]

α] Τι προέβλεπε ο θεσμός της πρόνοιας;
β] Τι γνωρίζετε για τους προνοιάριους ή στρατιώτες;
γ] Ποιες επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική σημείωσαν οι αυτοκράτορες Αλέξιος Α΄,
Ιωάννης Κομνηνός και Μανουήλ Α΄ Κομνηνός;
δ] Ποια μέσα χρησιμοποίησε ο Αλέξιος ο Α΄ για να ανακτήσει τα εδάφη που είχαν
κατακτήσει οι εχθροί του Βυζαντίου στις ευρωπαϊκές και ασιατικές επαρχίες του;
ε] Ποιες είναι οι συνέπειες της ήττας των Βυζαντινών στο Μυριοκέφαλο της Φρυγίας
τo 1176;

4.1.3 Η ενετική οικονομική διείσδυση και το σχίσμα των Εκκλησιών. [σ.

57-58]
α] Ποιες είναι οι αιτίες της παροχής ειδικών εμπορικών προνομίων στους Βενετούς;
β] Ποια προνόμια έδωσε ο Αλέξιος Α’ στους Βενετούς με το χρυσόβουλο του 1082;

3
 Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης
Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

γ] Ποιες συνέπειες είχε η βυζαντινή πολιτική παραχώρησης προνομίων στις ιταλικές

ναυτικές πόλεις;
γ] Ποιες δογματικές [θρησκευτικές] διαφορές οδήγησαν στο σχίσμα μεταξύ
Καθολικών και Ορθοδόξων το 1054;

4.2.1 Οι σταυροφορίες και η πρώτη άλωση της Πόλης. [σ. 59]

α] Τι ήταν οι Σταυροφορίες και ποιοι παράγοντες τις προκάλεσαν;
β] Τι γνωρίζετε για την Α΄ Σταυροφορία;
γ] Χαρακτηρίστε συνοπτικά τη Β΄ και Γ΄ Σταυροφορία.
δ] Τι συνέβη το 1204;

4.3.1 Εξάπλωση των Τούρκων και τελευταίες προσπάθειες για ανάσχεσή

τους.[σ. 65-66]
α] Πώς εκφράζεται η αδυναμία του Βυζαντίου τον 14ο αιώνα;
β] Προσδιορίστε τον όρο αυτοκρατορία των Στενών.
γ] Τι γνωρίζετε για τους Οθωμανούς Τούρκους και τις κατακτήσεις τους;
δ] Να εξηγήσετε τους ιστορικούς όρους: ακρίτες, γαζήδες, παιδομάζωμα,
γενίτσαροι.
ε] Ποιοι ήταν οι σημαντικότεροι σταθμοί της Οθωμανικής επέκτασης και ποιοι
παράγοντες οδήγησαν σε αυτές τις στρατιωτικές επιτυχίες;
στ] Ποιοι είναι οι παράγοντες που συνέβαλαν στην κατάρρευση του Βυζαντίου τον
13o & 14ο αιώνα;
ζ] Τι γνωρίζετε για τη μάχη της Άγκυρας 1402 (αντίπαλοι, νικητές, συνέπειες)
η] Τι γνωρίζετε για τη σύνοδο της Φερράρας- Φλωρεντίας (1438-1439)

4.3.2 Η άλωση της Πόλης. [σ. 67-68]

α] Περιγράψτε τις συνθήκες πολιορκίας και άλωσης της Κωνσταντινούπολης.
β] Ποιες ήταν οι σημαντικότερες συνέπειες της πτώσης του Βυζαντινού κράτους;
γ] Με ποιους τρόπους επιβίωσε η βυζαντινή πνευματική κληρονομιά;
δ] Με ποιο σκεπτικό προβαλλόταν η Μόσχα ως “Τρίτη Ρώμη;”

7.1. 1 Οι ανακαλύψεις. [σ. 110-112]

α] Ποιοι λόγοι οδήγησαν στις ανακαλύψεις του 15ου αιώνα;
β] Ποιες τεχνολογικές καινοτομίες βοήθησαν τις ανακαλύψεις;
γ] Αναφέρετε τρεις σπουδαίους εξερευνητές που πραγματοποίησαν εξερευνητικά
ταξίδια.
δ] Ποιοι λόγοι προκάλεσαν τον πλήρη εξανδραποδισμό των “Ινδιάνων” από τους πολύ
λιγότερους Δυτικούς κατακτητές;
ε] Ποιες ριζικές μεταβολές προκάλεσαν οι ανακαλύψεις του 15ου &16ου αιώνα;
στ] Ποιων αυτοκρατοριών τα όρια καθορίζει η συνθήκη της Τορντεζίλας, το 1494;
ζ] Ποιες άλλες ευρωπαϊκές χώρες διεκδίκησαν μερίδιο των υπερποντίων αποικιών;
η] Τι γνωρίζετε για την αστική τάξη που εμφανίζεται στην Ευρώπη μετά την περίοδο
των μεγάλων ανακαλύψεων;

7.1.2 Αναγέννηση και Ανθρωπισμός. [σ. 113-115]

α] Τι ήταν η Αναγέννηση;
β] Ποια νέα εικόνα για τον κόσμο προβάλλει η Αναγέννηση σε αντίθεση με την
περίοδο του Μεσαίωνα που έχει προηγηθεί;
γ] Εξηγήσετε τους όρους “ανθρωπισμός” και “πολιτεία των γραμμάτων”.
4
 Ιστορία Β΄ Γυμνασίου - Επαναληπτικές ερωτήσεις εφ’ όλης της ύλης
Επιμέλεια: Νεκταρία Ιωάννου, φιλόλογος

δ] Τι σημαίνει ο όρος “οικουμενικός άνθρωπος”;

ε] Ποια ήταν η συμβολή των Ελλήνων λογίων στην αναγέννηση;

7.1.3 Η θρησκευτική Μεταρρύθμιση.[σ. 120-123]

α] Τι προκάλεσε τη θρησκευτική μεταρρύθμιση;
β] Τι γνωρίζετε για τον Μαρτίνο Λούθηρο;
γ] Ποιες συνέπειες είχε η διδασκαλία του Λούθηρου για τον ίδιο και την κοινωνία της
εποχής;
δ] Τι προέβλεπε η Ειρήνη της Αυγούστας (1555);
ε] Να εξηγήσετε τους ιστορικούς όρους: καλβινιστές (ουγενότοι), νύχτα του Αγίου
Βαρθολομαίου, Διάταγμα της Νάντης (1598).
στ] Ποια μέτρα πήρε η Καθολική Εκκλησία εναντίον της Μεταρρύθμισης στη σύνοδο
του Τρέντο;
ζ] Πώς διαμορφώθηκε η Ευρώπη μετά τη Μεταρρύθμιση;