Η ΠΛΕΟΝ ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΑΡΕΤΗ

 
Ἑκατὸν πέντε καὶ πλέον φορὲς στὴν Παλαιὰ Διαθήκη καὶ τριάντα πέντε φορὲς στὴν Καινὴ Διαθήκη, δηλαδὴ ἑκατὸν σαράντα καὶ πλέον φορὲς συνολικὰ μέσα στὴ θεόπνευστη Ἁγία Γραφή, γίνεται λόγος γιὰ τὴν ἀρετὴ τῆς ὑπομονῆς. Διότι εἶναι ἀρετὴ ἐντελῶς ἀπαραίτητη γιὰ τὴ ζωή μας στὸν παρόντα κόσμο. Χωρὶς ὑπομονὴ ὁ βίος μας γίνεται ἀβίωτος. Ὁ ἴδιος ὁ Θεάνθρωπος Κύριος, ποὺ ἔζησε καὶ ὡς ἄνθρωπος καὶ συνανεστράφη μὲ τοὺς ἀνθρώπους, μᾶς συμβουλεύει: «ἐν τῇ ὑπομονῇ ὑμῶν κτήσασθε τὰς ψυχὰς ὑμῶν»· μὲ τὴν ὑπομονή σας κερδίστε καὶ σῶστε τὶς ψυχές σας ἀπὸ τὸν κίνδυνο τῆς ἀπιστίας καὶ τῆς αἰώνιας ἀπώλειας (Λουκ. κα΄ 19). Ἂς δοῦμε τὸ θέμα ἐπάνω στὰ πράγματα. Καὶ πρῶτα νὰ σκεφθοῦμε τί σημαίνει νὰ μὴν ἔχεις ὑπομονὴ ὅταν ἔρχονται θλίψεις στὴ ζωή σου, ὅταν σὲ ἐπισκέπτονται ὡς ἀδιάκριτοι ἐπισκέπτες οἱ πόνοι ὁ ἕνας μετὰ τὸν ἄλλον, καὶ τρέχεις στοὺς γιατροὺς καὶ στὰ Νοσοκομεῖα, καὶ μένεις στὰ Νοσοκομεῖα ἡμέρες καὶ μῆνες κάποτε, καὶ βλέπεις στὰ μάτια τοὺς γιατροὺς περιμένοντας νὰ σοῦ ποῦν ἕναν ἐνθαρρυντικὸ λόγο γιὰ τὴν ὑγεία σου. Πόση ὑπομονὴ χρειάζεται, ἀλήθεια, τότε! Κι ἂν εἶναι δυσάρεστη ἡ διάγνωση γιὰ τὴν ἀρρώστια, τέτοια ποὺ δὲν ἐπιτρέπει μεγάλη ἀνθρώπινη ἐλπίδα; Τί γίνεται τότε; Μόνο ἡ ὑπομονὴ θὰ μᾶς στηρίξει καὶ θὰ μᾶς σώσει ἀπὸ τὴν ἀπελπισία, γιὰ νὰ ἀντιμετωπίσουμε μὲ τὴ βοήθεια τοῦ Θεοῦ καὶ τῶν Ἁγίων Του τὴ δύσκολη κατάστασή μας. Ἂς ἔλθουμε στὴν οἰκογένεια. Πολλοὶ μελλόνυμφοι καὶ νεόνυμφοι νομίζουν ὅτι ἡ οἰκογενειακὴ ζωὴ εἶναι δρόμος στρωμένος μὲ ροδοπέταλα, ὅπως τὴν ὥρα τοῦ Μυστηρίου τοῦ Γάμου. Τί γίνεται ὅμως ὅταν περάσουν τὰ πρῶτα χρόνια; Τί συμβαίνει ὅταν ξεδιπλώνει ὁ καθένας ἀπὸ τοὺς συζύγους τὸν χαρακτήρα του καὶ ἐπιμένει νὰ γίνει τὸ δικό του καὶ δὲν ὑποχωρεῖ μὲ τίποτε; Γιατί δὲν ὑπομένουν ὁ ἕνας τὶς ἀδυναμίες τοῦ ἄλλου; Γιατί αἰσθάνονται πλέον ξένοι καὶ καταλήγουν στὸ τέλος στὸ διαζύγιο; Ἀλλὰ καὶ ἂν δὲν συμβεῖ κάτι τέτοιο πολὺ θλιβερό, ἀλλὰ ὀρθοποδήσει ἡ οἰκογένεια καὶ ἀρχίσει κανονικὰ νὰ κυλᾶ ἡ οἰκογενειακὴ ζωή, πόση ὑπομονὴ χρειάζεται στὴ συνέχεια γιὰ τὴν ἀνατροφὴ τῶν παιδιῶν; Οἱ γονεῖς, σήμερα μάλιστα μὲ τοὺς ἐπαναστατημένους ἐφήβους λόγῳ τῶν πολλῶν προκλήσεων τῆς ἐποχῆς μας, ἔχουν ἀνάγκη πολλῆς ὑπομονῆς, προκειμένου νὰ συγκρατήσουν τὰ παιδιά τους ἀπὸ τὸ ὁρμητικὸ ρεῦμα τοῦ κακοῦ ποὺ τὰ παρασύρει μὲ πολλοὺς τρόπους. Τὸ βλέπουμε καὶ τὸ ζοῦμε. Οἱ γονεῖς περιμένουν ὑπομονετικὰ τὰ παιδιά τους νὰ γυρίσουν ἀργὰ τὰ βράδια ἀπὸ τὶς παρέες τους στὸ σπίτι τους. Καὶ χρησιμοποιοῦν χίλιους δυὸ τρόπους γιὰ νὰ μὴν ἀντιδράσουν τὰ παιδιά τους στὶς συμβουλές τους καὶ κάνουν χειρότερα. Ὑπομονὴ ὅμως καὶ πολλὴ μάλιστα χρειάζεται καὶ στὰ καθαρῶς πνευματικὰ θέματα, τὰ ὁποῖα ἀφοροῦν καθέναν ποὺ θέλει νὰ ζεῖ καὶ νὰ εἶναι ὅπως τὸ ζητεῖ ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ. Ὁ νόμος τοῦ Θεοῦ ζητεῖ ἀπὸ ὅσους θέλουν νὰ εἶναι καὶ νὰ λέγονται πιστοὶ Χριστιανοί, νὰ γίνουν Ἅγιοι: «ἅγιοι γίνεσθε, ὅτι ἐγὼ ἅγιός εἰμι» (Α΄ Πέτρ. α΄ 16). Ἀγωνίζεσθε δηλαδὴ νὰ γίνεσθε Ἅγιοι, διότι Ἐγὼ ποὺ μὲ πιστεύετε καὶ μὲ ἀκολουθεῖτε ὡς Θεό σας εἶμαι Ἅγιος. Γιὰ νὰ εἴμαστε σωστοὶ Χριστιανοί, πρέπει μέρα μὲ τὴν ἡμέρα νὰ προοδεύουμε στὴν ἀρετὴ καὶ ἁγιότητα ἔχοντας ὡς πρότυπό μας τὸν Κύριο. Ἡ ἁγιότητα ὅμως δὲν ἐπιτυγχάνεται ἀπότομα ἀπὸ τὴ μία ἡμέρα στὴν ἄλλη, ὅπως δὲν ὡριμάζουν ἀμέσως καὶ οἱ καρποὶ τῆς γῆς. Χρειάζεται ἀγώνας μὲ ὑπομονή. Μᾶς τὸ εἶπε ὁ Θεάνθρωπος Κύριος μὲ τὴν παραβολὴ τοῦ Σπορέως. Ὁ σπόρος ποὺ ἔπεσε σὲ καλὸ ἔδαφος καὶ ἀπέδωσε πλούσια καρποφορία, μᾶς εἶπε ὁ Κύριος, συμβολίζει τοὺς ἀνθρώπους ἐκείνους ποὺ δέχονται στὴν ψυχή τους τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ μὲ καλὴ διάθεση, τὸν κρατοῦν μέσα τους, τὸν καλλιεργοῦν στὴν καρδιά τους καὶ «καρποφοροῦσιν ἐν ὑπομονῇ» (Λουκ. η΄ 15). Δὲν τὸν ἀφήνουν νὰ πάει χαμένος, δὲν τὸν λησμονοῦν μὲ τὴν πρώτη δυσκολία. Τὸν κρατοῦν στὸ βάθος τῆς ψυχῆς τους καὶ τὸν μελετοῦν. Τὸν φέρνουν καὶ τὸν ξαναφέρνουν στὸν νοῦ καὶ τὴν καρδιά τους. Συμμορφώνονται μὲ τὶς ἐντολὲς καὶ τὰ παραγγέλματά του. Καὶ ἔτσι σταδιακά, μελετώντας τον εὐλαβικὰ καὶ ἐφαρμόζοντάς τον πιστά, ἔρχονται οἱ ὥριμοι καρποὶ τῆς ἁγιότητος μὲ τὴν Χάρι τοῦ Κυρίου. Γι᾿ αὐτὸ καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος ἔλεγε ὅτι «ἡ ὑπομονὴ γίνεται ὅταν κατὰ βάθους ἐρριζωμένα τὰ δόγματα ᾖ» (ΕΠΕ 13, 732), ὅταν πιστεύουμε δηλαδὴ βαθιὰ μέσα μας, χωρὶς καμιὰ ἀμφιβολία, στὴν Ὀρθόδοξη διδασκαλία τῆς Ἐκκλησίας μας. Ἂς παρακαλοῦμε λοιπὸν τὸν Θεὸ «τῆς ὑπομονῆς», ὅπως τὸν ὀνομάζει ὁ ἀπόστολος Παῦλος (Ρωμ. ιε΄ 5), νὰ μᾶς χαρίζει τὴν τόσο ἀπαραίτητη γιὰ τὴ ζωή μας ἀρετὴ τῆς ὑπομονῆς.ΟΣΩΤΗΡ2214

ΤΟΥΣ ΕΝΟΙΩΘΑΝ ΠΛΕΟΝ ΣΑΝ ΔΙΚΑ ΤΟΥΣ ΠΑΙΔΙΑ...

 

Ἦταν πιστὴ κοπέλα ἡ Μαρία. Ἀπὸ μικρὴ στὸ χωριό της ἐκκλησιαζόταν μὲ τὴ μάνα της κάθε Κυριακὴ καὶ μεγάλη γιορτὴ κι ἀναγάλλιαζε ἡ καρδιά της. Τὸ ἴδιο συνέχιζε κι ὅταν ἦλθε στὴν Ἀθήνα. Ἡ Ἐκκλησία ἦταν τὸ στήριγμα στὴ ζωή της. Τὴν πρόσεξε καὶ ἡ Ἄννα καὶ τὴν πλησίασε μιὰ Κυριακὴ μετὰ τὴ Θεία Λειτουργία. 

–Πόσο σὲ χαίρομαι, τῆς εἶπε μιὰ φορά, καὶ σὲ καμαρώνω ποὺ ἐκκλησιάζεσαι τακτικὰ μὲ εὐλάβεια. Ἡ Παναγία μας νὰ σὲ εὐλογεῖ! Πῶς σὲ λένε, δεσποινίς; 

–Μαρία. 

–Ἄ! Τὸ ὄνομα τῆς Παναγίας μας, τῆς Μητέρας τοῦ Θεοῦ. Καλὴ τύχη, κορίτσι μου. Ἀπὸ ἐδῶ εἶσαι; Ἐμένα μὲ λένε Ἄννα Δ... 

–Εὐχαριστῶ πολύ. Δὲν εἶμαι ἀπ᾿ ἐδῶ, ἀλλ᾿ ἀπὸ ἕνα χωριὸ τῆς Βορείου Ἑλλάδος καὶ ἦρθα γιὰ καλύτερη ζωὴ ἐδῶ, ποὺ ἔχει μέλλον. 

–Καλὰ ἔκανες. Σὲ βλέπω ὅμως σὲ ἐνδιαφέρουσα κατάσταση. 

–Ναί, εἶναι μιὰ θλιβερὴ ἱστορία μου αὐτή. 

–Θέλεις νὰ ἔρθεις στὸ σπίτι μου νὰ πάρουμε ἕνα πρωινό; Μὴ διστάζεις! Εἶμαι κι ἐγὼ ἄνθρωπος τῆς Ἐκκλησίας ὅπως καὶ σύ. Εἶμαι μάλιστα καὶ συν εργάτιδα στὰ φιλανθρωπικὰ ἔργα τῆς ἐνορίας μας. Ἂν διστάζεις, ρώτησε τὸν ἱερέα καὶ θὰ μάθεις γιὰ μένα. 

Ἀφοῦ γνωρίσθηκαν κάπως καλύτερα, ἡ Μαρία ἄνοιξε τὴν καρδιά της καὶ φανέρωσε τὸ ἀκριβὸ μυστικό της στὴν Ἄννα: 

 –Στὸ χωριό μας, κυρία Ἄννα, ποὺ βρίσκεται στὰ σύνορα τῆς Βορείου Ἑλλάδος, ὑπῆρχε ἕνα Τάγμα Στρατοῦ. Ἐκεῖ ἕνας στρατιώτης μὲ ξεγέλασε καὶ μοῦ ἔκλεψε ὅ,τι πιὸ πολύτιμο εἶχα καὶ μὲ ἄφησε ἔγκυο. Σὲ λίγες μέρες τὸ Τάγμα ἔφυγε καὶ ἔχασα πλέον τὰ ἴχνη του. Ὅταν τὸ εἶπα στὴ μάνα μου, μὲ χαστούκισε κλαίγοντας καὶ μοῦ εἶπε: –Παλιοκόριτσο! Τώρα τί κάνουμε; Ἑτοιμάσου νὰ πᾶμε στὴ Σαλονίκη σὲ μιὰ κλινικὴ νὰ τὸ πετάξουμε. 

–Ἐγὼ δὲν πάω πουθενά, τῆς ἀπάντησα. Δὲν σκοτώνω τὴ ζωὴ ποὺ ὑπάρχει μέσα μου. Δὲν κάνω ἔκτρωση! 

–Καὶ θὰ ντροπιασθοῦμε σ᾿ ὅλο τὸ χωριὸ ποὺ θὰ σὲ βλέπει ἔγκυο σὲ λίγο; 

–Δὲν θὰ μὲ δεῖ. 

–Δηλαδή; 

–Θὰ φύγω μακριά. Θὰ χαθῶ. 

–Ποῦ θὰ πᾶς, καλέ; Χαζὴ εἶσαι; 

–Στὴν Ἀθήνα. Αὔριο κιόλας φεύγω. 

–Στὸν μπαμπὰ δὲν θὰ πεῖς τίποτε; 

–Θὰ πάρω τὴν εὐχή του καὶ θὰ τὸν φιλήσω λέγοντας: Θὰ πάω στὴν Ἀθήνα γιὰ καλύτερο μέλλον.  Τὸ πρωὶ παρακάλεσα τὸν συγγενή μας, πρόεδρο τῆς Κοινότητος, μήπως ἔχει κανένα γνωστὸ παράγοντα στὴν Ἀθήνα καὶ μοῦ ἔδωσε εὐχαρίστως δύο ­ τρία ὀνόματα. Μὲ τὴ βοήθειά τους βρῆκα μιὰ δουλίτσα σ᾿ ἕνα Σοῦπερ ­ Μάρκετ καὶ ἕνα μικρὸ διαμερισματάκι φθηνό. Δὲν μ᾿ ἄφησε ὁ Θεός. Πρώτη μου φροντίδα, κ. Ἄννα, ἦταν νὰ ἐξομολογηθῶ τὸ ἁμάρτημά μου. Πῆγα ἕνα ἀπόγευμα σ᾿ ἕνα μεγάλο Ναὸ τῆς Ἀθήνας καὶ ἐξομολογήθηκα. Εἶπα στὸ τέλος ὅτι θέλω νὰ κοινωνήσω. Ὁ Ἐξομολόγος φάνηκε πολὺ διστακτικός. Μοῦ διάβασε μιὰ εὐχὴ καὶ μοῦ εἶπε: «Δὲν θὰ κοινωνήσεις ἀκόμη. Ἔλα σὲ τρεῖς ἑβδομάδες νὰ τὰ ξαναποῦμε». Πῆγα πράγματι καὶ μοῦ εἶπε: «Νὰ ἔρχεσαι νὰ ἐξομολογεῖσαι τακτικά. Ἔπειτα, ἐπειδὴ δὲν ἔκανες ἔκτρωση καὶ πρὸς χάριν τῆς ζωῆς ποὺ ἔχεις κρατήσει μέσα σου, θὰ σοῦ δοθεῖ ἐν καιρῷ καὶ ἡ Θεία Κοινωνία. Πρὸς τὸ παρὸν κάνε ὑπομονή. Θὰ σὲ εἰδοποιήσω ἐγώ». Εὐχαρίστησα τὸν Ἐξομολόγο κι ἔφυγα στὸ σπιτάκι μου, κ. Ἄννα. Μιὰ μέρα, ἐνῶ προσευχόμουν, ἔνιωσα μέσα μου τὸ ἔμβρυο νὰ σκιρτάει χαρούμενα. 

–Συγκινοῦμαι μ᾿ αὐτὰ ποὺ μοῦ λές, κόρη μου. Ἐπίτρεψέ μου νὰ σὲ ὀνομάζω ἀπό ᾿δῶ καὶ πέρα κόρη μου. Συγκινήθηκα μὲ τὴν ἱστορία σου. Καὶ κάτι ἀκόμη νὰ σοῦ πῶ, Μαρία, κόρη μου. Θὰ συνεννοηθῶ μὲ τὸν ἄντρα μου νὰ υἱοθετήσουμε τὸ παιδί σου. Εἴμαστε ἄτεκνοι καὶ θέλαμε πολὺ τὰ παιδιά. Μὴν ἀνησυχεῖς καθόλου! Ὁ Θεὸς θὰ τὰ φέρει ὅλα κατ᾿ εὐχήν. Ἐσὺ μόνο νὰ προσέχεις καὶ νὰ προσεύχεσαι. Περνοῦσαν οἱ μέρες καὶ ἡ Ἄννα φρόντιζε σὰν μάνα τὴ Μαρία, διότι πλησίαζαν οἱ μέρες τοῦ τοκετοῦ. Ὁδήγησε τὴ Μαρία σὲ εἰδικὴ κλινικὴ καὶ ὁ Θεὸς χάρισε στὴ φτωχὴ Μαρία δυὸ δίδυμα χαριτωμένα ἀγοράκια. Τί χαρὰ ἔκανε ἡ μικρομάνα, ὅταν τῆς τὰ ἔφεραν νὰ τὰ δεῖ καὶ νὰ τὰ φιλήσει! Πόσα δάκρυα χαρᾶς ἔχυσε καὶ ἡ πιστὴ Ἄννα ποὺ ἀνέλαβε ὅλα τὰ ἔξοδα τοῦ τοκετοῦ! Συνεννοήθηκε μάλιστα μὲ τὸν σύζυγό της ἡ Ἄννα καὶ ἐγκατέστησαν τὴ λεχώνα Μαρία μὲ τὰ δύο νεογέννητα δίδυμά της σ᾿ ἕνα δωμάτιο τοῦ σπιτιοῦ τους. Ἔκαναν καὶ τὴν υἱοθεσία τῆς Μαρίας καὶ τῶν παιδιῶν της καὶ τοὺς ἔνιωθαν πλέον σὰν δικά τους παιδιά. Καὶ ὁ Θεὸς τῆς ἀγάπης τοὺς εὐλογοῦσε ἀπὸ ψηλά. Τηλεφώνησαν καὶ στὴ μάνα τῆς Μαρίας καὶ τῆς εἶπαν τὰ εὐχάριστα νέα. Κι ἐκείνη δὲν μποροῦσε νὰ μιλήσει καὶ νὰ συγκρατήσει τὰ δάκρυά της ἀπὸ τὴ μεγάλη χαρά της. Μόνο ἔλεγε καὶ ξανάλεγε: «Δόξα σοι ὁ Θεός! Δόξα σοι ὁ Θεός!» Κι ἔκανε συνέχεια τὸν σταυρό της κλαίγοντας.ΟΣΩΤΗΡ2214

«Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα, τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς»

 

«Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα, τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς»

Μᾶς εἶναι γνωστὸ αὐτὸ τὸ χωρίο. Τὸ διαβάζουμε στὸ τέλος τῆς Μικρῆς Δοξολογίας στὶς Ἀκολουθίες τῆς Ἐκκλησίας μας. Στὴν πραγματικότητα εἶναι παρμένο ἀπὸ τὴν Ἁγία Γραφή, ὅπως ὅλοι σχεδὸν οἱ στίχοι τῆς Δοξολογίας. Σὲ αὐτὰ τὰ λόγια καταλήγει ὁ 137ος Ψαλμός (στίχ. 8): «Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα, τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς». Ὁ Ψαλμὸς αὐτὸς εἶναι ποίημα τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ. Εἶναι σύντομος – ἀποτελεῖται ἀπὸ μόλις 8 στίχους – ἀλλὰ δυνατὸς στὶς ἐκφράσεις του, ξεχείλισμα εὐγνωμοσύνης καὶ πίστεως τῆς μεγάλης καρδιᾶς τοῦ ἐκλεκτοῦ δούλου τοῦ Θεοῦ. «Ἐξομολογήσομαί σοι, Κύριε, ἐν ὅλῃ καρδίᾳ μου», γράφει, «καὶ ἐναντίον ἀγγέλων ψαλῶ σοι, ὅτι ἤκουσας πάντα τὰ ρήματα τοῦ στόματός μου» (στίχ. 1). Θὰ Σὲ δοξολογήσω, Κύριε, μὲ ὅλη μου τὴν καρδιὰ καὶ μπροστὰ στοὺς ἀγγέλους ποὺ κυκλώνουν τὸν ἐπουράνιο θρόνο Σου, θὰ Σοῦ ψάλω ὕμνο, διότι ἄκουσες ὅλα τὰ αἰτήματα ποὺ Σοῦ ἔχω ἀπευθύνει στὴν προσευχή μου. Εἶμαι βέβαιος ὅτι ὅποια ἡμέρα Σὲ ἐπικαλεσθῶ, θὰ μὲ ἀκούσεις. Θὰ δείξεις πολλὴ φροντίδα γιὰ μένα μὲ τὴν ἄπειρη δύναμή Σου… Στὴ συνέχεια ὁ Ψαλμωδὸς καλεῖ ὅλους τοὺς βασιλεῖς τῆς γῆς νὰ δοξάσουν τὸν Κύριο γιὰ τὸ ὑπερβάλλον μεγαλεῖο Του καὶ κατακλείει μὲ τὸ χωρίο ποὺ προτάξαμε. «Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα»: Κύριε, εἶμαι βέβαιος ὅτι θὰ προνοεῖς γιὰ μένα, διότι τὸ ἔλεός Σου εἶναι ἀμέτρητο «καὶ τῷ αἰῶνι συνεκτεινόμενον», δηλαδὴ ἐκτείνεται στὴν ἀπέραντη αἰωνιότητα1 . Αὐτὸ σημαίνει καὶ ὅτι δὲν ἐξαντλεῖται ποτέ, ἀλλὰ καὶ τὸ ἑξῆς: Μὲ τὸν Θεὸ δὲν συμβαίνει ὅ,τι γίνεται μ᾿ ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους, ποὺ ἄλλοτε ἐλεοῦμε καὶ ἄλλοτε ὄχι, ἐξαιτίας τῆς σκληρότητός μας ἢ τῆς ἀντικειμενικῆς ἀδυναμίας μας νὰ βοηθήσουμε. Ὁ Θεὸς διαρκῶς ἐλεεῖ καὶ πάντοτε ἐλεεῖ καὶ δὲν σταματᾶ ποτὲ νὰ δείχνει ἔλεος2. «Τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς»: Μὴν παραβλέψεις τὰ ἔργα τῶν χειρῶν Σου. Ὁ λόγος αὐτὸς ἐμφανίζεται ὡς αἴτημα· στὴν πραγματικότητα ἐκφράζει ἀκλόνητη ἐμπιστοσύνη, ἡ ὁποία στηρίζεται στὸ γεγονὸς ὅτι εἴμαστε δημιουργήματα τοῦ Θεοῦ, «ἔργα τῶν χειρῶν αὐτοῦ». Γιατί ἡ ἀλήθεια αὐτὴ τρέφει τὴν ἐλπίδα τοῦ δικαίου; Διότι ὁ Θεὸς ὅλα τὰ δημιουργήματά Του τὰ ἔχει φέρει στὴν ὕπαρξη ἀπὸ ἀγάπη. Αὐτὸ προκειμένου γιὰ τὰ λογικὰ δημιουργήματα, σημαίνει ὅτι τὰ δημιούργησε ὄχι γιὰ νὰ δυστυχοῦν καὶ νὰ ταλαιπωροῦνται, ἀλλὰ γιὰ νὰ εἶναι εὐτυχισμένα κοντά Του· καὶ ὅτι συνεχῶς προνοεῖ γι᾿ αὐτά. Ἐὰν ὁ σωστὸς πατέρας φροντίζει γιὰ τὰ παιδιά του, πολὺ περισσότερο ὁ πανάγαθος Δημιουργὸς φροντίζει γιὰ τὰ πλάσματά Του. Ἤδη ἐμεῖς οἱ Χριστιανοὶ ποὺ ζοῦμε στὴν ἐποχὴ τῆς Χάριτος, προσβλέπουμε στὸν Κύριο ὄχι μόνο ὡς τὸν Δημιουργό μας, ἀλλὰ καὶ ὡς τὸν Πατέρα μας. Ἁμαρτήσαμε, πέσαμε. Ἀλλά, ὅπως γράφει ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος, «(τὸν ἄνθρωπον) Θεοῦ τοῦ πεποιηκότος ἐλεεινῶς χωριζόμενον παριδεῖν, οὐ Θεοῦ»· τὸ νὰ περιφρονηθεῖ ὁ ἄνθρωπος, ποὺ μὲ τὴν πτώση του τραγικὰ χωρίσθηκε ἀπὸ τὸν Θεὸ ποὺ τὸν δημιούργησε, δὲν ἦταν ἄξιο τοῦ Θεοῦ, δὲν ταίριαζε στὸν Θεό. Ἀπέστειλε τὸν Υἱό Του, ὁ Ὁποῖος ἀνακαίνισε τὸ ἀνθρώπινο γένος μὲ τὸ ἀπολυτρωτικό Του ἔργο, ἰδιαιτέρως μὲ τὴ θυσία τοῦ Σταυροῦ. Μὲ τὸ Αἷμα Του ποὺ ἔρρευσε ἐπάνω στὸν Σταυρό, ἐλευθέρωσε τὸν ἄνθρωπο ἀπὸ τὴ φθορὰ καὶ τὸν θάνατο, ἀπὸ τὴν ἐξουσία τοῦ διαβόλου. Μὲ τὸ Αἷμα Του ὑπέγραψε ἀμετάκλητα τὴν ἀνακαίνιση τοῦ ἀνθρώπινου γένους3 . Προσωπικὰ τὸν καθένα μας μᾶς ἀνακαίνισε στὸ ἅγιο Βαπτισμα· καὶ ἔχουμε τὴ βεβαιότητα ὅτι «ὁ ἐναρξάμενος ἐν ἡμῖν ἔργον ἀγαθὸν ἐπιτελέσει»· Αὐτὸς ποὺ ἄρχισε σ᾿ ἐμᾶς τὸ καλὸ ἔργο τοῦ ἁγιασμοῦ μας, θὰ τὸ ὁλοκληρώσει τελείως (Φιλιπ. α´ 6). Ὁ Τριαδικὸς Θεὸς  ἐργάζεται τὴ σωτηρία μας, μᾶς ἑτοιμάζει γιὰ νὰ ζήσουμε αἰώνια εὐτυχισμένοι κοντά Του! Ἐὰν ἐμεῖς κάνουμε ὅ,τι ἐξαρτᾶται ἀπὸ ἐμᾶς, ἐὰν ἀγωνιζόμαστε ταπεινὰ καὶ φιλότιμα, καμία δύναμη δὲν θὰ μπορέσει νὰ ἀκυρώσει τὸ ὑπέροχο σχέδιο τοῦ Θεοῦ γιὰ τὸν καθένα μας. Ὁ ψαλμικὸς αὐτὸς στίχος λοιπὸν περιλαμβάνει μία πολὺ αἰσιόδοξη ἀντιμετώπιση τῆς ζωῆς καὶ τοῦ ἀγώνα μας. Ἂς τὸν προφέρουμε συχνὰ μὲ νόημα, ἱκετευτικὰ καὶ εὐφρόσυνα, δοξολογητικά, μὲ βαθιὰ εὐγνωμοσύνη καὶ ἀταλάντευτη πίστη: «Κύριε, τὸ ἔλεός σου εἰς τὸν αἰῶνα, τὰ ἔργα τῶν χειρῶν σου μὴ παρίδῃς». 

1. Θεοδωρήτου Κύρου, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς Ψαλμούς, PG 80, 1933Α. 

2. Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Χρυσοστόμου, στό: Εὐθυμίου Ζιγαβηνοῦ ­ Ἁγίου Νικοδήμου Ἁγιορείτου, Ἑρμηνεία εἰς τοὺς ΡΝ´ Ψαλμοὺς τοῦ προφητάνακτος Δαβίδ, τόμ. 3ος: Ψαλμοὶ ΡΑ´­ ΡΝ´, ἐκδ. Ὀρθόδοξος Κυψέλη, Θεσσαλονίκη 1983, σελ. 414, ὑποσημ. 1. 

3. Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος ΛΘ´, Εἰς τὰ ἅγια Φῶτα, § ΙΓ´, PG 36, 348D.

ΟΣΩΤΗΡ2214

Η ΑΛΗΘΙΝΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

 
Στην Κυριακὴ τοῦ Ἀσώτου  τὸ Εὐαγγελικὸ Ἀνάγνωσμα τῆς ἡμέρας μᾶς θύμισε τὴ διδακτικότατη Παραβολὴ τοῦ νέου ἐκείνου, ὁ ὁποῖος θέλοντας νὰ ζήσει ἐλεύθερα, μακριὰ ἀπὸ τὸ σπίτι τοῦ πατέρα του, κατέληξε νὰ γίνει δέσμιος τῶν ἁμαρτωλῶν παθῶν του. 

1. Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ  ΠΟΥ  ΣΥΜΦΕΡΕΙ 

Οἱ λόγοι τοῦ ἀποστόλου Παύλου σημειωνουν χαρακτηριστικα : «Πάντα μοι ἔξεστιν, ἀλλ᾿ οὐ πάντα συμφέρει· πάντα μοι ἔξεστιν, πάντα µοι ἔξεστιν, ἀλλ᾿ οὐκ ἐγὼ ἐξουσιασθήσομαι ὐπό τινος». Δηλαδή, εἶμαι ἐλεύθερος νὰ τὰ κάνω ὅλα, δὲν συμφέρουν ὅμως ὅλα. Ὅλα εἶναι στὴν ἐξουσία μου, ἀλλὰ ἐγὼ δὲν θὰ ἐξουσιασθῶ καὶ δὲν θὰ γίνω δοῦλος σὲ τίποτα. Πόσο ἀληθινὸς καὶ ἐπίκαιρος εἶναι ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ Ἀποστόλου, στὴν ἐποχή μας μάλιστα, ποὺ πολλοὶ ἄνθρωποι ἐπιθυμοῦν νὰ ζοῦν χωρὶς ἠθικὲς δεσμεύσεις καὶ φραγμούς, χωρὶς τὰ «μὴ» καὶ τὰ «πρέπει» καὶ τοὺς περιορισμοὺς ποὺ βάζει ἡ Ἐκκλησία, ὅπως ἰσχυρίζονται. Ὅσο ὅμως διασαλπίζουν τὴν ἐλεύθερη καὶ ἀσύδοτη ζωὴ μακριὰ ἀπὸ τὸν νόμο τοῦ Θεοῦ, ὅσο καυχῶνται γιὰ τὴν ἀνεξαρτησία τους, τόσο καταλήγουν νὰ γίνονται ἐλεεινοὶ δοῦλοι τῶν κατώτερων ἐπιθυμιῶν τους καὶ ἁλυσοδένονται μὲ ἁμαρτωλὲς συνήθειες καὶ ἐξαρτήσεις. Ἂς μὴ μᾶς ξεγελᾶ τὸ ρεῦμα αὐτὸ τῆς ἐποχῆς μας! Δὲν ὁδηγεῖ στὴν ἐλευθερία, ἀλλὰ στὴν ἠθικὴ ἐξαθλίωση. Ἀντίθετα, ἡ ὑπακοὴ στὸ θέλημα τοῦ Κυρίου καθιστᾶ τὸν ἄνθρωπο ἀληθινὰ ἐλεύθερο καὶ τοῦ χαρίζει ὅ,τι συμφέρει τὴν ψυχή του. 

2. Ὁ ΝΑΟΣ ΤΟΥ  ΣΩΜΑΤΟΣ

 Στὴ συνέχεια ὁ ἀπόστολος Παῦλος, γιὰ νὰ τονίσει πόσο βδελυρὰ εἶναι τὰ ἁμαρτήματα τῆς ἀνηθικότητος, ἀναδεικνύει τὸ ἀσύλληπτο ὕψος καὶ τὴν ἱερότητα τοῦ ἀνθρώπινου σώματος. «Οὐκ οἴδατε ὅτι τὸ σῶμα ὑμῶν ναὸς τοῦ ἐν ὑμῖν Ἁγίου Πνεύματός ἐστιν;», ρωτᾶ. Δηλαδή, δὲν ξέρετε ὅτι τὸ σῶμα σας εἶναι ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, τὸ Ὁποῖο κατοικεῖ μέσα σας; Ἀπὸ τὴν ἡμέρα ποὺ βαπτισθήκαμε καὶ λάβαμε τὸ Ἅγιο Χρίσμα, τὸ σῶμα μας ἔχει γίνει ναὸς τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, κατοικητήριο τοῦ ἴδιου τοῦ Θεοῦ! Κάθε φορὰ μάλιστα ποὺ μετέχουμε στὸ Μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας καὶ μεταλαμβάνουμε τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Κυρίου, τὰ μέλη τοῦ σώματός μας γίνονται μέλη Χριστοῦ. Δὲν ἀνήκουν πλέον στὸν ἑαυτό μας, ἀλλὰ στὸν Ἰησοῦ Χριστό. Ἐκεῖνος μᾶς ἔπλασε καὶ ἐπιπλέον γιὰ νὰ μᾶς λυτρώσει ἀπὸ τὴ φθορὰ τοῦ θανάτου, ἐνανθρώπησε. Πῆρε δηλαδὴ ἀνθρώπινο σῶμα, ὅμοιο μὲ τὸ δικό μας, καὶ μᾶς ἐξαγόρασε μὲ τὴ θυσία Του, μὲ τὸ ἀτίμητο Αἷμα Του. Πόσο μεγάλη ἀξία ἔχει, λοιπόν, τὸ σῶμα μας! Γι᾿ αὐτό, ὅπως θέλουμε οἱ ἐκκλησίες μας, οἱ χειροποίητοι ναοί μας νὰ λάμπουν ἀπὸ καθαριότητα, νὰ μὴν ἔχουν τὸν παραμικρὸ ρύπο, τὴν παραμικρὴ ἀκαθαρσία, ἔτσι νὰ διατηροῦμε καθαρὸ καὶ τὸν ναὸ τοῦ σώματός μας, τὸν ἔμψυχο αὐτὸν ναὸ τοῦ Θεοῦ, ποὺ εἶναι ἀσυγκρίτως ἱερότερος. 

3. ΤΟ ΣΩΜΑ  ΚΑΙ  ΤΟ  ΠΝΕΥΜΑ ΜΑΣ  ΝΑ  ΔΟΞΑΖΕΙ ΤΟΝ ΘΕΟ. 

Πῶς ὅμως θὰ τιμήσουμε τὴν ἱερότητα τοῦ σώματός μας; Οριστε η  ἀπάντηση: «Δοξάσατε τὸν Θεὸν ἐν τῷ σώματι ὑμῶν καὶ ἐν τῷ πνεύματι ὑμῶν, ἅτινά ἐστι τοῦ Θεοῦ». Μᾶς προτρέπει, δηλαδή, νὰ δοξάζουμε τὸν Θεὸ μὲ τὸ σῶμα μας καὶ μὲ τὸ πνεῦμα μας, τὰ ὁποῖα ἀνήκουν σ᾿ Ἐκεῖνον. Μᾶς ζητᾶ νὰ ἀπέχουμε πλήρως ἀπὸ κάθε αἰσχρὴ πράξη καὶ ἀνηθικότητα, φυλάσσοντας ὄχι μόνο τὰ μέλη τοῦ σώματός μας ἅγια καὶ καθαρὰ ἀπὸ κάθε ἁμαρτία, ἀλλὰ καὶ τὸ πνεῦμα μας, τὴ διάνοιά μας δηλαδή, τοὺς λογισμούς μας καὶ τὶς ἐπιθυμίες μας. Μᾶς καλεῖ νὰ δοξάζουμε τὸν Θεὸ μὲ τὰ μάτια μας, ἀποστρέφοντάς τα ἀπὸ τὶς ὀθόνες τῆς τηλεοράσεως καὶ τοῦ διαδικτύου, ποὺ συχνὰ μολύνουν μὲ τὴ σαρκολατρία ποὺ προβάλλουν. Νὰ Τὸν δοξάζουμε μὲ τὸ στόμα μας, μὲ τὰ ἁγνὰ καὶ εἰλικρινὴ λόγια μας, μὲ λόγια ποὺ διατηροῦν τὴν εἰρήνη στὸ περιβάλλον μας. Νὰ Τὸν δοξάζουμε μὲ τὰ χέρια μας, ἐλεώντας τοὺς πτωχοὺς καὶ ἐξυπηρετώντας τὶς ἀνάγκες τῶν συνανθρώπων μας. Νὰ Τὸν δοξάζουμε μὲ τὶς σκέψεις μας, μὲ τοὺς ἁγνοὺς καὶ ἀγαθοὺς λογισμούς μας· ἀλλὰ καὶ μὲ τὴν καρδιά μας, μὲ τὴν ἀνεξικακία καὶ τὴν εὐσπλαχνία μας· μὲ τὶς ἅγιες ἐπιθυμίες μας. Σὲ κάθε ἱερὴ Ἀκολουθία στὶς ἐκκλησίες μας ψάλλονται ὕμνοι δοξολογητικοὶ πρὸς τὸν Θεό. Μιὰ τέτοια παναρμόνια δοξολογία θὰ ἀναπέμπεται κι ἀπὸ τὸν ἔμψυχο ναό μας κάθε φορὰ ποὺ οἱ πράξεις, οἱ σκέψεις καὶ οἱ ἐπιθυμίες μας εἶναι ἁγνὲς καὶ σύμφωνες μὲ τὸ ἅγιο θέλημά Του.ΟΣΩΤΗΡ2214

Η Φωνὴ τῶν Πατερων

«Ὅσοι ἐλπίζουν καὶ ἔχουν πίστη στὸν Κύριο, εἶναι ὅπως τὸ ὄρος Σιὼν» (Ψαλ. ρκδ΄ [124] 1). Τί σημαίνει «ὅπως τὸ ὄρος Σιών»; Σημαίνει αὐτὸ ποὺ λέει: «Δὲν θὰ σαλευθεῖ στὸν αἰώνα». Διότι ὅσα μηχανήματα κι ἂν φέρεις, ὅσα βέλη κι ἂν ἐξακοντίσεις θέλοντας νὰ καταστρέψεις ἕνα ὄρος, ἀπ᾿ αὐτὸ μὲν ποτὲ δὲν θὰ μπορέσεις νὰ φανεῖς ἀνώτερος (πῶς θὰ ἦταν δυνατὸν κάτι τέτοιο;), τὰ μηχανήματά σου ὅμως θὰ τὰ διαλύσεις ὅλα καὶ τὴ δύναμή σου θὰ τὴν ἐκμηδενίσεις. Τέτοιος εἶναι ὁ δίκαιος. Ὅσα χτυπήματα κι ἂν δεχθεῖ, αὐτὸς μὲν δὲν παθαίνει κανένα κακό, τὴ δύναμη ὅμως αὐτῶν ποὺ τὸν ἐπιβουλεύονται, τὴν ἀχρηστεύει. Κι ὄχι μόνο τῶν ἀνθρώπων, ἀλλὰ κι αὐτῶν τῶν δαιμόνων. Πολλὲς φορὲς ἄκουσες πόσα τεχνάσματα μεταχειρίστηκε ὁ διάβολος ἐναντίον τοῦ Ἰώβ, κι ὄχι μόνο δὲν κλόνισε ἐκεῖνο τὸ ὄρος, ἀλλὰ καὶ ἀνεχώρησε νικημένος, διότι τὰ βέλη του ἔσπασαν, καὶ τὰ τεχνάσματά του ἀποδείχθηκαν ἄχρηστα ἀπὸ τὴν ἐπίθεση ἐκείνη. 

ΚΕΙΜΕΝΟ

«Οἱ πεποιθότες ἐπί Κύριον ὡς ὄρος Σιών. Τί ποτ᾿ οὖν ἐστιν, Ὡς ὄρος Σιών; “Οὐ σαλευθήσεται εἰς τὸν αἰῶνα”, φησί. Καὶ γὰρ ὅσα ἂν προσενέγκῃς μηχανήματα, ὅσα ἂν ἀκοντίσῃς βέλη, ὄρος καταστρέψαι βουλόμενος, ἐκείνου μὲν οὐδέποτε περιέσῃ (πῶς γάρ;), τὰ δὲ μηχανήματα διαλύσεις ἅπαντα, καὶ τὴν σεαυτοῦ καταλύσεις ἰσχύν. Τοιοῦτός ἐστι καὶ ὁ δίκαιος· ὅσας ἂν δέξηται πληγὰς, αὐτὸς μὲν οὐδὲν ἔπαθε δεινόν, τῶν δὲ ἐπιβουλευόντων καταλύει τὴν δύναμιν, οὐκ ἀνθρώπων δὲ μόνον, ἀλλὰ καὶ δαιμόνων αὐτῶν. Ἤκουσας γοῦν πολλάκις πόσα προσήγαγε μηχανήματα τῷ Ἰὼβ ὁ διάβολος, καὶ οὐ μόνον οὐ κατέσεισεν ἐκεῖνο τὸ ὄρος, ἀλλὰ καὶ ἐκλυθεὶς ἀνεχώρησε, τῶν βελῶν αὐτοῦ κατακλασθέντων, καὶ τῶν μηχανημάτων γενομένων ἀχρήστων ἀπὸ τῆς προσβολῆς ἐκείνης». (Εἰς ἀνδριάντας Ὁμιλία Ι΄, ΕΠΕ 32, 226)  Ἑρμηνευτικὴ ἀπόδοση Ἁγίου Ἰωάννου Χρυσοστόμου .ΟΣΩΤΗΡ2214

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΚΡΙΣΕΙΣ

 

Kατὰ τὴν περίοδο τοῦ κατανυκτικοῦ Τριωδίου ἡ Ἐκκλησία μας μὲ τὰ ἱερὰ Ἀναγνώσματα καὶ τοὺς ὑπέροχους ὕμνους, στρέφει τὴ σκέψη μας σὲ τρεῖς κρίσεις. Τὶς συναντοῦμε τὴν Κυριακὴ τῆς Κρίσεως, τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς καὶ τὴ Μεγάλη Παρασκευή. Στὸ ἄρθρο μας αὐτὸ θὰ τὶς μελετήσουμε μὲ τὴ χρονολογικὴ σειρὰ τοῦ περιεχομένου τους, ὄχι μὲ τὴ σειρὰ ποὺ τὶς συναντοῦμε στὸ Τριώδιο. Ἔτσι ἡ πρώτη κρίση ποὺ θὰ δοῦμε εἶναι αὐτὴ τῶν Πρωτοπλάστων, τοῦ Ἀδὰμ καὶ τῆς Εὔας μέσα στὸν Παράδεισο, αὐτὴ ποὺ προβάλλεται τὴν Κυριακὴ τῆς Τυρινῆς. Τὸ περιεχόμενό της τὸ γνωρίζουμε. Ὁ Θεὸς δημιούργησε τὸν ἄνθρωπο καὶ τὸν ὁδήγησε μέσα στὸν Παράδεισο τῆς εὐτυχίας καὶ τῆς μακαριότητος γιὰ νὰ τὸν καλλιεργεῖ, νὰ τὸν φροντίζει καὶ νὰ τὸν φυλάσσει. Καὶ τοῦ ἔδωσε ἐντολὴ εὔκολη, ἄκοπη, ταιριαστὴ καὶ συμφέρουσα στὸ λογικὸ καὶ τὴν ἐλευθερία του, λέγοντάς του ὅτι ἀπὸ κάθε εἶδος δένδρου ποὺ ὑπάρχει στὸν Παράδεισο μπορεῖ νὰ φάει, ἀπὸ τὸ δένδρο ὅμως τῆς γνώσεως τοῦ καλοῦ καὶ τοῦ κακοῦ ποὺ βρίσκεται στὸ μέσο τοῦ Παραδείσου δὲν πρέπει νὰ φάει, διότι θὰ πεθάνει (βλ. Γεν. β΄ 15-17). Τὴ συνέχεια τὴ γνωρίζουμε. Ἡ Εὔα παρασύρθηκε, παρέσυρε καὶ τὸν Ἀδὰμ καὶ ἡ κρίση ὑπῆρξε φοβερή: Ὁ ἄνθρωπος ἐκδιώχθηκε ἀπὸ τὸν Παράδεισο καὶ παραδόθηκε στὸν θάνατο... Τὴ δεύτερη κρίση θὰ τὴ συναντήσουμε τὴ Μεγάλη Παρασκευὴ στὸν Γολγοθᾶ, στὸν Σταυρό. Ἐκεῖ θὰ ἀκούσουμε ἀπὸ τὰ χείλη τοῦ Κυρίου μας τὸν αὐστηρὸ λόγο: «Νῦν κρίσις ἐστὶ τοῦ κόσμου τούτου, νῦν ὁ ἄρχων τοῦ κόσμου τούτου ἐκβληθήσεται ἔξω· κἀγὼ ἐὰν ὑψωθῶ ἐκ τῆς γῆς, πάντας ἑλκύσω πρὸς ἐμαυτόν» (Ἰω. ιβ΄ 31-32). Τώρα ποὺ θὰ μὲ δοῦν οἱ ἄνθρωποι περιφρονημένο καὶ σταυρωμένο, θὰ κριθεῖ ὁ κόσμος αὐτὸς καὶ θὰ χωρισθοῦν οἱ πιστοὶ ἀπὸ τοὺς ἀπίστους. Τώρα ὁ ἄρχοντας τοῦ κόσμου αὐτοῦ, ὁ σατανᾶς, θὰ πεταχθεῖ ἔξω ἀπὸ τὸ κράτος του καὶ θὰ χάσει τὴν ἐξουσία του. Ἀντίθετα ὅμως Ἐγώ, ὅταν ὑψωθῶ στὸν Σταυρό, θὰ ἀποσπάσω ἀπὸ τὴ δουλεία τοῦ διαβόλου καὶ θὰ ἑλκύσω κοντά μου ὅλους τοὺς ἀνθρώπους. Μὲ τὴν κρίση αὐτὴ ἄνοιξε ἡ μέχρι τότε κλειστὴ πύλη τοῦ Παραδείσου. Ἡ τρίτη κρίση προβάλλεται τὴν Κυριακὴ τῶν Ἀπόκρεω, μὲ τὴν περικοπὴ περὶ τῆς Δευτέρας καὶ φρικτῆς τοῦ Κυρίου Παρουσίας. Γεγονὸς μοναδικὸ καὶ ἀναμφισβήτητο ἡ Δευτέρα Παρουσία τοῦ Κυρίου καὶ ἡ τελικὴ κρίση ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Ὁλόκληρη ἡ μετὰ Χριστὸν ἱστορία τοῦ κόσμου κινεῖται πρὸς τὸ τέλος, ποὺ θὰ ἀντικρίσει τὸν Υἱὸ τοῦ Θεοῦ «ἐρχόμενον μετὰ δόξης». Οἱ ἄνθρωποι ὅλων τῶν ἐθνῶν ποὺ ἔζησαν ἀπὸ τὴν ἀρχὴ τῆς δημιουργίας μέχρι τὸ τέλος τοῦ κόσμου, ὅλοι θὰ παρουσιαστοῦμε φανεροὶ καὶ ξεσκεπασμένοι μπροστὰ στὸ δικαστικὸ Βῆμα τοῦ Χριστοῦ. Τί φοβερὴ πραγματικὰ ἐκείνη ἡ ὥρα! Ὑπάρχουν ὅμως ὅλες οἱ προϋποθέσεις μέσα στὴν Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ, ὥστε μὲ τὴν Χάρι τῶν ἱερῶν Μυστηρίων νὰ μποροῦμε νὰ συμπεριληφθοῦμε μεταξὺ αὐτῶν στοὺς ὁποίους θὰ πεῖ ὁ Βασιλιάς: «Δεῦτε οἱ εὐλογημένοι τοῦ πατρός μου, κληρονομήσατε τὴν ἡτοιμασμένην ὑμῖν βασιλείαν ἀπὸ καταβολῆς κόσμου»· ἐλᾶτε σεῖς ποὺ εἶστε εὐλογημένοι ἀπὸ τὸν Πατέρα μου, κληρονομῆστε τὴ Βασιλεία ποὺ ἔχει ἑτοιμαστεῖ γιὰ σᾶς ἀπὸ τότε ποὺ θεμελιωνόταν ὁ κόσμος (Ματθ. κε΄ 34). Τούτη τὴν περίοδο τοῦ Τριωδίου ἂς τὰ μελετήσουμε προσεκτικὰ αὐτά· καὶ ὁ Κύριος ἂς μᾶς δώσει τὴν Χάρι Του γιὰ νὰ ζήσουμε τὸν ἐπὶ γῆς ὑπόλοιπο χρόνο τῆς ζωῆς μας μὲ εἰρήνη, μὲ μετάνοια, καὶ τελεία ἀφοσίωση καὶ ὑπακοὴ στὸ θέλημά Του τὸ ἅγιο, ὥστε νὰ ἔχουμε καλὴ καὶ εὐπρόσδεκτη ἀπολογία ἐνώπιον τοῦ φοβεροῦ Βήματός Του.ΟΣΩΤΗΡ2214

Ἡ Τέταρτη Εντολὴ

 

«Μνήσθητι τὴν ἡμέραν τῶν Σαββάτων ἁγιάζειν αὐτήν. ἓξ ἡμέρας ἐργᾷ καὶ ποιήσεις πάντα τὰ ἔργα σου· τῇ δὲ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ Σάββατα Κυρίῳ τῷ Θεῷ σου· οὐ γὰρ ποιήσεις ἐν αὐτῇ πᾶν ἔργον, σὺ καὶ ὁ υἱός σου καὶ ἡ θυγάτηρ σου, ὁ παῖς σου καὶ ἡ παιδίσκη σου, ὁ βοῦς σου καὶ τὸ ὑποζύγιόν σου καὶ πᾶν κτῆνός σου καὶ ὁ προσήλυτος ὁ παροικῶν ἐν σοί. ἐν γὰρ ἓξ ἡμέραις ἐποίησε Κύριος τὸν οὐρανὸν καὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν καὶ πάντα τὰ ἐν αὐτοῖς καὶ κατέπαυσε τῇ ἡμέρᾳ τῇ ἑβδόμῃ· διὰ τοῦτο εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν» (Ἐξ. κ΄ 8­11). Νὰ θυμᾶσαι τὴν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου καὶ νὰ φυλάττεις τὴν ἀργία τῆς ἡμέρας αὐτῆς, διότι εἶναι ἡμέρα ἀφιερωμένη στὸν Θεό. Ἕξι ἡμέρες νὰ δουλεύεις καὶ νὰ κάνεις ὅλες τὶς ἐργασίες σου, ἐνῶ τὸ Σάββατο νὰ ἀναπαύεσαι καὶ νὰ λατρεύεις τὸν Θεό. Δὲν θὰ κάνεις τὴν ἡμέρα αὐτὴ καμιὰ ἐργασία βιοποριστική, οὔτε ἐσύ, οὔτε ὁ γιὸς καὶ ἡ κόρη σου, οὔτε ὁ δοῦλος καὶ ἡ δούλη σου, οὔτε τὸ βόδι σου, ὁ ὄνος σου καὶ κάθε ἄλλο ζῶο σου, οὔτε ὁ φιλοξενούμενός σου. Διότι ὁ Κύριος σὲ ἕξι ἡμέρες δημιούργησε τὸν οὐρανὸ καὶ τὴ γῆ καὶ τὴ θάλασσα καὶ ὅλα τὰ δημιουργήματα ποὺ ὑπάρχουν σ᾿ αὐτὰ καὶ τὴν ἕβδομη ἡμέρα διέκοψε τὰ ἔργα Του καὶ ἀναπαύθηκε. Γι᾿ αὐτὸ εὐλόγησε ὁ Θεὸς τὴν ἕβδομη ἡμέρα καὶ τὴν ξεχώρισε, ὥστε νὰ εἶναι ἱερὴ καὶ ἁγία. Ἡ τέταρτη ἐντολὴ ἀναφέρεται στὸν ἁγιασμὸ τῆς ἡμέρας τοῦ Σαββάτου ποὺ εἶναι ἡ ἡμέρα τοῦ Θεοῦ, ἡμέρα ἀναπαύσεως ἀπὸ κάθε ἐργασία. Ἡ ἐντολὴ αὐτὴ εἶναι παλαιὰ ἐντολή. Ὁ ἴδιος ὁ Θεὸς μετὰ τὴ δημιουργία τοῦ κόσμου καθόρισε τὴν ἕβδομη ἡμέρα ὡς ἡμέρα ἀναπαύσεως. «Εὐλόγησε Κύριος τὴν ἡμέραν τὴν ἑβδόμην καὶ ἡγίασεν αὐτήν»! Τὸ νόημα τῆς ἐντολῆς εἶναι νὰ ἐργαζόμαστε τὶς ἄλλες ἡμέρες τῆς ἑβδομάδας τὴ βιοποριστικὴ ἐργασία μας καὶ τὴν ἕβδομη ἡμέρα νὰ τὴν ἁγιάζουμε ὡς ἡμέρα τοῦ Κυρίου. Στοὺς χρόνους τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἦταν τὸ Σάββατο. Μετὰ τὴν λαμπροφόρο Ἀνάσταση τοῦ Χριστοῦ ὅμως ἡμέρα τοῦ Κυρίου εἶναι ἡ Κυριακή, διότι αὐτὴ τὴν ἡμέρα ἀναστήθηκε ἐκ νεκρῶν καὶ μᾶς ἔκανε γνωστὴ καὶ βέβαιη τὴν κοινὴ ἀνάσταση ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Βεβαίως δὲν ταυτίζονται ἀπόλυτα τὸ Σάββατο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης μὲ τὴν Κυριακὴ τῆς Καινῆς Διαθήκης, διότι ὁ Κύριος μερικὲς τυπικὲς διατάξεις τοῦ Μωσαϊκοῦ Νόμου καὶ τὶς σχολαστικὲς ἑρμηνεῖες τῶν Ραββίνων γιὰ τὴν τήρηση τῆς ἀργίας τοῦ Σαββάτου τὶς κατήργησε, διατηρώντας μόνο τὸν ἠθικὸ νόμο τῆς Παλαιᾶς Διαθήκης. Ἀλλὰ ἐξακολουθοῦν νὰ ἔχουν ἀκατάλυτο κύρος καὶ ἰσχὺ ἡ ἀργία τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου καὶ ὁ ἁγιασμός της. Πρωτίστως ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου εἶναι ἡμέρα ἀργίας. Κι ὄχι μόνο γιὰ μᾶς, ἀλλὰ καὶ γιὰ τὰ παιδιά μας καὶ γιὰ ὅλα τὰ μέλη τῆς οἰκογένειάς μας. Ὅλοι δικαιοῦνται μία ἡμέρα τὴν ἑβδομάδα νὰ ἀναπαύονται. Ὁ ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλὸς γράφει στὶς Διδαχές του: «Τὲς Κυριακές νὰ μὴ δουλεύετε ὁλότελα, μήτε νὰ πωλῆτε, μήτε νὰ ἀγοράζετε, οὔτε χωράφι, οὔτε ἀμπέλι νὰ κοιτάζετε, μήτε νὰ φροκαλίζετε (=σκουπίζετε), μήτε νὰ κάνετε πραγματείας καὶ ἀλισβερίσια (=δοσοληψίες), διότι ἐκεῖνον τὸ κέρδος ὁποὺ γίνεται τὴν Κυριακήν... εἶναι ἀφωρισμένον καὶ κατηραμένον, καὶ βάνετε φωτιὰν εἰς τὰ σπίτια σας. Ὅθεν, ἀδελφοί μου, διὰ νὰ μὴν πάθετε κανένα κακόν, μήτε ψυχικόν, μήτε σωματικόν, ἐγὼ σᾶς συμβουλεύω νὰ φυλάττητε τὴν Κυριακήν, ὡσὰν ὁποὺ εἶναι ἀφιερωμένη εἰς τὸν Θεόν». Βεβαίως δὲν καταργεῖται ἡ τέταρτη ἐντολή, ἂν κάποιοι γιατροί, νοσηλευτές, φαρμακοποιοί, ὁδηγοὶ συγκοινωνιῶν ἐργάζονται τὴν Κυριακή, γιὰ νὰ προσφέρουν ἀπαραίτητες ὑπηρεσίες στὸ σύν ολο. Ἀλλὰ ἡ ἐπιχειρούμενη στὶς ἡμέρες μας κατάργηση τῆς ἀργίας τῆς Κυριακῆς γιὰ τὴν ἐλπίδα τοῦ κέρδους εἶναι σαφὴς βεβήλωση τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου. Ἐπιβεβλημένος εἶναι καὶ ὁ ἁγιασμὸς τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου μὲ τὴ θεία Λατρεία καὶ τὴν προσέλευσή μας στὸ Ποτήριο τῆς ζωῆς. Ὁ ἐκκλησιασμὸς τῆς Κυριακῆς εἶναι ἡ κορυφαία ἐκδήλωση τιμῆς τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου. Τὴ γιορτάζουμε ὡς Πάσχα, ὡς Λαμπρή, ὡς Ἀνάσταση! Ἐπίσης ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἁγιάζεται μὲ τὴ μελέτη καὶ ἀκρόαση τοῦ θείου λόγου. Ἀφοσιωνόμαστε τὴν Κυριακὴ στὴ μελέτη τοῦ ἱεροῦ Εὐαγγελίου, τῶν Βίων τῶν Ἁγίων καὶ ἄλλων χριστιανικῶν βιβλίων καὶ περιοδικῶν. Ἤ, φροντίζουμε νὰ παρακολουθοῦμε κάποια ὁμιλία πνευματικῆς οἰκοδομῆς. Ἀκόμη ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἁγιάζεται μὲ τὴν ἀγαθοεργία, τὴ φιλανθρωπία καὶ τὴν ἱεραποστολή. Ἐπισκεπτόμαστε ἀσθενεῖς, γέροντες, οἰκογένειες πενθούντων. Ξεχωρίζουμε κι ἕνα χρηματικὸ ποσό, ὅσο εὐκολυνόμαστε, γιὰ νὰ τὸ διαθέσουμε γιὰ πράξεις ἐλεημοσύνης, φιλανθρωπίας καὶ ἀγάπης (βλ. Α΄ Κορ. ις΄ 2). Ἤ, βοηθοῦμε στὰ ἔργα τῆς ἱεραποστολῆς, γιὰ νὰ «τρέχει ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ δοξάζεται» (Β΄ Θεσ. γ΄ 1). Τέλος, ἡ ἡμέρα τοῦ Κυρίου ἁγιάζεται μὲ τὴν ἁγία ζωή μας. Δὲν κοιμόμαστε τὸ πρωὶ τῆς Κυριακῆς, οὔτε γεμίζουμε τὰ καφενεῖα, οὔτε ξεχυνόμαστε στὶς παραλίες καὶ στὰ ἐξοχικὰ κέντρα, γιὰ νὰ γλεντήσουμε καὶ νὰ διασκεδάσουμε, ἀλλὰ ἁγιάζουμε τὴν ἡμέρα τοῦ Κυρίου μέσα σὲ ἀτμόσφαιρα δοξολογίας καὶ λατρείας τοῦ Θεοῦ, προσευχῆς καὶ κατανύξεως, Χάριτος καὶ εὐσεβείας, γαλήνης καὶ εἰρήνης.ΟΣΩΤΗΡ2214

«Ἐνδύματα Αλλότρια»

 
Ὅταν ὁ ἄνθρωπος ἔπεσε στὴν ἁμαρτία καὶ ἔχασε τὸ θεοΰφαντο ἔνδυμά του, τὴν πρώτη ὡραιότητα καὶ χάρη μὲ τὴν ὁποία τὸν ἔπλασε ὁ Θεός, κατάλαβε πὼς ἔπρεπε νὰ καλύψει τὴ γυμνότητά του. Καὶ τὸ ἔκανε, ὅπως μᾶς πληροφορεῖ ἡ Ἁγία Γραφή, μὲ φύλλα συκῆς (Γεν. γ΄ 7). Ἀπὸ τότε οἱ ἐνδυμασίες τῶν ἀνθρώπων ἐξελίχθηκαν ἀνάλογα μὲ τὸν τόπο ποὺ ζοῦσαν, τὶς κλιματικὲς συνθῆκες, τὴν ἐποχή, τὸ πολιτιστικό τους ἐπίπεδο, τὸ φύλο τους. Ἡ ἔνδυση τοῦ σώματος ἀποτελεῖ δεῖγμα στοιχειώδους πολιτισμοῦ καὶ εὐπρεπείας, συγχρόνως δὲ ὄχι μόνο μαρτυρεῖ, ἀλλὰ καὶ διαμορφώνει τὸ ἦθος, τὰ φρονήματα καὶ τὸν χαρακτήρα τῶν ἀνθρώπων. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ φαίνεται ὅτι δίνει μεγάλη σημασία στὸν τρόπο τῆς ἐνδυμασίας. Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ ἀπειλὴ τοῦ Θεοῦ ποὺ λέγεται μὲ τὸ στόμα τοῦ προφήτη Σοφονία: «Ἐκδικήσω... ἐπὶ πάντας τοὺς ἐνδεδυμένους ἐνδύματα ἀλλότρια» (α΄ 8). Θὰ τιμωρήσω, λέει ὁ Κύριος, ὅσους φοροῦν «ἐνδύματα ἀλλότρια». Τί σημαίνει ἡ φράση αὐτή; Ποιὰ εἶναι τὰ «ἀλλότρια ἐνδύματα» γιὰ τὰ ὁποῖα διατυπώνεται ἡ ἀπειλὴ τοῦ Θεοῦ; Οἱ ἱεροὶ Ἑρμηνευτὲς μᾶς δίνουν τρεῖς ἀπαντήσεις: «Ἐνδύματα ἀλλότρια» εἶναι ἐκεῖνα τὰ ὁποῖα ἀπαγόρευε ὁ Μωσαϊκὸς νόμος καὶ τὰ ὁποῖα φανέρωναν πλοῦτο καὶ ὑπερηφάνεια καὶ τὰ χρησιμοποιοῦσαν οἱ γειτονικοὶ λαοὶ τῶν εἰδωλολατρῶν. Ἐνδύματα πολυτελή, ἐξεζητημένα, ἐντυπωσιακά. Αὐτοὶ ποὺ λάτρευαν τὰ εἴδωλα ἐπέμεναν νὰ δίνουν ἰδιαίτερη σημασία στὴν ἐξωτερική τους ἐμφάνιση, νὰ προβάλλουν τὴν ἀξία τους ἐπιδιώκοντας τὸν ἐξωτερικὸ ἐντυπωσιασμὸ μὲ πλούσια καὶ φανταχτερὰ ἐνδύματα, μὲ τρόπους ποὺ ὑπηρετοῦσαν τὸν ἐγωισμὸ καὶ τὴν ὑπερηφάνειά τους. Ἀλλὰ ἡ ἀξία τοῦ ἀνθρώπου δὲν εἶναι στὰ ροῦχα του. Ἡ ἀξία του δὲν εἶναι οὔτε στὸ σῶμα ποὺ καλύπτουν τὰ ροῦχα. Ἡ ἀξία του βρίσκεται στὴν ἀθάνατη ψυχή του, στὸν «κρυπτὸν τῆς καρδίας ἄνθρωπον», στὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο, ποὺ δὲν φαίνεται στὰ μάτια τῶν ἄλλων ἀνθρώπων. Ὁ ἀπόστολος Πέτρος συνιστᾶ στὶς γυναῖκες, ποὺ ἀπὸ τὴ φύση τους ἔχουν περισσότερη ἐπιμέλεια στὴν ἐξωτερικὴ ἐμφάνιση, νὰ μὴν ἐπιδιώκουν τὸν ἐξωτερικὸ στολισμό, τὰ ἐπιτηδευμένα χτενίσματα, τὰ χρυσὰ κοσμήματα καὶ τὰ πολυτελὴ ἐνδύματα. Ἀλλὰ νὰ ἔχουν ὡς κόσμημα καὶ ἄφθαρτο στολισμὸ τὸ πνεῦμα τῆς πραότητος, τῆς ὑπομονῆς καὶ ἡσυχίας, ποὺ κοσμεῖ τὸν ἐσωτερικὸ ἄνθρωπο καὶ εἶναι «ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πολυτελές» (Α΄ Πέτρ. γ΄ 3, 4). Ἡ ἀξία μας βρίσκεται ἐντός μας. Τὸ ἔνδυμα τῆς ψυχῆς πρέπει πρωτίστως νὰ φροντίζουμε, τὴν ἀρετὴ ποὺ τὸν σεμνὸ καὶ ἐνάρετο ἄνθρωπο τὸν ἐπιβάλλει στοὺς ἄλλους ἀνθρώπους καὶ τὸν καθιστᾶ ἀγαπητὸ στὸν Θεό. «Ἐνδύματα ἀλλότρια» εἶναι καὶ «τὰ ἐξ ἁρπαγῆς καὶ πλεονεξίας», αὐτὰ ποὺ δὲν εἶναι δικά μας, ἀλλὰ ἀνήκουν σὲ ἄλλους (Θεοδωρήτου Κύρου, Ἑρμηνεία εἰς τὸν προφήτην Σοφονίαν, PG 81, 1841). Ὑπάρχουν ἐκεῖνοι ποὺ δὲν ζοῦν μὲ ἄνεση καὶ ἀφθονία, ποὺ στεροῦνται ἴσως, καὶ δυστυχῶς καταφεύγουν σὲ ἀδικίες καὶ κλοπὲς γιὰ νὰ κερδίσουν τὰ ξένα, ἢ καὶ ἀγοράζουν μὲ παράνομα κέρδη, μὲ χρήματα δηλαδὴ ποὺ δὲν τὰ κέρδισαν μὲ τὸν τίμιο κόπο τους. Ἀπὸ τὸ νὰ φορᾶς ροῦχα ποὺ ἀπέκτησες «ἐξ ἁρπαγῆς καὶ πλεονεξίας», εἶναι πολὺ προτιμότερο καὶ τιμιότερο νὰ φορᾶς τὰ ἁπλὰ καὶ ταπεινά, ποὺ ἀπέκτησες μὲ τὸν δικό σου κόπο. Ὑπάρχει καὶ μιὰ τρίτη ἑρμηνεία. «Ἐνδύματα ἀλλότρια» εἶναι «τὰ δι’ ἄκραν ἀκολασίαν γενόμενα», διότι καὶ ἄνδρες «παρανομίᾳ συζῶντες» περιβάλλονται ἐνδύματα γυναικῶν, καὶ «γυναῖκες ὡσαύτως λαγνείᾳ συντεθραμμέναι», αὐτὲς ποὺ ζοῦν μὲ φιληδονία καὶ σαρκικότητα, «τὰ ἀνδρῶν ἀμφιέννυνται», ἐνδύονται τὰ ἀνδρικὰ ἐνδύματα (Θεοδωρήτου Κύρου, ὅ.π.). Ὁ Θεὸς ἀπειλοῦσε ὅτι θὰ τιμωρήσει ἐξ ὁλοκλήρου ἐκείνους ποὺ μιμοῦνταν ἔτσι τοὺς εἰδωλολάτρες, ὥστε νὰ ζηλεύουν τὴ χρήση τῶν ἱματίων ποὺ ἀπαγόρευε ὁ Νόμος, ἦταν δὲ «ἁρμόδια τοῖς ἔθνεσι» (Θεοδώρου Μοψουεστίας, Ἑρμηνεία Σοφονίου τοῦ Προφήτου, PG 66, 456). Φανερώνει κατάπτωση τῶν ἠθῶν τὸ νὰ φοροῦν οἱ ἄνθρωποι ἐνδύματα ἀταίριαστα πρὸς τὸ φύλο τους. Ὁ λόγος τοῦ Θεοῦ ἀπαιτεῖ τὰ φύλα νὰ διακρίνονται καὶ ἀπὸ τὰ ἰδιαίτερα ἐνδύματά τους. Νὰ ἐπιτελοῦν τὴν ἀποστολή τους τὸ καθένα, παραμένοντας στὰ ὅρια ποὺ Ἐκεῖνος μὲ τὴν πανσοφία Του ὅρισε. Δυστυχῶς στὴ σύγχρονη ἐποχὴ τῆς συγχύσεως, τὴν ἐποχὴ τῆς ἀποστασίας καὶ γενικῆς ἐπικρατήσεως τῆς ἁμαρτίας, οἱ περισσότεροι δὲν προσέχουν τὸν τρόπο τῆς ἐνδύσεώς τους. Κυκλοφοροῦν μὲ ἐνδύματα πλούσια καὶ πολυτελὴ γιὰ νὰ ἐντυπωσιάζουν, ἢ ἄλλοι, ἰδίως τοὺς θερινοὺς μῆνες, μὲ ἄσεμνα καὶ προκλητικά, μάλιστα ποὺ δὲν ταιριάζουν στὸ φύλο τους, τὰ ὁποῖα ἀντὶ νὰ καλύπτουν, ἀποκαλύπτουν τὸ σῶμα καὶ γίνονται ἀφορμὴ σκανδαλισμοῦ καὶ ἐκτροπῆς σὲ αἰσχρὲς ἁμαρτίες. Πολλοὶ δὲν διστάζουν νὰ εἰσέρχονται καὶ στοὺς ἱεροὺς Ναοὺς μὲ ἀπρεπεῖς περιβολές, καὶ νὰ φανερώνουν ἔτσι τὴν ἀσέβειά τους. Ὁ Θεὸς ὅμως προειδοποιεῖ ὅτι θὰ τιμωρήσει ὁλοφάνερα ὅλους «τοὺς πληροῦντας τὸν οἶκον Κυρίου Θεοῦ αὐτῶν ἀσεβείας» (Σοφον. α΄ 9). Νὰ δεχθοῦμε τὸν λόγο τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ ἀκούσουμε τὶς σαφεῖς προειδοποιήσεις καὶ ἀπειλές Του, φροντίζοντας τὰ ἐνδύματά μας νὰ εἶναι βέβαια ὄμορφα καὶ καλά, προπαντὸς ὅμως νὰ τὰ διακρίνει ἡ ἁπλότητα, ἡ λιτότητα, ἡ σεμνότητα καὶ ἡ ταπεινοφροσύνη. Καὶ βέβαια νὰ ἐπιμελούμαστε πρωτίστως τὸ ἔνδυμα τῆς ψυχῆς μας. Αὐτὸ ποὺ θὰ τὸ φοροῦμε καὶ στὴν αἰωνιότητα!ΟΣΩΤΗΡ2214

ΑΡΧΗ ΤΟΥ ΤΡΙΩΔΙΟΥ

 

1. Τὸ Τριωδιο

 Ἀπὸ την Κυριακὴ τοῦ Τελώνου καὶ τοῦ Φαρισαίου, ἀνοίγει ἡ πύλη τοῦ Τριωδίου· τῆς πνευματικότερης περιόδου ὅλου τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ ἔτους. Κατὰ τὴν περίοδο αὐτή, ἡ ὁποία θὰ διαρκέσει μέχρι τὸ Μέγα Σάββατο, ἡ Ἐκκλησία μας στὶς ἱερὲς Ἀκολουθίες της χρησιμοποιεῖ τὸ ὁμώνυμο λειτουργικὸ βιβλίο της, τὸ ὁποῖο περιέχει διδακτικότατους ὕμνους καὶ ἱερὰ Ἀναγνώσματα ποὺ κατανύσσουν τὴν ψυχή μας. «Τῆς μετανοίας ἄνοιξόν μοι πύλας, Zωοδότα», ψάλλουμε στοὺς Ὄρθρους τῶν Κυριακῶν. Ἄνοιξέ μου, Κύριε, τὶς πύλες τῆς μετανοίας, Ἐσύ, ποὺ χαρίζεις τὴν ἀληθινὴ ζωή. Ἡ Ἁγία μας Ἐκκλησία ἀνοίγει στὴν ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου τὸ θησαυροφυλάκιό της γιὰ νὰ μᾶς παραθέσει ὅ,τι πνευματικότερο διαθέτει ὡς μέσο γιὰ τὸν ἁγιασμό μας. Μᾶς καλεῖ νὰ ἐξετάσουμε τὸν ἑαυτό μας, τὸν ἐσωτερικό μας κόσμο, τὰ λάθη καὶ τὶς ἁμαρτίες μας καὶ νὰ ἀγωνισθοῦμε ἐναντίον τῶν παθῶν μας μὲ προσευχὴ καὶ νηστεία. Μᾶς προβάλλει παραδείγματα μετανοούντων ἀνθρώπων, ὥστε μὲ τὴν εἰλικρινὴ μετάνοια νὰ ἑτοιμάσουμε κι ἐμεῖς τὴν ψυχή μας νὰ δεχθεῖ τὸ θεῖο Πάθος καὶ τὴν ἔνδοξη Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας. Στὸν σκοπὸ αὐτὸν τῆς ἐντονότερης πνευματικῆς ζωῆς καὶ τῆς στροφῆς τοῦ ἑαυτοῦ μας πρὸς τὸν Θεὸ συντελοῦν καὶ τὰ Ἀποστολικὰ καὶ Εὐαγγελικὰ Ἀναγνώσματα τῆς περιόδου αὐτῆς. 

2. Οἱ Διωγμοὶ των Ευσεβων 

Στὸ Ἀποστολικὸ Ἀνάγνωσμα της Κυριακης του τελωνου και του φαρισαιου  ὁ ἀπόστολος Παῦλος διατυπώνει γιὰ τὸν μαθητή του Τιμόθεο ἕναν πνευματικὸ νόμο: «Πάντες οἱ θέλοντες εὐσεβῶς ζῆν ἐν Χριστῷ Ἰησοῦ διωχθήσονται». Ὅλοι, δηλαδή, ὅσοι θέλουν νὰ ζοῦν μὲ εὐσέβεια, ὅπως ἁρμόζει στοὺς πιστοὺς ποὺ εἶναι ἑνωμένοι μὲ τὸν Ἰησοῦ Χριστό, θὰ καταδιωχθοῦν. Ἐδῶ ὁ Ἀπόστολος ἀναφέρεται πρωτίστως στοὺς διωγμοὺς ἀπὸ τοὺς εἰδωλολάτρες, σὰν τοὺς φοβεροὺς ἐκείνους διωγμοὺς ποὺ ὑπέστη ὁ ἴδιος «ἐν Ἀντιοχείᾳ, ἐν Ἰκονίῳ, ἐν Λύστροις», ὅπως περιγράφει λίγο πρωτύτερα. Ἐννοεῖ ὅμως καὶ τὶς γενικότερες θλίψεις καὶ τοὺς πειρασμοὺς ποὺ εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ ἀντιμετωπίσει κάθε γνήσιος μαθητὴς τοῦ Κυρίου. Ἡ ἀλήθεια αὐτὴ ἐπιβεβαιώνεται καὶ σὲ ὅλη τὴν ἱστορία τῆς Ἐκκλησίας μας. Στὰ χρόνια τῆς Ρωμαϊκῆς αὐτοκρατορίας οἱ Χριστιανοὶ ρίχνονταν στὰ θηρία, στὴ φωτιὰ καὶ σὲ ἄλλα φρικτὰ μαρτύρια, προκειμένου νὰ ἀρνηθοῦν τὴν πίστη τους. Ἀργότερα πολεμήθηκαν μὲ τὶς αἱρέσεις. Κατὰ τὴν Τουρκοκρατία τοὺς ὁδηγοῦσαν στὴ σφαγή· στὸν εἰκοστὸ αἰώνα, στὰ στρατόπεδα συγκεντρώσεως. Ἀλλὰ καὶ στὶς μέρες μας, πόσοι Χριστιανοὶ διώκονται στὴ Συρία καὶ γενικότερα στὴ Μέση Ἀνατολή! Ὁ Χριστιανὸς ἐπιπλέον ἀντιμετωπίζει διωγμοὺς καὶ στὴν προσωπική του ζωή, μὲ εἰρωνεῖες ἀπὸ ἀνθρώπους ἐνάντιους πρὸς τὴν Ἐκκλησία, μὲ συκοφαντίες καὶ ἀδικίες ποὺ δέχεται ἀπὸ τὸ περιβάλλον του, ἀλλὰ καὶ μὲ θλίψεις καὶ ἄλλες δοκιμασίες ποὺ ἀντιμετωπίζει καθημερινά. Ἂς μὴ χάνουμε ὅμως τὸ θάρρος μας! Ὁ ἀπόστολος Παῦλος τονίζει ὅτι ὁ Κύριος τὸν λύτρωσε ἀπὸ ὅλους τοὺς διωγμοὺς ποὺ ὑπέστη: «Ἐκ πάντων με ἐρρύσατο ὁ Κύριος». Ἂς μὴν κλονιζόμαστε μπροστὰ στὶς θλίψεις ποὺ ἀντιμετωπίζουμε, διότι δὲν θὰ μᾶς ἐγκαταλείψει ὁ παντοδύναμος Κύριος. Ὁ ἀδιάψευστος λόγος Του ἂς ἠχεῖ στὰ αὐτιά μας τὴν ὥρα τῆς δοκιμασίας: «Θαρσεῖτε, ἐγὼ νενίκηκα τὸν κόσμον» (Ἰω. ις΄ 33). Ἔχετε θάρρος! Ἐγὼ ἔχω νικήσει τὸν κόσμο. Καὶ μὲ τὴ νίκη μου αὐτὴ ἐξασφάλισα καὶ γιὰ σᾶς τὸν θρίαμβο καὶ τὴ δόξα. 

3. Η Εξαχρειωση των Πονηρών 

Στὴ συνέχεια τῆς Περικοπῆς ὁ ἀπόστολος Παῦλος κάνει μιὰ θλιβερὴ διαπίστωση: «Πονηροὶ δὲ ἄνθρωποι καὶ γόητες προκόψουσιν ἐπὶ τὸ χεῖρον, πλανῶντες καὶ πλανώμενοι». Ἀντίθετα δηλαδὴ μὲ τοὺς εὐσεβεῖς ἀνθρώπους, οἱ πονηροὶ καὶ ἀπατεῶνες θὰ προχωροῦν ἀπὸ τὸ κακὸ στὸ χειρότερο. Θὰ πλανοῦν καὶ θὰ ἐξαπατοῦν τοὺς ἄλλους, καὶ οἱ ἴδιοι ὅμως θὰ πλανῶνται καὶ θὰ ἐξαπατῶνται ἀπὸ τὸν φθονερὸ διάβολο καὶ ἀπὸ ἄλλους ἀνθρώπους. Πόσο ἐπίκαιρος εἶναι πράγματι στὶς ἡμέρες μας ὁ λόγος αὐτὸς τοῦ θείου Ἀποστόλου! Ἐνῶ οἱ εὐσεβεῖς ἄνθρωποι, μὲ τὴν Χάρι τοῦ Θεοῦ, προοδεύουν διαρκῶς στὴν ἀρετή, ἀντίθετα οἱ ἀσεβεῖς, κατευθυνόμενοι ἀπὸ τὸν διάβολο καὶ ἀπὸ τὶς ροπὲς τῶν παθῶν τους, γίνονται ὁλοένα καὶ χειρότεροι. Ἐξαχρειώνονται διαρκῶς οἱ ἴδιοι καὶ ἐπιπλέον παραπλανοῦν καὶ ἄλλους ἀνθρώπους στὶς ἄνομες πράξεις τους, καθιστώντας τοὺς ἑαυτούς τους ὄργανα τοῦ διαβόλου. Αὐτὸ εἶναι τὸ ὀλέθριο κατάντημά τους! Στὴν ἀρχὴ τοῦ Τριωδίου, τὴν ὥρα ποὺ ἡ Ἐκκλησία  προβάλλει μπροστά μας τὴ στενὴ καὶ τεθλιμμένη ὁδὸ τῆς μετανοίας, τῆς ταπεινώσεως καὶ τῆς ἀσκήσεως ποὺ ὁδηγεῖ στὴν ἀνύψωση τοῦ ἀνθρώπου, ὁ ἀνθρωποκτόνος διάβολος θέλει νὰ μᾶς παραπλανήσει στὴν εὐρύχωρη καὶ κατηφορικὴ ὁδὸ τῶν χορῶν, τῶν καρναβάλων καὶ τῆς διαφθορᾶς ποὺ ὁδηγεῖ στὸν ψυχικό μας θάνατο. Ἂς μὴν μᾶς ἑλκύει ἡ ἐπίπλαστη εὐτυχία τῶν διασκεδάσεων αὐτῶν. Ἂς ἀκολουθοῦμε σταθερὰ τὸ κάλεσμα τῆς Ἐκκλησίας μας, ὥστε νὰ ζήσουμε πνευματικὰ τὴν κατανυκτικὴ αὐτὴ περίοδο καὶ νὰ ἑορτάσουμε ἀληθινὰ τὴν Ἀνάσταση τοῦ Κυρίου μας.

ΟΣΩΤΗΡ2214

ΑΓΩΝΙΑ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΝΥΚΤΑ

 Ὅταν ὁ ἥλιος σβήσει στὴν ἄκρη τοῦ ὁρίζοντα, παίρνει νὰ ἀλλάζει τὸ πρόσωπο τῆς γῆς. Σὲ παλαιότερους καιροὺς ἡσύχαζαν τὰ πάντα.

Ἀκόμη ὅμως καὶ σήμερα μὲ τὴν πλημμύρα τοῦ ἠλεκτρικοῦ φωτὸς οἱ περισσότερες ἐργασίες τὸ βράδυ συμμαζεύονται. Ἔπειτα ἀρχίζουν τὰ ἔργα τῆς νύχτας. Σκοτεινὰ ὡς ἐπὶ τὸ πλεῖστον: κλοπές, φόνοι, αἰσχρότητες, παράνομες συναλλαγές. Οἱ ἄνθρωποι παίρνουν γιὰ βοηθό τους τὸ σκοτάδι, γιὰ νὰ πραγματοποιήσουν τὰ σκοτεινὰ ἔργα τους. Ὡστόσο, τὴν ἴδια ὥρα ποὺ ὁ διάβολος βυθίζει τὸν κόσμο στὴ διαφθορά ἕνας ἄνθρωπος στενάζει γονατισμένος μπροστὰ στὸ κρεβάτι του. Τὰ δάκρυά του τρέχουν ποτάμι, λούζουν τὸ κρεβάτι, καταβρέχουν τὸ στρῶμα του. Καὶ τί παράδοξο! αὐτὸς εἶναι καὶ βασιλιάς. Εἶναι ὁ προφήτης καὶ βασιλιὰς Δαβίδ. Προσεύχεται ἐναγώνιος μὲ πόνο ψυχῆς καὶ βεβαιώνει: «ἐκοπίασα ἐν τῷ στεναγμῷ μου, λούσω καθ᾿ ἑκάστην νύκτα τὴν κλίνην μου, ἐν δάκρυσί μου τὴν στρωμνήν μου βρέξω»· κουράσθηκα, λέει, ἀπὸ τοὺς στεναγμούς μου γιὰ τὶς ἁμαρτίες μου. Κάθε νύχτα λούζω μὲ τὰ δάκρυά μου τὸ κρεβάτι μου, καταβρέχω μὲ αὐτὰ τὸ στρῶμα μου (Ψαλ. ς΄ 7). Πιὸ πέρα ἄλλος Ψαλμωδὸς σηκώνεται τὰ μεσάνυχτα νὰ ὑμνήσει τὸν Δημιουργό του γιὰ τὰ σωτήρια παραγγέλματα τοῦ Νόμου Του! Εἶναι ὁ συγγραφέας τοῦ συγκλονιστικοῦ 118ου Ψαλμοῦ ποὺ λέει: «Μεσονύκτιον ἐξεγειρόμην τοῦ ἐξομολογεῖσθαί σοι ἐπὶ τὰ κρίματα τῆς δικαιοσύνης σου» (Ψαλ. ριη΄ [118] 62). Καὶ λίγο πιό ᾿κεῖ ὁ συγγραφέας τοῦ 133ου Ψαλμοῦ παρακινεῖ ὅλους νὰ ὑψώνουν μέσα στὴ νύχτα τὰ χέρια τους σὲ προσευχὴ καὶ νὰ ὑμνοῦν τὸν Κύριο στραμμένοι πρὸς τὸν ἅγιο Ναό Του (Ψαλ. ρλγ΄ [133] 2): «Ἐν ταῖς νυξὶν ἐπάρατε τὰς χεῖρας ὑμῶν εἰς τὰ ἅγια καὶ εὐλογεῖτε τὸν Κύριον». Ὅμως τὴ φλογερότερη ἐναγώνια ἀγάπη πρὸς τὸν Θεὸ τὴν περιέκλεισε ἡ Ἁγία Γραφὴ στὸ μυστικότατο πρόσωπο τῆς Νύμφης τοῦ ᾌσματος τῶν ᾈσμάτων. Μένει καὶ αὐτὴ ξάγρυπνη! Ἀλλὰ ξάγρυπνη ἀναζητώντας τὸν Κύριο καὶ Νυμφίο της. Ξεχύνει τὸ ποτάμι τῆς ἀγάπης της πρὸς Αὐτὸν μὲ λόγια πύρινα: «Ἐπὶ κοίτην μου ἐν νυξὶν ἐζήτησα ὃν ἠγάπησεν ἡ ψυχή μου». Δὲν ἡσυχάζει, ἀναζητεῖ μὲ ἀγωνία τὸν Δημιουργό της, Αὐτὸν γιὰ τὸν Ὁποῖον ἔχει πλασθεῖ καὶ πρὸς τὸν Ὁποῖον κατευθύνεται ὅλη ἡ ἀγάπη της (βλ. ᾎσμ. γ΄ 1­4). Στὸ πρόσωπο τῆς ἀσματίζουσας Νύμφης οἱ ἅγιοι Πατέρες διέκριναν ταυτόχρονα τόσο τὴν Ἐκκλησία ὡς σύνολο, ὅσο καὶ τὴν ψυχὴ τοῦ κάθε πιστοῦ. Ὄχι τῶν πιστῶν ποὺ ἀρκοῦνται σὲ μιὰ τυπικὴ πνευματικὴ ζωή, ἀλλὰ αὐτῶν ποὺ φλέγονται ὁλόκληροι ἀπὸ τὴν ἀγάπη πρὸς Ἐκεῖνον, τὸν Ὁποῖον αἰσθάνονται καὶ εἶναι ὁ Νυμφίος τῆς ψυχῆς τους. Καὶ πόση ἀγωνία καὶ πόνο αἰσθάνεται αὐτὴ ἡ ψυχὴ τὴ νύχτα, ὅταν γονατίζει νὰ Τοῦ μιλήσει καὶ νιώθει ὅτι Τὸν ἔχει λυπήσει μὲ τὰ ἁμαρτήματά της! Ποτάμι τότε τὰ δάκρυά της! Κι ὅταν διαπιστώνει ὅτι Ἐκεῖνος δέχεται τὴ μετάνοιά της, τότε ξεσπάει σὲ ὕμνους δοξολογικούς. Ὑμνεῖ τὸ ἔλεός Του, τὴν ἄπειρη ἀγάπη Του, τὸ ἀσύλληπτο μεγαλεῖο Του. Κι ἔτσι ἡ ἀγωνία της μετατρέπεται σὲ ἀγώνα. Σὲ ἀγώνα νὰ ζεῖ σύμφωνα μὲ τὸ θέλημά Του, νὰ μὴν Τὸν λυπεῖ μὲ τὶς παρεκτροπές της. Κι ὅσο ἀγωνίζεται, τόσο αὐξάνει ἡ ἀγάπη της. Γίνεται «κραταιὰ ὡς θάνατος»· τόσο δυνατή, ὅσο ὁ θάνατος ποὺ καμιὰ δύναμη δὲν μπορεῖ νὰ τοῦ ἀντισταθεῖ καὶ νὰ τὸν νικήσει (ᾎσμ. η΄ 6). Μέρες Τριωδίου. Ὁ κόσμος γύρω βυθίζεται στὸ σκοτάδι. Ξεφαντώνει, ὀργιάζει, μολύνεται μὲ βδελυρὰ ἁμαρτήματα τὶς νύχτες, κυλιέται στὶς βρώμικες λάσπες κάθε εἴδους διαστροφῆς. Ἐσύ, ψυχή μου, ποῦ βρίσκεσαι; Ἀνάστα! Τί καθεύδεις; ΟΣΩΤΗΡ2214