Ver la fonte de Tumor

{{Avisu médicu}}
{{Ficha xenérica}}
{{otros usos|Inflamación}}
Un '''tumor''' ye cualquier alteración de los [[Texíu (bioloxía)|texíos]] que produza un aumentu de volume. Ye un agrandamientu anormal d'una parte del cuerpu qu'apaez, poro, enchida o distendida. El tumor, xunto col arrebol, el dolor y el calor, formen la tétrada clásica de los [[síntoma|síntomes]] y [[signu clínicu|signos]] de la [[inflamación]].

En sentíu acutáu, un tumor ye cualquier masa o bultu que se deba a un aumentu nel númberu de [[célula|célules]] que lo componen. Si esta crecedera celular tien el so orixe en diverses célules (policlonal) falamos de hiperplasia y si tratar d'una neoformación celular que tien el so orixe nuna única célula (monoclonal) llamar neoplasia independientemente de que sían de calter benignu o malinu en función de la so capacidá o non de infiltrar los texíos que lu arrodien. Cuando un tumor ye malinu tien capacidá d'invasión o infiltración y de producir [[metástasis]] a llugares distantes del tumor primariu, siendo un [[cáncer]] metastásico.

== Tumores o neoplasias benignos ==
{{AP|Tumor benignu}}
Un tumor benignu ye una neoplasia que nun tener la malinidá de los tumores [[Cáncer|cancerosos]]. Esto implica qu'esti tipu de tumor nun crecer en forma desproporcionada nin agresiva, nun invade [[Texíu (bioloxía)|texíos]] axacentes, y nun fai [[metástasis]] a texíos o órganos distantes. Les célules de tumores benignos permanecen xuntes y de cutiu son arrodiaes per una membrana de contención o cápsula. Los tumores benignos nun constitúin xeneralmente una amenaza pa la vida; puédense extirpar y, na mayoría de los casos, nun remanecen. Pa denominar estos tumores úsase como [[prefixu]]'l nome del texíu que lo anicia acompañáu del [[sufixu]] «-oma» (tumor).<ref name="robbins">{{cita llibru |autor=Ramzi Cotran, Vinay Kumar, Tucker Collins |títulu=Robbins Pathologic Basis of Disease, 6th Edition |añu=1999 |editorial=W.B. Saunders |isbn=072167335X |páxines=327}}</ref> 

Exemplos de tumores benignos:
* [[Papiloma]]: masa más protuberante na piel (por casu, un [[duviesu]]).
* [[Adenoma]]: tumor que crez nes glándules y en redol a les mesmes.
* [[Lipoma]]: tumor nun texíu adiposo.
* [[Osteoma]]: tumor d'orixe nel güesu.
* [[Mioma]]: tumor del texíu muscular.
* [[Angioma]]: tumor compuestu xeneralmente de pequeños vasos sanguíneos o linfáticos (por casu, una marca de nacencia).
* [[Nevus]]: pequeñu tumor cutaneu d'una variedá de texíos (por casu, un [[llunar]]).
* [[Teratoma]] tumor encapsulado con componentes de texíos o órganos que recuerden los derivaos normales de los trés capes xerminales.
* [[Tumor de Warthin]]: hiperplasia [[duviesu|quística]] especialmente de la [[glándula parótida]].

== Tumores malinos o cáncer ==
Los tumores malinos son [[cáncer|cancerosos]]. Les célules canceroses pueden invadir y estropiar texíos y órganos cercanos al tumor. Les célules [[cáncer|canceroses]] pueden dixebrase del tumor malinu y entrar al [[sistema linfáticu]] o al fluxu sanguíneo, que ye la manera en que'l [[cáncer]] algama otres partes del cuerpu. L'aspeutu carauterísticu del [[cáncer]] ye la capacidá de la célula de crecer rápido, de manera desafranada ya independiente del texíu onde empezó. L'espardimientu del [[cáncer]] a otros sitios o órganos nel cuerpu por aciu el fluxu sanguíneo o'l sistema linfáticu llámase [[metástasis]]. Los tumores malinos xeneralmente pueden clasificase en seis categoríes:
* [[Carcinoma|Carcinomes]]. Estos [[cáncer]]es aniciar nel [[epiteliu]] que ye'l recubrimientu de les célules d'un órganu. Los carcinomes constitúin el tipu más común de [[cáncer]]. Llugares comunes de carcinomes son la [[piel]], la [[boca]], el [[cáncer de pulmón|pulmón]], los [[cáncer de mama|seno]], l'[[cáncer d'estómagu|estómagu]], el [[colon]] y el [[úteru]].
* [[Sarcoma|Sarcomes]]. Los sarcomas son [[cáncer]]es del texíu conectivo y de sostén (texíos blandos) de tolos tipos. Los sarcomas atópase en cualesquier parte del cuerpu y frecuentemente formen crecederes secundaries nos pulmones.
* [[Glioma|Gliomes]]. Son [[cáncer]]es del [[celebru]] o la [[migollu espinal]] producíos por [[neoplasia|neoplasies]] nes [[célula glial|célules gliales]].
* [[Leucemia|Leucemies]]. Son [[cáncer]]es de la [[sangre]]. Afecten a la llinia mielocítica (esto ye, afecten a los [[granulocitos]], [[monocitu|monocitos]] y/o [[mastocitu|mastocitos]]); empezando nesos mesmos grupos celulares o en dalgún proxenitor común.
*[[Linfoma|Linfomes]]. Son cánceres que surden en llinia linfocítica (Esto ye, afectando a los [[linfocitos]]) o en dalgún proxenitor común; o qu'afecten a otres llinies celulares como les de les célules presentadores de antígenos (CPA), diversos tipos de [[Macrófagos]], o dalgún proxenitor común. 
* [[Teratoma]] inmaduru. 

{|border=0 {{tablaguapa}}
!colspan=3 | '''Carauterístiques de tumores benignos y malinos'''
|-
!Carauterística !Benignu !Malinu
|- 


| Diferenciación || Les célules tumorales asemeyar a les célules madures orixinales || Les célules tumorales seique nun s'asemeyen a les célules madures orixinales
|-
| Tasa de crecedera Lenta; puede atayase o recular || Rápida, autónoma; xeneralmente nun ataya nin recula
|- 
| Tipu de crecedera || Espándese y mueve || Invade, destrúi y reemplaza
|-
| [[Metástasis]] || Non || Sí
|- 
| Efeutu na salú || Xeneralmente nun causa la muerte || Puede causar la muerte si nun se diagnostica y suministra tratamientu
|}


== Teratoma ==
{{AP|Teratoma}}
Un [[teratoma]] ye un tipu de tumor d'orixe embrionariu. El términu '''teratoma''' procede del [[griegu antiguu|griegu]] ''teras- Teratos "velea", "bisarma" y Oma significáu de "hinchazon", "tumor".''

El diagnósticu definitivu d'un teratoma basar nel so estudiu [[histoloxía|histolóxicu]]: un teratoma ye un tumor con [[texíu biolóxico]] o componentes d'[[Órganu (bioloxía)|órganu]] que provienen de derivaos normales de los trés [[capa germinativa|capes germinativas]]. Esto ye, los teratomas contienen rexones celulares colos trés llinies embrionaries xerminales: endodermo (epiteliu glandular) mesodermo (cartílagu, güesu y músculu llisu y estriáu) y ectodermo (epiteliu neural y epiteliu escamosu estratificado).

Raramente, pueden nun ser de dalguna d'esos trés capes la identificación. Los texíos d'un teratoma, anque n'apariencia normales en sí, pueden ser daqué distintes de los texíos circundantes, y ser altamente incongruentes: los teratomas pueden contener [[pelo]], [[diente]], [[güesu]] y bien raramente órganos más complexos como [[güeyu|glóbulu ocular]], [[tueru (anatomía)|torso]] y [[mano]]. Usualmente, un teratoma nun contién nengún órganu, sinón unu o más texíos de normal atopaos n'órganos como celebru, tiroides, fégadu y pulmón. El teratoma tien una forma benigna llamada teratoma maduru, y una forma cancerosa llamada teratoma neñón. 

El '''teratoma maduru''' más frecuente ye'l "tumor ováricu de célules xerminales", que polo xeneral afecta a muyeres n'edá de procreación (dende adolescentes hasta muyeres de cincuenta años). De cutiu denominar "duviesu dermoide" por cuenta que'l so revestimiento asemeyar a la piel. Estos tumores o duviesos contienen diversos texíos benignos que podríen paecese a les víes respiratories, los güesos, el texíu nervioso, los dientes y otros texíos d'un adultu. El so tratamientu consiste na extirpación quirúrxica del duviesu.

Los '''teratomas inmaduros''' presentar en neñes y muyeres nueves, polo xeneral menores de 18 años. Estos tumores cancerosos son pocu frecuentes, asemeyar a texíos embrionarios o fetales, como'l texíu conectivo, les víes respiratories y el celebru. Cuando nun s'estendieron más allá del ovariu y l'inmadurez nun ye prominente (teratoma inmaduru de grau 1), curar por aciu la extirpación quirúrxica del ovariu. Cuando s'estendieron más allá del ovariu y/o una gran parte del tumor tien un aspeutu bien inmaduru (teratomas inmaduros de grau 2 o 3), encamiéntase quimioterapia, amás de la extirpación quirúrxica del ovariu.

==Tumores en vexetales==
*La bacteria ''[[Agrobacterium tumefaciens]]'' carauterizar por producir tumores nes plantes [[dicotiledónees]]. Na [[Fitopatoloxía]] estos tumores son denominaos como "[[agalla|agalles]]" o "tumores del pescuezu", yá que crecen na zona onde se xunen el raigañu y el tarmu (pescuezu).

== Ver tamién ==
* [[Basalioma]]
* [[Cáncer]]
* [[Inflamación]]
* [[Enfermedá_cutanea#Tipos_de_mancadures_cut.C3.A1neas_elementales|Mancadures cutanees elementales]]
* [[Neoplasia]]
* [[Teratoma sacrococcígeo]]
* [[Tumor glómico]]
* [[Tumorectomía]]

== Referencies ==
{{llistaref}}

=== Bibliografía ===
* [http://www.atsdr.cdc.gov/es/xeneral/ye_cancer_fs.html ATSDR n'Español - Fueya Informativa: ¿Qué ye'l cáncer?]
* [http://cancerdepiel.blogspot.com Tumores Malinos - Cáncer de Piel]
* Thomson JA, Itskovitz-Eldor J, Shapiro SS, Waknitz MA et al. Embryonic stem cell lines derived from human blastocysts. Science, 1998 Nov 6;282(5391):1145-7

== Enllaces esternos ==
* {{l-medlineplus}}
* {{Enllaz rotu|1={title}|2={url}|date={timestamp:%B %Y}|bot=InternetArchiveBot|1=Tumor de célules xerminales del ovariu (PDQ®): Tratamientu |2=http://www.cancer.gov/espanol/pdq/tratamientu/celulas-xerminales-ovariu/healthprofessional |date=August 2024 |bot=InternetArchiveBot }}
* [http://www.iqb.es/patologia/teratoma.htm Teratoma.] Clasificación Internacional de les Enfermedaes, ICD-10




{{Tradubot|Tumor}}

{{control d'autoridaes}}
[[Categoría:Oncoloxía]]
[[Categoría:Terminoloxía médica]]
[[Categoría:Neoplasias]]