Chloris chloris

Chloris chloris; verderón
Estáu de caltenimientu
	; Esmolición menor (IUCN)
Clasificación científica
Reinu:	Animalia
Filu:	Chordata
Clas:	Aves
Orde:	Passeriformes
Familia:	Fringillidae
Xéneru:	Chloris
Especie:	C. chloris; Linnaeus, 1758
Distribución
Sinonimia
	Carduelis chloris
Consultes
	[editar datos en Wikidata]

Les especies d'aves con nome común en llingua asturiana márquense como ^NOA. En casu contrariu, conséñase'l nome científicu. El verderón^[1] (Chloris chloris) ye un pequeñu páxaru cantor del orde de los Passeriformes y de la familia Fringillidae (como los pinzones). Ye una especie común na Península Ibérica.

Descripción

Mide de 13 a 15 cm de llargu. El machu ye de color verde amarellentáu, con llamativos manches marielles nes ales y cola. La fema ye de color más apagáu y tienen tonos marrón castañal na parte posterior, y les manches de les sos ales y cola son de color mariellu maciu.^[2]

Subespecies

El C. chloris (forma nominal) alcuéntrase per toa Europa de Norte a Sur. Introdúxose n'Arxentina, Uruguái, Nueva Zelanda y Australia.

Esisten tres subespecies catalogaes:

C. chloris aurantiventris: dende'l sur d'Europa al norte d'África.
C. chloris chlorotica: Siria y dende El Líbanu a Exiptu.
C. chloris turkestanica (Zarudny, 1907): Montes d'El Cáucasu, Irán, y Afganistán.

Cantar

El so cantar ye bastante articuláu y entepola delles notes típiques de llamada cho-roro, chi-ri-ri, chuing-chuing, cuando tán en grupu emiten un chuiit de tonu más eleváu que los pinpines^[3] nasal, que paez como si fuera producíu por una inspiración forzada. Asonsaña tamién los cantares d'otres aves.

Alimentación

El so picu curtiu y cónicu ye lo suficientemente poderosu p'abrir granes grandes y dures. Granes de ceberes, tomaes namái cuando estes s'esprenden de la espiga; granes d'árboles: sámares de llamera (Ulmus minor), tilal (Tilia spp.) y fresnu (Tecoma mariella), piñones; bagues como les de texu (Taxus baccata), artu (Rubus ulmifolius) y artuganciu (Rosa canina); inseutos, ente los que cúntense áfidos, formigues, escarabayos y tamién arañes. En delles ocasiones taramia los biltos d'árboles frutales, pero raramente hasta'l puntu de constituyir una plaga. Na seronda visita los viñeos y frutales pa comer fruta maduro.

Soporta bien los rigores del iviernu y sabe atopar el so alimentu inclusive cuando la capa de nieve ye trupa.

Machu bañándose.
Machu xintando.

Hábitat

Naquelles zones de vexetación escasa y pocu trupa abellúgase nos pinares, que constitúin quiciabes el so hábitat orixinal. En tolos demás llugares alcuéntrase-y pela redolada de cases, xardinos y granxes, permaneciendo ausente de los llugares más remotos del campu. A finales del branu, arrexúntase en grandes bandaes, qu'abeyen per pelos campos llabraos y silos en busca del granu cayíu y granes de plantes monteses, especialmente aquelles qu'espolleten en terrén cultiváu.

Reproducción

Cuando apuerta'l mes de marzu'l machu alterna'l so xiblíu inspiráu con un vuelu ascendente dende la caña en que se posa y una especie de suspensión nel aire per mediu d'aleteos seles, a la manera de les caparines o esperteyos, darréu de garllar. Esta aición constitúi la parte principal de la so exhibición galantiadora.

Cría nes arbolees y arbustos tupíos de les zones habitaes, parques, xardinos, güertos, frutales y nos cipreses de los campusantos y toles viesques y fileres d'árboles del ámbitu rural. Tiende a añerar en grupos. Por regla xeneral, el ñeru aveza a construyilu nuna sebe o arbustu verde con raigones finos, mofu y llana; revístilu de raigaños, pelos, o plumes. Los güevos, de 4 a 6, pónenlos en mayu; el so color varia ente'l blancu puercu y l'azul verdosu con manches pardes, acolorataes o violacees, y les sos dimensiones son de 19 por 12 mm. Namái la fema guaria,mientres dos selmanes; entrín y non, aliméntala'l machu que permanez inmóvil dende un posaderu cercanu. Depués dambos, una vegada nacíes les críes, aliméntenlos mientres 13-16 díes por regurxitación d'inseutos y de granes estrapaes. Piden alimentu a los sos padres con un <<duil-duil>> interminable. Cuando la fema se dispón a faer otru nial, el padre tien que quedase namái al cargu d'elles hasta que consigan l'alimentu por sigo mesmes. Cuando adquieren les sos primeres plumes, permanecen xunto a los sos padres, formando un grupu familiar bien xuníu. Faen dos puestes añales, dacuando trés.

A la fin de la dómina de cría axúntense en bandaes numberoses qu'inclúin tamién páxaros migrantes qu'apuerten del norte na seronda y esnalen al debalu al traviés de montes, campos, estepes y cultivos.