Fabidlər
| Fabidlər | ||||
|---|---|---|---|---|
| | ||||
| Elmi təsnifat | ||||
|
Domen: Klad: Ranqsız: Aləm: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Klad: Fabidlər |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
| ||||
Fabidlər (lat. Fabids) — bitkilər aləminin rozidlər kladına aid bitki kladı.
Bu klad, 14 sıradan ibarətdir və təxminən 70.000 növü əhatə edir.[3] Fabids, müxtəlif bitki növlərini əhatə edir, o cümlədən ağaclar, kollar, otlar və üzüm bitkiləri. Bu bitkilər, dünyanın müxtəlif bölgələrində, tropiklərdən qütb bölgələrinə qədər geniş yayılmışdır.
Xüsusiyyətləri
[redaktə | mənbəni redaktə et]Fabids, bir sıra ortaq xüsusiyyətlərə malikdir:
Azot fiksasiyası: Fabidlər, Fabaceae (paxlalılar) fəsiləsinə aid olan bir çox növü, köklərindəki bakteriyalarla simbiotik əlaqə quraraq azot fiksasiyası edə bilir. Bu proses, atmosfer azotunun bitkilər tərəfindən istifadə edilə bilən bir formaya çevrilməsini təmin edir.[4]
Zygomorphic çiçəklər: Fabidlər, adətən, ziqomorf çiçəklərə malikdir. Bu, çiçəklərin bir simmetriya oxuna malik olması və iki bərabər hissəyə bölünməsidir.[5]
Pulvinus: Fabidlər, yarpaq və yarpaqcıqların hərəkət etməsinə imkan verən pulvinus adlı bir quruluşa malikdir. Bu quruluş, bitkilərin işığa və digər stimullara cavab verməsinə kömək edir.[6]
Təsnifatı
[redaktə | mənbəni redaktə et]Fabidlər aşağıdakı sıraları əhatə edir:
- Fabales (paxlakimilər)
- Rosales (gülçiçəyikimilər)
- Fagales (fıstıqkimilər)
- Cucurbitales (balqabaqkimilər)
- Oxalidales (əzgilkimilər)
- Malpighiales (malpigiyakimilər)
- Celastrales (gərməşovkimilər)
- Zygophyllales (zigoilkimilər)
- Hülsenfruchtartige (hülsenfruchtartige)
Əhəmiyyəti
[redaktə | mənbəni redaktə et]Fabidlər təbiət və insan həyatı üçün böyük əhəmiyyətə malikdir. Onlar qida mənbəyi (paxla, soya, mərci, noxud və s.), dərman, lif, yanacaq, efir yağı və digər məhsulların əsasını təşkil edir. Fabids həmçinin ekosistemlərdə mühüm rol oynayır, azot fiksasiyası ilə torpağın münbitliyini artırır və biomüxtəlifliyin qorunmasına kömək edir.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG III (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2009. Vol. 161, Iss. 2. P. 105–121. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/J.1095-8339.2009.00996.X
- ↑ Angiosperm Phylogeny Group An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV (ing.). // Botanical Journal of the Linnean Society / M. F. Fay Wiley-Blackwell, Linnean Society of London, OUP, 2016. Vol. 181, Iss. 1. P. 1–20. ISSN 0024-4074; 1095-8339 doi:10.1111/BOJ.12385
- ↑ The Angiosperm Phylogeny Group. "An update of the Angiosperm Phylogeny Group classification for the orders and families of flowering plants: APG IV". Botanical Journal of the Linnean Society. 181 (1). 2016: 1–20. doi:10.1111/boj.12385.
- ↑ Sprent, J.I. Legume Nodulation: A Global Perspective. Chichester, UK: Wiley-Blackwell. 2017. ISBN 978-1-118-84291-7.
- ↑ Endress, P. K.; Friis, E. M. "Fossil evidence of angiosperm diversification: flowering time and its evolutionary consequences". Philosophical Transactions of the Royal Society B: Biological Sciences. 365 (1543). 2010: 841–851. doi:10.1098/rstb.2009.0228. PMID 20190190.
- ↑ Judd, W. S.; Campbell, C. S.; Kellogg, E. A.; Stevens, P. F.; Donoghue, M. J. Plant Systematics: A Phylogenetic Approach. Sunderland, Massachusetts: Sinauer Associates. 2008. ISBN 978-0-87893-407-2.