Yevgeni Paxomov

Yevgeni Paxomov
rus. Евгений Александрович Пахомов
Doğum tarixi	25 fevral 1880
Doğum yeri	Stavropol, Rusiya imperiyası
Vəfat tarixi	2 may 1965 (85 yaşında) (85 yaşında)
Vəfat yeri	Bakı, Azərbaycan SSR
Dəfn yeri	Bakı
Vətəndaşlığı	Rusiya İmperiyası  SSRİ
Elm sahələri	numizmatika, arxeologiya
Elmi dərəcəsi	tarix elmləri doktoru
Elmi adı	professor
İş yeri	Bakı Dövlət Universiteti
Təhsili	Sankt-Peterburq Arxeologiya İnstitutu[d]
Üzvlüyü	AMEA
Mükafatları

Yevgeni Aleksandroviç Paxomov (25 fevral 1880, Stavropol – 2 may 1965, Bakı) — tanınmış sovet numizmatı və arxeoloq, Gürcüstan və Azərbaycan numizmatikasının  tədqiqatçısı.

Həyatı

Yevgeni Paxomov 25 fevral 1880-ci ildə Rusiyanın Stavropol şəhərində anadan olub. Orta məktəbi 1896-cı ildə Tiflisdə bitirib. 1900-cü ildə Sankt-Peterburq Arxeologiya İnstitutunu, 1902-ci ildə isə Texnologiya İnstitutunu bitirib.

Əmək fəaiyyəti

Bakı Dövlət Universitetinə dərs deməyə dəvət olunan Yevgeni Paxomov 1920-ci ildə Bakıya köçərək bütün yaradıcı həyatını Azərbaycan tarixinin öyrənilməsinə həsr edib. Azərbaycanda numizmatikanın bir elm kimi təşəkkülü və sonrakı uğurları məhz Yevgeni Paxomovun adı ilə bağlıdır. O, faktiki olaraq Azərbaycan numizmatikasının banisi olub, ona qədər bu sahədə tədqiqatlar ciddi səviyyədə aparılmayıb. Onun gərgin əməyi sayəsində 1920-ci ildə Azərbaycan Tarix Muzeyinin Arxeologiya, tarix və etnoqrafiya şöbəsinin tərkibində Numizmatika fondu yaradılıb. Məhz onun rəhbərliyi ilə Azərbaycan ərazisində aşkara çıxarılan ilk, təsadüfi sikkə tapıntıları fondda yerləşdirilib, qeydə alınıb, sayı artırılıb, tədqiq və nəşr olunub.

Yevgeni Paxomov 1920-1965-ci il­lərdə Bakı Dövlət Universitetində pe­daqoji fəaliyyətlə məşğul olub. Eyni za­manda O, 1922-1930-cu illər ərzində Numizmatika şöbəsinə rəhbərlik edib, 1933-1965-ci illərdə isə EA-nın Ta­rix İns­ti­tu­tu­nun elmi işçisi kimi fəaliyyət gös­tərib. 1947-dən 1953-dək Arxeologiya kafedrasının müdiri kimi fəaliyyət göstərib.

Yevgeni Paxomovun Bakı Xalq Təhsili İns­ti­­tu­tunda oxuduğu mühazirələr 1923-cü ildə cəm­­ləşdirilib "Azərbaycan tarixinin qısa kur­su" kitabında nəşr edilib. Bu, Azərbaycan tarixinə dair ilk dərsliklərdən bi­ri idi. Alim Azərbaycan Tarixi Muzeyində zən­gin­li­yi­nə və dəyərinə görə keçmiş SSRİ-də şöhrət qa­­zan­mış Yaxın və Orta Şərq, Qədim Roma im­­periyası və Yunanıstan, habelə Rusiya sik­kə­lərindən ibarət olan nadir numizmatika kol­lek­siyasını yaradıb. O, ilk əvvəl 103 sik­kə­nin sax­landığı muzey kolleksiyasını 30000 nüsxəyə çatdırıb.

Azərbaycan tarixinə, arxeologiyasına və numizmatikasına həsr edilmiş 100-dən artıq məqalə, "Azərbaycanın və Qafqazın digər respublika, vilayət və əyalətlərinin sikkə dəfinələri" topluları (Bakı, 1926-1966), "Gürcüstan sikkələri" (Tiflis, 1970), "Azərbaycan sikkələri" (I c., 1959; II c., 1962) əsərləri Yevgeni Paxomovun qələminin məhsuludur.

Yevgeni Aleksandroviç Paxomov öz sahəsinin ən nüfuzlu alimlərindən biri idi. Alim çoxlu arxeoloji ekspedisiyaları etdi, xəzinələrin təsvirini verdi və Qafqaz numizmatikasına həsr olunmuş bir çox əsərlər yaratdı. Elmi fəaliyyətinin bir çox istiqamətlərində ilk tədqiqatçı kimi çıxış etdi. Paxomovun nadir sikkə toplusu Leninqrad, Tiflis və Bakı muzeylərinin fondlarına daxil oldu, kolleksiyanın bir hissəsi Ermənistan muzeyinə, o biri hissəsi isə fərdi kolleksiyaçılara qaldı. Paxomovun məqalələri rəqəmliləşdirmə prosesindədir və akademia.edu səhifəsində xüsusi səhifəyə yüklənir.

Akademik fəaliyyəti

Yevgeni Paxomov 1941-ci ildə Bakı Dövlət Universitetinin dosenti olub. 1946-cı ildə "Azər­bay­ca­nın və Qafqazın dəfinələrinə dair" möv­zu­sun­da dok­torluq dissertasiyası müdafiə edərək tarix elmləri doktoru elmi dərəcəsini, 1947-ci ildə professor elmi adını qazanıb. 1962-ci ildə isə Azərbaycan Milli Elm­lər Aka­de­mi­ya­sının müxbir üzvü seçilib. O, 1955-ci ildə Azərbaycan SSR Əməkdar elm xadimi adına layiq görülüb.

Mükafatları

Yevgeni Pa­­xo­mov "Şərəf nişanı" ordeni və bir neçə me­­dal­la təltif olunub.

Mənbələr

• Акопян А. В. Евгений Александрович Пахомов (1880—1965). Библиография научных работ Е. А. Пахомова // Эпиграфика Востока. Вып. 30. М.: Институт востоковедения РАН, 2013. C. 310—329.
• Фенглер Х., Гироу Г., Унгер В. Словарь нумизмата: Пер. с нем. М. Г. Арсеньевой / Отв. редактор В. М. Потин. — 2-е изд., перераб. и доп. — М.: Радио и связь, 1993. — С. 245. — 408 с. — 50 000 экз. — ISBN 5-256-00317-8.
• Библиография.  Arxivləşdirilib 2011-11-17 at the Wayback Machine.
• Пачкалов А. В. О научном наследии выдающегося нумизмата-востоковеда Е. А. Пахомова // XXIV «Крупновские чтения» по археологии Северного Кавказа. Нальчик, 2006.
• Кулиев Т. А. Нумизматика Азербайджана в исследованиях Е. А. Пахомова. Автореферат диссертации на соискание ученой степени кандидата исторических наук. Специальность: 07.00.06- Археология. Баку-2005 г., 20 с.

Xarici keçidlər

• Görkəmli numizmat-professor Yevgeni Paxomovun vəfatından 55 il ötür - Alimlərlə söhbət