Promjenjiva zvijezda

Promjenjiva zvijezda (engl. variable star) je vrsta zvijezda koje mijenjaju jačinu sjaja ili elektromagnetni spektar zračenja. Do sada je obuhvaćeno i katalogizirano oko 30.000 promjenljivih zvijezda.^[1]

Promjena sjaja

Po promjeni sjaja, tj. dužine periode razlikuju se tri tipa^[2]:

Pravilna ili periodična promjenjiva

Vremenski intervali se ne mijenjaju, ostaju isti.

Polupravilna promjenjiva

Ako postoje odstupanja pojedinih intervala koja su za 30% veća od prosječnog intervala.

Nepravila ili iregularna promjenjiva

Ne postoji periodičnost odnosno ako ista nije prepoznatljiva

Uzroci promjene sjaja

Po načinu promjene odnosno po uzrocima oostoje dva tipa i nekoliko podtipova^[1]:

Intrinsično (fizički) promjenljive zvijezde^[1]

Promjene nastaju posredstvom sjaja ili erupcija.

Pulsirajuće promjenljive zvijezde

Zvijezde se šire i ponovo skupljaju, kao što su Cefeida, RR Lyrae ili zvijezde s dugom periodom promjene.

Eruptivne promjenljive zvijezde

Izbacuju masu (erupcija) na svojoj površini. Zvijezda prototip je γ Cas.

Kataklizmične ili eksplozivno promjenljive zvijezde

Promjene sjaja su veoma velike posredstvom termonuklearnih reakcija ili nastajanjem nova i supernova. Zvijezda prototip je AM Her.^[3]

Eksintrično promjenljive zvijezde^[1]

Promjene nastaju zbog rotacije ili pomračenja zvijezde. Tipično kod dvostrukih odnosno višestrukih zvijezda.^[1]

Rotacijski promjenljive zvijezde

Prilikom rotacije dvostrukih zvijezda mijenja se jačina sjaja pošto zvijezda s manjim sjajem zaklanja veću.

Pomračene promjenljive zvijezde

Ako je jedna zvijezda sa slabim sjajem toliko velika da može drugu i da pomrači.

Također pogledajte

Reference

^ ^a ^b ^c ^d ^e Promjenjiva zvijezda. Članak iz enciklopedije COSMOS na astronomskom univerzitetu u Swinburnu,Australija učitano 06.02.2014 (en)
^ Der Brockhaus ASTRONOMIE, 2006 Brockhaus GmbH Leipzig, Mannheim ISBN 3-7653-1231-2 (de)
^ AM Herculis izaavso.org, Američko društvo za posmatranje promjenjivih zvijezda pristupljeno 6.7.2014 (en)

Vanjski linkovi

[COSMOS-1] Promjenjiva zvijezda. Članak iz enciklopedije COSMOS na astronomskom univerzitetu u Swinburnu,Australija učitano 06.02.2014 (en)

[Brockhaus-2] Der Brockhaus ASTRONOMIE, 2006 Brockhaus GmbH Leipzig, Mannheim ISBN 3-7653-1231-2 (de)

[aavso-3] AM Herculis izaavso.org, Američko društvo za posmatranje promjenjivih zvijezda pristupljeno 6.7.2014 (en)

[1]

[2]

[3]

p r u Zvijezda
Evolucija	Formacija Predglavni niz Glavni niz Horizontalni ogranak Asimptotski divovski ogranak Dredge up Nestabilni pojas Crveni grumen PG1159 zvijezda Mira promjenljiva Cefeida Planetarna maglina Protoplanetarna maglina Blistava crvena nova Blistava plava varijabla Wolf-Rayet zvijezda Supernova impostor Patuljasta nova Supernova Hipernova Hertzsprung–Russellov dijagram Kolor–kolor dijagram
Protozvijezda	Međuzvjezdana materija Molekularni oblak HI H II područje Bok globule Mladi zvjezdani objekt Herbig–Haro objekt Hayashijeva linija Hayashijeva granica Henyeyeva linija Orion T Tauri FU Orionis Herbig Ae/Be
Klasa luminoznosti	Subpatuljak Patuljak Bijeli Crni Crveni Plavi Subdiv Div Plavi Crveni Svijetli div Superdiv Plavi Crveni Žuti Hiperdiv Žuti Plava skitalica
Spektralna klasifikacija	O B A F G K M Be OB Subpatuljak B Stara Pekulijarna Am Ap/Bp Oscilirajuća Barij Ugljik Ugljikovodik Ekstremna helij Lambda Volar Vodeća Živa-mangan S Školjka Tehnecij
Ostaci	Patuljak Bijeli Crni Crveni Plavi Helijska planeta Neutronska zvijezda Pulsar Magnetar Crna rupa Kompaktna zvijezda Quark Egzotična Zvjezdano jezgro: EF Eridani B
Teorijske zvijezde	Tamna zvijezda Zaleđena zvijezda Kvazi-zvijezda Thorne–Żytkow objekat Željezna zvijezda
Nukleosinteza	Alfa proces Trostruki-alfa proces Proton–proton lanac Helijski bljesak CNO ciklus Gorenje litija Gorenje ugljika Gorenje neona Gorenje kisika Gorenje silicija S-proces R-proces Fuzor Nova Ostaci
Struktura	Jezgro Zona konvekcije Mikroturbulencije Osciliranje Zona radijacije Atmosfera Fotosfera Starspot Hromosfera Korona Zvjezdani vjetar Mjehur Zvjezdana seizmologija Eddingtonova sjajnost Kelvin–Helmholtz mehanizam
Karakteristike	Oznaka Dinamika Efektivna temperatura Kinematika Magnetno polje Magnituda Apsolutna Prividna Masa Metalicitet Rotacija UBV boja Varijabilnost
Zvjezdani sistem	Dvostruka Kontaktna Zajednički omotač Mnogostruka Disk uvećanja Planetarni sistem Zemljin sunčev sistem
Posmatranje sa Zemljom u centru	Polarna zvijezda Cirkumpolarna zvijezda Magnituda Prividna Gašenje Fotografsko Boja Radijalna brzina Vlastito kretanje Paralaksa Fotometrička-standardna zvijezda
Spiskovi	Imena zvijezda Arapska Kineska Najmasivnije Najmanje masivne Najveće Najsvjetlije Historijski Najblještavije Najbliže Najbliže sjajne Zvijezde sa egzoplanetama Smeđi patuljci Planetarna maglina Nove crne rupe Istaknute supernove Supernove - ostaci Kandidati za supernovu Vremenska skala zvjezdane astronomije
Ostali srodni članci	Subzvjezdani objekti Smeđi patuljak Sub-smeđi patuljak Planeta Zvjezdano jato Asocijacija Otvoreno Kuglasto Galaksija Aktivna Eliptična Kompaktna Lećasta Nepravilna Patuljasta Pekulijarna Prstenasta Spiralna Super jato Kvazar Helioseizmologija Gostujuća zvijezda Sazviježđe Asterizam Gravitacija Intergalaktička zvijezda Infracrveni tamni oblak
Zvijezda