Površinski ćelijski receptor
Površinski ćelijski receptori (membranski receptori, transmembrannski receptori) su receptori koji su ugrađeni u plazmamembranu ćelija. Djeluju u ćelijskoj signalizaciji primanjem (vezanjem za) vanćelijske molekule. To su specijalizirani integralni membranski proteini, koji omogućavaju komunikaciju između ćelije i vanćelijskog prostora. Vanćelijske molekule mogu biti hormoni, neurotransmiteri, citokini, faktori rasta, molekula ćelijske adhezije ili hranjivi sastojak; oni reagiraju s receptorima tako da izazovu promjene u metabolizmu i aktivnosti ćelije. U procesu transdukcije signala, ligand utiče na kaskadnu hemijsku promenu kroz ćelijsku membranu.
Struktura i mehanizam
[uredi | uredi izvor]Mnogi membranski receptori su transmembranski proteini. Postoje razni tipovi, uključujući glikoproteine i lipoproteine.[1] Poznate su stotine različitih receptora, a mnogi još trebaju biti proučeni.[2][3] Transmembranski receptori se obično klasificiraju na osnovu njihove tercijarne (trodimenzijske) strukturre. Ako je trodimenzijska struktura nepoznata, mogu se klasificirati na osnovu membranske tipologije. U najjednostavnijim receptorima, polipeptidni lanci jednom prelaze lipidni dvosloj, dok drugi, poput G-protein spregnutog receptora, prelaze sedam puta. Svaka ćelijska membrana može imati nekoliko tipova membranskih receptora, sa različitim površinskim rasporedom. Pojedinačni receptori mogu se različito rasporediti na različitim položajima membrane, ovisno o tipu membrane i ćelijskoj funkciji. Receptori su često okupljeni na površini membrane, umjesto da budu ravnomjerno raspoređeni.[4][5]
Dva su modela predložena da objasne mehanizam djelovanja transmembranskih receptora.
- Dimerizacija: Model dimerizacije sugerira da prije vezanja liganda receptori postoje u monomernom obliku. Kada dođe do vezanja agonista, monomeri se kombiniraju i formiraju aktivni proteinski dimer.
- Rotacija: Vezanje liganda za vanćelijski dio receptora inducira rotaciju (konformacijska promjena) dijela transmembranskih spirala receptora. Rotacija mijenja dijelove receptora koji su izloženi na unutarćelijskoj strani membrane, mijenjajući način na koji receptor može komunicirati s drugim proteinima unutar ćelije.[6]
Također pogledajte
[uredi | uredi izvor]Reference
[uredi | uredi izvor]- ^ Cuatrecasas P. (1974). "Membrane Receptors". Annual Review of Biochemistry. 43: 169–214. doi:10.1146/annurev.bi.43.070174.001125. PMID 4368906.
- ^ Dautzenberg FM, Hauger RL (februar 2002). "The CRF peptide family and their receptors: yet more partners discovered". Trends Pharmacol. Sci. 23 (2): 71–7. doi:10.1016/S0165-6147(02)01946-6. PMID 11830263.
- ^ Rivière S, Challet L, Fluegge D, Spehr M, Rodriguez I (maj 2009). "Formyl peptide receptor-like proteins are a novel family of vomeronasal chemosensors". Nature. 459 (7246): 574–7. doi:10.1038/nature08029. PMID 19387439.
- ^ Rothberg K.G.; Ying Y.S.; Kamen B.A.; Anderson R.G. (1990). "Cholesterol controls the clustering of the glycophospholipid-anchored membrane receptor for 5-methyltetrahydrofolate". The Journal of Cell Biology. 111 (6): 2931–2938. doi:10.1083/jcb.111.6.2931. PMC 2116385. PMID 2148564.
- ^ Jacobson C.; Côté P.D.; Rossi S.G.; Rotundo R.L.; Carbonetto S. (2001). "The Dystroglycan Complex Is Necessary for Stabilization of Acetylcholine Receptor Clusters at Neuromuscular Junctions and Formation of the Synaptic Basement Membrane". The Journal of Cell Biology. 152 (3): 435–450. doi:10.1083/jcb.152.3.435. PMC 2195998. PMID 11157973.
- ^ Maruyama, Ichiro N. (1. 9. 2015). "Activation of transmembrane cell-surface receptors via a common mechanism? The "rotation model"". BioEssays. 37 (9): 959–967. doi:10.1002/bies.201500041. ISSN 1521-1878. PMC 5054922. PMID 26241732.
Vanjski linkovi
[uredi | uredi izvor]- IUPHAR GPCR Database Arhivirano 23. 3. 2019. na Wayback Machine
- Cell Surface Receptors na US National Library of Medicine Medical Subject Headings (MeSH)