Japoniar piper-belar
| Japoniar piper-belar | |
|---|---|
| Sailkapen zientifikoa | |
| Erreinua | Plantae |
| Ordena | Caryophyllales |
| Familia | Polygonaceae |
| Generoa | Reynoutria |
| Espeziea | Reynoutria japonica (Houtt.) Ronse Decr. 1988
|
| Datu orokorrak | |
| Gizakiak ateratzen dizkion produktuak | Reynoutria japonica leaf (en) |
| Habitat | kobazulo karstiko |
Japoniar piper-belarra edo japoniar poligonoa (Fallopia japonica) poligonazeoen familiako landare belarkara da, jatorria Korean, Txinan eta Japonian duena. Klima leku heze eta epeletan, Euskal Herriko kostaldea barne, landare inbaditzailetzat hartzen da[1][2]. Munduko 100 espezie exotiko inbaditzaile kaltegarrienetako bat da[3].
Ezaugarriak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Landare belarkara, iraunkorra eta errizomaduna da. Sustraiak birakariak dira, barrutik hutsak, eta banbuaren antzekoak, pinporta gorriztadunak, eta 3 m luze izan daiteke. Hostoak 15 cm luze dira, obalak eta txandakatuak.
Udaberri amaieran loratzen da, krema-zuri koloreko lore txiki sexu-bakarrekoak ditu, lore askotako infloreszentzia laxotan jarriak. Errizomek lurpeko sustrai lodi eta zurkarak dituzte, korapilo itxurakoak, eta, apurtzen direnean, laranja koloreko muin dirdiratsua dute.
Sustrai-sistema 1-3 metro sakon hazi daiteke, eta luze-zabalean, berriz, 7 metroan. Sustrai horiek berek landare berriak emango dituzte.
Neguan hostoak hil, eta laranja/marroi kolorekoak bihurtzen dira. Zurtoin marroi zurkarak, ordea, hainbat urtez iraun dezake zutik. Martxo-apiril aldera bizkortzen da. Sustraietatik ernamuin gorri-purpurak datoz behetik gora. Sustrai-sisteman udazkenean metaturiko elikagai ugariari esker, ernamuin horiek oso azkar haziko dira.
Landare inbaditzailea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]Japoniar piper-belarra bazka landare eta apaingarri modura sartu zen 1825ean Leiden hiriko lorategi botanikoan eta, harrez geroztik, ingurune naturalera hedatu zen Europan eta Estatu Batuetan. Klima epel eta hezeetan zabaldu da, batez ere erreka bazterretan, garraio-bideetako ertzetan eta hondakinez betetako inguruetan.
Hiri eta landa guneetan hainbat arazo eragiten ditu: errepideak eta trenbideak ondo ikusteko traba, uholdeen aurkako egiturak eten, ezpondak higatu, asfalto-espaloiak zulatu eta abar.
Natura inguruetan, berriz, gehiegizko hazkunde monoespezifikoa dela-eta, okupatzen dituzten ekosistemetako dinamika aldatuta uzten dute, eta biodibertsitateari kalte egiten diote. Ur-bazterretako landareen txoko ekologikoa hartzen dute, eta hara loturiko fauna eta flora lekuz aldatzera behartu.
Kontrola eta ezabatzea
[aldatu | aldatu iturburu kodea]EAEko ur agentziak badu programa bat japoniar piper-belarra kontrolatzeko eta ezabatzeko[4].
Simonimoak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- Reynoutria japonica Houtt. 1777 = Fallopia japonica var. japonica
- Polygonum cuspidatum Sieb. & Zucc.
Zenbat biólogo eta kimikarik erabilia, Asían batez ere- Polygonum cuspidatum var. compactum (Hook f.) Bailey = Fallopia japonica var. compacta
- Polygonum zuccarinii Small
- Pleuropterus cuspidatus (Sieb. & Zucc.) Moldenke
- Pleuropterus zuccarinii (Small) Small
Erreferentziak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]- ↑ Ur agentzia. (2017). Fallopia japonica. .
- ↑ Espainiako nekazaritza ministerioa (mapa). Fallopia japonica (CATÁLOGO ESPAÑOL DE ESPECIES EXÓTICAS INVASORAS). .
- ↑ Ihobe. (2011). HOGEI ERAKUNDE PUBLIKOK ETA PRIBATUK BAINO GEHIAGOK HITZ EGIN DUTE FALLOPIA JAPONICA ESPEZIEAZ EUSKADIKO BIODIBERTSITATE ZENTROAN. .
- ↑ {{errerefentzia|url=http://www.uragentzia.euskadi.eus/contenidos/informacion/invasoras_fallopia/eu_def/adjuntos/Fallopia_japonica_euskera.pdf%7Cegilea=Ura[Betiko hautsitako esteka] ur agentzia|izenburua=Espezie exotiko inbaditzailearen kudeaketa. Fallopia japonica. Gomendio praktikoen kodea|dara=}
Kanpo estekak
[aldatu | aldatu iturburu kodea]| Autoritate kontrola |
|
|---|
Datuak: Q18421053
Multimedia: Reynoutria japonica / Q18421053
Espezieak: Reynoutria japonica