Patti LaBelle

Patti LaBelle
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Patricia Louise Holte-Edwards
Jaiotza	Filadelfia, 1944ko maiatzaren 24a (80 urte)
Herrialdea	Ameriketako Estatu Batuak
Talde etnikoa	afro-amerikarra
Lehen hizkuntza	ingelesa
Hezkuntza
Heziketa	John Bartram High School (en)
Hizkuntzak	ingelesa
Jarduerak
Jarduerak	abeslaria, aktorea, egile abeslaria, musikagilea, zinema aktorea, antzerki aktorea eta estudioko musikaria
	Parte-hartzailea Live Aid (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Izarra Hollywoodeko Ospearen pasealekuan ;
Kidetza	Labelle (en)
Genero artistikoa	rhythm and bluesa; soula
Ahots mota	sopranoa
Musika instrumentua	ahotsa
Diskoetxea	Epic Records
	pattilabelle.com

Patricia Louise Holte, ezaguna Patti LaBelle izenaz (New York, AEB, 1944ko maiatzaren 24a -) estatubatuar soul eta Rhythm and blues abeslari eta aktore ospetsua da. "Arimaren amabitxia" izendatu dute.

Pop musikako ahots handienetakotzat hartua, LaBelle taldeko abeslari nagusi gisa hasi zuen bere ibilbidea, baina ondoren, bakarlari gisa egin zuen bide arrakastatsua. Ia zazpi hamarkadako ibilbidean, 50 milioi disko baino gehiago saldu ditu mundu osoan. Rolling Stone aldizkariak historiako 100 abeslari onenen zerrendan sartu zuen. Bi Grammy sari irabazi ditu, American Music Award bat, zazpi Image Awards, beste askoren artean. Grammyen Ospearen Aretoan, Hollywoodeko Ospearen Pasealekuan, Musika Beltzaren eta Entretenimenduaren Ospearen Pasealekuan eta Apollo Antzokiko Ospearen Aretoan sartu dute. LaBelle soprano dramatiko ezaguna da bere ahots-ahalmenagatik, erregistro modalaren irismenagatik eta entrega hunkigarriagatik.

Bizitza eta familia

LaBellek Filadelfiako John Bartram eskola utzi zuen 1962an graduatu baino seihileko bat lehenago, baina hogeita hamar urte baino gehiagorekin itzuli zen bertara graduatzeko.

LaBellek idatzi zuen Jackie Wilsonek sexu-erasoa egin ziola 1960ko hamarkadan Brooklyngo Brevoort Antzokian zegoela. 1964 inguruan, LaBelle Otis Williams The Temptations taldearen sortzailearekin konprometituta zegoen. Hala ere, konpromisoak urtebete iraun zuen, izan ere, Williamsek Detroitera bizitzera eta erretiratzera behartuko ote zuen beldurrez, Pattik harremana hautsi zuen.

1969ko uztailaren 23an, LaBelle aspaldiko lagun batekin ezkondu zen, Armstead Edwardsekin. LaBellek bakarkako ibilbidea hasi ondoren, Edwards bere manager bihurtu zen, eta postu horretan jarraitu zuen 2000. urtera arte. Urte hartan, LaBellek iragarri zuen Edwards eta bera legez banandu zirela, eta dibortzioa 2003an. Harrezkero, semeetako bat, Zuri Kye Edwards amaren managerra izan zen.

LaBellen senideak gazte hil ziren; ama Bertha Robinson (Holte) 1978ko urrian hil zen, 62 urterekin, diabetesak jota. Aita, Henry Holte Jr., enfisema konplikazioen ondorioz, eta Alzheimer gaixotasunarekin hil zen 1989ko urrian, 70 urterekin. Ordurako, bere hiru ahizpak ere hilda zeuden. Nagusiena, Vivian Hogan Rogers, biriketako minbiziak jota hil zen 1975eko urrian, 43 urterekin. Zazpi urte geroago, 1982ko urrian, Barbara Holte Purifoy, koloneko minbiziaren ondorioz hil zen 40 urterekin. 1989ko uztailean, aita hil baino hiru hilabete lehenago, LaBellek ahizpa gazteena galdu zuen, Jacqueline "Jackie" Holte-Padgett, garuneko minbizi baten ondorioz, 43 urte zituela. Padgett lurperatu eta hurrengo egunean, LaBellek, emozionalki lur jota, "If You Asked Me To" filmaren bideo musikala filmatu zuen, non negarrez ikusten den hainbat pasartetan; bideoa Padgetten 44. urtebetetzean filmatu zen. Abeslariak 1991ko "Burnin" albuma eta "Wind Beneath My Wings" abestiaren interpretazio ospetsua eskaini zizkion Padgetti 1991-1992 biran. Haren heriotzaren ondoren, LaBellek eta bere senarrak, ahizparen bi seme-alabak adoptatu zituzten.

LaBellek bere autobiografian idatzi zuenez, bere ahizpak eta gurasoak "garaia baino lehen" hil zirenez, beldur zen 50 urtera ez iristeko. Hala ere, behin adin horretara iritsita, abeslariak esan zuen bere bizitza "hasi berria" zela sentitu zuela. Urtebete geroago, LaBelleri diabetesa diagnostikatu zioten, eta gero gaixotasunari aurre egiten zioten hainbat erakunderen bozeramaile bihurtu zen.

Etxe bat du Wynnewooden, Filadelfiako aldiri batean, eta Los Angelesen eta Eleutheran (Bahamak) ere jabetzak ditu.

Ibilbide artistikoa

Labellek 1960ko hamarkadaren hasieran ekin zion bere ibilbideari, Patti LaBelle and the Bluebelles taldeko abeslari nagusi eta lider gisa. 1970eko hamarkadan taldearen izena Labelle izenagatik aldatu ostean, "Lady Marmalade" arrakasta ospetsua atera zuten. 1976an taldea banatu zen, eta LaBellek bakarkako ibilbide arrakastatsua hasi zuen, kritikak goretsitako estreinako album batekin, bere ibilbidea definitu zuen abestia barne: "You Are My Friend". LaBelle izar bihurtu zen 1984an "If Only You Knew", "Love, Need and Want You", "New Attitude" eta "Stir It Up" singleen arrakastaren ondoren. Bi urte geroago, 1986an, LaBellek "Winner in You" lehen diskoa eta "On My Own" lehen singlea argitaratu zituen Michael McDonaldekin.

1989an, "Be Yourself" ek "If You Asked Me To" singlea sortu zuen (geroago Céline Dionek bertsionatua). LaBellek 1992ko Grammy bat irabazi zuen, R & B-ko Emakumezko Ahots Interpretaziorik Onenarena, 1991ko "Burnin" albumagatik. Album horretan honako abesti hauek zeuden: "Somebody Loves You Baby (You Know Who It Is)", "Feels Like Another One" eta "When You 've Been Blessed (It feels like heaven)".

LaBellek bigarren garaipena lortu zuen Grammy sarietan "Live! One Night Only " lanarekin. Bere "Burnin", "Gems" (1994) eta "Flame" (1997) albumek R & Bko publiko gaztearen artean ospea izaten jarraitu zuten hamarkatadan zehar. 2008an hastapeneko Labelle taldeko kideekin bildu zen "Back to Now" albumerako, eta ondoren ondo hartutako promozio bira egin zuen.

Era berean, LaBellek arrakasta handia izan du A Soldier 's Story pelikulan eta A Different World eta American Horror Story telesailetan: Freak Show. 1992an, LaBelle Out All Night filmeko protagonista izan zen. 2002an, LaBellek Living It Up eta Patti LaBelle hartu zituen One telebistan. 2015ean, Dancing with the Stars dantza lehiaketan parte hartu zuen 70 urterekin.

Ibilbide artistikoaz gain, Labellek arrakasta izan du bere ohe-marka, sukalde-liburuak eta hainbat enpresarentzako janaria merkaturatzen. 2015ean, Pattiren Patata-pastel gozoak milioiak saldu zituen, produktua goraipatzen zuen YouTubeko bideo bat biral bihurtu zenean. Ondorioz, 72 orduko epean, Walmartek segunduko tarta bat saldu zuen.

Pop kulturako izar

Patti LaBelle "garai guztietako gay-ikonorik handiena eta LGBT komunitatearen eta artista beltzen elkargunearen adibide bikaina" deskribatu izan da. 2017ko elkarrizketa batean, honako hau adierazi zuen:

«Horretan pentsatzen dudanean, zale homosexualak oraindik hemen, zutik jarraitzearen arrazoiaren parte dira, arrazoi handi bat, beste pertsona batzuek maite ez nindutenean, haiek ni maite nindutelako. Denek esaten dute: "Zerk egiten du gizon homosexualak gustuko izatea?" "Ez dut ideiarik ere", erantzuten dut. Oraindik ez dakit. Baina badakit maitasunak altxatu nauela urte asko-askotan.»

Pop kulturan izan duen eragina erreferente bihurtu du honako artista hauentzat: Anita Baker, Mariah Carey, Jennifer Hudson, Kelly Rowland. Industriako beste izen handi askoren artean, garai guztietako artistarik luzeena izan zen 2023an, eta Careyri Grio sarietan egindako omenaldian parte hartu zuen. Telebistako Got 2B Real web parodia ezaguneko pertsonaia nagusia da LaBelle. Gladys Knigth, Diana Ross, Dionne Warwick eta beste artista batzuekin kolaboratu du.

Ongintza-lana, printzipioak eta aktibismoa

LaBellek ongintzako erakunde eta fundazio ugari babestu ditu. Bakearen aldeko apustu sendoa egin du, hezkuntza, osasuna, etxebizitza, enplegua eta justizia-berdintasuna sustatuz. Hainbat batzorde nazionaletan lan egin du osasun-kausen defendatzaile gisa, besteak beste, diabetesa, hiesa, alzheimerra eta minbizia.

1987an, LaBelle "National Minority AIDS Council" eko bozeramaile bihurtu zen, eta "Viva Long, Sugar" kanpaina sustatu zuen, pertsona beltzak hiesaren aurkako tratamendua bilatzera animatzeko. Hiesaren krisiaz eta gay eta lesbianen komunitatearen tratamenduaz sentsibilizatzeko erabili zuen bere eragina.