نمایش مبدأ برای سامری‌ها

{{Infobox religious group
| group         = سامری‌ها{{سخ}}שומרונים
| flag          =
| flag_caption  =اسراییل
| image         =
| image_caption = سامری‌ها در کوه جرزیم در کرانه باختری، ۲۰۰۶
| population    = ۹۰۰ {{smaller|(۱٫۱٫۲۰۱۲)}}<ref name="tsu">[http://www.thesamaritanupdate.com/] Retrieved 10-05-2016.</ref>
| founder       =
| regions       = {{flag|Israel}}{{سخ}}{{flag|Palestinian Authority}}
| tablehdr      = جوامع سامری
| region1       = {{flagicon|Israel}} [[خولون|حولون]]
| ایران غرب مناطق کردستان کرمانشاه
|عراق دهوک خانقین
| pop1          = ~۳۵۰
| ref1          =
| region2       = {{flagicon|Palestinian Authority}} [[کریات لوزه]]
| pop2          = ۳۵۰<ref name="tsu"/>
| ref2          =
| region3       = {{flagicon|Israel}} دیگر شهرها
| pop3          = ۲۰۰
| ref3          =
| religions     = سامری گرایی
| scriptures    = [[تورات سامری]]{{سخ}}[[Book of Joshua (Samaritan)|کتاب یوشع سامریان]]<ref name=je-joshua/>
| languages     = '''زبان امروزی'''{{سخ}}[[زبان عبری|عبری]]، [[زبان عربی|عربی]] و [[آرامی غربی]]{{سخ}}'''زبان گذشته'''{{سخ}}عربی، جایگزین شده با [[زبان آرامی سامری|آرامی]] و قبل تر [[عبری سامری]]{{سخ}}'''زبان ادبی'''{{سخ}}[[عبری سامری]]، [[آرامی سامری زبان|آرامی سامری]]، [[زبان عربی|سامری عربی]]<ref name=je-joshua>{{یادکرد|نشانی=http://www.jewishencyclopedia.com/view.jsp?artid=546&letter=J&search=samaritan |عنوان=Joshua, The Samaritan Book Of: |ناشر=JewishEncyclopedia.com |تاریخ= |زبان = en}}</ref>
| related-c     = [[یهودیان]]، [[مردم فلسطینی]]
| notes         =
}}
{{نوار یهودیت}}

'''سامری‌ها'''‏ ({{lang-he|שומרונים}} ''شومرُنیم''، {{lang-ar|السامریون}}) اقلیتی [[قومی]]-[[دینی]] از مردم [[شام]] هستند که ریشه‌شان به ساکنان کهن [[سامی (سامی)]] این منطقه می‌رسد. از لحاظ مذهبی سامریان پیروان [[سامری گرایی]] یا [[فرقه سامری]] هستند، یکی از [[ادیان ابراهیمی]] که نزدیکی زیادی با [[یهودیت]] دارد و برپایه آموزه‌های [[تورات سامری]] بنا شده، ایشان باور دارند که پیروان آیین راستین [[بنی اسرائیل]]، پیش از [[اسیران یهودی در بابل|تبعید به بابل]] هستند که توسط مردمی که در [[سرزمین اسرائیل]] مانده‌اند محفوظ مانده‌است، از این رو با [[یهودیت]] مخالف اند و آن را شبیه دین خود اما تحریف شده و آورده بازگشتگان از تبعید می‌دانند.

از لحاظ نسب ادعا می‌شود که سامری‌ها شاخه‌ای از [[عبرانی]]های کهن ساکن [[شام]] قدیم و از قبیله‌های [[افراییم]] و [[مناسه]] (دو پسر [[یوسف]] پسر [[یعقوب]]) و همچنین شاخه‌ای از قبیله کاهن [[لاوی]] هستند،<ref>{{cite web |url=http://www.shomronim.com/whoare.htm |title=Who are the Samaritans? |publisher=Shomronim.com |date= |accessdate=۲۰۱۱-۱۲-۰۵ |archive-date=۲۰ مارس ۲۰۱۲ |archive-url=https://web.archive.org/web/20120320163658/http://www.shomronim.com/whoare.htm |url-status=dead}}</ref> که ارتباطشان با [[سامریه]] به آغاز ورودشان به سرزمین [[کنعان]] می‌رسد، در عین حال بعضی حدس می‌زنند که این ارتباط از شروع تبعید به [[بابل (دولت‌شهر)]] تا پادشاهی [[بابا ربا]] در سامریه بوده‌است، در هر صورت خود سامری‌ها نامشان را نه از نام سرزمین [[سامریه]] که از لغت عبری شامریم שַמֶרִים به معنای نگهدارنده می‌دانند.<ref>David Noel Freedman, ''The Anchor Bible Dictionary'', 5:941 (New York: Doubleday, 1996, c1992).</ref>

در [[تلمود]]، یکی از متون یهودی که تاریخش به دوران تأسیس [[معبد دوم سلیمان]] می‌رسد، نسب سامریان مورد مناقشه‌است، در آن کتاب از سامریان با عنوان כותים کوثیم یاد شده‌است، که به شهر باستانی [[کوثا]] اشاره دارد، که از لحاظ جغرافیایی امروز جزئی از کشور [[عراق]] است.<ref>"Cutheans were a very early race, widely extended and powerful. That from [[تاریخ آشور]] they extended to [[هند]]، [[جمهوری خلق چین]]،  [[Arabia Petraea]] and [[Ethiopian Empire|Abyssinia]]," Journal of Sacred Literature and Biblical Record By Henry Burgess - Kessinger Publishing, May 1, 2003 - p.481 [http://books.google.com/books?id=yKZ87hSOJkQC&pg=PA481&lpg=PA481&dq=from+Assyria+they+extended+to+India,+China,+Arabia+Petrea+and+Abyssinia&source=bl&ots=Gpliyy5DPR&sig=nT6UhIJ8SDpkVihfCylgMb1lnuY&hl=en&sa=X&ei=Fv_sT-GAH4SS9gT43sSxDQ&ved=0CEIQ6AEwAA#v=onepage&q=from%20Assyria%20they%20extended%20to%20India%2C%20China%2C%20Arabia%20Petrea%20and%20Abyssinia&f=false]</ref> در هر حال در کتاب مقدس کوثا تنها یکی از چندین شهری است که مردم از آنها به سامریه آمده‌اند، علی رقم این در ادامه باز از سامری‌های با عنوان کوثایی یاد شده‌است،<ref>Yitzakh Magen,'The Dating of the First Phase of the Samaritan Temple on Mt Gerizim in Light of Archaeological Evidence,' in Oded Lipschitz, Gary N. Knoppers, Rainer Albertz (eds.) ''Judah and the Judeans in the Fourth Century B.C.E. ,'' Eisenbrauns, 2007 pp.157ff.p.177 n.13.</ref> با اضافه شدن این ادعا که مردان کوثا [[نرگال]] را به عنوان خدای خود برگزیده اند.<ref>([[کتب پادشاهان|2 Kings]], 17:30). "According to the rabbins, his emblem was a [[rooster|cock]]".</ref><ref>[http://clarke.biblecommenter.com/2_kings/17.htm Clarke's Commentary on the Bible - 2 Kings 17:30]</ref> برریس‌های ژنتیکی جدید تصدیق می‌کند که سامریان و [[یهودیان]] همانگونه که در [[تلمود]] آمده ریشه‌هایی مشترک دارند.<ref>{{PDFlink|[http://evolutsioon.ut.ee/publications/Shen2004.pdf Reconstruction of Patrilineages and Matrilineages of Samaritans and Other Israeli Populations From Y-Chromosome and Mitochondrial DNA Sequennce Variation]|855&nbsp;KB}}, Hum Mutat 24:248–260, 2004.</ref>

از لحاظ تاریخی سامریان جمعیت عمده‌ای داشته‌اند - بیش از یک میلیون در اواخر دوران [[رومی]]ها اما به تدریج در قرون بعدی به چند ده هزار نفر کاهش یافته‌اند - کاهش جمعیت بدین شکل نتیجه چندین حادثه تاریخی که از جمله مهمترینشان، سرکوب خونین [[سومین خیزش سامری‌ها]] توسط [[امپراطوری بیزانس]] و اسلام آوردن جمعیت‌های عمده‌ای از آنها در اوایل دوره اسلامی فلسطین است.<ref name="autogenerated257">M. Levy-Rubin, "New evidence relating to the process of Islamization in Palestine in the Early Muslim Period - The Case of Samaria", in: ''Journal of the Economic and Social History of the Orient'', 43 (3), p. 257-276, 2000, [[اشپرینگر ساینس+بیزینس مدیا|Springer]]</ref><ref name="Fattal, A. 1958 p. 72-73">Fattal, A.(1958) ''Le statut légal des non-Musulman en pays d'Islam'', Beyrouth: Imprimerie Catholique, p. 72-73.</ref><ref name="thesamaritanupdate.com">http://www.thesamaritanupdate.com/</ref> بر اساس سرشماری خودشان در تاریخ ۱ ژانویه ۲۰۱۲ تنها ۷۵۱ سامری موجودند که در تنها در دو نقطه یعنی [[قریه لوزه]] در [[کرانه باختری رود اردن]] و شهر [[خولون]] در [[اسرائیل]] زندگی می‌کنند. همچنین ۸ خانواده سامری نیز در [[شهر غزه]] موجودند.<ref name="FRIEDMAN-2007">Friedman, Matti (2007-03-18). "Israeli sings for her estranged people". Associated Press. Yahoo! News. pp. (Sun March 18, 2007, 2:45 PM ET). Archived from the original on 2007-03-26. "Today there are precisely 705 Samaritans, according to the sect's own tally. Half live near the West Bank city of Nablus on Mt. Gerizim [...]. The other half live in a compound in the Israeli city of Holon, near Tel Aviv."</ref> پیروانی با گذشته‌های مختلف نیز در خارج از اسرائیل به فرقه سامری پیوسته‌اند، به خصوص در [[ایالات متحده]].

با زنده شدن دوباره تکلم به [[عبری]] توسط [[یهودیان]] در [[اسرائیل]] و همچنین گسترش آن و رسمی شدنش پس از پدید آمدن اسرائیل، بسیاری از سامریان در اسرائیل امروزه از [[زبان عبری]] استفاده می‌کنند. [[زبان مادری]] اکثر سامری‌ها در دوران جدید [[عربی]] بوده‌است، همچنان‌که برای آنهایی که در [[کرانه باختری رود اردن]] زندگی می‌کنند هست. [[سامری عبری]]، [[سامری آرامی]] و [[سامری عربی]] به عنوان زبان ادبی مورد استفاده‌اند که توسط [[الفبای سامری]] و همچنین گونه‌های مختلف [[الفبای کهن عبری]] نوشته می‌شود که با [[الفبای عبری]] مورد استفاده یهودیان که خط مربعی نامیده می‌شود و از الفبای آرامی برگرفته شده متفاوت است.<ref>{{cite book|year=۱۹۹۳ |title=A History of the Hebrew Language |publisher=Cambridge University Press |location=Cambridge, England |isbn=۰-۵۲۱-۵۵۶۳۴-۱|author=Angel Sáenz-Badillos ; translated by John Elwolde.}}</ref> عبری و پس از آن آرامی زبان‌هایی بوده‌اند که توسط سامریان و یهودی‌ها در زمان تبعیدشان توسط رومی‌ها در [[یهودیه]] استفاده می‌شده.<ref>[http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3394699,00.html "The Samaritans' Passover sacrifice"], ''[[Ynetnews]]'', May 2, 2007</ref>

از جمله مهم‌ترین تفاوت‌های بین سامری‌ها و یهودیان مکانی است که آنها معتقدند خدا برای سکونت خود انتخاب کرده‌است. در حالی که یهودیان معتقدند خداوند کوه صهیون را در [[اورشلیم]] انتخاب کرد، سامریان معتقدند. او [[کوه گریزیم]] را در نزدیکی [[شکیم]] انتخاب کرد. پس از [[اسیران یهودی در بابل|تبعید بابلی]]، سامریان معبدی در [[کوه گریزیم]] و یهودیان معبدی در [[کوه صهیون]] ساختند.
در قرن بیستم جمعیت سامری‌ها به کمتر از ۲۰۰ نفر کاهش یافت، اما در دهه ۲۰۱۰ به‌طور پیوسته به حدود ۸۰۰ نفر رسید. تنها در سال‌های اخیر به مردان اجازه داده شده‌است که با زنان خارج از جامعه ازدواج کنند، اگرچه زنانی که خارج از جامعه ازدواج می‌کنند طرد شده‌اند.<ref name="j3312">{{یادکرد وب | عنوان=Definition, Religion, & Bible | وبگاه=Encyclopedia Britannica | تاریخ=1998-07-20 | پیوند=https://www.britannica.com/topic/Samaritan | کد زبان=en | تاریخ بازبینی=2023-12-15}}‏</ref>

== پیوند به بیرون ==
* [http://www.tahoordanesh.com/page.php?pid=14743 تاریخ، عقاید و آداب و رسوم سامری‌ها]

== منابع ==
* [[:en:Samaritans|ویکی‌پدیای انگلیسی]]
{{پانویس|۲|چپ‌چین=بله}}
{{یهودیان و یهودیت}}
{{مباحث دین}}
{{شخصیت‌ها در عهد جدید}}

{{آسیایی‌های خارج از کشور}}
{{جمعیت در اسرائیل}}

[[رده:سامری‌ها| ]]
[[رده:ادیان توحیدی]]
[[رده:اقوام خاورمیانه]]
[[رده:اقوام در دولت فلسطین]]
[[رده:اهالی اسرائیل]]
[[رده:بومیان غرب آسیا]]
[[رده:پادشاهی شمالی اسرائیل]]
[[رده:ده قبیله گمشده]]
[[رده:دین‌های ابراهیمی]]
[[رده:شام باستان]]
[[رده:فرقه‌های یهودی]]
[[رده:گروه‌های قومی-مذهبی]]
[[رده:مردم سامی]]
[[رده:مردمان باستانی]]
[[رده:ملت‌ها در عهد عتیق]]