Elck sijn waerom

‘Elck sijn waerom.’ De lijfspreuk van Maria Tesselschade Roemers Visscher, een bijzondere 17e-eeuwse vrouw met een bijzondere naam. Haar vader geeft haar die tweede voornaam ter herinnering aan de enorme schade die hij lijdt bij Texel als zich daar in 1593 een grote scheepsramp voltrekt.
Roemers Visscher is een rijk man en lid van de Amsterdamse Rederijkerskamer D’Eglantier. Zijn huis wordt een trefpunt voor iedereen die op cultureel gebied iets te betekenen heeft. Brederode, Hooft, Vondel en Constantijn Huygens komen er vaak over de vloer. In dat artistieke, intellectuele milieu groeien de drie dochters, Anna, Geertruy en Maria op.
Zij leren Frans, Italiaans, dichten, musiceren, zingen, borduren en glas graveren. Ik vertel dit allemaal omdat ik een paar weken geleden ben benaderd met de vraag of ik een groep dames die lid is van de ‘Koninklijke Vrouwenvereniging Tesselschade Arbeid Adelt’ een rondleiding door Alkmaar wil geven en dan vooral de plekken laten zien waar zij gewoond heeft of relatie mee had. Er hebben zich nogal wat dames aangemeld en eigenlijk is er een gids te weinig. Via, via is men bij mij uitgekomen. Terwijl ik de organisator van het gebeuren nog aan de lijn heb trek ik uit ons huisarchief een kaartje waarop de levensgeschiedenis van Maria Tesselschade staat beschreven. Ik zeg spontaan mijn medewerking toe en moet eind van die week het verhaal van Maria Tesselschade voldoende machtig zijn om dat aan belangstellenden over te brengen. Samen met de twee andere gidsen lopen we het traject voor en ik denk, ondanks de korte voorbereidingstijd, dat het wel gaat lukken.

Ik begin de wandeling bij haar buste en daar krijgt mijn zelfvertrouwen meteen een flinke boost. Ik zeg dat ik aanneem dat alle dames wel zullen weten hoe Maria aan haar tweede naam komt. Een aantal dames blijkt dat niet te weten. Klinkt gek, maar dan kun je het als gids al bijna niet meer fout doen als je kunt vertellen hoe de vork in de steel zit. Ik loop met de dames door de stad en laat ze plekken zien waar Maria heeft gewoond. Ik neem ze mee naar De Grote Kerk en laat het graf van de familie Duarte zien. Maria en Francesca Duarte, een zangeres, zijn goed bevriend. We staan bij het gebouw van de schutterij waar Maria’s echtgenoot Crombalch lid van was. Voor hem is Maria naar Alkmaar verhuisd. Op haar bruiloft zijn Hooft en Huygens aanwezig. En die laatste heb ik vanmiddag ontmoet.

In Leiden zijn dit weekend de Rembrandtdagen. Blogqueen Rietepietz en ik dwalen door de stad om de 17e eeuw op te snuiven en zo lopen we Huygens tegen het lijf. Onze blikken kruisen elkaar en hij zegt; ‘Dag mevrouw, ik ben Christiaan Huygens.’ Tja, daar ga ik. ‘Ah, u bent een goede vriend van Maria Tesselschade Roemers Visscher?’  Ik denk, hup gooi meteen de hele naam er maar even in. Huygens bevestigt dat hij Maria samen met zijn goede vrienden Hooft en Vondel regelmatig op het Muiderslot ontmoet. De wijsneus in mij kan het niet laten… ‘Ja u bent lid van de Muiderkring, dan kent u haar vriendin Francesca Duarte zeker ook wel.’
Huygens verblikt of verbloost niet en zegt. ‘ Ach mevrouw er komen daar wel meer dames. Maria heeft talent ze kan goed schrijven, borduren en zingen.’ ‘En glas graveren’,vul ik aan. Dat is nieuw voor Huygens. Toen heb ik hem verteld van de grote brand in Alkmaar in de  nieuwjaarsnacht van 2014-2015 en dat in de binnenstad een aantal winkelpanden is uitgebrand waarna de archeologische dienst er als de kippen bij is er een opgraving te doen. Bij die opgraving zijn een half vergaan schoentje gevonden, een ring, maar ook rijk versierde glasscherven. Alle voorwerpen worden na degelijk onderzoek allemaal aan zijn vriendin Maria Tesselschade toegeschreven. 'Als u ooit nog eens naar Alkmaar komt moet u die voorwerpen beslist gaan zien in het Stedelijk Museum daar.' Huygens vindt dat wel een goede suggestie, hij schudt me de hand, wijst ons op een andere activiteit en vervolgt zijn weg.
En Riet maar foto’s maken.

foto rietepietz
klik aan voor vergroten

Bron: Alkmaardersopdekaart Maria Tesselschade Roemers-Visscher.

Bijgaand een foto van de metershoge afbeelding van Maria Tesselsschade.
Voor het project Museum Murals maakte het kunstenaarsduo Telmomiel een muurschildering in de wijk Overdie. De bewoners hadden inspraak in de keuze voor het uiteindelijk ontwerp.

foto internet

Het verhaal van Kaatje

Volgens overlevering wordt Kaatje in 1672 in Blokzijl geboren. Haar moeder is Brecht Jansdochter die in Blokzijl de herberg "In den Gouden Walvisch" runt.
Na de dood van haar moeder verplaatst Kaatje de herberg naar de nieuwe sluis van Blokzijl. Ze doet zaken met de kooplieden van de VOC die haar uitheemse kruiden en vruchten bezorgen. Kaatje maakt de lekkerste gerechten, maar houdt haar recepten geheim. Haar grote jeugdliefde Hilbert monstert aan als stuurman op de koopvaardij en is kaper in staatsdienst. Hilbert wil pas als rijkaard naar Blokzijl terugkeren. Tevergeefs wacht Kaatje haar hele leven op hem en wijdt ze zich aan haar kookkunsten. Er is in die tijd nog geen sprake van Michelinsterren, maar ze zou er zeker een verdiend hebben. Als ze zestig is wordt ze overvallen en dermate toegetakeld dat ze aan haar verwondingen overlijdt. Twee weken later arriveert een schatrijke Hilbert in Blokzijl. Te laat om zijn vergaarde kapitaal met Kaatje te delen vertrekt hij na korte tijd weer naar Madagaskar. De plek waar hij rijk man werd. 

Blokzijl is Kaatje niet vergeten. Haar standbeeld staat bij de sluis en in het restaurant wat naar haar is genoemd koken ze de sterren van de hemel.
Theaterspektakel voert gedurende een aantal avonden de musical over Kaatje op. Vooraf gegaan door straattoneel. Dat het samenvalt met het 50-jarig bestaan van genoemd restaurant berust op toeval.

Plaats van handeling is het sluisje van Blokzijl dat eind van de middag voor alle scheepvaart wordt gesloten om de ponton waarop het spektakel plaatsvindt naar binnen te varen. De musical is alle acht avonden uitverkocht, maar tijdens wat korte testen voor de laatste voorstelling heb ik foto's kunnen maken. De rookpot in de berg potten en pannen doet het. De drummer met zijn ludieke drumstel oefent een roffeltje en charmante Hilbert, in zijn rijke kostuum, wil wel even poseren. Het straattoneel komt op gang.
De burgemeester schrijdt voorbij met zijn in blauw uitgedoste vrouw.
Een straatveegster stoot mij aan. 'Kijk hem pronken met zijn vrouw, allemaal schijn. Hij neemt het met de zeden niet zo nauw. Heb je die drie vrouwen in hun zwart-rode jurken gezien? Onze burgemeester is niet vies van een scheve schaats en zijn vrouw moet het allemaal maar goed vinden. 't Is een schande. Nou ik ga weer, ik moet zorgen dat Blokzijl er schoon bijligt.'
Een paar dronken zeelui trekt in waggelende gang van terras naar terras waar een drietal nonnen hun zegeningen over de gasten rondstrooit en de dominee de les komt lezen. Ondertussen loopt de tribune vol en maakt de cast van Theaterspektakel zich op voor de laatste voorstelling.
Op haar sokkel bij de sluis ziet Kaatje dat het goed is.

foto's ferrara
klik aan voor vergroten 

Zotte Zaterdag in Gouda

Blogqueen Riet had me uitgenodigd voor de Zotte Zaterdag in Gouda.
Voor mijn doen moest ik vroeg uit de veren om op tijd in die prachtige stad te zijn, maar het was het waard. Die dag liepen heden en verleden door elkaar. Naast de gewone zaterdagse warenmarkt waren er ook kooplui uit vervlogen tijden. Er werd op middeleeuwse wijze mosterd gemalen en natuurlijk liet chic Gouda zich ook zien. 

Riet raakte in de ban van een grote monnik die ze al snel tot Amor omdoopte. Hij hielp haar liefdevol in het hanteren van pijl en boog. Ze knalde met gemak een ballon aan flarden. Zotte Zaterdag in Gouda met Rietepietz, een schot in de roos. Kijk hier voor haar verslag. Riet kennende zal ze het vast niet bij één verhaal laten. Helaas zijn mijn foto's in de kerk mislukt. Het toestel stond voor die ruimte in de verkeerde stand. Nog eens terug voor de "Goudse Glazen" in de Sint-Janskerk is geen straf. hier 

foto's ferrara
klik voor vergroten

Straattheater

Afgelopen weekend werd in Alkmaar het Wereldkampioenschap Levende Standbeelden georganiseerd. Vergezeld door een najaarszonnetje namen wij zondagmiddag een kijkje. De stad was tot de rand gevuld met toeschouwers die op sommige plekken voetje voor voetje langs de levende standbeelden trokken. Oud en jong gewapend met een formulier waarop je jouw favoriete standbeeld kon invullen. De route liep over de boomrijke vestingwallen langs de Grote Kerk het centrum in, om weer op de vestingwallen te eindigen.
Zodra je geld in een bakje, emmertje, tas of hoed had gegooid kwam het standbeeld tot leven. De een kort, de ander wat langer. Sommigen betrokken kinderen in hun actie en ook daar was verschil te bespeuren. Van verlegen of angstig tot stoer op een figuur afstappen om een high five te geven. 

Omdat er ook gepauzeerd moest worden waren sommige podia leeg, daardoor hebben we een aantal deelnemers, waaronder de winnaars, gemist. Er was verschil in aanbod en acts, bij een enkeling had het meer weg van een pantomime, aankleding doet daarbij ook veel. Naar mijn idee waren sommige kostuums te kleurig om voor een standbeeld te kunnen doorgaan.
Neemt niet weg dat het een knappe prestatie is om geruime tijd stil te zitten of te staan al dan niet met een attribuut in je handen. Ik had drie favorieten.
De man alleen, weinig trucjes, geen muziek, enkel zijn stok als hulpmiddel.
In het Portugese stel op hun rots, die bij een donatie toenadering tot elkaar zochten, zag ik toch een beetje Chris en Jacintha en tot slot het zelfgebreide duo dat bij een gift weer een steekje verder kwam.

Maar de twee jongens die, nadat ze in de gracht hadden zitten vissen, zich elk aan een kant van een boom met gebogen hoofd doodstil hadden opgesteld, bezorgden mij een schaterlach. Hengel in de ene hand en een doosje, vermoedelijk voor de vishaakjes, aan hun voeten. Zodra er betaald was keken ze even op, staken hun vrije arm gelijktijdig omhoog om vervolgens weer in hun oude stand terug te vallen. Wat een creatieve manier om het zakgeld voor de herfstvakantie wat aan te vullen. Ik heb ze uit privacyoverwegingen niet gefotografeerd. Het was sowieso lastig om foto’s te maken zonder publiek herkenbaar in beeld te krijgen.
Bijgaand een impressie van wat er zondag te zien was. Niet gemakkelijk een goede keuze te maken. Wie tijd en zin heeft om meer ‘levende beelden’ te zien, klik hier 

als je uilen hebt verzameld
mag deze niet missen

juffie voor het stadhuis

ragtime voor en

na een muntje

betoverde tuin

 zonder opsmuk

romantiek

 onder de klanken van de fado

geen steekje laten vallen

foto's ferrara
klik voor vergroten