Saltar ao contido

Pegada xenética

Na Galipedia, a Wikipedia en galego.
(Redirección desde «Perfil de ADN»)

A pegada xenética ou perfil de ADN (do inglés DNA fingerprinting ou DNA profiling) ou tamén proba do ADN, análise de ADN, pegada dactilar do ADN ou tipificación do ADN é unha técnica empregada en ciencia forense para axudar á identificación de individuos segundo certas particularidades do seu ADN. As pegadas xenéticas ou perfís de ADN son conxuntos encriptados de números que indican como está formado o ADN dunha persoa nas porcións examinadas, polo que poden utilizarse para identificar a unha persoa, por exemplo, en probas de paternidade ou investigación criminal. Tamén teñen usos filoxenéticos e en identificacións microbiolóxicas. A pegada xenética non debe confundirse coa secuenciación completa do xenoma, xa que só se secuencian unhas porcións concretas do xenoma distintivas.[1]

Aínda que o 99% das secuencias de ADN humanas son as mesmas en todas as persoas, o resto do ADN ten diferenzas dabondo como para distinguir un individuo doutro, agás no caso dos xemelgos monocigóticos.[2] O que se analiza nas probas da pegada xenética son determinadas secuencias repetitivas e non codificantes que hai no ADN do xenoma humano, que son moi variables en canto ao seu número de repeticións,[2] denominadas repeticións en tándem de número variable (VNTR), especialmente un grupo delas denominadas repeticións en tándem curtas ou STR (short tandem repeats). Os loci VNTR son moi similares entre seres humanos emparentados, pero como son moi variables en canto ao seu número de repeticións, é extremadamente improbable que individuos non emparentados teñan o mesmo número de repeticións nos VNTR se analizamos o número suficiente deles.

A técnica do perfil de ADN foi descuberta en 1984[3] por Alec Jeffreys na Universidade de Leicester en Inglaterra,[4] e empezou a estar dispoñible comercialmente en 1987.[5] Agora hai bases con datos de perfil de ADN en moitos países baseadas nesa técnica.

Procedemento para a obtención da pegada xenética

[editar | editar a fonte]
Variacións das lonxitudes dos alelos VNTR en 6 individuos.
Alec Jeffreys, o pioneiro da pegada xenética.

O proceso empeza coa obtención dunha mostra do ADN dun individuo (xeralmente chamada "mostra de referencia"). O método preferible para recoller a mostra de referencia é facer un frotis bucal cun bastonciño de algodón, xa que isto reduce a posibilidade de contaminación. Cando isto non é posible (por exemplo, porque non hai unha orde xudicial para obtela ou non é posible obtela) outro método é recoller mostras de sangue, saliva, seme, ou outros fluídos apropiados nos que floten células ou de tecidos procedentes de obxectos ou roupas de uso persoal (cepillo de dentes, coitelas de afeitar etc.) ou de mostras almacenadas (por exemplo, bancos de esperma ou tecidos de biopsias). As mostras obtidas do sangue de parentes biolóxicos do individuo poden tamén dar unha indicación do perfil de ADN do individuo, igual que restos humanos.

A mostra de referencia debe ser entón analizada para crear o perfil de ADN do individuo utilizando varias técnicas posibles, que se explican a continuación. O perfil de ADN compárase coas outras mostras para determinar se hai coincidencia.

Técnica inicial: análise de RFLP

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Polimorfismo de lonxitude de fragmento de restrición.

O primeiro método de análise xenética que se utilizou historicamente para obter a pegada xenética requiría a dixestión do ADN cun encima de restrición, seguida da aplicación da técnica da Southern blot. Aínda que poden existir polimorfismos nos sitios de clivaxe no ADN nos que actúan os encimas de restrición, o máis común era que os encimas e sondas de ADN se utilizasen para analizar loci VNTR. Porén, a técnica da Southern blot é laboriosa e require grandes cantidades de mostra de ADN non degradado. Ademais, a técnica orixinal de Karl Brown examinaba moitos loci minisatélite ao mesmo tempo, incrementando a variabilidade observada, o que fai difícil distinguir alelos individuais (e, por tanto, excluían as probas de paternidade). Estas técnicas que se aplicaron inicialmente foron despois substituídas por ensaios baseados na técnica da PCR.

Análise de PCR

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Reacción en cadea da polimerase.

En 1985 descubriuse un procedemento mediante o cal porcións específicas dunha mostra de ADN poden ser amplificadas case indefinidamente (fanse millóns de copias delas). A técnica, denominada Reacción en cadea da polimerase ou PCR revolucionou todos os estudos de ADN, e imita o proceso biolóxico da replicación do ADN, pero aplicado a secuencias específicas de ADN que interesan.

Neste proceso, a mostra de ADN desnaturalízase, polo que as súas febras se separan. Utilízanse dous cebadores ou primers de ADN para que se hibriden con dous sitios complementarios nas dúas febras do ADN, de tal modo que se produza a extensión encimática normal do terminal activo dos cebadores (o extremo 3') e se faga unha copia complementaria da febra. Deste modo xéranse dúas novas copias da secuencia que interesa.

A repetida desnaturalización, hibridación e extensión feita deste xeito produce un crecemento expoñencial no número de copias do ADN de interese. A desnaturalización realízase xeralmente mediante o quentamento da mostra, polo que os encimas de replicación utilizados son tolerantes ás altas temperaturas (úsase a ADN polimerase Taq). Hai aparellos que automatizan o proceso (termocicladores). Poden orixinarse así millóns de copias da rexión de ADN desexada en só dúas horas ou menos.

Coa invención da PCR, os perfís de ADN deron unha grande paso cara a adiante tanto no seu poder de discriminación coma na capacidade de obter información de mostras moi pequenas (ou parcialmente degradadas). A PCR amplifica enormemente a cantidade dunha rexión específica do ADN, utilizando cebadores (oligonucleótidos) e ADN polimerases termoestables (Taq). As primeiras probas rápidas como as tiras de dot blot inversas do HLA-DQ alfa chegaron a facerse moi populares nalgúns países debido ao seu fácil uso e a rapidez coa que se podían obter os resultados. Porén, non tiñan un poder de discriminación tan grande coma a RFLP. Era tamén difícil de determinar a pegada xenética de mostras mixtas, como as que se recollen en frotis vaxinais en casos de violación.

O método da PCR foi facilmente adaptable á análise de VNTR, especialmente á dos loci STR. Nos últimos anos a investigación na cuantificación do ADN humano está enfocada nas técnicas da PCR cuantitativa (qPCR) en "tempo real". Os métodos de PCR cuantitativa permiten facer medicións de alto rendemento, precisas e automáticas. Os estudos feitos en distintos laboratorios demostraron a importancia da cuantificación do ADN para conseguir unha interpretación fiable da tipificación dos STR e obter resultados consistentes entre diferentes laboratorios.

Análise STR

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Repeticións en tándem curtas.

O método da análise da pegada xenética utilizado hoxe está baseado na PCR e na análise de repeticións en tándem curtas (STR). Este método utiliza rexións moi polimórficas que teñen secuencias repetidas curtas no ADN (a máis común é unha repetición de 4 bases, pero úsanse tamén outras lonxitudes, como as de 3 ou 5 bases). Como as persoas que non están emparentadas teñen case con certeza diferente número de unidades repetidas, as STRs poden utilizarse para discriminar entre individuos non emparentados. Estes loci STR (situados en determinadas localizacións no cromosoma) son a diana á que se unen cebadores específicos de secuencia e son amplificados utilizando a PCR. Os fragmentos de ADN que se orixinan son despois separados en función do seu tamaño e detectados por medio de electroforese. Hai dous métodos comúns de separación e detección, que son: electroforese capilar e electroforese en xel.

Todos os STR son polimórficos, pero o número de alelos é moi pequeno. O típico é que cada alelo STR sexa compartido por arredor de 5 - 20% dos individuos. Para analizar os loci STR deben examinarse moitos loci STR simultaneamente, xa que se se examinan poucos poden coincidir por casualidade entre dúas persoas da poboación. Cantas máis rexións STR se comproben nun individuo máis poder discriminatorio terá a proba. O patrón de alelos pode identificar a un individuo con grande exactitude.

Segundo o país utilízanse diferentes sistemas de perfil de ADN baseados nos STR. Nos Estados Unidos utilízase o sistema CODIS, que examina 13 loci, e no Reino Unido úsase o sistema SGM+ de 11 loci (que é compatible coa Base de datos de ADN nacional dese país), e que son 10 loci STR e mais a proba de sexo. Moitas das rexións STR usadas son as mesmas nos sistemas de distintos países. Estes sistemas de perfil de ADN están baseados en reaccións múltiplex, polo que se comproban moitas rexións STR ao mesmo tempo.

O poder da análise de STR depende da súa capacidade estatística de discriminación. Por exemplo, os 13 loci que se usan actualmente no CODIS están en distintos cromosomas e teñen distribución independente (ter certo número de repeticións nun locus non cambia a probabilidade de ter calquera número de repeticións noutro locus), polo que pode aplicarse o produto das probabilidades de cada locus. Isto significa que se alguén ten o tipo de ADN ABC, no cal os tres loci son independentes, podemos obter a probabiade de ter o tipo ABC multiplicando a probabilidade de ter A pola de ter B e pola de ter C. Na práctica esta multiplicación faríase cos 11 ou 13 loci STR usados segundo o país, obtendo probabilidades de obter na poboación un perfil de ADN igual de aproximadamente só 1 entre 1x1018. Porén, as procuras nas bases de datos mostran con moita máis frecuencia da agardada falsas correspondencias entre perfís de ADN.[6] Ademais, como hai uns 12 millóns de xemelgos monocigóticos no mundo, a probabilidade calculada teoricamente non é exacta.

Na práctica, o risco de correspondencias contaminadas é moito maior que o de correspondencias cun parente distante, como ocorre con mostras contaminadas por obxectos próximos ou por restos de células transferidas desde unha proba anterior. Loxicamente, o risco de correspondencia é maior coa persoa máis común nas mostras: calquera cousa recollida da vítima ou en contacto con ela é unha fonte principal de contaminación para calquera outra mostra traída ao laboratorio. Por esa razón, o normal é examinar moitas mostras de control para asegurar que permaneceron limpas, cando estas se prepararon durante o mesmo período que a mostra real. Correspondencias inesperadas (ou variacións) en varias mostras de control indican unha alta probabilidade de contaminación na mostra real. Nunha proba de parentesco, o perfil de ADN en conxunto debería diferir (excepto en xemelgos) para probar que unha persoa non está realmente dando unha correspondencia co seu propio ADN presente noutra mostra.

AmpFLP

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: Polimorfismo de lonxitude de fragmento amplificado.

Outra técnica chamada AmpFLP ou AFLP ou polimorfismo de lonxitude de fragmento amplificado tamén se puxo en práctica a comezos da década de 1990. Esta técnica era tamén máis rápida que a análise de RFLP e utilizaba a PCR para amplificar as mostras de ADN. Utilizaba os polimorfismos VNTR para distinguir varios alelos, que se separaban en xel de poliacrilamida utilizando unha escada alélica (diferente das escadas de peso molecular). As bandas formadas podían visualizarse no xel con tinguidura de prata. Un locus moi usado para a análise da pegada xenética foi o locus D1S80. Como ocorre con todos os métodos baseados na PCR, un ADN moi degradado ou un ADN presente en moi pequenas cantidades podían causar a desaparición na proba dun alelo (causando un erro ao facer pensar que un heterocigoto era un homocigoto) ou outros efectos estocásticos. Ademais, como a análise se fai nun xel, amontoábase un número de repeticións moi alto na parte superior do xel, facendo difícil de resolver o resultado. A análise AmpFLP pode ser moi automatizada, e permite unha doada creación de árbores filoxenéticas baseadas na comparación de distintas mostras de ADN. Debido ao seu custo relativamente baixo e fácil montaxe e operación, o AmpFLP segue sendo bastante utilizada en países de rendas baixas, onde se procura un aforro nas técnicas utilizadas.

Análise de parentesco familiar do ADN

[editar | editar a fonte]

Utilizando a tecnoloxía da PCR, a análise de ADN pode aplicarse para determinar os parentescos xenéticos familiares como a paternidade, maternidade, parentesco fraternal ou outros parentescos.

Durante a concepción, o pai e a nai contribúen cada un coa metade do seu ADN ao cigoto que dará lugar ao embrión e finalmente ao fillo. Todas as células somáticas do corpo derivan de divisións do cigoto, polo que todas teñen unha metade do seu ADN procedente de cada proxenitor. Por tanto, pode utilizarse calquera célula somática do corpo para facer probas de paternidade.

Nas probas de paternidade examínanse os marcadores STR. Cada persoa contén dúas copias de cada un destes marcadores, unha herdada da nai e outra do pai. Como os alelos destes marcadores conteñen diferente número de repeticións, teñen distinta lonxitude, e na poboación haberá individuos con diferente número de repeticións para ese alelo, e mesmo nunha persoa os dous alelos que leva dese marcados poden ter distinto número de repeticións (porque é heterocigoto).

A combinación de marcadores de distinto tamaño (distinto número de repeticións) que se encontra en cada persoa constitúe o seu perfil xenético (único se examinamos un número suficiente de marcadores). Cando se quere determinar o parentesco entre dous individuos hai que comparar os seus perfís xenéticos para ver se herdaron os mesmos patróns. Por exemplo se un individuo para o marcador A ten os alelos A5/A6, é dicir 5 repeticións nun alelo e 6 no outro, un dos alelos ten que proceder do seu pai e o outro da nai, polo que un home que fose A4/A3 non podería ser o pai dese individuo. Uns posibles proxenitores dese individuo poderían ser unha nai homocigota A5/A5 e un pai A3/A6 (neste exemplo, o fillo herdou da nai o A5 e do pai o A6), aínda que a proba se faría examinando moitos marcadores (non só o A), xa que uns poucos poden coincidir por casualidade.

O seguinte exemplo procede dunha proba de paternidade comercial no que se estudaron os marcadores D21S11, D7S820, TH01, D13S317 e D19S433.

Marcador do ADN Nai Neno Suposto pai
D21S11 28, 30 28, 31 29, 31
D7S820 9, 10 10, 11 11, 12
TH01 14, 15 14, 16 15, 16
D13S317 7, 8 7, 9 8, 9
D19S433 14, 16.2 14, 15 15, 17

Os resultados parciais indican que o ADN do neno e o do suposto pai coinciden nos cinco marcadores. A proba completa consta do exame de 16 marcadores, que de coincidir levarían á conclusión de que eses individuos son bioloxicamente pai e fillo.

Cientificamente a cada marcador se lle asigna un Índice de paternidade (PI), que é unha medida estatística da paternidade indicada pola coincidencia nun determinado marcador. Multiplícanse os PI dos distintos marcadores para xerar un Índice de Paternidade Combinado (CPI), que indica a probabilidade conxunta de que un individuo sexa o pai biolóxico do neno en cuestión en relación con calquera outro home da poboación da mesma raza. O CPI convértese despois nunha Probabilidade de Paternidade que indica o grao de parentesco entre o suposto pai e o neno.

A proba de ADN para as probas de parentesco de avós e irmáns é similar á proba da paternidade, pero utilízanse outros índices. O informe final indica os perfís xenéticos de cada persoa examinada. Se hai marcadores compartidos entre os individuos examinados, calcúlase a probabilidade de parentesco biolóxico para determinar a probabilidade de que eses individuos compartan eses marcadores debidos á un parentesco de sangue.

Análise do cromosoma Y

[editar | editar a fonte]

Innovacións recentes son a creación de cebadores que se unen ás rexións polimórficas do cromosoma Y (Y-STR), que permiten resolver mostras de ADN mesturadas de macho e femia e casos nos cales non é posible unha extracción diferencial. O cromosoma Y hérdase do pai, polo que a análise do Y-STR pode axudar á identificación de machos cando hai unha relación paterna. A análise de Y-STR realizouse no caso famoso da determinación de se o antigo presidente dos Estadois Unidos Thomas Jefferson enxendrara un fillo cunha das súas escravas. A análise do cromosoma Y rende peores resultados que a análise de cromosomas autosómicos. O cromosoma Y que determina o sexo do macho, como só o herdan os fillos machos dos seus pais, é case idéntico ao longo da liña patrilineal.[7]

Análise mitocondrial

[editar | editar a fonte]
Artigo principal: ADN mitocondrial.

En mostras moi degradadas é ás veces imposible poder facer un perfil completo do suficiente número de marcadores STR (13 no CODIS). Nesas situacións, ás veces pódese tipificar o ADN mitocondrial (ADNmt) porque del hai moitas copias na célula, mentres que hai só unha ou dúas copias das moléculas de ADN nucleares na célula. O ADNmt pode obterse de pelos e ósos e dentes vellos. Os científicos forenses amplifican as rexións HV1 e HV2 do ADNmt, despois secuencian cada rexión e comparan as diferenzas dun só nucleótido cunha referencia. Como o ADNmt se herda da nai, poden utilizarse como referencia os parentes directamente ligados á nai, como poden ser o fillo da filla da avoa materna. Unha diferenza de dous ou máis nucleótidos considérase xeralmente como unha exclusión. A heteroplasmia e as diferenzas poli-C poden dar lugar a erros nas comparacións, polo que se require experiencia para facer a análise. O ADNmt é útil para determinar identidades claras, como as de persoas desaparecidas cando se pode encontrar un parente por liña materna. Un caso de moita sona foi a utilización da proba do ADNmt para determinar que Anna Anderson non era a princesa de Rusia Anastasia Romanov, como ela dicía ser.

A pegada xenética en Galicia

[editar | editar a fonte]

Na Universidade de Santiago de Compostela (USC) existe un Instituto de Ciencias Forenses[8] de grande prestixio. Moitas mostras de ADN de casos criminais analizadas en España son enviadas a Santiago, como as dos atentados do 11M, o crime das nenas de Alcàsser, ou o dos nenos de Las Quemadillas.[9][10][11] O seu director, o doutor Ángel Carracedo Álvarez é considerado como un dos especialistas de máis sona en España e internacionalmente.[12][13] A USC destaca tamén no estudo da xenética de poboacións por análise do perfil de ADN, dirixida polos profesores Ángel Carracedo e Antonio Salas, que ten aplicacións no estudo de migracións, enfermidades e tamén aplicacións forenses: podería saberse se o perfil xenético dunha mostra atopada no lugar do crime é dunha persoa cun perfil típico de determinadas partes de España ou Europa, o cal pode ser de axuda para a investigación.[14]

Bases de datos de ADN

[editar | editar a fonte]

Unha aplicación inicial de bases de datos de ADN foi Unha Concordancia de ADN mitocondrial,[15] preparada por Kevin W. P. Miller e John L. Dawson na Universidade de Cambridge entre 1996 e 1998[16] a partir de datos recollidos como parte da tese de doutoramento de Miller. Actualmente hai moitas bases de datos de ADN en todo o mundo, tanto privadas coma públicas; estas últimas son as máis amplas e están controladas polos gobernos.

No Estado español en 2007 creouse unha base de datos unificada da Policía e Garda Civil, que inicialmente tiña 45.000 perfís xenéticos.[17] En 2011 xa contiña 183.000 fichas biolóxicas e está conectado coas outras 27 bases de datos dos países da Unión Europea, e permitiu esclarecer miles de delitos[18]. Os Estados Unidos de América teñen a base de datos de ADN máis ampla, chamada Sistema de Índice de ADN Combinado ou CODIS (Combined DNA Index System), que contiña uns 5 millóns de rexistros en 2007.[19] Outros países como Reino Unido, cunha poboación moito menor, teñen na súa base de datos nacional (United Kingdom National DNA Database, NDNAD) un número similar de rexistros.[20] Cando un ADN tomado na escena do crime coincide con outro almacenado na base de datos nacional británica considérase un cold hit, que é valioso para a investigación, pero que ten menor valor probatorio que unha coincidencia cunha mostra de fóra da base de datos.[21]

Nalgúns países hai preocupación en certos grupos defensores dos dereitos civís sobre o uso e o mantemento de todos eses datos do ADN. A lexislación varía nos distintos países. Por exemplo nos EUA, o FBI non pode almacenar legalmente o ADN dunha persoa que non foi condenada por un crime, e os datos de ADN dos sospeitosos tomados durante a investigación, que non son despois condenados, deben ser eliminados da base de datos.[22] A Lei Orgánica de 2007 que regulaba este tipo de bases da datos no Estado español permitía recoller e almacenar os datos tanto con consentimento xudicial coma, para certos delitos, sen el.[17][23][24]

Consideracións cando se avalían as probas de ADN

[editar | editar a fonte]

Cando se empezou a usar a pegada xenética como evidencia criminal, os xurados eran ás veces persuadidos por argumentos estatísticos espurios presentados polos avogados defensores que seguían esta liña de argumentación: como unha coincidencia no ADN tiña unha probabilidade de ocorrer por casualidade en 1 de cada 5 millóns de casos, o avogado argumentaba que isto significaba que nun país que, por exemplo, tivese 60 millóns de habitantes debería de haber 12 persoas que coincidirían con ese perfil. Isto era despois traducido a que había unha probabilidade de só 1 de cada 12 de que o sospeitoso fose o culpable. Este argumento non é consistente a non ser que o sospeitoso fose tomado ao chou de entre toda a poboación do país (pero en realidade era tomado por ser sospeitoso ou estar relacionado co caso). De feito, un xurado debería considerar o probable que é que un individuo que coincida co perfil de ADN fose ademais sospeitoso do caso por outras razón. Outro argumento falso é o baseado na incorrecta asunción de que unha probabilidade de 1 de cada 5 millóns de haber coincidencia automaticamente se traduce nunha probabilidade de 1 de cada 5 millóns de inocencia, o cal se coñece como falacia do fiscal.

Cando se usan os RFLP, o risco teórico de que haxa unha coincidencia casual é de 1 en 100.000 millóns, aínda que na práctica é maior porque hai que ter en conta os xemelgos monocigóticos que hai na poboación. Ademais, a taxa de erro no laboratorio é case con certeza máis alta que os riscos mencionados, e a miúdo os procedementos de laboratorio non respectan a teoría coa cal se computan as probabilidades de coincidencia. Por exemplo, as probabilidades de coincidencia poden ser calculadas baseándose nas probabilidades de que os marcadores en dúas mostras teñan as bandas situadas con precisión na mesma localización, pero un traballador do laboratorio pode concluír que patróns de bandas similares pero non idénticas con precisión proceden de mostras xenéticas idénticas pero que houbo algunha imperfección no xel de agarosa no que se fixo a proba. Porén, neste caso, o traballador do laboratorio incrementa o risco de coincidencia ao expandir o criterio para considerar que hai unha coincidencia. Recentes estudos atoparon taxas de erro relativamente altas, que poden ser preocupantes.[25] Na época inicial de aplicación dos perfis xenéticos, os datos de poboación necesarios para computar con precisión a probabilidade dunha coincidencia non estaban ás veces dispoñibles. Entre 1992 e 1996, utilizáronse teitos arbitratiamente baixos de probabilidades de coincidencia en análises de RFLP en vez dos teitos maiores calculados teoricamente.[26] Hoxe, as RFLP xa non se usan debido á aparición de tecnoloxías máis sensibles, discriminantes e sinxelas.

Actuamente aplícanse técnicas baseadas nas STR. Por exemplo, desde 1998, no Reino Unido o sistema de perfil de ADN mantido pola Base de Datos de ADN Nacional é o sistema de perfil de ADN SGM+, que inclúe 10 rexións STR e unha proba indicativa do sexo. As STRs non presentan as subxectividades doutras técnicas e proporcionan un poder similar de discriminación (1 en 1013 para individuos non emparentados se se usa o perfil SGM+ completo). Porén, cando nun caso hai factores que crean dúbidas, as probas procedentes de calquera técnica de análise de ADN non se usan como única proba, senón xunto con outras para emitir un veredicto. A contaminación con outras probas (transferencia secundaria) é unha fonte importante de perfís de ADN incorrectos, e unha técnica de defensa habitual é crear dúbidas sobre se unha fonte é pura ou foi adulterada. Máis raramente, o quimerismo é un exemplo de casos nos que se pode producir unha falta de coincidencia que exclúa a un sospeitoso que era culpable.

Evidencia de parentesco xenético

[editar | editar a fonte]

Tamén é posible usar o perfil de ADN como proba dun parentesco xenético, pero, segundo a calidade da proba, este parentesco varía de feble a positivo. As probas que indican que non hai parentesco son absolutamente certas.

Aínda que a maioría dos individuos teñen un só e distintivo conxunto de xenes, en casos moi raros de individuos chamados "quimeras", teñen polo menos dous conxuntos diferentes de xenes nos seus distintos tecidos. Rexistráronse polo menos dous casos de perfil de ADN que suxerían erradamente que unha nai non tiña parentesco co seu fillo.[27] Isto ocorre cando dous ovos son fertilizados ao mesmo tempo e fusiónanse para crear un só individuo, en vez de formar xemelgos.

Investigación do ADN familiar

[editar | editar a fonte]

A investigación do ADN familiar utilízase nalgúns países para crear novas liñas de investigación en casos nos que as probas de ADN atopadas na escena do crime (perfil forense) lembran fortemente un perfil existente nunha base de datos gobernamental pero cuxa coincidencia non é exacta.[28][29] Cando todas as outras liñas de investigación están esgotadas, os investigadores poden utilizar programas especialmente desenvolvidos para compararen o perfil forense con todos os perfís da base de datos para así xerar unha lista de posibles persoas que teñen maior probabilidade de ser parentes próximos do perfil forense.[30] Para eliminar a maioría desta lista, os técnicos do laboratorio crimial realizan unha análise de Y-STR que confirma os parentescos familiares suxeridos pola primeira lista. Utilizando técnicas de investigación estándar, pode construírse unha árbore xenealóxica familiar. Esta árbore contén información recollida de rexistros públicos e rexistros da xustiza criminal, a partir dos cales pode deducirse a implicación no caso de membros da familia utilizando factores excluíntes como o sexo, vivir noutro sitio ou ter outra coartada, declaracións de testemuñas etc. Unha vez que se identifica un sospeitoso, pode tratar de obterse unha mostra do seu ADN, para facer o seu perfil xenético e comparalo co da mostra atopada no lugar do crime.

Un químico do departamento de Protección de Fronteiras e Aduanas dos Estados Unidos le un perfil de ADN para determinar a orixe dunha mercadoría.

Fabricación de ADN artificial

[editar | editar a fonte]

En 2009, científicos de Israel formularon serias dúbidas sobre o uso do ADN en investigación policial como método definitivo de identificación. Nun documento publicado na revista Forensic Science International: Genetics, os investigadores israelitas demostraron que é posible fabricar ADN no laboratorio cunhas características determinadas, polo que se poderían falsificar así as probas de ADN. Os científicos fabricaron mostras de saliva e sangue, que contiñan ADN dunha persoa distinta da que se supoñía que era o doante.[31]

Os investigadores mostraron que, usando unha base de datos de ADN, é posible tomar información dun perfil e fabricar un ADN que coincida con el, e que isto pode facerse sen necesidade de ter acceso a ningunha mostra real de ADN da persoa cuxo ADN se está a duplicar. Os ADN oligos sintéticos requiridos para este procedemento son de uso común nos laboratorios moleculares.[31] Deste modo poderíanse fabricar probas de ADN para deixalas na escena dun crime.

Porén, tamén se perfeccionou un test que pode diferenciar o ADN real do falsificado. Este test detecta modificacións epixenéticas, especialmente a metilación do ADN. O 70% do ADN de calquera xenoma humano está metilado, o que significa que contén modificacións con grupos metilo nun contexto de dinucleótidos CpG. A metilación na rexión promotora dos xenes está asociada co silenciamento de xenes. O ADN sintético carece desta modificación epixenética, o cal permite que o test distinga o ADN fabricado artificialmente do orixinal e xenuíno.[31]

Casos

[editar | editar a fonte]
  • O primeiro uso do perfil de ADN nunha investigación ocorreu en 1986, en Inglaterra, onde Richard Buckland foi exonerado polas probas de ADN, a pesar de que se confesara autor da violación e asasinato dunha moza preto de Leicester (precisamente, a cidade onde se descubriu o perfil de ADN).[32]
  • En 1987, na investigación do mesmo caso en que fora acusado Buckland, Colin Pitchfork foi o primeiro criminal capturado e condenado polas probas de ADN.[33]
  • En 1988 foi condenado por primeira vez en España unha persoa por probas do seu perfil de ADN nun caso de violación e asasinato, que foron analizados pola cátedra de Medicina Legal da Universidade de Zaragoza. A condena foi de 34 anos de cárcere.[34]
  • A pegada xenética tamén ten servido para exonerar con posterioridade a persoas que foran condenadas erradamente anos antes de que se empezasen a practicar ditas análises ou en casos en que estas non se realizaron no seu momento. En 1989, en Chicago, Gary Dotson foi a primeira persoa cuxa sentenza de culpabilidade foi anulada baseándose en análises da pegada xenética. En 1993, Kirk Bloodsworth foi a primeira persoa condenada a morte (en 1985) cuxa condena foi anulada por probas de ADN, afortunadamente antes do cumprimento da sentenza.
  • En 1992, utilizáronse probas de ADN para demostrar que o corpo enterrado no Brasil co nome de Wolfgang Gerhard era en realidade o médico nazi Josef Mengele.
  • Tivo moita sona a absolución en 1994 do xogador de fútbol americano O. J. Simpson a pesar das probas de ADN que se presentaron contra el. Este caso puxo en evidencia as dificultades de laboratorio e os erros no procedemento de toma de mostras que poden ter estas probas e que poden facelas en certos casos dubidosas.
  • En 1994 as pretensións de Anna Anderson de ser a grande duquesa Anastasia Nikolaevna de Rusia foron refutadas, ao analizar a pegada xenética de restos seus que foran almacenados nun hospital de Virxinia despois dun procedemento médico. O seu perfil de ADN non tiña relación co da dinastía dos Romanov. Tamén foron identificados os restos do último czar de Rusia, Nicolao II, e da súa familia a partir de probas de ADN de STR e ADNmt practicadas a restos atopados nunha fosa común en Ekaterinburgo, Rusia.[35]

Notas

[editar | editar a fonte]
  1. ↑ Kijk magazine, 1 de xaneiro de 2009
  2. ↑ 2,0 2,1 "Use of DNA in Identification". Accessexcellence.org. Arquivado dende o orixinal o 10 de maio de 2015. Consultado o 2010-04-03. 
  3. ↑ Joseph Wambaugh, The Blooding (New York: A Perigord Press Book, 1989), 83.
  4. ↑ Jeffreys A.J., Wilson V., Thein S.W. (1984). "Hypervariable 'minisatellite' regions in human DNA". Nature 314: 67–73. doi 10.1038/314067a0.
  5. ↑ Joseph Wambaugh, The Blooding (New York: A Perigord Press Book, 1989), 202.
  6. ↑ Felch, Jason; et al. (July 20, 2008). "FBI resists scrutiny of 'matches'". Los Angeles Times. pp. P8. 
  7. ↑ [1] Arquivado 21 de febreiro de 2013 en Wayback Machine. "STR Analysis"
  8. ↑ Faro de Vigo. Tras la pista del ADN
  9. ↑ Detectives biológicos
  10. ↑ Diario de Navarra.«En el "caso Madeleine" se han dicho bastantes barbaridades sobre el ADN». [2] Arquivado 26 de decembro de 2013 en Wayback Machine.
  11. ↑ Lainformación.com. El Instituto Forense de la USC advierte que "resulta imposible" obtener ADN de los restos de Las Quemadillas [3] Arquivado 26 de decembro de 2013 en Wayback Machine.
  12. ↑ El Correo Gallego. La USC encabeza la producción científica con Medicina Legal. [4] Arquivado 28 de decembro de 2013 en Wayback Machine.
  13. ↑ Ángel Carracedo Álvarez - Fundación Santiago Rey Fernández. [htttp://www.fundacionsantiagoreyfernandezlatorre.com/premios/archivos/PerfilAngelCarracedo.pdf
  14. ↑ La Voz de Galicia. La USC consolida su liderazgo en la genética de poblaciones. [5]
  15. ↑ Miller, Kevin. "Mitochondrial DNA Concordance". Arquivado dende o orixinal o 27 de agosto de 2013. Consultado o 20 de novembro de 2013. 
  16. ↑ Miller, K.W.P.; Dawson, J.L., Hagelberg, E. (1996). "A concordance of nucleotide substitutions in the first and second hypervariable segments of the human mtDNA control region". International Journal of Legal Medicine (109): 107–113. 
  17. ↑ 17,0 17,1 elmundo.es Nace la nueva base de datos de ADN con la que se esclarecerán al año 5.000 casos.
  18. ↑ El País. El ADN resuelve 7.500 violaciones, robos y homicidios en tres años [6]
  19. ↑ "CODIS — National DNA Index System". Fbi.gov. Arquivado dende o orixinal o 29 de setembro de 2004. Consultado o 2010-04-03. 
  20. ↑ "Restrictions on use and destruction of fingerprints and samples". Wikicrimeline.co.uk. 2009-09-01. Arquivado dende o orixinal o 23 de febreiro de 2007. Consultado o 2010-04-03. 
  21. ↑ Rose & Goos. DNA — A Practical Guide. Toronto: Carswell Publications. 
  22. ↑ [7] "Double Helix Jeopardy"
  23. ↑ Manuel Ollé Sesé. La nueva Ley del ADN en España. Cátedra de Derechos Humanos. [8]
  24. ↑ BOE. LEY ORGÁNICA 10/2007, de 8 de octubre, reguladora de la base de datos policial sobre identificadores obtenidos a partir del ADN. [9]
  25. ↑ Nick Paton Walsh False result fear over DNA tests The Observer, Sunday 27 January 2002.
  26. ↑ The Evaluation of Forensic DNA Evidence Arquivado 30 de agosto de 2008 en Wayback Machine. 1996.
  27. ↑ "Two Women Don't Match Their Kids' DNA". Abcnews.go.com. 2006-08-15. Consultado o 2010-04-03. 
  28. ↑ Diamond, Diane. "Searching the Family DNA Tree to Solve Crime." The Huffington Post accessed April 17, 2011.
  29. ↑ Bieber, Frederick et al.,(2006)“Finding Criminals Through DNA of Their Relatives” Science. 312 Sci. 1315, 1315–16.
  30. ↑ “Science of the Future: Identifying Criminals Through Their Family Members” Arquivado 07 de novembro de 2010 en Wayback Machine..
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Pollack, Andrew (August 18, 2009). "DNA Evidence Can Be Fabricated, Scientists Show". The New York Times. Consultado o April 1, 2010. 
  32. ↑ "DNA pioneer's 'eureka' moment". BBC News. September 9, 2009. Consultado o April 1, 2010. 
  33. ↑ Joseph Wambaugh, The Blooding (New York, New York: A Perigord Press Book, 1989), 369.
  34. ↑ "El ADN". Arquivado dende o orixinal o 27 de febreiro de 2014. Consultado o 26 de decembro de 2013. 
  35. ↑ Identification of the remains of the Romanov family by DNA analysis by Peter Gill, Central Research and Support Establishment, Forensic Science Service, Aldermaston, Reading, Berkshire, RG7 4PN, UK, Pavel L. Ivanov, Engelhardt Institute of Molecular Biology, Russian Academy of Sciences, 117984, Moscow, Russia, Colin Kimpton, Romelle Piercy, Nicola Benson, Gillian Tully, Ian Evett, Kevin Sullivan, Forensic Science Service, Priory House, Gooch Street North, Birmingham B5 6QQ, UK, Erika Hagelberg, Universidade de Cambridge, Department of Biological Anthropology, Downing Street, Cambridge CB2 3DZ, UK - [10]

Véxase tamén

[editar | editar a fonte]

Outros artigos

[editar | editar a fonte]

Bibliografía

[editar | editar a fonte]

Ligazóns externas

[editar | editar a fonte]
Traído desde «https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pegada_xenética&oldid=6730706»