Wola Sękowa

Pierwszy wyjazd do Woli Sękowej był spowodowany chęcią zobaczenia rzeźby opisanej na stronie nepomuki.pl:

W siedzibie Uniwersytetu Ludowego Rzemiosła Artystycznego przechowywano współczesną (2009) drewnianą rzeźbę Jana N., zapewne autorstwa Radosława Kapcia. Jan jest ładny, smutny i wysmukły (uwaga: nie wiadomo, czy Nepomuk jest tam na stałe, czy tylko czasowo). W tej chwili (2016) figura znajduje się w zbiorach prywatnych, pozostawiam ją jednak przy lokalizacji Wola Sękowa... [źródło, fotografie, pisownia oryginalna]

Społeczność uniwersytecka przyjęła mnie bardzo życzliwie. Zostałam przedstawiona studentom i oprowadzona po wszystkich salach. Nepomuka nie znalazłam, ale jeden z wykładowców (instruktorów) zaproponował mi pokazanie miejsca jego bytowania. Rzeźba stoi nad ładnie położoną skarpą, wśród wielu innych figur i kapliczek. Dzięki uprzejmości Piotra Worońca, właściciela kolekcji, mogłam ją dokładnie sfotografować i upublicznić zdjęcia, podając autora rzeźby świętego Jana Nepomucena - Radosława Kapcię. Na pamiątkę spotkania dostałam folder z wystawy "Przydrożne Sacrum II".

Tekst, napisany przez Piotra Worońca, znalazłam w Gazecie Gminy Bukowsko Nr 3(19)/2009:

Przydrożne kapliczki, ciche, wsłuchane w wiatr i majowe litanie… czasem zapomniane, okradzione... czasem zebrane jak dojrzałe kłosy do muzealnych sal.... Te opustoszone po raz kolejny stały się powodem spotkania artystów w Woli Sękowej. W wyniku II Akcji Rzeźbiarskiej „Przydrożne Sacrum” powstały rzeźby św. Floriana, Matki Boskiej, św. Nepomucena, św. Jana, św. Franciszka oraz 3 nowe drewniane kapliczki z figurą św. Marcina, Chrystusa Frasobliwego i św. Benedykta. [źródło, str.6, ]

Niestety, moje archiwum z tego okresu uległo zniszczeniu. Na jedynych uratowanych fotografiach są rzeźby ustawione w okolicy siedziby uniwersytetu.

 

 

Drugi wyjazd do Woli Sękowej z założenia miał być bardziej turystyczny niż nepomucki. Stąd na zdjęciach to, co widziałam przez szybę samochodu. 

 

Na stronie ULRA można przeczytać, że:

Prace powstałe podczas Akcji Artystycznych od lat tworzą Galerię Plenerową wokół Uniwersytetu, ale często rzeźby i inne obiekty artystyczne (np. murale) "wychodzą " poza teren ULRA. Montowane na przydrożach w promieniu kilku kilometrów, tworzą wyjątkowy, unikatowy krajobraz okolicy, który przyciąga wędrowców, turystów. Zaciekawia, intryguje, powoduje że ludzie chcą wracać do tej artystycznej wioski na końcu świata. [źródło, 7.08.2025 r.]

I chyba trzeba będzie pojechać tam kolejny raz. Dopiero po przeczytaniu artykułu autorstwa Zdzisława Bednarczyka pt. "Kapliczka św. Jana Nepomucena w Woli Sękowej", zamieszczonego w Gazecie Gminy Bukowsko Nr 2(26)/2011 dowiedziałam się, że:

Przydrożna kapliczka św. Jana Nepomucena w Woli Sękowej została wzniesiona w drugiej połowie XIX w. przez rodzinę Wiktorów, właścicieli tamtejszego dworu i posiadłości. Jej istnienie potwierdzają mapy austriackie z drugiej połowy XIX wieku. Początkowo wewnątrz kapliczki znajdowała się rzeźba św. Jana, wykonana z drewna lipowego o wymiarach dorosłego człowieka, która po wojnie trafiła do Muzeum Budownictwa Ludowego w Sanoku.
Z tabliczek informacyjnych umieszczonych wewnątrz kapliczki, dowiadujemy się, że w 1975 roku pierwotna kapliczka została zburzona z powodu przebudowy drogi. W 1979 roku z inicjatywy mieszkańca Woli Sękowej i ówczesnego organisty p. Mariana Czapli mieszkańcy wsi wybudowali kolejną kapliczkę, w której dla upamiętnienia nawiedzenia rodzin przez obraz Matki Boskiej Częstochowskiej oraz wyboru papieża Polaka Jana Pawła II umieścili motto modlitewne - „Boże Błogosław Rodzinom Naszej Wsi”. W dniu 12 listopada 1979 r. w obecności ówczesnego proboszcza parafii Nowotaniec ks. Władysława Pawełka, kapliczkę poświęcił dziekan Czesław Wojnar. W roku 2009, z inicjatywy długoletniego sołtysa wsi p. Michała Dąbrowiaka, na kapliczce zostało odnowione zadaszenie.
Aktualnie na ścianie frontowej wewnątrz kapliczki znajduje się obraz Matki Bożej i Serca Jezusa oraz gipsowa figurka Matki Bożej, zabezpieczone metalowymi drzwiami. Obok napisów znajdują się małe rzeźby. Jedna przedstawia Chrystusa Frasobliwego, a druga św. Jana Nepomucena. Kapliczką „po sąsiedzku” opiekuje się rodzina Adama Łuczyńskiego. Może jednak warto byłoby nadal pielęgnować tu kult św. Jana Nepomucena i sprawić, aby chociaż kopia starej rzeźby wróciła na to miejsce, tym bardziej, że artyści z ULRA w Woli Sękowej chętnie podejmują tego typu wyzwania. [źródło, fotografia kapliczki, str.21]

[źródło]

 

Klikając tu:  https://maps.app.goo.gl/s7BBVNqUx2cpSC6a7, można zobaczyć zdjęcie wnętrza kapliczki zrobione we wrześniu 2018 roku. Niestety, rzeźby świętego Jana Nepomucena nie widać.

Polecam:

• Uniwersytet Ludowy Rzemiosła Artystycznego;
• Radosław Kapcia;
• Piotr Woroniec.

Adnotacja:

• kapliczka świętego Jana Nepomucena i rzeźba w zbiorach prywatnych,
• lokalizacja: Wola Sękowa (naprzeciw domu nr 6A - kapliczka), Wola Jaworowa (rzeźba), gmina Bukowsko, powiat sanocki, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 13.02.2022 r. i 15.08.2025 r.

Jędrzejów

Kamienny posąg Jana N. przy kościele parafialnym św. Trójcy, na prostopadłościennym cokole ze skromnym gzymsem. Z szyi Jana wystaje ułamany pręt - resztka aureoli...[źródło]

(...) druga z jędrzejowskich figur Jana N. aktualnie stoi w kieleckim parku nad stawem, jest rokokowa, wyrzeźbiona z pińczowskiego piaskowca przez kielczanina Jakuba Korneckiego i jest uznawana za arcydzieło sztuki XVIII wieku. Stała kiedyś na dziedzińcu klasztoru cystersów w Jędrzejowie, a do Kielc sprowadził ją Tomasz Zieliński. [źródło]

W prywatnym ogrodzie posesji przylegającej do rzeki Jasionki znajduje się kamienny posąg Jana N. Stoi w kontrapoście na swym cokole, ma ładnie kute szaty z widocznymi siedmioma guzikami sutanny, biret i befkę. Niestety ułamana jest górna część krucyfiksu złożonego na prawym przedramieniu, a cała rzeźba pokryta jest mchem... [źródło, wyraźne fotografie] 

 

Adnotacja:

• trzy figury świętego Jana Nepomucena (w tym jedna przeniesiona do Kielc);
• lokalizacja: Jędrzejów, ul. Jana Pawła II 2 (figura_1), ul. Bartosza Głowackiego 65a (figura_3), gmina Jędrzejów, powiat jędrzejowski, województwo świętokrzyskie;
• data wykonania fotografii: 27.04.2025 r.

Temeszów

(...) kapliczka św. Jana Nepomucena wchodząca w skład zespołu dworsko-parkowego w Temeszowie. Usytuowana poza terenem zespołu, ustawiona w kierunku zach. na postumencie z nieczytelną inskrypcją. Święty w klasycznym przedstawieniu, stoi w kontrapoście, wpatruje się w trzymany w lewej ręce krucyfiks. [źródło, str.41]

 

Pod starym dębem, na terenie parku podworskiego, stoi kamienna bielona figura św. Jana Nepomucena na cokole. Uszkodzone dłonie i krucyfiks... [źródło, fotografia] 

 

W parku podworskim w Temeszowie byłam dwukrotnie, ale ani wspomnianego wyżej dębu, ani figury świętego Jana Nepomucena nie znalazłam (dokumentacja z pierwszej wyprawy została utracona).

(...) zniszczona kapliczka św. Jana Nepomucena z zespołu dworsko-parkowego w Temeszowie obecnie jest w trakcie renowacji. [źródło, str. 66] 

Szukając informacji na temat lokalizacji figury, natknęłam się na opowieść, której obszerne fragmenty poniżej przytaczam. 

Niezwykła historia odrodzenia św. Jana Nepomucena spod temeszowskiego dębu
Św. Jan Nepomucen z Temeszowa (...) długie lata stał sobie skromnie przy polnej drodze, na tyłach parku okalającego zdewastowany dwór z początku XVIII w., przed twarzą mając pola uprawne i stawy, a po prawej ręce, zwyczajowo dzierżącej krzyż (na pewnym etapie swojej historii nieco wybrakowanej) nieodległy San.
(...) Nikt nie wie, jakie były jego losy od „narodzin” – notabene do wyjazdu na rehabilitację w Krakowie nawet nie figurował w rejestrze zabytków, a internetowe wzmianki o nim były sporadyczne i bardzo oszczędne (jak dotąd, nawet nazwisko jego twórcy owiane jest tajemnicą) – lecz jego kamienne ciało nosiło ślady przeszło 30 pocisków, pochodzących z różnej broni, jako pamiątkę po napadzie banderowców na Temeszów w maju 1946 roku. Najprawdopodobniej również wtedy doznał utraty prawej ręki, a także części głowy oraz kapłańskiego biretu.
(...) ok. roku 2013, święty uległ upadkowi – podmurowano cokół i nieszczęśnik wrócił do pionu; jakaś litościwa dusza ze wsi pobieliła go – i tyle zainteresowania jego osobą.
Po raz kolejny wybraliśmy się w odwiedziny do świętego pod koniec października ub. roku.
O, zgrozo!...Przy polnej drodze, pod gigantycznym dębem nie zobaczyliśmy białej figurki, lecz rozrzucone kamienne szczątki... "Zabiło świętego", poinformował nas napotkany temeszowianin – jakieś dwa tygodnie wcześniej Nepomucen znalazł się dokładnie w zasięgu odłamanego podczas burzy potężnego konaru. Szczęście w nieszczęściu – gdyby pozostał na swoim miejscu nietknięty zrządzeniem opatrzności, XIX-wieczny święty zapewne zniszczałby sobie w ciszy i zapomnieniu… Decyzja była spontaniczna i natychmiastowa – reanimujemy Nepomucena, jak nie tu, to w naszym rodzinnym Krakowie.
(...) I tak z początkiem bieżącego roku święty przyjechał Hondą HR-V do Krakowa (postument został osobno przywieziony na początku lutego), do Pracowni Konserwacji Zabytków Agaty Malik-Ptaszyńskiej, gdzie przeszedł zaawansowaną renowację i rekonstrukcję. Całość prac objął sponsoringiem rodowity temeszowianin Tadeusz Gratkowski.
Na przestrzeni 7 miesięcy (...) zastosowano następujące techniki: usuwanie przemalowania z 9 fragmentów Jana i z postumentu; sklejanie figurki w jedną całość; odsalanie; rekonstrukcję brakujących elementów; uzupełnianie ubytków formy; scalanie kolorystyczne kamienia, malowanie. Ponadto podjęto próbę odszyfrowania wyrytej na cokole inskrypcji nowatorską metodą RTI (obrazowania transformacji odbiciowej), czyli techniką rejestracji oraz obróbki komputerowej, wykorzystywaną w badaniu i dokumentacji obiektów muzealnych.
O ile żadna z czynności nie sprawiła ekipie konserwatorskiej większych problemów, ostatnia z wymienionych, czyli odczytanie inskrypcji, okazała się przeszkodą nie do przebycia. Prawdopodobnie była tam umieszczona data powstania figury – dziś nieczytelna, oraz fundacja.
(...) Zmianie uległa natomiast lokalizacja Nepomucena – z sielskiego krajobrazu, ale spod zagrażającego jego całości dębu awansował na prestiżowe stanowisko na placu przed kościołem pw. Miłosierdzia Bożego w Temeszowie, na którym ostatecznie stanął 30 lipca tego roku. 
(...) Jako ciekawostkę należy dodać, że pod rozbitym Janem umieszczona była austriacka moneta z 1816 roku, którą – wraz z monetą 2-złotową z 2020 roku – umieściliśmy pod zrekonstruowaną figurką jako „kapsułę czasu”. [źródło, fotografie z poszczególnych etapów renowacji]

 

 

 

 

 

W lipcu 2025 roku dąb, pod którym wcześniej stała figura świętego Jana Nepomucena, został w czasie burzy znacznie uszkodzony [źródło, fotografie]. 

Adnotacja:

• figura świętego Jana Nepomucena, 
• lokalizacja: Temeszów, plac przed kościołem pw. Matki Bożej Ostrobramskiej, gmina Dydnia, powiat brzozowski, województwo podkarpackie;
• data wykonania fotografii: 26.02.2022 r., 13.08.2025 r.  i 18.08.2025 r.