Krynica

(...) jest tu co najmniej jeden Jan na szkle. Jest to obrazek autorstwa Nikifora Krynickiego przedstawiający procesyjną chorągiew kościelną z wizerunkiem Jana N., przechowywany zapewne w Muzeum Nikifora przy Bulwarach Dietla 19. [źródło, fotografia]

 

Niestety, muzeum było już zamknięte.

Polecam: Początki wielkiej kariery.

Adnotacja:

• obrazek na szkle przedstawiający chorągiew z postacią świętego Jana Nepomucena; 
• lokalizacja: Krynica,  Muzeum Nikifora, Bulwary Dietla 19, gmina Krynica, powiat nowosądecki, województwo małopolskie; 
• data wykonania fotografii: 14.06.2024 r.

Opole_Muzeum Śląska Opolskiego

Na stronie nepomuki.pl jest zamieszczona informacje, iż w Muzeum Śląska Opolskiego można znaleźć (...) kilka figur i kilka obrazków na szkle z Janem N. [źródło, fotografie]

 

 

Na powyższej fotografii przedstawiono kapliczkę murowaną z połowy XIX wieku z miejscowości Wróblin [1936 r. fot. G. Pick, fot. ze zb. MŚO]. 

Z wymienionych na wskazanej stronie wyobrażeń była tylko rzeźba świętego Jana Nepomucena z miejscowości Biała [pow. Prudnik, 1863 r.]. Znalazłam także jeden obrazek na szkle (inny niż opisane).

 

 

 

Na koniec jeszcze fotografia fragmentu ekspozycji, gdzie w tle widać schody sprzed frontonu kościoła Matki Boskiej Bolesnej i św. Wojciecha, zwanego "Na Górce", przy których stoi nieistniejąca obecnie figura świętego Jana Nepomucena.

 

Pozostałe wyobrażenia świętego Jana Nepomucena w tym mieście przedstawione są we wpisie Opole.

 

Adnotacja:

• rzeźba, obrazek na szkle świętego Jana Nepomucena oraz fotografie figury i kapliczki; 
• lokalizacja: Opole, Muzeum Śląska Opolskiego, województwo opolskie; 
• data wykonania fotografii: 22.01.2023 r.

Kłodzko_muzea

(...) w Muzeum mającym siedzibę przy ulicy Łukasiewicza 4 znaleźć można dwie figury Jana N., dwa obrazy nepomuckie i ul figuralny przedstawiający Jana. Do tego cztery nepomuckie obrazki na szkle... [źródło, fotografie]

Niestety, żadnego z tych wyobrażeń świętego Jana Nepomucen nie było na wystawie. Jedynie na dziedzińcu muzealnym znalazłam rzeźbę bez głowy (i opisu).

 

W liście do brata przyszłego prezydenta USA Johna Quincy Adamsa relacjonującego wizytę w Twierdzy Kłodzkiej 27.08.1800 roku czytamy: "Na wieży umieszczono, na rozkaz Fryderyka II, figurę św. Jana Nepomucena, patrona Czech, z twarzą zwróconą w stronę tej krainy, co sprawiło ogromną satysfakcję ludności katolickiej i pogodziło ją z panowaniem heretyków". O figurze z donżonu Twierdzy przeczytać można (Johann Friedrich Zöllner, 1753-1804, relacja z sierpnia 1791), że po zdobyciu Śląska król Prus spośród dwójki świętych - Floriana i Nepomucena - wybrał figurę JN jako zwieńczenie donżonu, a podczas następnej wizyty kazał, nieco złośliwie i ironicznie, obrócić ją twarzą w stronę Czech. Anegdotę tę przytacza również Józef Morawski (1782-1853): "Kiedy robiono około tej fortecy, znaleziono dwa posągi św. Floriana i św. Jana Nepomucena. Fryderyk II na raport mu uczyniony odpowiedział, iż ponieważ [sic!] św. Nepomucen jest patronem Czech, więc ma być na wieży postawionym twarzą ku Czechom. Lud pospolity przyjął to za dowód hołdu Fryderyka dla św. Jana i to mu zyskało pierwsze uczucia przychylności mieszkańców w kraju podbitym". Figura na wiezy nie była nowa, wykorzystano istniejącą już rzeźbę podarowaną Kłodzku w roku 1703 przez komendanta twierdzy majora Georga Wilhelma von Wenedigera (+1705). Był to Prusak w służbie austriackiej, zasłużony w wielu bitwach z Turkami (w tym pod Wiedniem), który pięć lat spędził w niewoli tureckiej. 10 lutego 1703 roku przeszedł na katolicyzm, i z tej okazji ufundował figurę JN, którą ustawiono na moście Zamkowym przy Bramie Polnej, znajdującym się w północnej części twierdzy (dziś ul. Nowy Świat). Zaopatrzono ją w latarnię kształcie wieży. Przebudowa twierdzy wymusiła w 1770 roku zmianę lokalizacji i tak trafiła ona na donżon. Stała ona tam przez 161 lat, z przerwą na lata I Wojny Światowej, kiedy to schowano ją w kazamatach lazaretu. Byłaby to więc najstarsza lub jedna z najstarszych (...) kamiennych rzeźb Jana w Hrabstwie Kłodzkim! [źródło, fotografie, ciekawostki na temat losów figury]

W Twierdzy Kłodzkiej nie byłam. Może mi się uda zwiedzić ją podczas kolejnej wizyty na tamtych terenach.

 

Pozostałe wyobrażenia świętego Jana Nepomucena z Kłodzka można zobaczyć we wpisach:

• Kłodzko_Most św. Jana;
• Kłodzko_figury i rzeźby;
• Kłodzko_Wielisławska.

Adnotacja:

• eksponaty muzealne przedstawiające świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Kłodzko, Muzeum Ziemi Kłodzkiej, Twierdza Kłodzka, powiat kłodzki, województwo dolnośląskie;
• data wykonania fotografii: 7.08.2023 r.

Zubrzyca Górna

Na stronie nepomuki.pl jest dziewięć wyobrażeń świętego Jana Nepomucena w Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej. Niestety, podczas mojej wizyty w skansenie wnętrza chałup były zamknięte.

Na szczęście zajrzałam do kapliczki, w której (...) znajduje się współczesny, stylizowany na starego kamiennego Jana, Nepomuk... [źródło]

Adnotacja:

• rzeźby, obraz, obrazki na szkle, oleodruki świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Zubrzyca Górna, gm. Jabłonka, powiat nowotarski, województwo małopolskie;
• data wykonania fotografii: 29.09.2018 r.

Szlachtowa

Na stronie nepomuki.pl napisane jest, że w zbiorach Muzeum Pienińskiego im. Józefa Szalaya w Szlachtowej znajduje się rzeźba i trzy obrazki na szkle przedstawiające świętego Jana Nepomucena. Niestety, muzeum było zamknięte, mimo iż trafiłam tam w godzinach otwarcia.

Uzupełnienie

W Muzeum Pienińskim im. Józefa Szalaya (...) prezentowana jest piękna drewniana figura Jana N. o cechach ludowych, z resztkami polichromii, zapewne XIX-wieczna. Jan ma fryzurę w formie misternie zaplecionej z tyłu plerezy (...), biret, sznur od peleryny zawiązany na kokardę. Zniszczony dół rzeźby (brak stóp) oraz utrącone ręce... [źródło, fotografie rzeźby]

Ekspozycja rzeźby szczególnie przypadła mi do serca.

W Muzeum Pienińskim im. Józefa Szalaya prezentowane są obrazy na szkle przedstawiające świętego Jana Nepomucena:

• (...) siedzącego na krześle (ławie kościelnej? tronie? - motyw unikalny), w tle scena Topienia...;
• (...) w brązowawej pelerynie, z krzyżem i Księgą...;
• (...) w brązowawej pelerynie, z krzyżem i Księgą, prawie identyczny jak poprzedni... [źródło, wyraźne fotografie]

Niestety, brak odpowiedniego oświetlenia przy ekspozycji dwóch pierwszych obrazków utrudnił mi zrobienie lepszych zdjęć, nie mówiąc już o obrazku trzecim, przesłoniętym elementami garderoby.

 

Na półce stał jeszcze poniższy obrazek, ale nie mam pewności czyje przedstawia wyobrażenie.

Adnotacja:

• rzeźba i trzy obrazki na szkle świętego Jana Nepomucena;
• lokalizacja: Szlachtowa, Muzeum Pienińskie im. Józefa Szalaya, gm. Szczawnica, powiat nowotarski, województwo małopolskie;
• data wykonania fotografii: 2.05.2023 r. i 2.02.2024 r.