Castilia e León
| Castilia e León | |||
|
|
|||
|
|||
| Nomine native | Castilla y León | ||
|---|---|---|---|
| Classe | communitates autonome de Espania | ||
| Pais | Espania | ||
| Capital | sin valor | ||
| Population | 2 383 139 | ||
| Area | 94 223 km² |
||
| Situate in | Espania | ||
| Coordinatas | 41°45'16"N, 4°46'55"W | ||
| Linguas official | espaniol | ||
| Fuso horari | UTC+01:00, UTC+02:00[*] | ||
| ISO 3166-2 | ES-CL | ||
| Geonames ID | 3336900 | ||
| Sito web: http://www.jcyl.es/ | |||
| Wikimedia Commons Category Castile and León | |||
Castilia e León es un communitate autonome espaniol constituite in 1983. Su territorio es situate in le parte nord del plateau del peninsula iberic. Illo se compone del provincias de Avila, Burgos, León, Palencia, Salamanca, Segovia, Soria, Valladolid e Zamora. Es le plus grande communitate autonome de Espania e le tertie region le plus extense de Europa. Como le Statuto de Autonomia de Castilia e León declara in su preambulo (2007):
La Comunidad Autónoma de Castilla y León surge de la moderna unión de los territorios históricos que componían y dieron nombre a las antiguas coronas de León y Castilla.
Historia
[modificar | modificar fonte]Prehistoria
[modificar | modificar fonte]Varie es le discopertas archeologic que monstra que in le prehistoria iste terras esseva jam habitate.
Antiquitate
[modificar | modificar fonte]Ante le arrivata del romanos, on sape que le territorios que forma hodie Castilia e León esseva occupate per diverse populos celtic, como le vacceos, le autrigones, le vettones, astures o celtiberos. Iste populos luctava con le romanos e il es cognoscite le resistentia de Numantia, juxta Soria.
Le romanisation esseva multe importante e forte, e hodie nos ha grande operas de arte roman, principalmente le Aqueducto de Segovia.
Medievo
[modificar | modificar fonte]Post le cadita de Roma, le terras esseva occupate per le populos visigothic e le posterior arrivata del musulmanes e le posterior reconquesta ha multe relation con le composition actual del Peninsula iberic. In le zona montaniose del actual Asturias se formava un parve regno christian que se opponeva al presentia islamic in le Penisnula. Illes se proclamava heredes del reges visigothic, que habeva essite multo romanisate. Iste resistentia christian se expandeva al sud, passante le capital a León e creante le Regno de León.
Etate contemporanee
[modificar | modificar fonte]Le communitate autonome de Castilia e León es le resultato del union in 1983 de novem provincias: le tres que, post le division territorial de 1833, esseva del Region de León e le sex de Castilia la Vetule, exceptante le provincias de Santander (actual Communitate Autonome de Cantabria) e Logroño (actual Communitate Autonome de Le Rioja).
Con Cantabria se defendeva le creation de un communitate autonome per motivos historic, cultural e geographic, dum in Le Rioja le processo esseva plus complexe pro le existentia de tres vias:
- union con Castilia e León.
- union a un communitate basco-navarra.
- creation de un communitate autonome proprie.
Le population appoiava le creation de un communitate autonome e isto esseva lo que eveniva.
Patrimonio linguistic
[modificar | modificar fonte]Per le region percurre grande parte del Camino de la Lengua Castellana, lo que indica le importantia de iste terra in le nascentia e in le disveloppamento del lingua. Respecto al nascentia, in le Monasterio de Sancto Domingo de Silos se conserva le Beato de Silos. In iste monasterio se trova le Glosas Silenses. Etiam in terras castilian se trova le Monasterio de San Pedro de Cardeña, ubi on scribeva le Beato de Cardeña. Anque, le proprie Statuto de Autonomia del Communitate nomina le Cartularios de Valpuesta como un del cunas del castiliano.
Le Instituto Castellano y Leonés de la Lengua se carga de realisar diverse labores scientific associate.
De plus, in Castilia e León es parlate altere linguas:
- le leonese.
- le galleciano.
- le linguage del Rebollar.
Geographia
[modificar | modificar fonte]Le morphologia de Castilia es León es formate per le plateau e un cinctura de relievos montaniose.
Provincias
[modificar | modificar fonte]Castilia e León ha novem provincias:
Education
[modificar | modificar fonte]Le education in Castilia e León es un pilar fundamental pro le Junta de Castilia e León e per isto le administration investi plus que le medio espaniol pro haber un juventute preparate.
Universitates
[modificar | modificar fonte]| Public | Private |
|---|---|
|
Arte
[modificar | modificar fonte]Le communitate de Castilia e León es ric in patrimonio historic e cultural. Pro isto, le proprie Statuto de Autonomia de Castilia e León, in su ultime reforma, collige le necessitate de que le region guarda tote iste ricchessa. Le arte es exemplo del momentos historic de le region. On pote vider le arte romanic e le legato medieval, del Renascentia e baroc, debite al grande importantia del terras que forma hodie Castilia e León in ille epochas historic.
Architectura
[modificar | modificar fonte]Le architectura de Castilia e León es de grande importantia historic. Il ha multe importante cathedrales, ecclesias e monasterios.
In architectura militar, il ha quartieros del officieros como le de Segovia. Ma, le plus importante es le castellos. Terra de castellos, multes distinguite per lor importantia, como le Castello de Peñafiel, le Castello de Frías, le Castello de Fuensaldaña, le Castello de Simancas, le Castello de Cuéllar o le Castello de Coca.
De plus, Castilia e León ha tres citates Patrimonio del Humanitate: Segovia, Salamanca e Avila. Il existe anque un importante patrimonio mozarabe como le Monasterio de San Miguel de Escalada o le Real Monasterio de Santa Clara de Tordesillas.
In le architectura del Renascentia, on distingue le Palatio de Santa Cruz, sede del rectorato del Universitate de Valladolid. Nos pote anque trovar in Valladolid le Palatio de Fabio Nelli, hodie museo; le Palatio de de Pimentel, actual Diputation de Valladolid e ubi nasceva le rege Philippo II.
Sculptura
[modificar | modificar fonte]Le sculptura es un del brancas artistic ubi plus ha distaccate le artistas del region. Le plus cognoscite es Juan de Juani, Alonso Berruguete e Gregorio Fernández. Illes es sculptores del Escuela Castelian e le major parte del operas que percurre le stratas durante le Semana Sancte es opera de iste maestros.
Durante le Contra-Reforma catholic, reges e episcopos incargava operas a iste sculptores per fomentar le fervor religiose inter le citatanos. Grande operas baroc surgeva in ista region.
Pictura
[modificar | modificar fonte]Le pictura romanic esseva intra le ecclesias, in le muros. Un exemplo es le picturas del Pantheon del Reges de León. Le plus cognoscite es le picturas de San Baudelio de Berlanga in le provincia de Soria.
Communicationes e transportos
[modificar | modificar fonte]Aeroportos
[modificar | modificar fonte]Castilia e León ha quatro aeroportos de uso civil:
- Aeroporto de Valladolid
- Aeroporto de León
- Aeroporto de Salamanca
- Aeroporto de Burgos
Ferrovias
[modificar | modificar fonte]Le rete de ferrovia es multo ample e su principal lineas va desde Madrid usque le cornice cantabric e Gallecia, con stationes in Astorga, Burgos, León, Miranda de Ebro, Palentia, Ponferrada e Valladolif, tote illos importante nodos ferroviari.
Politica
[modificar | modificar fonte]In le actualitate le Communitate es governate per Juan Vicente Herrera, del Partido Popular. Iste partito habeva majoritate absolute in le ultime electiones autonome al cortes de Castilia e León in 2011. Le Partido Socialista de Castilla y León es in le opposition. Su chef es Óscar López. Solo duo partitos plus habeva representation in le Cortes: le Unión del Pueblo Leonés e Izquierda Unida.
Regionalismo castilian-leonese
[modificar | modificar fonte]Le regionalismo castilian-leonese es un movimento politic e cultural cuje scopo es preservar le identitate historic e cultural de Castilia e Leon.
Leonesismo
[modificar | modificar fonte]Le leonesismo es un movimento cultural e politic nationalista e regionalista que vole le recognition del antique Regno de León (le provincias de León, Zamora e Salamanca) al qual illos nomina Pais Leonese o Region Leonese como region e nationalitate historic e su establimento como communitate autonome.
Castilianismo
[modificar | modificar fonte]Le castilianismo es un ideologia que promove e preserva le valores proprie e distinctive de Castilia: traditiones, cultura, integritate territorial e recursos natural e human.
Ligamines externe
[modificar | modificar fonte]
| ||||||||||||||||