Jump to content

ISO 639

Manipud iti Wikipedia, ti nawaya nga ensiklopedia
The printable version is no longer supported and may have rendering errors. Please update your browser bookmarks and please use the default browser print function instead.

Ti ISO 639 ket agasmang dagiti alagaden babaen ti ISO a maipanggep iti representasion ti nagnagan para iti pagsasao ken dagiti grupo ti pagsasao.

Daytoy pay idi ket isu ti kasisigud a nagan ti alagaden, daytoy ket naaprobaran idi 1967 (a kas ISO 639/R)[1] ken naiyadayo idi 2002.[2] Ti agasmang ti ISO 639 ket buklen dagiti innem a paset.

Dagiti innem a paset ti alagaden

Alagaden Nagan (Kodkodigo para iti representasion ti nagnagan ti sasao – …) Umuna nga edision Agdama Blng. iti listaan
ISO 639-1 Paset 1: Alpha-2 a kodigo 1967 (kas ti ISO 639) 2002 184
ISO 639-2 Paset 2: Alpha-3 a kodigo 1998 1998 >450
ISO 639-3 Paset 3: Alpha-3 a kodigo para iti komprehensibo a panagsakop ti sasao 2007 2007 7704 + lokal a sakop
ISO 639-4 Paset 4: Panangisayangkat kadagiti alagaden ken sapsap a pamunganayan para iti panangikodigo ti pagsasao 2010-07-16 2010-07-16 (saan a listaan)
ISO 639-5 Paset 5: Alpha-3 a kodigo para kadagiti pamilia ti pagsasao ken dagiti grupo 2008-05-15 2008-05-15 114
ISO 639-6 Paset 6: Alpha-4 a representasion para iti komprehensibo a sakop dagiti sabali a kita ti pagsasao 2009-11-17 2009-11-17 ?

Ti tunggal maysa a paset ti alagaden ket tartaripatuen babaen ti mangimaton nga ahensia, nga isuda ti aginayon ken mangbaliw kadagiti kodigo no nasken.

Dagiti pannakailasin dagiti agmaymaysa a kodigo

Dagiti sakop:

  • Dagiti agmaymaysa a pagsasao
  • Dagiti makro a pagsasao (paset 3)
  • Dagiti urnong dagiti pagsasao (paset 1, 2, 5) (ti paset 1 ket aglaon laeng ti 1 nga urnong: bh; kaaduan kadagiti urnong ket adda iti paset 2, ken adda met dagiti bassit a nainayon idiay paset 5)
    • Grupo
    • Sabali a grupo
  • Dagiti dialekto
  • Naireserba para iti lokal a panagusar (paset 2, 3)
  • Dagiti naipangruna a kasasaad (paset 2, 3)

Dagiti kita (para kadagiti agmaymaysa a pagsasao):

  • Dagiti sibibiag a pagsasao (paset 2, 3) (amin a makro a pagsasao ket sibibiag a sasao)[3]
  • Dagiti awanen a pagsasao (paset 2, 3) (437,[4] upppat iti paset ti 2 chb, chg, cop, sam; awan iti paset 1)
  • Amin a taga-ugma a pagsasao (paset 1, 2, 3) (112,[5] 19 ket adda iti paset 2; ken 5 kadagitoy, ti ave, chu, lat, pli ken san, ket addaanda pay ti kodigo iti paset 1: ae, cu, la, pi, sa)
  • Dagiti naipakasaritaan a pagsasao (paset 2, 3) (63,[6] 16 kadagitoy ket adda iti paset 2, awan kadagitoy iti kodigo iti paset 1)
  • Dagiti naaramid a pagsasao (paset 2, 3) (19,[7] 9 iti paset 2: epo, ina, ile, ido, vol, afh, jbo, tlh, zbl; lima iti paset 1: eo, ia, ie, io, vo)

Bibliograpiko ken terminolohia dagiti kodigo

  • Bibliograpiko (paset 2)
  • Terminolohia (paset 2)

Dagiti pannakaikabagian a pagiddiatan dagiti paset

Dagiti umuna nga uppat a batong ket aglaon kadagiti kodigo para iti representasion iti naisangayan a kita a paggiddiatan dagiti paset ti ISO 639. A kas dagiti adda nga uppat nga elemento nga addaan iti kodigo iti paset 1, adaan iti kodigo iti B/T , ken dagiti makro a pagsasao babaen ti paset 3. Maysa a representatibo kadagitoy nga uppat nga elemento ket "Persiano" [fas].

ISO 639-1 ISO 639-2 ISO 639-3 ISO 639-5 # Deskripsion ti kas pagarigan
en eng eng (-) 132 185 iti Paset 1, kissayan amin a naipangruna akaso para kadagiti kodigo ti Paset 1 , 185-2-25-17-4-2-1-1-1=132
nb nob nob (-) 2 agmaymaysa a pagsasao, tagikua ti makro a pagsasao(nor), kapada a kodigo iti Paset 2 ken addaan iti kodigo iti Pasett 1. Dagiti dua a kodigo ket: nob, non
ar ara ara (M) (-) 25 Paset 3 makro, 55 a dagup ti makro, kissayan kadagiti naipangruna a kaso, 55-24-4-1-1=25
de ger/deu (B/T) deu (-) 15 Dagiti 22 nga elemento a paggiddiatan ti B ken T . Kissayan kadagiti naipangruna a kaso, 22-1-4-2=15.
cs cze/ces (B/T) ces (-) 1 Elemento a pagiddiatan ti kodigo ti B/T ken dagiti letra manipud iti kokodigo ti Paset 1 ket saan a dagiti umuna a dua a letra iti kodigo ti T.
fa per/fas (B/T) fas (M) (-) 4 Paset 3 makro; dagiti uppat a kodigo ti T ket: fas, msa, sqi, zho
hr scr/hrv (B/T) hrv (-) 2 Paset 2 B ket naikkaten, dagiti dua a kodigo ti T ket: hrv, srp. Naikkaten manipud idi 2008-06-28.
no ("M") nor ("M") nor (M) (-) 1 Paset 3 makro ken aglaon kadagiti pagsasao nga addaan kadagiti kodigo ti Paset 1, nor: non, nob; no: nn, nb
bh bih (-) ? 1 Ti Bihari (bih) ket namarkaan a kas kolektibo urayno addaan iti kodigo ti ISO 639-1 a nasken koma laeng a para kadagiti agmaymaysa a pagsasao. Ti rason ket adda met dagiti agmaymaysa a sasaso a Bihari ket naikkan ti kodigo ti ISO 639-2, a mangaramid ti Bihari a pamilia ti pagsasao para kadagiti panggep ti ISO 639-2, ngem agmaymaysa a pagsasao para kadagiti panggep ti ISO 639-1. Ti agmaymaysa ket: bho, mai, mag
sh (-) hbs (M) (-) 1 Paset 3 makro, naikkaten a kodigo ti ISO 639-1, awan ti kodigo iti paset 2
(bh) bho bho (-) 3 agmaymaysa a kodigo ti pagsasao iti Paset 2 + 3, saan a tagikua timakro a pagsasao, iti Paset 1 a sinakop babaen ti kodigo nga adda kapada iti Paset 2 a kolektibo daytoy. Dagiti tallo a kodigo ket: bho, mai, mag
(bh) (bih) sck (-) agmaymaysa a pagsasao nga awan kodigoiti Paset 2, belongs not to a macrolanguage, iti Paset 1 a sinakop babaen ti kodigo nga adda kapada iti Paset 2 a kolektibo daytoy.
(-) car car car agmaymaysa apagsasao iti Paset 2 ken Paset 3, ngem nairaman pay iti Paset 5 a kas pamilia[8][9]
(-) ast ast (-) agmaymaysa a pagsasao iti Paset 2 ken Paset 3, awan iti kodigo iti Paset 1
(-) bal bal (M) (-) 24 agmaymaysa a pagsasao iti Paset 2 ken Paset 3, awan iti kodigo iti Paset 1
(-) mis mis ? 1 espesial a kodigo: saan a naikodigo a pagsasao
(-) mul mul ? 1 espesial a kodigo: laon ti adu a pagsasao
(-) und und ? 1 espesial a kodigo: di naikeddeng
(-) zxx zxx ? 1 espesial a kodigo: nainayon idi 2006-01-11 tapno maideklara ti kaawan ti lingguistika a pakaammo
(-) qaa qaa ? 520 naireserba ti lokal a panagusar, ti sakop ket qaa … qtz
(-) aus (-) aus kadawyan a grupo iti Paset 2
(-) afa (-) afa Iti Paset 2 ti sabali a grupo, i.e. isu met laeng a kodigo ngem sabali a sasao ti nairaman. Iti Paset 2 "afa" ket mangitudo ti Apro-Asiatiko a pagsasao nga awan ti agmaymaysa a panangilasin ti pagsasao iti Paset 2, ken saan a maipan kadagiti sabali a grupo "ber – Berebere (Sabali)", "cus – Cushitic (Sabali)", wenno "sem – Semitiko (Sabali)", dagitoy amin ket grupo ti pagsasao ti Apro-Asiatiko.
(ar) (ara "M") arb (-) agmaymaysa a pagsasao, tagikua ti makro apagsasao (ara), iti Paset 2 a sinakop babaen ti kodigo ti makro a pagsasaoe, nasakop pay iti Paset 1
(-) (nic "R") aaa (-) iti Paset 2 ket nasaysayaat a sakupen babaen ti sabali a grupo, "Niger-Kodofanian (Sabali)"
(-) (-) (-) sqj grupo a saan a naikodigoiti Paset 2
  • dagiti kodigo iti Paset 1 ket addaan iti maysa wenno dua a kodigo (kodkodigo ti B/T) iti Paset 2, ti tunggal maysa pagsasao ket addan ti dua a kodigo iti Paset 2 addan ti maysa a kodigo iti Paset 1
    • maysa a kodigo: en -> eng
    • dua a kodigo (#~23): de <-> ger/deu
  • Paset 2 ket addaan kadagiti naireserba a kodigo ken dagiti espesial a kodigo
    • qaa … qtz, mul, und, zxx
  • dagiti agmaymaysa a kodigo iti Paset 2 ket addaan iti kodigo iti Paset 3 ken addan ti maysa wenno awan a kodigo iti Paset 1
    • maysa a kodigo: eng -> eng -> en
    • awan a kodigo: ast -> ast -> (awan)
  • dagiti kolektibo a kodigo iti Paset 2 ket addaan iti kodigo iti Paset 5
    • agsakop kadagiti sabali a pagsasao: afa != afa
    • agsakop kadagiti isu met laeng a pagsasao: aus = aus
  • maysa a kolektibo a kodigo iti Paset 2 ket addan iti kodigo iti Paset 1
    • bih -> bh
  • agpapada a kodigo iti Paset 5 awan ti kodigo iti Paset 2
    • sqj
  • agpapada a kodigo (#~56) iti Paset 3 ket dagiti makro a pagsasao, dagitoy ket mabalin nga adaan ti
    • awan a kodigo iti Paset 2 ngem adaan kadagiti kodigo iti Paset 1 ken dagiti paglaonanada a pagsasao ket addaan kadagiti kodigo iti Paset 2 ken Paset 1 (#1): hbs <-> sh (naikkaten) ; bos, hrv/scr, srp/scc -> bs, hr, sr
    • kodigo ti Paset 2 ken kodigo ti Paset 1 (#1), bayat a kdagiti paglaonanda a pagsasao ket addaan kadagiti kodigo iti Paset 1 ken Paset 2: nor -> nor -> no ; non, nob -> non, nob -> nn, nb
    • awan ti kodigo iti Paset 1 (#adu):
    • dua a kodigo iti Paset 2 (B/T) (#4): fas, msa, sqi, zho -> per/fas, may/msa, alb/sqi, chi/zho

Espasio ti kodigo

Espasio ti kodigo ti Alpha-2

Dagiti kodigo ti "Alpha-2" (para kadagiti kodigo a binukel dagiti 2 a letra iti Batayan nga alpabeto ti Latin ti ISO) ket inus-usar iti ISO 639-1. No kaykayat dagiti ad-adu ti sakopna a kodigo pagsasao, ti ad-adu ngem 2 a letra a kombinasion ket mabalinnen a mangsakop (ti patingga iti 262 = 676), ISO 639-2 ketnaparang-ay nga agus-usar kadagiti kodigo ti Alpha-3 (urayno ti naudi ket immuna a naipablaak).

Espasio ti kodigo ti Alpha-3

Dagiti kodigo ti "Alpha-3" (para kadagiti kodigo a binukel dagiti 3 a letra iti Batayan nga alpabeto ti Latin ti ISO) ket inus-usar kadagiti ISO 639-2, ISO 639-3, ken ISO 639-5. Iti matematiko, ti kanagtuan a patingga para iti bilang dagiti pagsasao ken dagiti urnong ti pagsasao a mabalin a mairepresenta ket 263 = 17,576.

Ti kadawyan a panagusar kadagitikodigo ti Alpha-3 babaen dagiti tallo a paset ti ISO 639 ket makasapu kadagiti koordinasion iti dakdakkel a sistema.

Ti Paset 2 ket mangipalawag kadagiti uppat nga espesial a kodigo ti mul, und, mis, zxx, ti naireserba a sakop qaa-qtz (20 × 26 = 520 a kodkodigo) ket adda kadagiti 23 a doble a naikabkabil (dagiti kodigo ti B/T ). Daytoy ket kadagupan ti 520 + 23 + 4 = 547 a kodkodigo a saan a mausar iti Paset 3 tapno mangrepresenta kadagiti pagsasao iti Paset 5 tapno mangirepresenta kadagiti pamilia ti pagsasao wenno dagiti grupo . Ti nabati ket 17,576 – 547 = 17,029.

Iti agdama adda dagiti garup nga innem wenno pito a ribu a sasao iti lubong.[10] Isunga dagiti kodigo ti 17,029 ket makanayen a mangited ti naisangayan a kodigo iti tunggal maysa a pagsasao, urayno adda met dagiti pagsasao a naikeddeng a naikkan ti kodigo a saan a kasla ti tradisional a nagan ti pagsasao.

Espasio ti kodigo ti Alpha-4

Dagiti kodigo ti "Alpha-4" (para kadagiti kodigo a binukel dagiti 4 a letra iti Batayan nga alpabeto ti Latin ti ISO) ket naisingasing a mausar iti ISO 639-6. Ti kangatuan a patingga para iti bilang dagiti pagsasao ken dagiti dialekto a mabalin a mairepresenta ket 264 = 456,976.

Kitaen pay

Dagiti nota ken nagibasaran

  1. ^ "ISO/R 639:1967". Iso.org. 1988-03-01. Naala idi 2012-08-05.
  2. ^ "ISO 639:1988". Iso.org. Naala idi 2012-08-05.
  3. ^ "Dagiti tabla ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  4. ^ "Dagiti tabla ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  5. ^ "Dagiti tabla ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  6. ^ "Dagiti tabla ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  7. ^ "Dagiti tabla ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  8. ^ "Dagiti agasmang ti kodigo ti ISO 639". Sil.org. Naala idi 2012-08-05.
  9. ^ "ISO 639-5 a Panangilasin : Dagiti kodigo para iti representasion ti nagnagan iti sasaoges (Rehistrasion a Turay ti ISO 639-5 – Biblioteka iti Kongreso)". Loc.gov:8081. 2008-12-23. Naala idi 2012-08-05.
  10. ^ "Statistical Summaries". Ethnologue. Naala idi 2012-08-05.

Dagiti akinruar a silpo

Naala manipud iti "https://ilo.wikipedia.org/w/index.php?title=ISO_639&oldid=395224"