εφημ. ΤΑ ΝΕΑ, 25/11/2025

https://www.tanea.gr/print/2025/11/25/opinions/oukrania-crkai-ellada-apo-theseis-arxon/

Το συζητούμενο σχέδιο συμφωνίας ΗΠΑ, Ουκρανίας - Ρωσίας, αν τελικά υιοθετηθεί από όλες τις πλευρές, θα αποτελεί μια διευθέτηση με βάση την ισχύ, όπως διαμορφώθηκε στο πεδίο μάχης. Η Ουκρανία και οι ΗΠΑ καλούνται να κλείσουν έστω και προσωρινά την αντιπαράθεση αφού η Ρωσία αποδείχθηκε, σε οικονομικό και στρατιωτικό επίπεδο, πιο ισχυρή από όσο υπολόγιζαν.

Οι ΗΠΑ είναι μάλλον πρόθυμες για κάποιο συμβιβασμό καθώς ήδη πέτυχαν να αποκόψουν τη Γερμανία και την ΕΕ από τη Ρωσία και το φθηνό ρωσικό αέριο. Ψαλίδισαν έτσι τα φτερά της γερμανικής βιομηχανίας, την ανάγκασαν να αγοράζει το ακριβότερο αμερικάνικο. Επιπλέον, οι προωθούμενοι όροι είναι ξεκάθαρα ληστρικοί έναντι της Ουκρανίας ενώ ρίχνουν το κόστος του πολέμου στην ΕΕ. Αν κλείσει η αντιπαράθεση στην Ουκρανία, οι ΗΠΑ θα μπορούν πιο εύκολα να καταπιαστούν με άλλα μέτωπα (ίσως στη Λ. Αμερική;) όσο και με τη βασική τους αντιπαράθεση με την Κίνα.

Από την άλλη η ΕΕ, αφού τσαλακώθηκε από την πολιτική των ΗΠΑ, πρωτοστατεί τώρα σε πολεμόχαρη διάθεση. Επιχειρεί να αποφύγει το κόστος του πολέμου και παράλληλα ελπίζει να ανασυγκροτηθεί και να ανακτήσει το χαμένο οικονομικό έδαφος μέσα από τη στρατιωτικοποίηση και την κλιμάκωση της αντιπαράθεσης με τη Ρωσία. Στο ίδιο μήκος κύματος κινείται και η ελληνική κυβέρνηση.

Ο δρόμος αυτός είναι όχι μόνο οικονομικά επιζήμιος για τον ελληνικό λαό αλλά και εξαιρετικά επικίνδυνος. Το επιχείρημα ότι δήθεν υπερασπιζόμαστε την ακεραιότητα της Ουκρανίας είναι παραπλανητικό. Η Ουκρανία βρέθηκε στο μάτι του κυκλώνα επειδή η ακροδεξιά της κυβέρνηση, που επιβλήθηκε κατ’ ουσίαν πραξικοπηματικά το 2014, θέλησε να γίνει ο πολιορκητικός κριός του ΝΑΤΟ έναντι της Ρωσίας. Τώρα σαν στυμμένη λεμονόκουπα εγκαταλείπεται από τις ΗΠΑ. Να ένα καλό δίδαγμα που ίσως μελλοντικά αφορά και την Ελλάδα.

Θα έπρεπε, αντίθετα, η χώρα μας να ακολουθήσει μια θέση αρχών στο Ουκρανικό. Το σχέδιο των ΗΠΑ είναι κυνικό και ληστρικό αλλά ακόμη πιο επικίνδυνη αυτή τη στιγμή είναι η πολεμοκάπηλη πολιτική της ΕΕ. Η Ελλάδα θα έπρεπε άμεσα:

Πρώτο, να σταματήσει κάθε είδους μεταφορά οπλικών συστημάτων στο διεφθαρμένο ακροδεξιό καθεστώς του Κιέβου, όπως και κάθε εμπλοκή, άμεση ή έμμεση (πχ. με τη διέλευση αγωγών αμερικανικού LNG από το έδαφός μας) στον πόλεμο αυτό.

Δεύτερο, να σταματήσει να συμμετέχει στις κυρώσεις του ΝΑΤΟ και της ΕΕ σε βάρος της Ρωσίας, να αναπτύξει πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική, να διασφαλίσει προμήθεια φθηνής ρωσικής ενέργειας.

Τρίτο, να διεκδικήσει με διπλωματικές πρωτοβουλίες τον τερματισμό του πολέμου στη βάση των αρχών του διεθνούς δικαίου, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, με την οικοδόμηση μιας δημοκρατικής, ουδέτερης Ουκρανίας εκτός στρατιωτικών συνασπισμών, ώστε ο λαός της Ουκρανίας να αποφασίσει ελεύθερος το μέλλον του, “με ποιους θα πάει και ποιους θα αφήσει”.

Εφημερίδα των Συντακτών 20/11/2025

https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/491573_trigono-ipa-ellada-kina

Είναι απόλυτα βέβαιο ότι οι δηλώσεις και ο τρόπος με τον οποίο κινείται η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στην Ελλάδα υπερβαίνουν τα εσκαμμένα. Ειδικά η δήλωση της για την ελληνοκινεζική συνεργασία στο λιμάνι του Πειραιά αποτελεί ωμή και προσβλητική παρέμβαση στα εσωτερικά της χώρας μας. Η Κιμ. Γκιλφόιλ παραβιάζει τη θεμελιώδη αρχή του διεθνούς δικαίου, τη μη επέμβαση στα εσωτερικά άλλων κρατών.

Η σύμβαση με την COSCO, αν δηλαδή είναι σε ισότιμη βάση, αν βρίσκεται στη λογική του αμοιβαίου οφέλους και αν προστατεύει τα συμφέροντα των εργαζομένων και του ελληνικού λαού, είναι δικά μας ζητήματα, των Ελλήνων και των Ελληνίδων. Εμείς και μόνο εμείς έχουμε το δικαίωμα να κρίνουμε έτσι ή αλλιώς και να αποφασίσουμε αν οι κυβερνήσεις μας έπραξαν ορθά ή όχι, αν η συνεργασία πρέπει να συνεχιστεί, αν πρέπει να διακοπεί ή αν πρέπει να αλλάξουν οι όροι της συνεργασίας.

Η Κιμ. Γκιλφόιλ, θυμίζοντας εποχές Πιουριφόι, προσβάλλει την ανεξαρτησία και την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού σε αγαστή συνεργασία με την ελληνική κυβέρνηση. Η τελευταία επιχαίρει και πλειοδοτεί σε αμερικανοδουλεία αναμένοντας τα ανταλλάγματα για κάποιους ολιγάρχες που θα αναλάβουν μερίδιο της ανοικοδόμησης της δύστυχης Ουκρανίας ή όπου αλλού.

Ο “νέος αέρας” που φέρνει η συμπεριφορά της Κιμ. Γκιλφόιλ εντάσσεται στη γενικότερη λογική της εξωτερικής πολιτικής Τραμπ. Όλα τα οικονομικά στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι οι ΗΠΑ είναι ο χαμένος της παγκοσμιοποίησης. Σαν πληγωμένο θηρίο προσπαθούν να αρπάξουν ό,τι μπορούν, να επιβεβαιώσουν την οικονομική και στρατιωτική τους κυριαρχία στον κόσμο. Αντιδρούν με ακραία αλαζονεία και επιθετικότητα. Εξοπλίζουν την Ουκρανία και το Ισραήλ, επιτέθηκαν στο Ιράν, απειλούν με επέμβαση τη Βενεζουέλα και την Κολομβία, υπονομεύουν τη Νικαράγουα. Ξαναφέρνουν στην επικαιρότητα τις πυρηνικές δοκιμές και την πυρηνική απειλή, εξαπολύουν εμπορικούς πολέμους ακόμη και ενάντια στους συμμάχους τους.

Αντίθετα η Κίνα είναι ο κερδισμένος της παγκοσμιοποίησης. Επιδεικνύει στρατηγική υπομονή και ακολουθεί την τακτική του ώριμου φρούτου. Με την πολιτική ήρεμης δύναμης, του “υπομονετικού τραπεζίτη”, διεισδύει παντού οικονομικά, κερδίζει οικονομικό έδαφος σε όλες τις ηπείρους. Αντιμετωπίζει σθεναρά και ψύχραιμα τον εμπορικό πόλεμο των ΗΠΑ αναγκάζοντας τον Ντ. Τραμπ σε αναδίπλωση.

Ποια πρέπει να είναι η θέση της Ελλάδας σε αυτές τις συνθήκες; Ο λαός μας πρέπει να διαφυλάξει την ανεξαρτησία του, τυπική και ουσιαστική. Δεν έχει κανένα συμφέρον να εμπλακεί στη γιγάντια γεωπολιτική αντιπαράθεση ΗΠΑ - Κίνας για την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία. Ας μην ξεχνάμε την αρχαία κινέζικη ρήση: “μείνε στην πλαγιά και παρακολούθησε από μακριά τις τίγρεις να μαλώνουν μεταξύ τους”.

Ο λαός μας οφείλει να κατακτήσει την οικονομική του ανεξαρτησία, να απεμπλακεί από την κηδεμονία των ΗΠΑ και της ΕΕ. Τα χτεσινά ή σημερινά “δώρα” των Αμερικανών και των ευρωπαίων εταίρων τους στάζουν δηλητήριο. Έχουν καταστρέψει τη βιομηχανική βάση της χώρας μας, την αγροτική μας οικονομία, μας εμπλέκουν σε συγκρούσεις και πολέμους που μόνο δυστυχία θα φέρουν.

Αυτό που χρειάζεται είναι μια πολυδιάστατη εξωτερική οικονομική πολιτική χωρίς μονομερή εξάρτηση από καμιά μεγάλη δύναμη. Αντίθετα, είναι αναγκαίες οι οικονομικές συνεργασίες με όλους. Και με την Κίνα, και με τη Ρωσία, και με την Ινδία και με άλλες χώρες, πάντοτε σε αυστηρά ισότιμη βάση, στη λογική του αμοιβαίου οφέλους.

https://thepressproject.gr/akrodexies-kyverniseis-sygkyriako-i-domiko-stoicheio-tis-krisis-tis-dimokratias/

Διανύουμε μια σκοτεινή περίοδο. Η ακροδεξιά ανέρχεται σχεδόν παντού επιφέροντας σαρωτικές αλλαγές σε βάρος της δημοκρατίας και των κοινωνικών δικαιωμάτων.

Για να κατανοήσουμε τη φύση της πρέπει πρωτίστως να εντοπίσουμε τη βασική αιτία ανόδου του ακροδεξιού κύματος. Αυτή είναι η ίδια η οικονομική κρίση, η ανάγκη και η ευκαιρία που δίνεται σε τμήμα τουλάχιστον της κυρίαρχης τάξης, στο πιο επιθετικό, αρπακτικό τμήμα του κεφαλαίου, να αναδιανείμει βίαια τον πλούτο σε όφελός της. Θύματα αυτής της βίαιης αναδιανομής είναι κύρια οι λαϊκές τάξεις, τρίτες, πιο αδύναμες, χώρες αλλά ενίοτε και τμήματα της ολιγαρχίας.

Η άνοδος της ακροδεξιάς οφείλεται πρωτίστως στην πολύπλευρη στήριξη, χρηματοδότηση, επικοινωνιακή προβολή από κέντρα της οικονομικής ολιγαρχίας. Χωρίς αυτή ο Τραμπ δεν θα είχε επικρατήσει στο Ρεπουμπλικανικό κόμμα ούτε θα είχε παρουσιαστεί ως λύση στα προβλήματα των φτωχότερων λαϊκών στρωμάτων. Αντίστοιχα συνέβη με τον Μιλέι και τον Μπολσονάρο σε Αργεντινή και Βραζιλία, με το AfD στη Γερμανία, με το Vox στην Ισπανία, με την προώθηση όλου του ακροδεξιού φάσματος στη Γαλλία. Ο Μιλέι στην Αργεντινή εμφανίστηκε το 2018 (πριν εκλεγεί) σε 300 εκπομπές στην τηλεόραση και το ραδιόφωνο, δηλαδή ήταν καθημερινά στα βασικά μέσα ενημέρωσης. Μετατράπηκε έτσι από ένα άσημο πρόσωπο σε υποψήφιο πρόεδρο και κατόπιν σε πρόεδρο της Αργεντινής. Εξαιτίας αυτής της στήριξης, η ακροδεξιά αποκτά ευρύτερη αποδοχή σε τμήμα του εκλογικού σώματος.

Συμπληρωματικός παράγοντας που συμβάλλει στην απήχηση της ακροδεξιάς σε λαϊκά στρώματα είναι η απουσία πειστικών, γνήσιων εναλλακτικών λύσεων. Η παραδοσιακή δεξιά ενσωματώνει πρόσωπα και στοιχεία της πολιτικής της ακροδεξιάς ενώ η κεντροαριστερά έχει ταυτιστεί σε μεγάλο βαθμό με την ατζέντα του νεοφιλελευθερισμού εγκλωβισμένη στο πλαίσιο της κυρίαρχης αντιλαϊκής πολιτικής, μίγμα νεοφιλελευθερισμού και στρατιωτικού νεοκεϋνσιανισμού. Στην καλύτερη περίπτωση προτείνουν ανώδυνες μικροβελτιώσεις, γεγονός που απογοητεύει και απομακρύνει τις λαϊκές τάξεις. Από την άλλη, απουσιάζει μια ριζοσπαστική εναλλακτική πρόταση. Οι πρόσφατες ενδιάμεσες εκλογές στην Αργεντινή το αποδεικνύουν.

Ακροδεξιά και δημοκρατία

Η άνοδος της ακροδεξιάς επιταχύνει τη συντηρητικοποίηση του κυρίαρχου πολιτικού συστήματος και τη ραγδαία συρρίκνωση της δημοκρατίας.

Πρώτο, η ακροδεξιά διακυβέρνηση εντείνει το φαινόμενο της παραβίασης των όποιων νομοθετικά κατοχυρωμένων δικαιωμάτων και ελευθεριών. Το φαινόμενο αυτό χαρακτηρίζει τη διακυβέρνηση και των άλλων συστημικών κομμάτων αλλά με την ακροδεξιά παίρνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.

Παράδειγμα είναι η διακυβέρνηση Τραμπ. Η παραβίαση του Συντάγματος, είτε άμεσα είτε μέσω αυθαίρετης ερμηνείας των διατάξεών του, η παραβίαση δικαστικών αποφάσεων είναι πλέον καθημερινή πρακτική, παρότι παραβιάσεις του Συντάγματος σε μικρότερη έκταση σημειώνονταν και παλαιότερα. Αντίστοιχα η ακροδεξιά κυβέρνηση Μιλέι στην Αργεντινή κυβερνά σε μεγάλο βαθμό με προεδρικά διατάγματα παραβιάζοντας το Σύνταγμα της χώρας και παρακάμπτοντας το Κογκρέσο.

Εντείνονται ακόμη περισσότερο τα φαινόμενα της παράνομης αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας. Οι πρακτικές αυτές φτάνουν και ξεπερνούν τα όρια της βαρβαρότητας.

Ταυτόχρονα, το προϋπάρχον φαινόμενο του ατιμώρητου κρατικο-εταιρικού εγκλήματος λαμβάνει ακόμη μεγαλύτερες διαστάσεις.

Δεύτερο, περιορίζονται νομοθετικά τα δικαιώματα και οι ελευθερίες. Ειδικότερα ο περιορισμός των συναθροίσεων, της απεργίας, της ελευθερίας του τύπου, ο περιορισμός της ελευθερίας έκφρασης, η παρακολούθηση των επικοινωνιών των πολιτών αποτελούν βασικές στοχεύσεις της ακροδεξιάς παράλληλα με την αύξηση των αρμοδιοτήτων και εξουσιών της αστυνομίας.

Νομοθετήματα και πρακτικές περιορισμού της ελευθερίας των συναθροίσεων αλλά και της έκφρασης έχουν ήδη υιοθετηθεί στις ΗΠΑ του Τραμπ. Χαρακτηριστικά είναι επίσης τα νομοθετήματα που έχει ψηφίσει η ακροδεξιά κυβέρνηση Όρμπαν στην Ουγγαρία. Με τους νόμους αυτούς εξασφαλίζεται ακόμη μεγαλύτερος έλεγχος της κυβέρνησης επί των μέσων ενημέρωσης και ακόμη ασφυκτικότερος έλεγχος επί της Δικαιοσύνης. Παρόμοια είναι η προσπάθεια της Μελόνι στην Ιταλία να προωθήσει προς ψήφιση νόμο που περιορίζει την αυτοτέλεια των δικαστών.

Τρίτο, με την ακροδεξιά διακυβέρνηση σημειώνεται ακόμη μεγαλύτερη ενίσχυση της εκτελεστικής εξουσίας ή και εξωθεσμικών κέντρων σε βάρος του Κοινοβουλίου. Ούτε αυτό το στοιχείο είναι απολύτως καινούργιο γνώρισμα της αστικής δημοκρατίας. Πρέπει όμως να σημειωθεί ότι η ακροδεξιά το οδηγεί σε πιο ακραίες μορφές. Αυτό γίνεται είτε νόμιμα και σύμφωνα με τις υπάρχουσες συνταγματικές διατάξεις είτε κατά παραβίασή τους.

Για παράδειγμα στη λογική αυτή βρίσκεται η πρόθεση της κυβέρνησης Μελόνι να αναθεωρήσει το Σύνταγμα εισάγοντας ημιπροεδρικό σύστημα για τη διακυβέρνηση της χώρας. Αντίστοιχη είναι η πρόθεση του Τραμπ να παραβιάσει την 22η Τροποποίηση του Αμερικανικού Συντάγματος που προστέθηκε το 1951 και απαγορεύει στο ίδιο πρόσωπο να θέσει υποψηφιότητα για την προεδρία τρίτη φορά.

Οικονομία και κοινωνία

Η στροφή προς τη δραστική συρρίκνωση της δημοκρατίας υπηρετεί στην πραγματικότητα έναν άλλο, πιο ουσιαστικό στόχο. Επιχειρεί να περιορίσει τα μέσα αντίδρασης του λαού στις σκληρές αντιλαϊκές πολιτικές.

Τα κόμματα της ακροδεξιάς στην κυβέρνηση ακολουθούν την ίδια πολιτική κατεύθυνση, το ίδιο στρατηγικό πλαίσιο, που υπήρχε ως τώρα. Ωστόσο οι στόχοι και οι μέθοδοι που χρησιμοποιούν είναι πιο δραστικοί, πιο ακραίοι, πιο σαρωτικοί. Η ακροδεξιά, παρότι ψευδώς εμφανίζεται ως αντισυστημική δύναμη, αποδεικνύεται στην πράξη το πιο ακραίο όπλο για τη σάρωση, την πλήρη κατεδάφιση, των κοινωνικών και εργασιακών δικαιωμάτων.

Η πολιτική Τραμπ μειώνει τη φορολογία των επιχειρήσεων, προτάσσει τις χιλιάδες απολύσεις προσωπικού από το δημόσιο τομέα, τη μείωση των παρεχόμενων κοινωνικών δαπανών, την “ελάφρυνση” του κράτους. Απολύσεις γίνονται και στον ιδιωτικό τομέα ως αποτέλεσμα της δασμολογικής πολιτικής Τραμπ. Η πολιτική του αυξάνει την ανεργία, ασκεί πτωτικές πιέσεις στους μισθούς και στον ιδιωτικό τομέα. Η ακρίβεια στα είδη λαϊκής ανάγκης εκτινάχθηκε και ταυτόχρονα τα όποια κοινωνικά δικαιώματα υπήρχαν στις ΗΠΑ τίθενται στο στόχαστρο. Σήμερα το 65% των πολιτών στις ΗΠΑ καταναλώνουν το σύνολο του μηνιαίου εισοδήματός τους σε βασικά έξοδα. Το ποσοστό αυτό ήταν 31% το 1997. Το πλουσιότερο 1% κατέχει πλέον περισσότερο πλούτο από το φτωχότερο 93%. Ο πραγματικός μισθός είναι σήμερα χαμηλότερος από ό,τι πριν 52 χρόνια.

Αντίστοιχα σαρωτική είναι η πολιτική του Μιλέι στην Αργεντινή με απολύσεις εργαζομένων, μείωση μισθών και συντάξεων, κάταργηση διάφορων επιδομάτων, εκτίναξη της ακρίβειας με αποτέλεσμα την καταβύθιση του εισοδήματος της εργατικής τάξης αλλά και των μεσαίων στρωμάτων. Σύμφωνα με έκθεση του Κέντρου Οικονομικής Πολιτικής της Αργεντινής (CEPA) περισσότερες από 261.000 θέσεις εργασίας χάθηκαν μόνο στο διάστημα από τον Νοέμβριο του 2023 έως τον Αύγουστο του 2024 ενώ η αγοραστική δύναμη των μισθών μόνο στο διάστημα αυτό μειώθηκε κατά μέσο όρο κατά 9,6%. Τα όποια κοινωνικά δικαιώματα περικόπτονται. Εμβληματική είναι από την άποψη αυτή η κατάργηση του Υπουργείου Παιδείας.

Στη Γερμανία η ακροδεξιά δεν ψήφισε υπέρ της κατάργησης της συνταγματικής διάταξης που καθιέρωνε τον περιβόητο “κόφτη” χρέους. Αυτό και μόνο είναι έμπρακτη απόδειξη ότι η AfD τάσσεται ξεκάθαρα υπέρ της διατήρησης και ενίσχυσης των σκληρών πολιτικών λιτότητας και περικοπής των κοινωνικών δαπανών και δικαιωμάτων. Στη Γαλλία επίσης η ακροδεξιά αρνήθηκε να υπερψηφίσει έστω και μια ελάχιστη φορολογική επιβάρυνση των υπερπλουσίων.

Αντίστοιχα η κυβέρνηση Όρμπαν στην Ουγγαρία μείωσε ακόμη περισσότερο τη φορολογία για τις επιχειρήσεις. Έχει το χαμηλότερο φορολογικό συντελεστή για τις επιχειρήσεις σε όλη την Ευρώπη. Περιόρισε τις κοινωνικές δαπάνες και τα δικαιώματα αυξάνοντας τις κοινωνικές ανισότητες. Χρησιμοποιεί προπαγανδιστικά ακόμη και αντινεοφιλελεύθερες κορώνες προκειμένου στη συνέχεια να εφαρμόσει αμιγώς θατσερικές πολιτικές. Παρότι η κυβέρνηση Όρμπαν επέκρινε, πριν εκλεγεί, τα μέτρα λιτότητας των προκατόχων της σοσιαλδημοκρατών, οι δικές της πολιτικές διατήρησαν την ίδια γραμμή πλεύσης. Απάλειψε από το Σύνταγμα της Ουγγαρίας τα κοινωνικά δικαιώματα.

Όλες οι ακροδεξιές κυβερνήσεις στηρίζουν την εκτίναξη των εξοπλιστικών προγραμμάτων, που επιφέρουν νέα αβάσταχτα βάρη στους λαούς. Στηρίζουν τη γενοκτονική κυβέρνηση του Ισραήλ. Προετοιμάζουν νέες πολεμικές συγκρούσεις για την ανακατανομή των σφαιρών επιρροής.

Κατάλυση της δημοκρατίας;

Η κυριαρχία της ακροδεξιάς δεν αποκλείει δυο ενδεχόμενα ακόμη πιο αρνητικά: Α. Την πλήρη κατάργηση της δημοκρατίας ή β. τη δημιουργία συνθηκών που θα αποκλείουν την κυβερνητική αλλαγή, όπως δείχνει το παράδειγμα Ερντογάν. Ανησυχητικά σημάδια υπάρχουν στις ΗΠΑ με την στρατιωτικοποίηση στο εσωτερικό, την προσπάθεια άλωσης του κρατικού μηχανισμού, την εξαγγελία Τραμπ ότι θα διεκδικήσει τρίτη θητεία παρά τη συνταγματική απαγόρευση και την αμφισβήτηση της καθολικής ψηφοφορίας.

Η όξυνση της οικονομικής κρίσης, μαζί και των ανταγωνισμών για τις σφαίρες επιρροής οδηγούν στη στρατιωτικοποίηση και πιθανά σε κλιμάκωση των πολέμων. Σε τέτοιες συνθήκες, προκειμένου να αντιμετωπιστούν προληπτικά λαϊκές αντιδράσεις ακόμη και εξεγέρσεις (τις οποίες προβλέπει το ΔΝΤ, η CIA και άλλοι οργανισμοί), η ανοιχτή ή συγκαλυμμένη κατάλυση της δημοκρατίας δεν μπορεί να αποκλειστεί, ακόμη και εκεί που η δημοκρατία θεωρείται εμπεδωμένη. Η ακροδεξιά μπορεί να μετασχηματιστεί σε ανοιχτό φασισμό ή να του ανοίξει το δρόμο.

Ποια διέξοδος;

Η άνοδος της ακροδεξιάς είναι οργανικό στοιχείο της καπιταλιστικής κρίσης, της κρίσης της δημοκρατίας, της προσπάθειας εξάλειψης όλων των εργασιακών και κοινωνικών κατακτήσεων του 20ού αιώνα. Αποτελεί το δραστικότερο, αλλά όχι το μοναδικό, εργαλείο για το σκοπό αυτό.

Γι’ αυτό η πολιτική αντιπαράθεση με αυτήν δεν μπορεί να εγκλωβιστεί στη διεκδίκηση απλώς κάποιων επιμέρους δημοκρατικών δικαιωμάτων ενώ στα βασικά ζητήματα της οικονομικής πολιτικής θα υπάρχει συμφωνία επί του στρατηγικού πλαισίου, δηλαδή επί των πολιτικών λιτότητας, εξοπλισμών κλπ.

Το κρίσιμο ζήτημα για την ήττα της ακροδεξιάς είναι η άρθρωση μιας πραγματικής εναλλακτικής πρότασης. Μια τέτοια διέξοδος δεν μπορεί παρά να αμφισβητεί έμπρακτα και να υπερβαίνει τα όρια της κυρίαρχης πολιτικής και του νεοφιλεύθερου παραδείγματος. Θα πρέπει να αντιστρατεύεται την εξουσία της οικονομικής ολιγαρχίας, άρα να διεκδικεί τη ριζική αναδιανομή του κοινωνικού πλούτου σε όφελος των εργαζόμενων τάξεων και μια νέου τύπου δημοκρατία. Αλλιώς δεν θα είναι εναλλακτική πρόταση και δεν θα μπορεί να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα των λαϊκών τάξεων ούτε να προσελκύσει το ενδιαφέρον τους. Θα ανατροφοδοτεί την απογοήτευση και την επιρροή της ακροδεξιάς.

εφημ. One Voice, 10/11/2025

Η εκλογή του Μαμντάνι στη Ν. Υόρκη έφερε στην επιφάνεια διεργασίες που υποβόσκουν όχι μόνο στις ΗΠΑ, αλλά με τον ένα ή άλλο τρόπο, στον ένα ή άλλο βαθμό, σε όλες τις χώρες που μαστίζονται από την οικονομική κρίση.

Πρώτο, οι τεράστιες, ολοένα και αυξανόμενες κοινωνικές ανισότητες και αδικίες, η στρατιωτικοποίηση, οι πόλεμοι και οι σφαγές, η περιβαλλοντική και κλιματική κρίση συσσωρεύουν μεγάλη δυσαρέσκεια και οργή στους λαούς. Η δυσαρέσκεια αυτή δεν εκφράζεται πάντοτε ανοιχτά ή εκφράζεται με έμμεσους τρόπους.

Δεύτερο, η παρατηρούμενη άνοδος της ακροδεξιάς θα αποδειχθεί ιστορικά πρόσκαιρη. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οφείλεται στη στήριξη που της παρέχουν ισχυρά κέντρα της ολιγαρχίας. Eφαρμόζει μια σκληρή, σαρωτική αντιλαϊκή και αντιδημοκρατική αντζέντα, βαθαίνει στο έπακρο τις ανισότητες και την κοινωνική αδικία. Θα οξύνει παντού τα προβλήματα, τις αντιθέσεις και τις συγκρούσεις.

Τρίτο, η δυσαρέσκεια των λαών αναζητά πολιτικές διεξόδους. Δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι το ΔΝΤ, η CIA, το Βρετανικό Γενικό Επιτελείο αλλά και πλήθος κορυφαίων πανεπιστημιακών ανά τον κόσμο προβλέπουν ότι τα επόμενα χρόνια θα είναι περίοδος μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών αναταραχών.

Τέταρτο, όταν προτείνεται ένα πολιτικό σχέδιο που δείχνει τα αντιμετωπίζει έστω και στοιχειωδώς την κακοδαιμονία των φτωχότερων τμημάτων της κοινωνίας, αγκαλιάζεται από την πλειοψηφία.

Πέμπτη, η κρίση της κεντροαριστεράς και του κέντρου οφείλονται στην ταύτισή τους με το κυρίαρχο πολιτικό πλαίσιο που βαθαίνει τη φτώχεια. Οι πολιτικές τους προτάσεις είναι αναιμικές γι’ αυτό και είτε δεν προσελκύουν το ενδιαφέρον των λαών είτε γρήγορα οι τελευταίοι απογοητεύονται και εγκαταλείπουν τις δυνάμεις αυτές.

Έκτο, σε συνθήκες οικονομικής κρίσης η κυρίαρχη οικονομική ελίτ δεν πρόκειται να κάνει παραχωρήσεις προς τις λαϊκές τάξεις. Αντίθετα, επιδιώκει την πλήρη εξάλειψη κάθε κοινωνικής κατάκτησης του 20ού αιώνα και την απόλυτη υποταγή των κοινωνιών στη βούληση και στα συμφέροντά της. Για το λόγο αυτό δεν υπάρχουν λύσεις χωρίς συγκρούσεις.

Έβδομο, η βελτίωση της ζωής των πολλών προϋποθέτει ριζική αναδιανομή του πλούτου σε οφελός τους. Και γι’ αυτό θα πρέπει να πληρώσουν οι υπερπλούσιοι που έχουν συσσωρεύσει αμύθητα κέρδη ειδικά μετά το ξέσπασμα της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης το 2008. Η πρόσθετη φορολόγηση του 2% που προτείνει ο Μαμντάνι, ακόμη και αν την υλοποιήσει και δεν υπαναχωρήσει στις πιέσεις και στην επίθεση σαγήνης που θα δεχθεί από τους ισχυρούς, είναι ανεπαρκής στην πραγματικότητα. Απαιτούνται και άλλα ουσιαστικά μέτρα, πιο ρηξικέλευθα.