Fontem paginae Murcianum inspicere

{{Videdis|Murcia (discretiva)}}
{{Capsa subdivisionis Vicidata}}
'''Murcianum'''<ref name="H" /> seu '''Mavitania'''<ref name="H">"[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0940c.html "''Murcia'', regio Hispaniae: ''Murcianum regnum, Mavitania'']" in {{Hofmannus}}</ref> ([[Hispanice]]: ''región de Murcia'') est [[communitas autonoma]] [[Hispania|Hispanica]], cuius maior pars ad historicum territorium [[Regnum Murcianum|Regni Murciani]] (e [[provincia]]libus [[saeculum 19|saeculi XIX]] divisionibus territoria deducta sunt) correspondet, formata ex [[Recuperatio Hispanica|occupatione Christiana]] et hoc Regno [[colonia|colonizato]] a [[Catalaunia|Catalaunis]], [[Corona Castellae|Castellanis]] atque [[Aragonia|Aragoniensibus]] praesertim et coronarum [[Corona Aragoniae|Aragoniae]] ([[saeculum 13|saeculo XIII]]) ac [[Corona Castellae|Castellae]] (e [[saeculum 13|saeculo XIII]] usque ad [[Hispania|Civitatis Hispanicae]] apparitionem) historica pars. [[Hiberia]]e Austroriente, inter [[Vandalitia]]m ac [[Communitas Valentiana|Communitatem Valentianam]] et inter litus [[Mare Mediterraneum|Mediterraneum]] ac [[Castella-Manica|Castellam-Manicam]], sita. Eius [[caput (urbs)|caput]] urbs [[Murcia]] sive [[Murtia]] sive [[Vergilia]] ([[Hispanice]]; ''Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Múrcia'') est et aliae praecipuae urbes [[Carthago Nova]] sive [[Carthago Spartaria]] sive [[Carthagenna]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Cartagena'') et [[Eliocrata]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0931c.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> sive [[Eliocroca]]<ref>[http://es.wikipedia.org/wiki/Lorca#Edad_Antigua Vicipaedia Hispania]</ref> ([[Hispanice]]; ''Lorca'' et [[Valentiane]]; ''Llorca'') sunt. Antique et historice [[Provincia Albasitensis|provinciae Albasitensis]] pars ad hanc regionem pertinebat, quoad anno [[1833]] regio in provincias duas divisa sit, anno [[1982]] ingrediens velut pars in [[Castella-Manica|autonomiam Manicensem]].

Paene tertia pars totius [[numerus incolarum|numeri incolarum]] in Murcia in [[Murcia|eius capite]] vivunt et regio maxima [[fructus|fructuum]], [[holus|holerum]] atque [[flos|florum]] productoria in [[Europa]] est. Sunt praecipua vineta prope [[municipium|municipia]] [[Bullae (Murcia)|Bullas]] ([[Hispanice]]; ''Bullas'' et [[Valentiane]]; ''Bulles''), [[Iecla]]m ([[Hispanice]]; ''Yecla'' et [[Valentiane]]; ''Iecla'') et [[Gemellae (Murcia)|Gemellas]]<ref>[http://www.columbia.edu/acis/ets/Graesse/orblatg.html Orbis Latinus Graesse]</ref> ([[Hispanice]]; ''Jumilla'' et [[Valentiane]]; ''Jumella''). Eius territorium calidum, aridum est, sed eius [[agricultura]] [[traditio]]naliter [[irrigatio]]nis est. [[Aqua]]e comparatio a flumine [[Tader]]e ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Segura'') originem trahit. Regionis cacumen est mons [[Episcopi (Murcia)|Episcopi]] ([[Hispanice]]; ''Los Obispos'' et [[Valentiane]]; ''Els Bisbes''), 2 015 [[metrum|metra]] altus.
 
== Etymologia ==
Secundum [http://www.infopedia.pt/toponimia/Mur%C3%A7a Dictionarium Toponymiae societatis Porto Editora], [[toponymum|toponymorum]] et [[lingua Hispanica|Hispanici]] ''Murcia'' (unde [[Latine]] "Murcia") et [[Lingua Lusitana|Lusici]] ''Murça'' ([[Latine]]; "[[Moyses (Villa Lusitania)|Moyses]]") origo [[lingua Arabica|Arabicum]] [[anthroponymum]] موسى, ''Mūsā'' transcriptum et [[Latine]] "[[Moyses]]", est, quod satis vulgare [[Mosarabes|Mosarabicā]] epochā erat et cui circum [[saeculum 14|saeculum XIV]] [[r]] intercalatum est.

Secundum [http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0940c.html Lexicon Universale Iohannis Iacobi Hofmanni], Regio Murciae [[Latine]] etiam [[Mavitania]] nuncupari postest, cuius nomen, secundum [http://books.google.es/books?id=2_0HAAAAQAAJ&pg=PA173&lpg=PA173&dq=Mavitania&source=bl&ots=Rnc7_DNTHn&sig=dLmkCRqiG7aqn26KDPbygBaES4w&hl=es&sa=X&ei=A5h-Uu6dO6WS7AbQwoGwCA&ved=0CDEQ6AEwAA#v=onepage&q=Mavitania&f=false Dictionarium Geographico-Etymologicum Hispaniae Antiquae Michaelis Cortés y López], ex [[Lingua Hebraica|Hebraico]] anthroponymo מוות, "mortalem rem" significante et ''Maveth'' transcripto, ortum est.

== Historia ==
[[Fasciculus:Teatro romano cartagena.jpg|200px|thumb|right|[[Theatrum]] [[Roma antiqua|Romanum]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]].]]
[[Fasciculus:Location map Taifa of Murcia.svg|200px|thumb|right|[[Taifa]] [[Taifa Murciae|Murciae]] circa annum [[1037]].]]
[[Karthago|Karthaginenses]] stativum [[portus|portum]] [[commercium|commercialem]] apud [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]] litus condidere. Karthaginensibus mercatoribus [[mons|montanum]] territorium mere [[Hiberia|Hiberica]] eorum litoralis [[imperium|imperii]] [[interior regio]] erat. Per [[Roma antiqua|Romanam]] perihodon Murcia non erat sed eius praesentes limites intra [[Index provinciarum Romanarum Imperii|provinciam]] [[Hispania Tarraconensis|Hispaniam Tarraconensem]] fuere. [[Mauri]]s gubernantibus, qui magnae scalae [[irrigatio]]nem e qua Murciana [[agricultura]] pendet introduxere, provincia [[Regnum Theodomiri]] ([[Arabice]]; تدمير et [[Hispanice]]; ''Tudmir'' sive ''Todmir'') nuncupabatur; quod, secundum [[Dreses|Dresen]], [[saeculum 11|saeculi XI]] [[Arabes|Arabem]] [[cartographia|cartographum]] cum domicilio in [[Sicilia]], urbes [[Auraiola]]m ([[Hispanice]]; ''Orihuela'' et [[Valentiane]]; ''Oriola''), [[Eliocrata]]m ([[Hispanice]]; ''Lorca'' et [[Valentiane]]; ''Llorca''), [[Mula (Murcia)|Mulam]] ([[Hispanice]] et [[Catalanice]]; ''Mula'') et [[Saltigi|Saltigos]] ([[Hispanice]]; ''Chinchilla de Monte-Aragón'') includebat.

[[Taifa Murciae|Regnum Murciae]] independens [[taifa]] cum [[caput (urbs)|capite]] [[Mauri|Maura]] urbe [[Murcia]] facta est, collapso [[Omayadae|Omayadico]] [[Caliphatus Cordubae|Caliphatu Cordubae]] ([[saeculum 11|saeculo XI]]). [[Mauri|Maura]] [[taifa]] Murciae etiam [[Provincia Albasitensis|Albasitum]] et [[Portus Magnus (provincia)|Portus Magni]] partem includebat. Post [[proelium in Sacraliis]] anno [[1088]] [[Almoravides|Almoravidum]] [[dynastia]] taifas voravit et denui [[Andalusia|Hispaniam Islamicam]] coniunxit. [[Ferdinandus III (rex Castellae et Legionis)|Ferdinandus III]] [[Regnum Castellae|Castellae]] Mauri regis Murciani submissionem anno [[1243]] prout [[Foedus Alcarazense (1243)|Foederis Alcarazensis]] cognitionem accepit.

Solito modo, [[Mulsumanus|Musulmani]] ex urbibus deducti sunt, Ferdinandi [[heres]] [[Alphonsus X (rex Castellae et Legionis)|Alphonsus X]] [[Regnum Castellae|Castellae]], qui fructus est regenda valde deserta Murcia, finitimum regnum in regiones tres divisit administrativis propositis, quae commendatae sunt respective ad [[concilium|concilia]] [[realengum|realengi]] ([[Hispanice]]; ''concejos de realengo''), ad [[ecclesia]]sticos dominos saeculares, velut praemium propter contributiones in [[Recuperatio Hispanica|Recuperatione]] et ad [[Ordo militaris|Ordines Militares]] [[saeculum 11|saeculo XI]] conditas. [[Alphonsus X (rex Castellae et Legionis)|Alphonsus X]] Taifam Murciae sicut Regnum Murciae et [[Dominium directum|Dominium]] [[Carthagenna]]e omnino anno [[1266]] annexuit, et technice vassalum [[Hispania]]e regnum remansit usque ad reformationes liberalis [[constitutio]]nis anno [[1812]]. Murcia [[communitas autonoma|regio autonoma]] anno [[1982]] facta est.

[[Regnum Castellae|Castellana]] Murciae occupatio significativa fuit quoniam antiquum accessum ad [[Mare Mediterraneum]] primum dedit et [[Regnum Aragoniae|Regni Aragoniae]] expansionem finivit, quod se versus Meridiem iuxta litus moverat.

== Geographia ==
=== Prominentia ===
[[Fasciculus:Macizo de Revolcadores, Moratalla, Murcia, España, cara sur, desde poco antes de Cañada de la Cruz.jpg|thumb|400px|Septemtrionale montis [[Revolcadores|Revolcadorum]] ([[Hispanice]]; ''Revolcadores'') latus.]] 
Regio in Orientali [[Cordillera]]rum [[Iugum Baeticum|Baeticarum]] ([[Hispanice]]; ''Cordilleras Béticas'') parte sita est et earum [[orographia|orographiā]] afficitur. Haec iuga montium divisa sunt in Iuga Praebetica, Subbaetica et [[Iugum Paenibaeticum|Paenibaetica]] (e Septemtrione in Meridiem).
[[Fasciculus:Murcia Sat.jpg|thumb|150px|[[Satelles artificialis|Satellitale]] Regionis Murciae [[photographema]].]]
Traditionaliter consideratum est cacumen [[Revolcadores]], [[Revolcadores (iugum)|homonymo in iugo]], altissimum locum in Regione Murciae, 2 027 [[metrum|metra]] celsum, esse; sed secundum recentes Servitii Nationalis Informationis Geographicae [[Hispania]]e mensuras, Revolcadores cum 1 999 metrorum altitudine apparet et mons [[Episcopi (Murcia)|Episcopi]] ([[Hispanice]]; ''Los Obispos'' et [[Valentiane]]; ''Els Bisbes''), aliquanto versus Septemtrionem situs, altior est (cum 2 015 metris).

Circiter 27% Murciani territorii velut [[mons|montes]], 38% velut intramontanae [[Depressio (geographia)|depressiones]] atque concurrentes [[vallis|valles]] et reliquae 35% velut [[planities]] atque [[oropedion|oropedia]] describi possunt.

=== Climatologia ===
Regio Murciae [[clima semiaridum|semiaridi typi]] [[Clima mediterraneum|climate Mediterraneo]] fruitur, cum placidis [[hiems|hiemibus]] (cum media 11&nbsp;°C [[December|Decembri]] ac [[Ianuarius|Ianuario]]) et calidis [[aestas|aestatibus]] (ubi quotidiana maxima [[temperatura]] regulariter 40&nbsp;°C superat). Media annua temperatura 18&nbsp;°C est.

Cum pauca [[praecipitatio]]ne circa inter 300 et 350 mm per annum, regio inter 120 et 150 dies per annum habet ubi caelum totum apertum est. [[Aprilis]] et [[October]] maximae praecipitationis [[mensis|menses]] sunt, cum magna nubifragia crebra eodem die sunt.

Ab [[mare|mari]] distantia et [[prominentia]] thermicas dissimilitudines inter [[litus]] et intestinas terras, faciunt, praesertim hieme, ubi temperatura infra 10&nbsp;°C rare descendit, dum intestinis in regionibus minima temperatura 6&nbsp;°C superare non solet et praecipitationis gradus maior est (usque ad 600 mm).

Urbs [[Murcia]] seu [[Vergilia]] temperaturae verticem [[saeculum 20|saeculi XX]] in [[Hispania]] habet. Attacti sunt 46,1&nbsp;°C (115&nbsp;°F) die [[4 Iulii]] [[1994]]. Anni [[2005]] [[hiems]] iamdudum frigidissima fuit, cum [[nix|nive]] adhuc Murciano in litore casa.

=== Hydrographia ===
==== Flumina ====
[[Fasciculus:Murcia - Puente Viejo.jpg|thumb|[[Flumen]] [[Tader]] per Pontem Veterem [[Murcia|capitis Murciani]] transeuns.]]
Hydrographicum regionis rete flumine [[Tader]]e ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Segura'') et eius [[tributarius|tributariis]] constituitur, quae sunt:

* [[Terebs]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0952a.html Lexicon Universale]</ref> ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Mundo''), in [[Provincia Albasitensis|Albasito]] ortus, est qui contribuit Taderi maximum volumen;
* [[Alharăbe]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Alhárabe'') et eius tributarius [[Benamor]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Benamor'');
* [[Mula (flumen)|Mula]];
* [[Chrysius (flumen Murciae)|Chrysius]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0923a.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Guadalentín'' sive ''Reguerón'' sive ''Sangonera'').

Propter incapacitatem praebendae [[aqua]]e in [[Pelvis hydrographica|pelvi]] [[Tader]]is, contributiones ad huius fluminis pelvem e pelvi [[Tagus|Tagi]] per transfusionem e Tago in Tadere oriuntur.

==== Maria ====
[[Fasciculus:Cartagena, Mar Menor, i Cap de Pals (foto satèl·lit).jpg|thumb|left|[[Satelles artificialis|Satellitale]] lacunae [[Belich]] [[photographema]].]]
Maximus naturalis [[lacus]] in [[Hispania]] in regione inveniri potest: [[lacuna]] [[Belich]]<ref>[http://www.viajesdeprimera.com/2012/07/sabias-que-murcia-tiene-la-laguna-salada-mas-grande-de-europa/ Viajes de Primera]</ref> ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Mar Menor''). Est [[aqua marina|aquae salsae]] [[lacuna]], [[Mare Mediterraneum|Mari Mediterraneo]] contermina. Cuius speciales [[oecologia|oecologicae]] et [[natura]]les characteres [[Belich]] unicum naturalem locum et maximum aquae salsae lacum in [[Europa]] faciunt. Semicirculari cum forma, separatum est a Mari Mediterraneo [[harena|harenosā]] laciniā 22 [[chiliometrum|km]] longā et inter 100 ac 1 200 m amplā, [[Vadum Belichense|Vado Belichensi]] ([[Hispanice]]; ''Manga del Mar Menor'' et [[Valentiane]]; ''La Mànega del Mar Menor'') nuncupatā. Lacuna a [[Consociatio Nationum|Consociatione Nationum]] Zona Specialiter Protecta Ponderis Mediterraneo designata est. Cuius litoralis [[perimetros]] 73 km litorum habet ubi [[acta]]e se continenter sequuntur cum crystallina clara brevi aqua (cuius maxima profunditas metra septem non superat). Lacus [[area (geometria)|aream]] 170 [[chilimetrum quadratum|chiliometrorum quadratorum]] habet.

== Natura ==
=== Flora ===
[[Fasciculus:Tetraclinis articulata8.jpg|right|thumb|240px|[[Tetraclinis articulata]], [[endemismus|endemica]] [[species (taxinomia)|species]]. In [[Fodina|Fodinis]] [[Roma antiqua|Romanis]] [[Carthago Nova|Neocarthaginensibus]] situm exemplar.]]
[[Clima]]tica Regionis Murciae condicio iam descripta varium panorama et valde dissimile in eo ad [[flora]]m attinente conformat. In intestinis [[Mons|montanis]] zonis, cum maiore [[pluviometria]], praesens tegmen [[plantae|vegetale]] ad quamvis zonarum inter Baeticas aut Castellanas phytobiologicas regiones assimilabile est, quod componunt [[pinus]] in eius subspeciebus [[Pinus halepensis|hapelensi]], [[Pinus nigra|nigra]] ac [[Pinus pinaster|pinastro]] (duabus ultimis in altissimis montium zonis), [[Quercus ilex|ilex]] et [[arbor]]eā et [[frutex|fruticis]] formā (scilicet [[quercus coccifera]]), [[Juniperus|iuniperi]] maculae (velut [[Campus Sancti Ioannis (Murata Tallea)|Campi Sancti Ioannis]] [[Murata Tallea|Muratae Talleae]]), [[Arbutus unedo|unedo]] (velut in [[Iugum Pilae|Iugo Pilae]]) et adhuc relicta [[Quercus suber|suberis]] exemplaria ex antiqua Mediterranea silva in [[Iugum Portus|Iugo Portus]] (in [[Carascoy]]) praesenti. In umidissimis [[Commarca]]e [[Boreoccidens (commarca)|Boreoccidentis]] iugis montium quoque silvae Mediterraneae deciduae exempla inveniuntur, addita [[sorbus|sorbi]] ac [[Fraxinus|fraxini]] praesentia, etiam marcescentis [[Quercus faginea|fagineae]].

Multa intestina iuga montium [[desilvatio]]nis processibus per saecula passa sunt, quod adduxit ut, ob tegminis vegetalis carentiam, [[inundatio]]nis processibus in [[vallis|vallibus]] cyclicarum [[Gutta Frigida|Guttae Frigidae]] ([[Hispanice]]; ''Gota Fría'' et [[Valentiane]]; ''Gota Freda'') causā faveret. Quamobrem, effectus est ingens innovativusque [[Anadasosis|anadasoseōs]] processus in aliquibus horum iugorum, inter quae primum fuit [[Iugum Espunnae]] ([[Hispanice]]; ''Sierra de Espuña'') exeunte [[saeculum 19|saeculo XIX]], qui ex illo tempore encomiabilem [[silva|silvestris]] massae recuperationem in variis Regionis Murciae regionibus, praesertim in media zona, produxit.

In Meridionali Regionis area, cum minore altitudinis gradiente et cum arto pluviometrico indice, invenitur zona phytobiologica Murciano-Almeriensis nuncupata. Quamquam haec regio semiaridi characteris est, tamen numerosos [[endemismus|endemismos]] habet, e quibus aliquae maximi ponderis hiberoafricanismi esse solent. Intra has endemicas [[Species (taxinomia)|species]] [[tetraclinis]], [[chamaerops humilis]], [[rhamnus oleoides]], [[thymus moroderi]], [[periploca angustifolia]] aut rarissimus [[astragalus nitidiflorus]] excellit. Dumetum per eminentiam his zonis [[stipa tenacissima]] est.

In [[Locus uliginosus|uliginosis]] consociatis cum [[via pluvialis|viis pluvialibus]] apparet [[tamarix]], aut in permanentibus aquae cursibus (in interiore zona) aliquae [[ripisilva]]e ([[Populus (genus plantarum)|populi]] et [[Salix|salices]]) inveniuntur. [[Species (taxinomia)|species]] zonarum aquaticarum et hortuum characteristica [[Phoenix dactylifera|phoenicis dactyliferae]] introductio est.

=== Fauna ===
[[Fasciculus:Nabeulensis sarda.JPG|170px|thumb|[[Testudo graeca|Testudinis Graecae]], [[endemismus|endemicae]] speciei, exemplar.]]
[[Fasciculus:Echinaster sepositus20.jpg|170px|thumb|[[Echinaster sepositus]] [[Pertusium (Murcia)|Pertusii]]<ref>[http://www.calameo.com/read/002609483a4b40b7f0803 Calameo]</ref> ([[Hispanice]]; ''El Portús''), [[Carthago Nova|Carthagine Nova]].]]
Ex [[avis|avibus]] Regio Murciae magnas [[Aquila chrysaetos|aquilae chrysaetou]], [[Aquila fasciata|aquilae fasciatae]], [[aquila pennata|aquilae pennatae]], [[Circaetus gallicus|circaeti Gallici]], [[Falco peregrinus|falconis peregrini]] aut [[Bubo bubo|bubonis]] colonias in [[iugum montium|montanis]] zonis habet, in aliquibus iugis -velut in [[Carascoy et Vallis|Carascoy et Valle]] ([[Hispanice]]; ''Carrascoy y El Valle'')- huius rapacis colonia una inter numerosissimas in [[Hispania]] et maximae [[spissitudo incolarum|spissitudinis]] in toto orbe terrarum est. In altissimis Occidentalis zonae iugis montium (in [[Iugum Moiantium|Iugis Moiantium]] et [[Iugum Gigantis|Gigantis]]) etiam [[Gyps fulvus|gypis fulvi]] coloniae sunt.

Inter [[mammalia]], excellit [[Capra pyrenaica|caprae Pyrenaicae]] praesentia in Boreoccientis iugis montium et recuperata [[Cervidae|cervi]] praesentia in numerosis intestinis [[mons|montibus]]. [[Decennium 198|Decennio 198]] [[venatio|cynegeticis propositis]] introductus est [[ammotragus lervia]], [[species (taxinomia)|species]] qui per alios montes in medio regionis sectore se diffudit. Etiam nuper rursus introducta est species quae Murcianis in montibus exstincta erat et quae, a contrario [[ammotragus lervia|ammotrago lerviae]], exotica species invasor non est, velut [[Capreolus capreolus|capreolus]]. Quoque eminent [[sus scrofa]], [[felis silvestris]], [[Meles meles|meles]], [[Vulpes vulpes|vulpes]] aut endemicae subspecies sicut [[sciurus vulgaris]] [[Sciurus vulgaris hoffmani|Hoffmani]]. In paene toto fluminis [[Tader]]is cursu (usque ad ipsam urbem [[Murcia]]m) et in aliquibus [[tributarius|tribitariis]] (velut in [[Alharăbe]]) nuperrime denuo apparuit [[Lutrinae|lutrina]].

In Meridionalibus aridis zonis eminent aliae endemicae species velut [[Testudo graeca|testudo Graeca]], et in [[litus|litoralibus]] ac praelitoralibus [[uliginosa|uliginosis]] zonis alius [[endemismus]] velut parvulus [[piscis]] [[Aphanius iberus|aphanius Hiberus]] nuncupatus, et quoque aves migrantes sicut [[phoenicopterus roseus]], [[ardea alba]], [[Recurvirostra avosetta|avosetta]] inter multa alia. In aliquibus litoris insulis apparet [[Ichthyaetus audouinii|ichthyaetus Audouinii]], cuius colonia [[Insula Grossa|Insulae Grossae]] ([[Hispanice]]; ''Isla Grosa'') praesens tertia maxima in toto orbe terrarum est.

=== Naturales opes ===
[[Fasciculus:EZEQUIELA001.jpg|200px|thumb|right|[[Salinae et Harenifodinae Sancti Petri Pinatarensis]].]]
[[Fasciculus:Cañon almadenes fsalmeron.jpg|200px|thumb|right|[[Fauces Almadēnes]].]]
Regio Murciae areas undeviginti sub dissimilibus statutis protectionis habet, 6% territorii repraesentantes et quae sunt:
* [[Iugum Espunnae]] ([[Hispanice]]; ''Sierra de Espuña'' et [[Valentiane]]; ''Serra Espunya''), protectum spatium naturale, 17 804 [[Hectarium|hectaria]] latum est. In [[Cordillera]] [[Iugum Baeticum|Baetica]] intra [[Pelvis hydrographica|pelvem]] [[Tader]]is situm est. Consaeptum Regionale Monti Espunnae, 1 583 [[metrum|metra]], circumvolvitur. Etiam Area Protecta Specialis Avibus declaratum est.
* [[Salinae et Harenifodinae Sancti Petri Pinatarensis]] ([[Hispanice]]; ''Salinas y Arenales de San Pedro del Pinatar'' et [[Valentiane]]; ''Salines i Arenals de San Pedro del Pinatar''), [[sal]]sa uligo apud [[Belich]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Mar Menor'').
* Promunturium Calpe<ref>[http://digitum.um.es/xmlui/bitstream/10201/21960/1/08%20Calpe%20Cope%20y%20un%20grupo%20importante%20de%20nombres%20de%20montanas.pdf Calpe y Cope y un grupo importante de nombres de montaña]</ref> et Linguae Capitis Nigri<ref>[http://www.onomastica.cat/sites/onomastica.cat/files/02_grandal.PDF Aliquae data de Neocarthaginensi Catalanicae originis toponymia]{{Nexus deficitur|date=October 2022 |bot=InternetArchiveBot |fix-attempted=yes }}</ref> ([[Hispanice]]; ''Cabo Cope y Puntas de Calnegre'' et [[Valentiane]]; ''Cap Cope i Puntes de Calnegre'') inter [[Aquilae|Aquilas]]<ref>[http://en.wikipedia.org/wiki/%C3%81guilas#History Vicipaedia Anglica]</ref> ([[Hispanice]]; ''Águilas'') et [[Eliocroca]]m ([[Hispanice]]; ''Lorca'' et [[Valentiane]]; ''Llorca''), apud [[Mare Mediterraneum]]. Gubernatio Murciae Legem 1/2001 diei [[24 Aprilis]] de Terra in Regione Murciae mutavit, quae summam 1 600 [[hectarium|hectariorum]] terrae a [[Saeptum Naturale Promunturii Calpis et Linguarum Capitis Nigri|Saepto Naturali Promunturii Calpis et Linguarum Capitis Nigri]] ([[Hispanice]]; ''Parque natural de Cabo Cope y Puntas de Calnegre'' et [[Valentiane]]; ''Parc Natural de Cap Cope i Puntes de Calnegre'') protectae declassificat. Rarae [[animal]]ium (velut [[aquila fascita]] aut [[Testudo graeca|testudo Graeca]]) et [[planta]]rum [[species (taxinomia)|species]] periclitantur.
* [[Caput Blancum, Mons Cinerum et Pinna Aquilae]] ([[Hispanice]]; ''Calblanque, Monte de las Cenizas y Peña del Águila''), inter [[Vadum Belichense]] et [[Carthago Nova|Carthaginem Novam]], [[Caput Blancum]]<ref>[http://es.wikipedia.org/wiki/La_Uni%C3%B3n_%28Espa%C3%B1a%29#Cultura Vicipaedia Hispanica]</ref> etiam una inter [[acta]]s favoritissimas Murcianorum est quamquam haud evoluta area est.
* [[Carascoy et Vallis]]<ref>[http://es.calameo.com/read/0026094839229cade7afc Toponymia Murciana, testimonium vivum in eius Historia]</ref> ([[Hispanice]]; ''Carrascoy y El Valle'' et [[Valentiane]]; ''Carrascoy-La Vall'') [[Zona Protectionis Specialis Avibus]] et [[Locus Ponderis Communitarii]] est.
* [[Iugum Pilae (Murcia)|Iugum Pilae]] ([[Hispanice]]; ''Sierra de la Pila'' et [[Valentiane]]; ''Serra de la Pila''), etiam [[Zona Protectionis Specialis Avibus]].
* [[Iugum Carchis]] ([[Hispanice]]; ''Sierra del Carche'' et [[Valentiane]]; ''Serra del Carxe''), etiam [[Cordillera]]e [[Iugum Baeticum|Baeticae]] pars.
* [[Fauces Almadēnes]] ([[Hispanice]]; ''Cañón de Almadenes'').
* [[Uliginosa Aiuaquensia et Via Pluvialis Salsa]], alia [[uliginosa]] et etiam [[Zona Protectionis Specialis Avibus]].
* [[Cirrus Capitii Gurdi]] ([[Hispanice]]; ''Cerro de Cabezo Gordo''), ubi est situs archaeologicus [[Fovea Columbarum]] ([[Hispanice]]; ''Sima e las Palomas''), [[spelunca]] ubi secundae antiquissimae reliquiae humanae in [[Hiberia]] inventae sunt.
* [[Iugum Molae, Promunturii Tineosi et Rolandi|Mola et Promunturium Tineosum]] ([[Hispanice]]; ''La Muela y Cabo Tiñoso'').
* Insularum et parvularum insularum circulus in Mediterraneo Murciano magnum oecologicum pondus habet.
* [[Spatia Aperta et Insulae Belichenses]], ubi quinque [[Mons ignifer|vulcanicae]] insulae [[Belich]]enses includuntur.
* [[Iugum Mororum]] ([[Hispanice]]; ''Sierra de las Moreras'').
* [[Cannaverosa]] ([[Hispanice]]; ''Cañaverosa'').
* [[Iugum Salinarum]] ([[Hispanice]]; ''Sierra de Salinas'' et [[Valentiane]]; ''Serra de Salines'').
* [[Colliquiae Gebarum]] ([[Hispanice]]; ''Barranco de Gebas'').
* [[Uligines Salsae Chrysii]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0923a.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> ([[Hispanice]]; ''Saladares de Guadalentín'' et [[Valentiane]]; ''Saladars del Guadalentí'').
* [[Quattuor Aestuaria]] ([[Hispanice]]; ''Cuatro Calas'').

== Civilitas et gubernatio ==
[[Fasciculus:Asamblea Regional de Murcia.jpg|250px|thumb|[[Conventus Regionalis Murciae]].]]
[[Statutum Autonomiae]] Regionia Murciae anno [[1982]] probatum est. Institutionalia Regionis Murciae organa esse statuit:

* [[Conventus Regionalis Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Asamblea Regional de Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Assemblea Regional de Múrcia'') populum ´Murcianum repraesentat et est organum in quod [[potestas legisfera]] adit. A regionalibus [[deputatus|deputatis]] per [[suffragium universale]] per [[repraesentatio proportionalis|repraesentationem proportionalem]] quattuor annorum perihodo electis integratur. Lex deputatorum numerum nec minorem quam 45 nec maiorem quam 55 futurum esse statuit. In praesenti 45 habet.
* [[Praeses]] Regionis Murciae ([[Hispanice]]; ''Presidente de la Región de Murcia'' et [[Valentiane]]; ''President de la Regió de Múrcia'') [[potestas exsecutiva|exsecutivus]] dux est, supremus Regionis repraesentans, qui adhuc tunc [[Hispania]]e ordinariam territorio ostendit. Per [[maioritas absoluta|maioritatem absolutam]] primo citato aut per [[maioritas simplex|maioritatem simplicem]] subsequentibus a Conventu Regionali ex eius membris eligitur et a [[Index regum Hispaniae|Rege Hispaniae]] nominatur. Praeses Consilii Gubernationis actionem dirigit et coordinat, cuius membra designat. Hic inferius est praesidum Murcianorum catalogus ex anno [[1978]]:
{| border="0" cellpadding="2" cellspacing="2" width="65%"
|----- bgcolor="cccccc"
! No.
! Nomen
! Initium
! Finis
! [[Factio politica|Factio]]
|----- bgcolor="#FFFFDD"
| 1. || [[Antonius Pérez Crespo]] || [[1978]]
| [[1979]] || [[Unio Centri Democratici|UCD]]
|----- bgcolor="#FFE8E8"
| 2. || [[Andreas Henández Ros]] || [[1979]]
| [[1984]]
| [[Partes Socialisticae Operariae Hispanicae|PSOE]]
|----- bgcolor="#FFE8E8"
| 3. || [[Carolus Collado Mena]] || [[1984]]
| [[1993]]
| [[Partes Socialisticae Operariae Hispanicae|PSOE]]
|----- bgcolor="#FFE8E8"
| 4. || [[Maria Antonia Martínez García]]
| [[1993]] || [[1995]]
| [[Partes Socialisticae Operariae Hispanicae|PSOE]]
|----- bgcolor="#DDEEFF"
| 5. || [[Raimundus Ludovicus Valcárcel Siso]]
| [[1995]]
| ''praesens'' || [[Factio Popularis Hispanica|PP]]
|}
* [[Consilium Gubernationis Murciae|Consilium Gubernationis]] ([[Hispanice]]; ''Consejo de Gobierno'' et [[Valentiane]]; ''Consell de Govern'') est collegiatum organum regionalem [[civilitas|civilitatem]] in [[potestas exsecutiva|exsecutivis]] administrativisque Regionis muneribus dirigens. A Praeside, Praeside Vicario et consiliariis ([[Hispanice]]; ''consejeros'' et [[Valentiane]]; ''consellers'') qui Praeses libere nominat integratur.

== Divisiones administrativae ==
{{Vide-etiam|Catalogus Municipiorum Regionis Murciae}}
[[Fasciculus:Comarcas de la Región de Murcia.svg|thumb|Murciae [[commarca]]e.]]
Regio Murciae in [[municipium|municipia]] 45 divisa est. E quibus aliquae 1 000 [[chiliometrum quadratum|km²]] extensionis superant, velut [[Eliocrata]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0931c.html Lexicon Universale Hofmann]</ref> sive [[Eliocroca]]<ref>[http://es.wikipedia.org/wiki/Lorca#Edad_Antigua Vicipaedia Hispania]</ref> ([[Hispanice]]; ''Lorca'' et [[Valentiane]]; ''Llorca''), quae est secundum [[municipium]] maximum in [[Hispania]] post [[Norba Caesarina|Norbam Caesarinam]] ([[Hispanice]]; ''Cáceres''). Quamobrem est commune municipia in [[Pars (oppidum)|partes]] ([[Hispanice]]; ''pedanías'' et [[Valentiane]]; ''pedanies'') dividere. Municipium [[Murcia]] sive [[Murtia]] sive [[Vergilia]] ([[Hispanice]]; ''Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Múrcia'') 54 [[Pars (oppidum)|partes]] possidet, quarum multae maiorem [[numerus incolarum|numerum incolarum]] quam multa intestinae [[Hiberia]]e municipia habent. Nihilominus [[municipium]] [[Carthago Nova]] seu [[Carthago Spartaria]] seu [[Carthagenna]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Cartagena'') non in partes sed in [[deputatio]]nes ([[Hispanice]]; ''diputaciones'' et [[Valentiane]]; ''diputacions'') 24 subdivisum est.

Regio Murciae etiam in [[commarca]]s ([[Hispanice]]; ''comarcas'' et [[Valentiane]]; ''comarques'') subdivisa est, quamquam naturali modo definitae sunt et nec iuridicis nec politicis moribus ad gerendas suas voluntates fruuntur. Hic inferius est tabula Murcianas commarcas [[Latine]], [[Hispanice]] et [[Valentiane]] indicans.

{| class="wikitable"
! [[Commarca]] [[Latine]]
! [[Commarca]] [[Hispanice]]
! [[Commarca]] [[Valentiane]]
! [[Caput (urbs)|Urbs]] [[Latine]]
! [[Caput (urbs)|Urbs]] [[Hispanice]]
! [[Caput (urbs)|Urbs]] [[Valentiane]]
|-
| [[Commarca Belichensis|Belich]]<ref>[http://www.viajesdeprimera.com/2012/07/sabias-que-murcia-tiene-la-laguna-salada-mas-grande-de-europa/ Viajes de Primera]</ref> 
| ''Mar Menor''
| ''Mar Menor''
| [[Turris Pachecensis]]
| ''Torre-Pacheco''
| ''Torre-Pacheco''
|-
| [[Boreoccidens (commarca)|Boreoccidens]]
| ''Noroeste''
| ''Terres Altes''
| [[Caravacca]]<ref>[http://www.uni-mannheim.de/mateo/camenaref/hofmann/hof4/s0905c.html Lexicon Universale Hofmann]</ref>
| ''Caravaca de la Cruz''
| ''Caravaca de la Creu''
|-
| [[Campus Carthaginis Novae]]
| ''Campo de Cartagena''
| ''Camp de Cartagena''
| [[Carthago Nova]]
| ''Cartagena''
| ''Cartagena''
|-
| [[Campus Medius Taderis]]
| ''Vega Media del Segura''
| ''Segura Mitjà''
| [[Molina Taderis]]
| ''Molina de Segura''
| ''Molina de Segura''
|-
| [[Campus Superior Taderis]]
| ''Vega Alta del Segura''
| ''Alt Segura''
| [[Cieza]]
| ''Cieza''
| ''Cieza''
|-
| [[Chrysius Inferior]]
| ''Bajo Guadalentín''
| ''Baix Guadalentí''
| [[Deitana]]<ref>[http://es.wikipedia.org/wiki/Totana#cite_note-3 Vicipaedia Hispanica]</ref>
| ''Totana''
| ''Totana''
|-
| [[Chrysius Superior]]
| ''Alto Guadalentín''
| ''Alt Guadalentí''
| [[Eliocroca]]
| ''Lorca''
| ''Llorca''
|-
| [[Commarca Orientalis]]
| ''Comarca Oriental''
| ''L'Oriental''
| [[Fabanella]]<ref>[https://web.archive.org/web/20131202022751/http://www.abanilla.es/ayuntamiento/index.php/abanilla/historia Buleuterium Fabanellae]</ref>
| ''Abanilla''
| ''Favanella''
|-
| [[Commarca Fluminis Mulae|Flumen Mula]]
| ''Río Mula''
| ''Riu Mula''
| [[Mula (Murcia)|Mula]]
| ''Mula''
| ''Mula''
|-
| [[Horti Murciae]]
| ''Huerta de Murcia''
| ''Horta de Múrcia''
| [[Murcia]]
| ''Murcia''
| ''Múrcia''
|-
| [[Oropedium Murcianum|Oropedium]]
| ''Altiplano''
| ''Altiplà''
| [[Iecla]]
| ''Yecla''
| ''Iecla''
|-
| [[Vallis Ricotensis]]
| ''Valle de Ricote''
| ''Vall de Ricote''
| [[Calidae Aquae (Murcia)|Calidae Aquae]]<ref>[http://www.columbia.edu/acis/ets/Graesse/orblatc.html Orbis Latinus Graesse]</ref>
| ''Archena''
| ''Archena''
|}

== Demographia ==
[[Fasciculus:Poblacion-Murcia-ciudad-y-region-1900-2005.png|right|200px|thumb|Demographica evolutio per [[decennium|decennia]] et anno [[2005]]. [[Viridis|Viride]] claro Regio; viride obscuro, [[Murcia|caput.]].]]
Regio Murciae [[numerus incolarum|numerum incolarum]] 1 424 063 anno [[2008]] habebat, secundum [[Institutum Nationalis Statisticae (Hispania)|Institutum Nationalis Statisticae]], e quibus fere una tertia pars (30,7%) in municipio [[Murcia]]e vivunt. 3% [[Hispania|Hispanici]] [[numerus incolarum|numeri incolarum]] constituit. Praeterea, post [[Septa]]m et [[Rusadir]], Murcia maximum numeri incolarum incrementum (5,52 pro mille incolarum) et quoque maximum natalium indicem in [[Hispania|natione]] habet.

* [[Natalium index]] ([[2004]]): 13 pro mille
* [[Mortalitatis index]] ([[2004]]): 7,48 pro mille
* [[Exspectatio vitae]] ([[2002]]):
** [[Vir]]i: 76,01 anni
** [[Femina]]e: 82 anni

Inter annos [[1991]] et [[2005]] numerus incolarum in Regione Murciae 26,06% crevit, versus nationalem mediam 11,85%. 12,35% incolarum peregrinae originis sunt, secundum [[Institutum Nationalis Statisticae (Hispania)|Instituti Nationalis Statisticae]] anni [[2005]] censum, qui 4% maiore quam Hispanica media est. Praecipuissimi [[immigratio|immigrantium]] circuli [[Aequatoria]]ni (33,71% omnium advenarum), [[Marocum|Marocenses]] (27,13%), [[Britanniarum Regnum|Britanni]] (5,95%), [[Bolivia]]ni (4,57%) et [[Columbia]]ni (3,95%) sunt

=== Lingua ===
[[Fasciculus:Nuclis de població del Carxe.svg|thumb|[[Carche|Carchis]] ([[Valentiane]]; ''El Carxe'' et [[Hispanice]]; ''El Carche'') et eius nucleorum incolarum [[lingua Valentiana|Valentianophonorum]] tabula.]]
[[Dialectos Murciana]] est [[natura]]lis et [[historia|historica]] [[linguae Romanicae|Romanica]] [[dialectos]] in territorio quod antiquum [[Regnum Murciae (Corona Castellae)|Regnum Murciae]] comprehendebat et suas origines [[saeculum 13|saeculis XIII]] ac [[saeculum 14|XIV]] habet ubi super [[lingua|liguistico]] essentialiter [[Hispania|Hispanico]]-[[Lingua Latina|Latino]]-[[lingua Arabica|Arabico]] fundamento mixtae sunt dissimiles linguisticae varietates quae illic se invenere ([[Lingua Mosarabica|Mosarabica]], [[Lingua Aragonensis|Aragonensis]], [[lingua Hispanica|Hispanica]], [[lingua Catalana|Catalana]], [[Lingua Arabica|Arabica litterarum]] et [[Lingua Arabica|Arabica dialectalis]], etc...) quod sermonem [[pidgin]] Murcianum creavit.

Prima regionalia documenta [[linguae Romanicae|Romanicae]] varietate scripta sunt in quo observari coepere multae linguisticae peculiaritates quae postea in dialecto Murciana inveniuntur. 

In linguistica academica oratio [[dialectos Murciana|Murciana]] consideratur [[lingua Hispanica]] [[dialectos]], quamquam [[Regia Academia Hispanica]] usque ad recens tempus Murcianam [[lingua Aragonensis|Aragonensem]] [[dialectos|dialecton]] considerabat.

Exeunte [[saeculum 19|saeculo XIX]], locales auctores dialecto Murciana suis [[poësis|poëticis]] aut [[drama]]ticis compositionibus uti coepere, [[Costumbrismus|Costumbrismi]] ac [[Regionalismus (litterae)|Regionalismi]] prosperitate imbuti, inter quos excellunt praeclari [[Vincentius Medina]], [[Petrus Díaz Cassou]], [[Iosephus Martínez Tornel]] aut [[Iosephus Martínez Tornel]].

Studium ab [[Universitas Studiorum Murciana|Universitate Murciana]] factum ut loquela [[cultura]]lis aspectus esset cum quo Murciani maxime se identificati sentirent determinavit.

In [[Iugum Carchis|Iugi Carchis]] ([[Hispanice]]; ''Sierra del Carche'' et [[Valentiane]]; ''Serra del Carxe'') area, plerique incolae [[lingua Valentiana]] utuntur, quae est in usu in his [[Pars (oppidum)|partibus]] circiter ex exeunte [[saeculum 19|saeculo XIX]] cum proximorum [[Lucentum (provincia)|Lucentinorum]] viculorum [[Pinosus|Pinosi]] ([[Hispanice]]; ''Pinoso'' et [[Valentiane]]; ''El Pinós'') ac [[Mons Novar|Montis Novaris]] ([[Hispanice]]; ''Monóvar'' et [[Valentiane]]; ''Monòver'') vicini suas sedes in hac regione collocavere. Nihilominus, [[lingua Valentiana]] nullam officialem agnitionem in Regio Murciae habet.

== Oeconomia ==
[[Fasciculus:Cieza Almorchon y melocotoneros.jpg|right|thumb|[[Prunus persica|Pruni Persicae]] florentes [[Cieza]]e.]]
Regio [[traditio]]naliter [[agricultura]]lis propter suum [[clima]] et suas fertiles terras fuit. Attamen, propter [[decennium 200|decennii 200]] [[Ariditas|ariditatem]], [[constructio]] et [[periegesis]] Murcianae [[oeconomia]]e fundamenta factae sunt. Quamquam [[agricultura]] adhuc praecipuum motrum Regionis progressioni est, quae "Hortus [[Europa]]e" putatur.

Inter alias eminentes [[industria]]s [[industria salgamaria|salgamaria]], [[supellex|supellectilis]] et [[constructio navalis|navalis]] sunt.

== Infrastructura ==
=== Vectura ===
==== Aëroportus ====
[[Fasciculus:San Javier Airport, Murcia, Spain, 15 Sept. 2011.jpg|180px|thumb|Terminalis conspectus e societatis [[EasyJet]] [[aëroplanum|aëroplano]] [[Airbus]] [[Airbus A319|A319]].]]
In Murcia est [[Aëroportus Murciae-Sancti Xaverii]] ([[Hispanice]]; ''Aeropuerto de Murcia-San Javier'' et [[Valentiane]]; ''Aeroport de Múrcia-San Javier''), dum aedificatur [[Aëroportus Internationalis Regionis Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Aeropuerto Internacional de la Región de Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Aeroport Internacional de la Regió de Múrcia''), cuius opus adumbratum in [[Consilium Operum Publicorum|Consilii Operum Publicorum]] ([[Hispanice]]; ''Consejería de Obras Públicas'') aedificium visitari postest.

==== Vectura maritima ====
[[Fasciculus:Puertoct.jpg|thumb|left|[[Portus Carthaginis Novae]].]]
Regionis Murciae [[portus]] intra [[districtus|districtum]] [[Provincia Maritima Carthaginis Nova|Provinciae Maritimae Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Provincia Marítima de Cartagena'' et [[Valentiane]]; ''Província Marítima de Cartagena'') complectuntur, quae, vicissim, subdivisa est in [[districtus]] [[Aquilae|Aquilas]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Águilas''), [[Ficaria (Murcia)|Ficariam]] ([[Hispanice]]; ''Mazarrón'' et [[Valentiane]]; ''Massarró''), [[Carthago Nova|Cathaginem Novam]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''Cartago'') et [[Sanctus Petrus Pinatarensis|Sanctum Petrum Pinatarensem]] ([[Hispanice]] et [[Valentiane]]; ''San Pedro del Pinatar'').

Intra quemque districtum inveniuntur dissimiles portus [[disportus|disportivi]] et [[piscatus|piscatorii]], inclusis etiam portibus [[commercium|commercialibus]], inter quos praecipuus est [[Portus Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Puerto de Cartagena''), quamquam quoque excellit [[Portus Aquilarum]] aut [[Portus Sancti Petri Pinatarensis]].

==== Viae et autoviae ====
Regio proprias vias autocineticas et [[autovia]]sintra Rete Viarum Regionis complexas habet.

==== Ferriviae ====
[[Fasciculus:Cercanías Murcia Alicante.svg|thumb|right|200px|[[Traminum]] propinquitatis inter [[Murcia]]m et [[Lucentum]] tabula.]]
[[Fasciculus:Cartagena estacion.jpg|thumb|right|200px|[[Modernismus|Modernisticum]] [[Statio Carthago Nova|Stationis Carthaginis Novae]] [[frontiscipium]].]]
[[Fasciculus:Cercanías San Vicente del Raspeig.JPG|thumb|right|200px|[[Tramen]] propinquitatis in usu inter nucleos [[Murcia]]m et [[Lucentum]].]]
[[Ferrivia]]e diaconiae in Regione Murciae duorum generum sunt; [[intervallum Hibericum|intervalli Hiberici]] ([[Hispanice]]; ''ancho ibérico'') et [[ferrivia angusta|ferriviae angustae]], excepta [[ferrivia strataria]].

Inter [[intervallum Hibericum|intervalli Hiberici]] [[ferrivia]]s sunt ferriviae propinquitatis (''líneas de cercanías'') duae, quae sunt:

{|class="wikitable" style="margin:0 auto"
|+'''Murciae ferriviae propinquitatis'''
|-
|[[Fasciculus:Madrid-CercaniasC1.svg|25px]]
| style="background-color:blue; color:white;" | Murcia - Illici - Lucentum
|RENFE
|-
|[[Fasciculus:Madrid-CercaniasC2.svg|25px]]
| style="background-color:green; color:white;" | Murcia - Eliocroca - Aquilae
|RENFE
|}

Inter ferrivias longiquae distantiae in Murcia sunt:

{|class="wikitable" style="margin:0 auto"
|+'''Ferriviae longiquae distantiae in Murcia'''
|- align="center"
|'''trames'''||'''tramen'''||'''diaconia'''||'''societas'''
|-
|[[Eliocroca]]-[[Carthago Nova]] <> [[Barcino]]||Talgo||longiqua distantia||Renfe
|-
|[[Matritum]] <> [[Murcia]]-[[Carthago Nova]]||Altaria||longiqua distantia||Renfe
|-
|[[Eliocroca]]-[[Carthago Nova]] <> [[Monspessulanus]]||Talgo||longiqua distantia||Renfe
|}

Denique ferriviae mediae distantiae in Murcia sunt:

{|class="wikitable" style="margin:0 auto"
|+'''Ferriviae mediae distantiae in Murciae'''
|- align="center"
|'''trames'''||'''tramen'''||'''diaconia'''||'''societas'''
|-
|[[Murcia]] <> [[Carthago Nova]]||Regionale/Regionale Celerrimum||mediae distantiae||Renfe
|-
|[[Valentia]] <> [[Lucentum]] <> [[Murcia]]-[[Carthago Nova]]||Regionale/Regionale Celerrimum||mediae distantiae||Renfe
|}

Inter praecipuas stationes in Regione Murciae [[Statio Murciae Carmeli]] ([[Hispanice]]; ''Estación de Murcia del Carmen'' et [[Valentiane]]; ''Estació de Múrcia del Carmen''), [[Statio Eliocrocae-Sutullenae]] ([[Hispanice]]; ''Estación de Lorca-Sutullena'' et [[Valentiane]]; ''Estació de Llorca-Sutullena'') et [[Statio Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Estación de Cartagena'' et [[Valentiane]]; ''Estació de Cartagena'') sunt.

De [[ferrivia angusta]], [[Carthago Nova]] eius generis, etiam metricae nuncupatae, tractum, a societate [[FEVE]] gestum, habet. Inter [[Carthago Nova|Carthaginem Novam]] et [[Mastia]]m<ref>[http://ruralmarmenor.blogspot.com.es/p/mastia.html Ruralmarmenor]</ref> ([[Hispanice]]; ''Los Nietos'') percurrit, [[Unio]]ne transeunda. In hac ferrivia solum S1 societatis FEVE Cercanías diaconiam praebet. Societas FEVE transformandae lineae inter [[Carthago Nova|Carthaginem Novam]] et [[Mastia]]m [[ferrivia strataria|stratario]] modo inceptum perficit. Insuper, praevidetur futura [[tramen|traminis]] [[ferrivia strataria|stratarii]] institutio, quod [[vectura intermodalis|intermodalitatem]] cum aliis mediis [[vectura]]rum publicarum, velut [[laophorium|laophorio]], permittit in municipiis [[Unio]]ne et in [[Commarca Belichensis|Commarca Belichensi]], incluso [[Vadum Belichense|Vado Belichensi]] et cum praevia praesentis [[ferrivia]]rii tramitis amplificatione, quia systema [[ferrivia strataria|stratarium]] quibusque 400 metris consistere permittit.

Haec Murcianae [[ferrivia strataria|ferriviae stratariae]] [[transmissio Diseliana-electrica|Diselianum electricum]] systema tractionis habebunt, cum [[motrum|motro]] [[motrum Diselianum|Diseliano]] quod velut [[dynamon]] fungitur et [[electricitas|electrica]] tractionis motra alit.

==== Ferriviae stratariae ====
[[Fasciculus:Citadis 302 Tranvia de Murcia.JPG|thumb|right|[[Ferrivia strataria|Traminis stratarii]] [[Murcia]]ni [[photographema]].]]
Solum urbs [[Murcia]] [[ferrivia strataria|ferriviae stratariae]] diaconiam habet.

Usque ad primum [[saeculum 20|saeculi XX]] dimidium, velut multae aliae [[Hispania|Hispanicae]] urbes, amplum ferriviarum urbanarum et interurbanarum rete habebat. Adventa [[petroleum|petrolei]] aera, ferriviae pro [[combustio]]nis [[laophorium|laophoriis]] substituta sunt. Anno [[2002]], [[Buleuterium]] [[Murcia]]num denuo [[ferrivia strataria|ferriviae stratariae]] ideam cepit, sicut fecere alia [[caput (urbs)|capita]].

In praesenti linea 1 quae [[Murcia]]m cum [[Universitas Studiorum Murciana|Campo Universitario]] [[Espinardus|Espinardensi]] ([[Hispanice]]; ''Campus Universitario de Espinardo'') ac [[Universitas Catholica Sanctus Antonius|Universitate Catholica Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Universidad Católica de Murcia'') et cum [[Emporium (aedificium)|emporiis]] ac [[Stadium Nova Condomina|Stadio Nova Condomina]] ([[Hispanice]]; ''Estadio Nueva Condomina'') coniungit diaconiam praebet; et iam propositae et promptae ad effectionem duae lineae magis sunt: linea 2, quae [[Murcia]] cum [[Alcantarilla]] et [[Espinardus|Espinardo]] coniunget, et linea 3, quae e [[Murcia]] in Urbem Sanitariam ([[Hispanice]]; ''Ciudad Sanitaria''), in [[Palmar (Murcia)|Palmari]] ([[Hispanice]]; ''El Palmar''), percurret. Omnes lineae [[ferrivia strataria|stratariae]] in statione [[Statio Murciae Carmeli|Murciae Carmeli]] ([[Hispanice]]; ''Estación de Murcia del Carmen'' et [[Valentiane]]; ''Estació de Múrcia del Carmen'') societatis [[ADIF]] consistent, quae magnus nexus inter [[laophorium|laophoria]] (urbana ac interurbana), lineas [[ferrivia strataria|stratarias]] ac [[tramen|traminum]] (propinquitatis, mediae, longinquae distantiae ac [[ferrivia civitatensis|civitatensis]] [[AVE]]) fiet.

=== Media communicationis ===
[[Fasciculus:Cabecera la verdad 1900.jpg|thumb|250px|left|Diarii [[La Verdad (Murcia)|La Verdad]] [[titulus actorum]] ineunte [[saeculum 20|saeculo XX]].]]
[[Fasciculus:7rm hd.png|thumb|left|Tramitis [[7 Región de Murcia HD]] [[logotypus]].]]
Regio Murciae tria [[diarium|diaria]] habet, quae sunt: [[La Verdad (Murcia)|La Verdad]], [[La Opinión (Murcia)|La Opinión]] et [[El Faro]].

De eo quod attinet ad [[televisio]]nem [[televisio digitalis|digitalem]] [[televisio digitalis terrestris|terrestrem]], quattuor tramites e Regione emittentes sunt:

* [[7 Región de Murcia]], [[communitas autonoma|autonomica]] televisio publica, coetus [[Radiotelevisión de la Región de Murcia]]
* [[Televisión Murciana]] (TVM)
* [[LaVerdadTV]], ad diarium [[La Verdad (Murcia)|La Verdad]] pertinens
* Televisión Popular de la Región de Murcia ([[Popular TV]])

Est statio [[radiphonia|radiophonica]] publica in Regione Murciae: [[Onda Regional de Murcia]], ad [[Radiotelevisión de la Región de Murcia]] coetum pertinens.

== Cultura ==
=== Praecipua monumenta ===
[[Fasciculus:Murcia Cathedral.jpg|200px|thumb|[[Cathedralis Murciae|Cathedralis Sanctae Mariae Murciae]].]]
[[Fasciculus:Casino de Murcia.jpg|180px|thumb|Praecipuum [[Regium Aleatorium Murciae|Regii Aleatorii Murciae]] frontiscipium in via Trapería.]]
Haec sunt praecipua Regionis Murciae monumenta:

* [[Cathedralis Murciae|Cathedralis Sanctae Mariae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Catedral de Santa María de Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Catedral de Santa María de Múrcia''), velut [[Cathedralis Murciae]] melius nota, praecipuum templum et [[Dioecesis Carthaginensis in Hispania|Dioecesis Carthaginensis]] sedes est. In historico urbis [[Murcia]]e centro sita est. Anno [[1465]] consecrata, aliquot additiones, velut [[campanarium]], praesertim inter [[saeculum 16|saecula XVI]] et [[saeculum 18|XVIII]] passa est, quamobrem [[architectura gothica|stylum Gothicum]] integrat.

* [[Capella Velezensis]] ([[Hispanice]]; ''Capilla de los Vélez'') ([[Cathedralis Murciae]]), [[Ars Gothica flammigera|Gothici flammigeri]] styli, cum stellarum [[tholus|tholi]] decem apices habente.

* [[Regium Aleatorium Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Real Casino de Murcia''), vulgo Aleatorium Murciae nuncupatum, est unum inter emblematicissima aedificia in urbe [[Murcia]]e. In cuius centro sita, in via Trapería, haud longe a catherali. Aedificium anno [[1847]] construi coepit.

* [[Castellum Eliocrocae]] ([[Hispanice]]; ''Castillo de Lorca'' et [[Valentiane]]; ''Castell de Llorca'') inter [[saeculum 9|saecula IX]] et [[saeculum 15|XV]] aedificatum est. Est unum inter maxima [[castellum|castella]] in [[Hispania]].
[[Fasciculus:Teatro Romano Cartagena vista panorámica.jpg|180px|thumb|left|Panoramicus [[Theatrum Romanum Carthaginis Novae|Theatri Romani Carthaginis Novae]] conspectus.]]
* [[Theatrum Romanum Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Teatro romano de Cartagena'' et [[Valentiane]]; ''Teatre romà de Cartagena''), inter [[5 a.C.n.]] et [[1 a.C.n.]] aedificatum. Anno [[1988]] inventum est et excavatio effecta est. In usu fuit usque ad [[saeculum 3|saeculum III]], et ex illo tempore aliquot aedificia superposita sunt.

* [[Conventus Sancti Dominici et Capella Rosarii|Conventus Sancti Dominici]] ([[Hispanice]]; ''Convento de Santo Domingo'') in [[Forum Sancti Dominici (Murcia)|Forum Sancti Dominici]] ([[Hispanice]]; ''Plaza de Santo Domingo''), Forum Mercatus etiam nuncupata, quia ibi vendendi et emendi activitates factae sunt, quod hunc locum verum commercii centrum fecit.

* [[Cathedralis Carthaginis Novae|Cathedralis Antiqua Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Catedral Antigua de Cartagena'' ) [[saeculum 13|saeculo XIII]], anno [[1243]], aedificata est, in [[Cirrus Conceptionis|Cirro 46Conceptionis]] ([[Hispanice]]; ''Cerro de la Concepción'') sita. Anno [[1246]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]] [[Recuperatio Hispanica|recuperationem]] materializat.<ref>[http://www.slideshare.net/mariajesusps/the-most-important-monuments-of-the-region-of-murcia Secundum slideshare.net a Chaima et Ikram Hejjaj]</ref>

=== Musea ===
Inter praecipua [[museum|musea]] in Regione Murciae sunt:
[[Fasciculus:080113-039-CT ARQUA-MUSEO ARQUEOLOGIA-800.jpg|thumb|right|[[Museum Nationalis Archaeologiae Subaquaticae]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]].]]
* [[Museum Nationalis Archaeologiae Subaquaticae]] ([[Hispanice]]; ''Museo Nacional de Arqueología Subacuática''), in [[Carthago Nova|Carthagine Nova]];
* [[Museum Theatri Romani Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Museo del Teatro Romano de Cartagena'');
* [[Museum Archaeologiae Murciae|Musea Archaeologiae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Museos de Arqueología de Murcia''), [[Eliocroca]]e, [[Carthago Nova|Carthagine Nova]], [[Gemellae (Murcia)|Gemellis]], etc;
* [[Museum Artis Hibericae Cigarraleiense]] ([[Hispanice]]; ''Museo de Arte Ibérico El Cigarralejo''), [[Mula (Murcia)|Mulae]];
* [[Museum Bellarum Artium Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Museo de Bellas Artes de Murcia'');
* [[MURAM]] sive [[Museum Regionale Artis Modernae]] ([[Hispanice]]; ''Museo Regional de Arte Moderno''), in [[Carthago Nova|Carthagine Nova]];
* [[Museum Salzillo]] ([[Hispanice]]; ''Museo Salzillo''), [[Murcia]]e;
* [[Museum Cathedralis Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Museo Salzillo'');
* Museum Siyāsae [[Cieza]]e ([[Hispanice]]; ''Museo Siyāsa de Cieza'');
* [[Museum Ethnologicum Horti]] ([[Hispanice]]; ''Museo Etnológico de la Huerta''), [[Alcantarilla]]e.

=== Gastronomia ===
[[Fasciculus:Zarangollo-2011.JPG|200px|thumb|[[zarangollum|Zarangolli]] ([[Hispanice]]; ''zarangollo'') [[tapa (cibus)|tapa]].]]
Murcia [[coquina Mediterranea|coquinam Mediterraneam]] cum materiis rudibus evolvit: in intestinis terris horticultura [[Vicia faba|fabas]], [[Brassica oleracea|brassicas oleraceas]], [[Cynara scolymus|articoctos]] aut [[Capparis spinosa|cappares spinosas]] praebet, dum [[Belich]]enses opes [[sparidae]], [[dicentrarchus labrax]] et [[melicertus]] sunt. [[Caldarium (ferculum)|Caldarium]] ([[Hispanice]]; ''caldero''), ex [[oryza]], [[piscis|pisci]] et [[Capsicum annuum|capsicis annuis]] factum, traditionale piscatorum ferculum est.

Forsitan typicissimum Murciae ferculum est [[zarangollum]] ([[Hispanice]]; ''zarangollo''), [[holus|holerum]] collectio, plerumque [[Cucurbita pepo|pepones]], [[allium cepa|cepae]] et [[ovum|ova]] [[oleum|oleo]] cocta. [[Oryza]] in aliquot traditionalibus praescriptis apparet, inter quae oryzae iuscellum cum holeribus, [[cuniculus|cuniculo]] et [[Cochlea (animal)|cochleis]]
aut oryza cum [[caro|carne]] et [[costa (anatomia)|costis]].

Inter notissima Regionis fercula [[caro|carnis]] [[costula]]e cum [[allium capannile|allio capannili]] ([[Hispanice]]; ''ajo cabañil''), ex [[Allium sativum|allio]] et [[acetum|aceto]] facto liquamine, et costulae [[agnina]]e cum iure ac [[laurus nobilis|lauri]] foliis sunt.

Murcianae [[ficus carica|fici]] typicum [[tragemata|tragēma]] sunt.

Aestimatissima Murciae [[vinum|vina]] varietatis rubrae [[uva Saguntina|Saguntinae]] ([[Hispanice]]; ''Monastrell'') sunt. Sunt tres [[Appellatio Originis Protecta|Appellationes Originis Protectae]] in Regione, plurimum hac varietate utentes: AOP [[Gemellae (vinum)|Gemellae]] ([[Hispanice]]; ''DO Jumilla''), AOP [[Iecla (vinum)|Iecla]] ([[Hispanice]]; ''DO Yecla'') et AOP [[Bullae (vinum)|Bullae]] ([[Hispanice]]; ''DO Bullas'').<ref>[https://web.archive.org/web/20131221121705/http://www.foodsfromspain.com/icex/cda/controller/pageSGT/0,9459,35868_311115382_6902174_4448378,00.html Cibi ex Hispania]</ref>

=== Figlina ===
[[Fasciculus:Reyesmagos02 lou.jpg|180px|thumb|Limosae [[Sancti Magi|Sanctorum Magorum]] imagunculae e Murciana [[Praesepe|praesepium]] [[manufactura]].]]
[[Figlina]] in Regione Murciae fluminum [[Mula (flumen)|Mulae]] et [[Tader]]is [[Pelvis hydrographica|pelvibus]] geographice determinata est, fruens solariis naturalibus apud alveorum pluvialiumque viarum ripas, qui necessaria elementa ad colendum hoc artificium praebent; aquam, limum et spatium. Alia praecipua condicio [[Levans Hispanicum|Levantinorum]], praesertim [[Manises|Manisensibus]], et [[Vandalitia Orientalis|Vandalitiae Orientalis]] fontium vicinitas et pondus fuit.

Praeter notam [[Andalusia|Musulmanam]] haederitatem in elaboranda aquae ignisque figlina et aestimabilem [[urceus|urceorum]] productionem ad satisfacendum locali mercatui, Murcianus figulus e [[saeculum 18|saeculo XVIII]] parvam industriam [[manufactura|manufactis]] [[Praesepe|praesepis]] imagunculis dicatam evolvit.
[[Fasciculus:Escultura Alfarero Totana Murcia (España).jpg|180px|left|thumb|Homagium figulo [[Deitana]]e.]]
Quamquam productio ad [[periegesis|periegesin]] et [[exportatio]]nem directa est, [[figlina|figuli artificium]] in Regione Murciana familiaris characteris adhuc est, transmissum e patribus in filios. Maxima productio anno [[2010]] [[Deitana]]e et [[Aledo]]ne sita erat.

Primus traditionalis processus gradus in colligendis parandisque limis consistit, quia obiecta [[argilla]]m cum determinatis textibus proprietatibusque requirit. Postea, figulus necessarias aquae et argillae mixtiones electrico [[agitatrum|agitatro]] efficit. Olim, in stagno longis palis miscebantur. 
Excendente aquā eliminatā et subiecto limo [[condepstrum|condepstro]] ([[Hispanice]]; ''sobadora''), quod ei homogeneitatem praebet, cribratur, ut limus promptus sit torno paratur limi portio lino ([[Hispanice]]; ''sedal''). Eae quae non colorandae sunt post coctionem, [[vitrum|vitreantur]] aut [[maltha]]ntur.

Intra [[figulina]]m, secundum traditionem, operantur artifices, operarii et tirones ([[Hispanice]]; ''oficiales, peones'' et ''aprendices,'' respective). In familiaribus nucleis, a patre aut fratre maiore directis, etiam feminae collaborant in delicatis processibus velut [[ludicrum|ludicrorum]] circulis coniunctis, elementis collocatis velut ansis ac epistomiis aut ornamentalibus delineationibus.

=== Musica ===
[[Fasciculus:Cuadrilla de la Zarzadilla de Totana.JPG|thumb|E [[Zarzadilla Deitanae]] ([[Hispanice]]; ''Zarzadilla de Totana'') [[Manipulus Animarum|Manipuli Animarum]] musici et spontanearum [[bailaor]]ae, per Coetum [[Aguaderae|Aguaderarum]] ([[Hispanice]]; ''Aguaderas'').]]
Murcia est regio [[Hispania]]e Austroriente cum multis externis affectionibus variantibus ex antiquis [[Mauri]]s, qui aream per saecula occupavere, ad adiacentes [[Communitas autonoma|communitates autonomas]] ([[Vandalitia]]m, [[Castella-Manica|Castellam-Manicam]], [[Communitas Valentiana|Communitatem Valentianam]]). Cuius [[musica]] determinatur magno usu [[chordophonum|chordophonorum]], inter quae [[pandurium]] ([[Hispanice]]; ''bandurria'') aut [[cithara Hispanica]] ([[Hispanice]]; ''guitarra''), et [[Membranophonum|membranophonorum]], inter quae [[crotala]] ([[Hispanice]]; ''castañuelas'' sive ''postizas'') ac [[tympaniolum]] ([[Hispanice]]; ''pandereta'').

Musica Murciana notissime repraesentatur [[religio]]sis [[Carmen|Cantibus]] [[Cantus Aurororum|Aurororum]] ([[Hispanice]]; ''Cantos de Auroros''), qui e [[Manica|Manicensi]] et [[Vandalitia]]na [[musica vulgaris|musica vulgari]] orti sunt. Qui [[cantus]] [[a cappella]], aliquando cum ecclesiae [[campana]]rum comitatu, includunt et crebro in parvis semitis in [[Arbustum|arbustis]] noctu aguntur.

[[Manipulus Animarum|Manipuli Animarum]] ([[Hispanice]]; ''Cuadrillas de Ánimas'') festiva carmina a reductis manibus cum muneribus velut [[messor]]um aut [[murarius|murariorum]] canta sunt, sed nunc aguntur in celebrationibus et [[Calendarium Romanae Ecclesiae|festis]], praesertim in [[Christi Natalis|Christi Natali]], a reductis gregibus cum occasionali [[saltatio]]ne. [[Fandangum Murcianum]] ([[Hispanice]]: ''fandango murciano'') notissima [[Vandalitia]]ni [[fandangum|fandangi]] variatio est, longis vocis extensionibus pincta. Iosephi Verdú "[[Cantus populares Murciae]]" ([[Hispanice]]; ''Cantos populares de Murcia'') bene nota carminum Murcianorum collectio est.

=== Festivalia ===
[[Fasciculus:La Union mercado.jpg|180px|left|thumb|[[Unio]]nis Mercatus Publicus, [[Festivalia Internationalia Cantus Fodinarum|Festivalium Internationalium Cantus Fodinarum]] sedes.]]
Inter praecipua Regionis Murciae [[festivalia]] sunt:

* [[Festivalia Internationalia Cantus Fodinarum]] ([[Hispanice]]; ''Festival Internacional del Cante de las Minas'') [[Unio]]nis,
* [[Festivalia Internationalia Iazensis Sancti Xaverii]] ([[Hispanice]]; ''Festival Internacional de Jazz de San Javier''),
* [[Mare Musicarum]] ([[Hispanice]]; ''La Mar de Músicas'') [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]],
* [[Festivalia Internationalia Laographiae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Festival Internacional de Folklore de Murcia''),
* [[Festivalia SOS 4.8]] ([[Hispanice]]; ''Festival SOS 4.8'') [[Murcia]]e,
* [[Festivalia Cinematographica Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Festival de Cine de Cartagena'' sive ''FICC'').

=== Universitates ===
[[Fasciculus:Murcia University.jpg|thumb|[[Universitas Studiorum Murciana|Universitatis Studiorum Murcianae]] Campus Mercedis [[Hispanice]]; ''Campus de la Merced''.]]
* [[Universitas Studiorum Murciana]] ([[Hispanice]]; ''Universidad de Murcia'' sive ''UMU'' et [[Valentiane]]; ''Universitat de Múrcia'') 
Anno [[1914]] condita. Quinque campis conformatur, qui sunt: Mercedis ([[Hispanice]]; ''de la Merced''), [[Espinardus|Espinardensis]] ([[Hispanice]]; ''de Espinardo''), Scientiarum Salutis in [[Palmar (Murcia)|Palmari]] ([[Hispanice]]; ''de Ciencias de la Salud en El Palmar''), Scientiarum Activitatis Physicae et Disportus in litorali municipio [[Sanctus Xaverius (Hispania)|Sancti Xaverii]] ([[Hispanice]]; ''de Ciencias de la Actividad Física y del Deporte en la población costera de San Javier'') et omnium nuperrimus [[Eliocroca]]e ([[Hispanice]]; ''de Lorca''). Hoc in instituto student circa 38 000 alumni.

* [[Universitas Polytechnica Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Universidad Politécnica de Cartagena'' sive ''UPCT'' et [[Valentiane]]; ''Universitat Politècnica de Cartagena'')
Est una inter quattuor universitates polytechnicas [[Hispania]]e. Quattuor campos habet, qui sunt: Campus Moenia Maris ([[Hispanice]]; ''Campus Muralla del Mar''), iuxta Moenium Caroli III portionem in portu; Campus Alphonsi XIII ([[Hispanice]]; ''Campus de Alfonso XIII'') in homonyma via lata; Campus CIM ([[Hispanice]]; ''Campus CIM''), in portu iuxta Armamentarium Militare ([[Hispanice]]; ''Arsenal Militar''); et Campus Technologicus [[Fons Populi Murciae|Fontis Populi]] ([[Hispanice]]; ''Fuente Álamo''). Prima Schola Fodinae fuit, quae in praesenti est Schola Ingeniariae Viarum, Canalium Portuumque et Fodinarum ([[Hispanice]]; ''Escuela de Ingeniería de Caminos, Canales y Puertos y de Minas'') et quae lectiones ex anno [[1871]] dabat et formaliter [[decretum|decreto]] [[4 Septembris|pridie Nonas Septembres]] nata est et est antiquissima in Regione quae adhuc in effectu est.

* [[Universitas Catholica Sanctus Antonius Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Universidad Católica San Antonio de Murcia'' sive ''UCAM'' et [[Valentiane]]; ''Universitat Catòlica Sant Antoni de Múrcia'')
Univesitas privata anno [[1996]] condita. Unico campo iuxta Monasterium Hieronymorum Norae ([[Hispanice]]; ''Monasterio de los Jerónimos en La Ñora''), in municipio [[Murcia]]e, sita est.

* [[Universitas Nationalis Educationis Distantis]] ([[Hispanice]]; ''Universidad Nacional de Educación a Distancia'' sive ''UNED'' et [[Valentiane]]; ''Universitat Nacional d'Educació a Distància'')
Ex universitate [[UNED]] Centri Consociati sedes in Regione Murciae in [[Carthago Nova|Carthagine Nova]], viā Ingeniero de la Cierva, s/n, sita est.

=== Festa ===
[[Fasciculus:A_los_caballos_del_vino.jpg|thumb|upright=1|[[Sculptura]] a [[Raphael Pi Belda|Raphaële Pi Belda]], cui titulus "Ad Equos Vini" ([[Hispanice]]; ''A los Caballos del Vino'') est, [[Caravacca]]e.]]
[[Fasciculus:Doloricasalida.JPG|right|thumb|Virgo Dolorum Gressus Caerulei [[Hebdomada Sancta|Hebdomadae Sanctae]] [[Eliocroca]]e ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Lorca'').]]
[[Fasciculus:VirgenCalifornia.JPG|right|thumb|Virgo Primi Doloris (Californiorum) [[Hebdomada Sancta|Hebdomadae Sanctae]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Cartagena'').]]
Die [[9 Iunii]] [[Dies Regionis Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Día de la Región de Murcia'' et [[Valentiane]]; ''Dia de la Regió de Múrcia'') celebratur, promulgatae [[Statutum Autonomiae|Statuti Autonomiae]] [[Lex Organica|Legis Organicae]] anniversarium commemorans. Sed praeterea varia festa localia sunt.

Sunt varia festa Significationis Periegeticae Internationalis declarata:
* [[Festa Patronalia Sanctissimae et Verae Crucis]] ([[Hispanice]]; ''Fiestas Patronales de la Santísima y Vera Cruz''), [[Equi Vini]] ([[Hispanice]]; ''Caballos del Vino'') et [[Mauri et Christiani]] ([[Hispanice]]; ''Moros y Cristianos'') [[Caravacca]]e,
* [[Hebdomada Sancta]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Cartagena''),
* [[Funus Sardinae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Entierro de la Sardina en Murcia''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Eliocroca]]e ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Lorca''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Murcia]]e ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Murcia''),
* [[Manus Horti]] [[Murcia]]e ([[Hispanice]]; ''Bando de la Huerta en Murcia'').

Sic sunt alia Significationis Periegeticae Nationalis:
* [[Carnelevarium]] [[Aquilae|Aquilarum]] ([[Hispanice]]; ''Carnavales de Águilas''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Gemellae (Murcia)|Gemellarum]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Jumilla''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Cieza]]e ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Cieza''),
* Festa [[Carthaginenses et Romani|Carthaginensium et Romanorum]] ([[Hispanice]]; ''Fiestas de Carthagineses y Romanos''), per secundum [[September|Septembris]] semestrium [[Carthago Nova|Carthagine Nova]] celebratum, urbis conditionem ab [[Hasdrubal]]e anno [[227 a.C.n.]] et posteriorem occupationem a [[Publius Cornelius Scipio Africanus|Scipione]] commemorans,
* Festa Patronalia in Honore Purissimae Conceptionis [[Iecla]]e ([[Hispanice]]; ''Fiestas Patronales en Honor a la Purísima Concepción, en Yecla''),
* [[Festa Manipulorum]] [[Barranda]]e ([[Hispanice]]; ''Fiesta de las Cuadrillas de Barranda''),
* Nox Tympanorum [[Mula (Murcia)|Mulae]] ([[Hispanice]]; ''Noche de los Tambores en Mula'').

Praeterea sunt Significationis Periegeticae Regionalis aut alius declarationis:
* Festum Pueri [[Favaran]]is ([[Hispanice]]; ''Fiesta del Niño de Abarán''),
* [[Actus Sanctorum Magorum]] [[Aledo]]nis ([[Hispanice]]; ''Auto de los Reyes Magos de Aledo''),
* [[Festum Candelariae]] [[Alhama Murciae|Alhamae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Fiesta de la Candelaria en Alhama de Murcia''),
* [[Peregrinatio Sancti Blasii]] [[Sanctus Xaverius (Hispania)|Sancti Xaverii]] ([[Hispanice]]; ''Romería de San Blas en San Javier''),
* [[Carnelevarium]] [[Carthago Nova|Carthaginis Novae]] ([[Hispanice]]; ''Carnavales en Cartagena''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Favaran]]is ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Abarán''),
* [[Hebdomada Sancta]] Fodinaria [[Union]]is ([[Hispanice]]; ''Semana Santa Minera en La Unión''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Calidae Aquae (Murcia)|Calidarum Aquarum]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Archena''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Murata Tallea|Muratae Talleae]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Moratalla''),
* [[Hebdomada Sancta]] [[Mula (Murcia)|Mulae]] ([[Hispanice]]; ''Semana Santa en Mula''),
* [[Betulla Pentecostalis]] [[Alhama Murciae|Alhamae Murciae]] ([[Hispanice]]; ''Los Mayos de Alhama de Murcia''),
* Festa in Honore Nostrae Dominae Salutis [[Alcantarilla]]e ([[Hispanice]]; ''Fiestas en honor a Nuestra Señora de la Salud en Alcantarilla''),
* Festa in Honore Sanctissimi Christi Radii [[Murata Tallea|Muratae Talleae]] ([[Hispanice]]; ''Fiestas en honor al Stmo. Cristo del Rayo en Moratalla''), cum cursibus taurorum ([[Hispanice]]; ''encierros de toros''),
* Festa in Honore Virginis Carmeli [[Sanctus Petrus Pinatarensis|Sancti Petri Pinatarensis]] ([[Hispanice]]; ''Fiestas de la Virgen del Carmen en San Pedro del Pinatar''),
* Festa Vindemiae [[Gemellae (Murcia)|Gemellarum]] ([[Hispanice]]; ''Fiestas de la Vendimia en Jumilla''),
* Festa Sancti Clementis ([[Hispanice]]; ''Fiestas de San Clemente'') et [[Mauri et Christiani|Maurorum et Christianorum]] [[Eliocroca]]e ([[Hispanice]]; ''Moros y Cristianos en Lorca''),
* Festa [[Mauri et Christiani|Maurorum et Christianorum]] [[Fabanella]]e et [[Murcia]]e ([[Hispanice]]; ''Moros y Cristianos en Abanilla y en Murcia''). Hoc ultimum per [[Feria Murciae|Feriam Septembris]] ([[Hispanice]]; ''Feria de Septiembre'') celebratur.

Sunt alia magnae traditionis festa patronalia et [[Hebdomada Sancta|Hebdomadae Sanctae]], [[Mauri et Christiani|Maurorum et Christianorum]] et [[Carnelevarium|Carnelevarii]] in multis Regionis Murciae oppidulis celebrationes.

=== Celebres Murciani ===
[[Fasciculus:Isaac Peral buena.jpg|thumb|200px|[[Isaac Peral]] fuit [[Hispania|Hispanicus]] [[scientificus]], [[nauta]] et [[res militaris|militaris]], [[Regia Classis Hispanica|Regiae Classis Hispanicae]] [[locumtenens navis]] et torpedinarii [[submarinum|submarini]], [[Submarinum Peralianum|Submarini Peraliani]] nuncupati, inventor.]]
[[Fasciculus:Arturo Pérez-Reverte.jpg|thumb|Murcianus [[scriptor]] [[Arthurus Pérez-Reverte]].]]
Celebres Murciani sunt: [[Ibn Arabi]] ([[1165]]-[[1240]]), [[sufismus|Sufisticus]] [[mystica|mysticus]] , [[poëta]], [[philosophus]], viator ac sapiens, notus in toto orbe terrarum [[mystica]]e ambitu; [[Hasimus al-Quartaianni]] ([[1211]]-[[1284]]), [[Andalusia|Andalusiensis]] [[poëta]]; [[Abu al-Abbas al-Mursi]] ([[1219]]-[[1287]]), [[sufismus|Sufisticus]] magister qui nomen dat praecipuissimae [[meschita]]e [[Alexandria]]e in [[Aegyptus|Aegypto]]; [[Ibn Razin al-Tuiibi]] ([[1227]]-[[1293]]), [[poëta]] ac [[gastronomia|gastronomus]]; [[Ioannes Fernández (explorator)|Ioannes Fernández]] ([[1528]]-[[1599]]), [[Oceanus Pacificus|Oceani Pacifici]] ac [[Polynesia]]e [[nauta]] ac [[explorator]], ac [[Nova Zelandia|Novae Zelandiae]] repertor; [[Petrus de Orrente]] ([[1580]]-[[1645]]), [[Barocus]] [[pictor]] [[Italia]]ni [[Naturalismus|Naturalismi]] diffusor in [[Hispania]]; [[Didacus de Saavedra Fajardo]] ([[1584]]-[[1648]]), [[scriptor]] ac [[Philippus IV (rex Hispaniae)|Philippi IV]] [[diplomaticus]]; [[Franciscus Salzillo]] ([[1707]]-[[1783]]), [[sculptor]] ac [[imaginarius]], [[Hispania|Hispanici]] [[saeculum XVIII|saeculi XVIII]] repraesentativissimus ac Scholae Murcianae [[Sculptura]]e creator; Iosephus Moñino y Redondo, [[comes Floridablancae]] ([[1728]]-[[1808]]), [[vir civilis]] qui aliquot muneribus functus est, rege [[Carolus III (rex Hispaniae)|Carolo III]] ac [[Carolus IV (rex Hispaniae)|Carolo IV]], ac praeterea fuit [[Iuncta Centralis Suprema|Iunctae Centralis Supremae]] primus [[praeses]] per [[Bellum Independentiae Hispanicae]]; [[Ioannes Oliver Astorga]] ([[1733]]-[[1830]]), [[compositor]]; [[Rochus López]] ([[1747]]-[[1811]]), [[sculptor]] ac [[imaginarius]], [[Franciscus Salzillo|Francisci Salzillo]] discipulus; [[Didacus Clemencín]] ([[1765]]-[[1834]]), [[scriptor]] ac [[Liberalismus|Liberalis]] [[politicus]]; [[Isidorus Máiquez]] ([[1768]]-[[1820]]), [[actor]]; [[Ioannes Palarea y Blanes]] ([[1780]]-[[1842]]), [[Liberalismus|Liberalis]] [[Bellum clandestinum|bellator cladestinus]] ac [[res militaris|militaris]]; [[Raphaël Maroto]] ([[1783]]-[[1853]]), [[Carlismus|Carlisticus]] [[res militaris|militaris]] ac dux; [[Raphaël Tejeo]] ([[1798]]-[[1856]]), [[pictor]]; [[Iulianus Romea]] ([[1813]]-[[1868]]), [[Motus romanticus|Romanticus]] [[theatrum|theatralis]] [[actor]]; [[Manuel Fernández Caballero]] ([[1835]]-[[1906]]), [[zarzuela]]rum [[compositor]]; [[Isaac Peral]] ([[1851]]-[[1895]]), [[scientificus]], [[nauta]] ac [[res militaris|militaris]]; [[Ioannes de la Cierva y Peñafiel]] ([[1864]]-[[1938]]), [[politicus]]; [[Vincentius Medina]] ([[1866]]-[[1937]]), [[poëta]] ac [[dramaturgus]]; [[Marianus Ruiz-Funes]] ([[1889]]-[[1953]]), [[respublica|republicanus]] [[iurista]] ac [[politicus]]; [[Iosephus Pérez Mateos]] ([[1884]]-[[1956]]) [[Otorhinolaryngologia|otorhinolaryngologus]] [[medicus]] ac [[Organizatio Medica Collegialis Hispaniae|Organizatiobis Medicae Collegialis Hispanicae]] [[Praeses]]; et [[Ioannes de la Cierva y Codorniú]] ([[1895]]-[[1936]]), [[ingeniarius]] ac [[inventor]], [[autogyrus|autogyri]] creator.

Et ecce Murciani illustres [[saeculum 20|saeculi XX]] nati: [[Ioannes López Sánchez]] ([[1900]]-[[1972]]), [[syndicalismus|syndicalista]] [[anarchismus|anarchista]], [[Res Publica Hispanica Secunda|Rei Publicae Hispanicae Secundae]] [[minister]] `per [[Bellum Civile Hispanicum]]; [[Raimundus Serrano Súñer]] ([[1901]]-[[2003]]), [[Franquismus|Franquista]] [[minister]]; [[Carmen Conde]] ([[1907]]-[[1996]]), [[poëta|poëtisa]] ac [[scriptor|scriptrix]], prima femina [[Regia Academia Hispanica|Regiae Academiae Hispanicae]] socia; [[Ioannes González Moreno]] ([[1908]]-[[1996]]), [[sculptor]] ac [[imaginarius]]; [[Raimundus Gaya]] ([[1910]]-[[2005]]), [[pictor]] ac [[scriptor]], [[Praemium Nationalis Artium Plasticarum Hispaniae|Praemio Nationali Artium Plasticarum Hispaniae]] laureatus; [[Iacobus Campmany]] ([[1925]]-[[2005]]), [[diurnarius]], [[mythistoria|mythistoricus]] ac [[satura|satiricus]] [[poëta]]; [[Franciscus Rabal]] ([[1926]]-[[2001]]), [[actor]]; [[Narcissus Yepes]] ([[1927]]-[[1997]]), [[cithara Hispanica|citharista]]; [[Eligius Sánchez Rosillo]] ([[1948]]-), [[poëta]]; [[Ludovicus del Rivero]] ([[1950]]-), societatis [[Sacyr Vallehermoso]] [[praeses]] [[ergolabus]]; [[Arthurus Pérez-Reverte]] ([[1951]]-), [[scriptor]]; [[Alexander Valverde Belmonte]] (1980-), [[birotatio|birotarius]] [[Publicum Certamen Viarum Hispanum|campio Hispaniae]] anno [[2008]], victor in generali circuitus [[ProTour UCI]] annis [[2006]] atque [[2008]] ac victor [[Circuitus Hispaniae]] anno [[2009]];´[[Ludovicus Leo Sanchez Gil]] ([[1983]]-) [[birotatio|birotarius]]; [[Nicolaus Almagro]] ([[1985]]-), [[Teniludus|tenilusor]] professionalis, septem torneamentorum [[ATP]] victor; aut [[grex musicus|greges musici]] [[M Clan]], [[Presuntos Implicados]] (suorum antiquorum sociorum duo), [[Second (grex musicus)|Second]] ac [[Maldita Nerea]].

== Miscellanea ==
* Circa centum Murciani in [[Nazismus|Nazisticis]] [[Castra carceralia|castris carceralibus]] mortui sunt.
* Regio Murciae, [[Cantabria]] et [[Catalaunia]] unicae [[communitas autonomae|communitates autonomae]] sine ullo [[Taurus Osborne|Tauro Osborne]] sunt.
* Murciana [[traditio]]nalis mensurae unitas [[atahulla]] sive [[tahulla]] sive [[tafulla]] ([[Hispanice]]; ''atahúlla'' sive ''tahúlla'' et [[Valentiane]]; ''tafulla'') est, quae ad 1 118 [[metrum quadratum|metra quadrata]] aequivalet.

== Notae ==
<references />

== Nexus externus ==
{{CommuniaCat|Region of Murcia|Regionem Murciae}}

{{provinciae Hispanae}}

[[Categoria:Provinciae Hispaniae]]
[[Categoria:Communitates Autonomae Hispaniae]]
[[Categoria:Murcia]]