Amhaarsche Spraak
| Amhaarsch | ||
|---|---|---|
|
Snackt in |
Äthiopien, Eritrea, Dschibuti, Kenia, Israel, Italien, Düütschland, USA | |
| Sprecher | 17 Mio. | |
| Klassifikatschoon | ||
| Offitschell Status | ||
| Amtsspraak in | Äthiopien | |
| Spraakkoods | ||
| ISO 639-1 |
am | |
| ISO 639-2 | (B) amh | (T) amh |
| ISO 639-3 |
amh | |
Amhaarsch is ene semitische Spraak, de vun üm un bi 17 Millionen Minschen vör allen in Äthiopien snackt warrt. Amhaarsch is de Spraak vun dat Volk vun de Amharen. Amhaarsch is Amtsspraak in Äthiopien un warrt dorvun ok vun veel Lüüd in Eritrea snackt, dat vördem to Äthiopien tohöörn dee. As Spraak vun Emigranten kummt Amhaarsch ok in Dschibuti, Kenia, Israel, Italien, Düütschland, de USA un welk annere Länner vör.
Historie
[ännern | Bornkood ännern]De Spraak kummt ut de Region Amhara in’n Süüdwesten vun Wollo.Vun de Tiet vun Yekuno Amlak in’t 13. Johrhunnert af an weer Amhaarsch de Spraak vun’n König (lesana negus). So hett sik de Spraak mit de Tiet utbreedt. Hüüt is se de Moderspraak vun de Lüüd in de Regionen Noordshewa, Gonder, Gojjam un Wollo.
Schrift
[ännern | Bornkood ännern]Amhaarsch warrt mit de äthioopsche Schrift schreven, de toeerst för dat Ge’ez bruukt worrn is. För welk Konsonanten, de Ge’ez nich kennt, gifft dat en poor extra Teken. De öllsten schreven Tüügnisse sünd Kaiserleder ut dat 14. Johrhunnert. De moderne amhaarsche Literatur fangt mit ene Chronik vun Kaiser Theodor II. in dat 19. Johrhunnert an.
Tabell vun de Sülventeken
[ännern | Bornkood ännern]| ə | u | i | a | e | ɨ | o | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| p | ፐ | ፑ | ፒ | ፓ | ፔ | ፕ | ፖ |
| t | ተ | ቱ | ቲ | ታ | ቴ | ት | ቶ |
| tʃ | ቸ | ቹ | ቺ | ቻ | ቼ | ች | ቾ |
| k | ከ | ኩ | ኪ | ካ | ኬ | ክ | ኮ |
| x | ኸ | ኹ | ኺ | ኻ | ኼ | ኽ | ኾ |
| b | በ | ቡ | ቢ | ባ | ቤ | ብ | ቦ |
| d | ደ | ዱ | ዲ | ዳ | ዴ | ድ | ዶ |
| dʒ | ጀ | ጁ | ጂ | ጃ | ጄ | ጅ | ጆ |
| g | ገ | ጉ | ጊ | ጋ | ጌ | ግ | ጎ |
| p’ | ጰ | ጱ | ጲ | ጳ | ጴ | ጵ | ጶ |
| t’ | ጠ | ጡ | ጢ | ጣ | ጤ | ጥ | ጦ |
| tʃ’ | ጨ | ጩ | ጪ | ጫ | ጬ | ጭ | ጮ |
| k’ | ቀ | ቁ | ቂ | ቃ | ቄ | ቅ | ቆ |
| ʔ | አ | ኡ | ኢ | ኣ | ኤ | እ | ኦ |
| s’ | ጸ | ጹ | ጺ | ጻ | ጼ | ጽ | ጾ |
| f | ፈ | ፉ | ፊ | ፋ | ፌ | ፍ | ፎ |
| s | ሰ | ሱ | ሲ | ሳ | ሴ | ስ | ሶ |
| ʃ | ሸ | ሹ | ሺ | ሻ | ሼ | ሽ | ሾ |
| h | ሀ | ሁ | ሂ | ሃ | ሄ | ህ | ሆ |
| ሐ | ሑ | ሒ | ሓ | ሔ | ሕ | ሖ | |
| z | ዘ | ዙ | ዚ | ዛ | ዜ | ዝ | ዞ |
| ʒ | ዠ | ዡ | ዢ | ዣ | ዤ | ዥ | ዦ |
| m | መ | ሙ | ሚ | ማ | ሜ | ም | ሞ |
| n | ነ | ኑ | ኒ | ና | ኔ | ን | ኖ |
| ɲ | ኘ | ኙ | ኚ | ኛ | ኜ | ኝ | ኞ |
| w | ወ | ዉ | ዊ | ዋ | ዌ | ው | ዎ |
| l | ለ | ሉ | ሊ | ላ | ሌ | ል | ሎ |
| j | የ | ዩ | ዪ | ያ | ዬ | ይ | ዮ |
| r | ረ | ሩ | ሪ | ራ | ሬ | ር | ሮ |
Weblenken
[ännern | Bornkood ännern]- Wikipedia op Amhaarsch (amhaarsch)