Venedig (Republiek)

Dogenpalast un Markusdom, Oort un Teken vun de Macht in Venedig

De Republiek Venedig (Serenissima Repubblica di San Marco „Hoocheddele Republiek vun den Hillgen Markus“) weer vun dat 7. un 8. Johrhunnert af an bit hen to dat Johr 1797 en Seemacht in'n Noordwesten vun de Adria. De Republiek hett mit de Johrhunnerten en Kolonialriek upboot, wat vun Böveritalien bit hen na Kreta recken dö. To Tieden hören dor ok de Krim un Zypern to. Dat allens is vun de Stadt Venedig ut regeert wurrn. Bavenhen hett Venedig ok Koopmannskolonien in Flannern, in den Maghreb, in Alexandria, in Akkon, in Konstantinopel, in Trapezunt un in allerhand Städer an de Adria harrt.

De Republiek is sunnerlich riek wurrn, vunwegen dat se den Ümslag twuschen dat Byzantiensche Riek un dat Hillge Röömsche Riek övernahmen hett. Dor hett se ok en Monopol up wichtige Waren bi harrt. Togode kamen is ehr ok, dat Italien so ut'neen spleten weer. De Feernhannel, de grote Winnsten upbröcht hett, lä dor heel un deel bi in de Hannen vun de Patriziers vun de Stadt. Düsse Patriziers hefft ok jummers mehr de Macht in de Republiek övernahmen - bit hen, dat de Volksversammeln afschafft wurrn is.

De fröhen Tieden vun Venedig sünd vunwegen ungünstige Borns un en grote Masse vun Legennen bloß man swaar to griepen. Vun dat 13. Johrhunnert af an sütt dat anners ut. Dor gifft dat so veel Borns över de Historie, as anners man bloß noch in Rom. To dat Utfinnen vun Legennen hefft de Historikers, de för den Staat arbeit' hefft, oorntlich wat bidragen. Wat se sunnerlich goot funnen an de Nutied in Venedig, hefft se eenfach torüch leggt up en Grund in dat Verleden. Över en ganzen Barg vun Saken, de jem nich to Pass kemen un nix to kriegen harrn mit ehre Idealen vun Eenheit, Gerechtigkeit un Balance vun de Macht, hefft se eenfach gor nix schreven oder dat umdüüdt.

De Seemacht hett dat henkregen un hett en vun de eersten Plätz in de Politik rund üm de Middellannsche See ümto innahmen. Dorbi legen ehre Länner baven alle Maten wiet ut'neen un grote Ressourcen geev dat ok nich. Meist vun Anfang an is Venedig twuschen de Grootmächt, as Byzanz, dat Hillge Riek un den Paavst siene Macht, hen un her swooit. Wenn dat um de Slagkraft vun siene Marine güng, kenn Venedig nix. Just so över weer de Republiek de annern Staten vunwegen siene Diplomatie. Venedig möss sik de annern italieenschen Hannelstäder jummers wedder vun'n Halse hollen. So'n Städer weern Amalfi, Pisa, Bologna un sunnerlich Genua. Eerst de groten Staaten as dat Osmaansche Riek un Spanien hefft Venedig siene Militärmacht torüchschuven konnt. Dor hett Venedig avers Johrhunnertelang dat Osmaansche Riek siene Flotte duchtig tosett'. De Weertschop vun Venedig möss denn lütt bi lütt Bott geven an de jungen Natschonen, de in den Hannel na baven streven döen, as de Nedderlannen, Portugal un Grootbritannien. Napoléon hett de Stadt Venedig 1797 innahmen. Dor hett denn de grote Raat an'n 12. Mai 1797 dorför stimmt, de Republiek up to lösen. Vun dor af an weer dat to Enne mit de Republiek. Later hefft ehre Länner to'n groten Deel to Öösterriek-Ungarn höört, bit se an't Enne vun't 19. Johrhunnert, tominnst wat de italieenschen Länner angeiht, na Italien kamen sünd.

De Republiek Venedig 1796