Friens
| Plaats in Nederland | |||
|---|---|---|---|
| Situering | |||
| Provincie | |||
| Gemeente | |||
| Coördinaten | 53° 6′ NB, 5° 48′ OL | ||
| Algemeen | |||
| Oppervlakte | 3,17[1] km² | ||
| - land | 3,09[1] km² | ||
| - water | 0,07[1] km² | ||
| Inwoners (2023-01-01) |
85[1] (27 inw./km²) | ||
| Woningvoorraad | 31 woningen[1] | ||
| Overig | |||
| Postcode | 9009 | ||
| Netnummer | 0566 | ||
| Woonplaatscode | 2527 | ||
| Belangrijke verkeersaders | |||
| Foto's | |||
| |||
Friens is een dorp in de gemeente Leeuwarden, in de Nederlandse provincie Friesland. Friens ligt tussen Grouw, Irnsum en Roordahuizum, en grofweg tussen de Kromme Grouw, de Moezel, de N354, het Zwin en de A32.
Friens heeft een open karakter en dorpskern. In 2023 telde het dorp 85 inwoners. Het dorpsgebied was ooit wat groter. Het dorp vormt een gezamenlijke gemeenschap met de omliggende dorpen Roordahuizum, Idaard en Aegum.
Geschiedenis
Het dorp is ontstaan op een terp aan de rand van Middelzee. De terp is in de 19e eeuw deels afgegraven.
De oudst bekende vermelding van de plaats is uit de 13e eeuw toen het als Frenigge werd vermeld. In 1410 werd het dorp vermeld als Frenze, in 1436 als to Freentze, in 1438 als to Friense en Freenze, in 1505 als Freens, in 1579 en 1786 als Friens.
De plaatsnaam verwijst mogelijk naar de persoon Frana, of naar frâna; Oudfries voor een persoon of heer die vertegenwoordiger was van een graaf of schout. Het dorp kende tot in 19e eeuw de Beslinga State, maar na het overleden van de laatste bewoner konden er geen kopers worden gevonden en werd de state afgebroken.
Tot de gemeentelijke herindeling in 1984 maakte Friens deel uit van de voormalige gemeente Idaarderadeel. Daarna maakte het deel uit van de gemeente Boornsterhem. Op 1 januari 2014 werd deze gemeente opgeheven, waarop Friens onderdeel werd van de gemeente Leeuwarden.
Kerk
De hervormde kerk van Friens stamt uit 1795 maar is gebouwd op de funderingen van een 13e-eeuwse kerk die op de terp stond. De kerk is ook vooralsnog het enige rijksmonument van Friens.
Cultuur en sport
Het dorp heeft een eigen dorpshuis, It Lokaeltsje. Friens heeft verder een Toneelvereniging Tusken Swin en Moezel en een eigen ijsclub. De organisatie Swen.Swette, organiseert culturele evenementen in de dorpen Friens, Aegum, Roordahuizum en Idaard.
Onderwijs
Het dorp heeft een tijdje een eigen basisschool gehad maar deze moest uiteindelijk sluiten. In eerste instantie gingen de kinderen van het dorp zowel naar Irnsum en Roordahuizum[2], maar met de komst van een bus gaan de meeste kinderen in Roordahuizum naar school.
Jabikspaad
De oostelijke route van het Jabikspaad, de Friese pelgrimsroute naar Santiago de Compostella, gaat door Friens. Het Jabikspaad is 130 kilometer lang en loopt van Sint Jacobiparochie naar Hasselt.
Bevolkingsontwikkeling
| 1999 | 2002 | 2004 | 2005 | 2006 | 2007 | 2008 | 2009 | 2012 | 2018 | 2019 | 2021 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 92 | 87 | 88 | 89 | 91 | 92 | 90 | 78 | 89 | 85 | 90 | 90 |
Geboren
- Clara Feyoena van Raesfelt-van Sytzama (1729-1807), dichteres (geboren op de Beslinga State)
- Johannes Galenus Willem Hendrik van Sytzama, (1830-1907) burgemeester (geboren op de Beslinga State)
Externe link
- G. van Berkel & K. Samplonius (2018), Nederlandse plaatsnamen verklaard
- Geschieden van Friens op reduzum.com
- Frieslandwonderland.nl (Stichting Fryslâns Ferline); NoordBoek - Peter Karstkarel
- ↑ a b c d e Tabel: Bevolking; maandcijfers per gemeente en overige regionale indelingen, 1 januari 2023, Centraal Bureau voor de Statistiek, Voorburg/Heerlen
- ↑ van Berkel, Gerald (2018). Nederlandse plaatsnamen verklaard. Gearchiveerd op 25 maart 2023.