Nesplièr
Nesplièr
| Règne | Plantae |
|---|---|
| Reng de precisar | Angiospèrmes |
| Reng de precisar | Eudicotiledonèas |
| Reng de precisar | Dicotiledonèas vertadièras |
| Reng de precisar | Rosideae |
| Reng de precisar | Fabideae |
| Òrdre | Rosales |
| Familha | Rosaceae |
| Sosfamilha | Maloideae |
| Genre | Mespilus |
Lo Nesplièr o Mesplièr (Mespilus germanica L.) es un pichon arbre de la familha de las rosacèas (tribí de las Crataegeae), a vegadas cultivat, subretot dins lo sud-èst d'Euròpa, pels seus fruches, las nesplas o mesplas.
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Malgrat lo seu nom scientific (Mespilus germanica) es pas originari d'alemanha mai d'Anatolia onte se cultiva dempuèi l'an 1000 AbC. Los romans lo portèron en Euròpa e dintrèt mai tard dins las espècias recomandadas per Carlesmanhe dins lo capitulari De Villis. Lo cal pas confondre amb lo nesplièr de Japon.
Descripcion
[modificar | Modificar lo còdi]Es un arbrilhon o un pichon arbre de portada pron espandida, de 5 a 6 m de naut, de camba e de rams torts e presentant una rusca escatosa.
Las fuèlhas simplas, alternas, son de forma elliptica, un pauc aguda a la cila, e irregularament dentadas. De color verdenc clar, son glabras sus la fàcia superiora e un pau peludas al revèrs.
Las flors blancas an 3 cm de diamètre a peraquí. Apareisson tardièrament, vèrs la fin de mai.
Los fruches, de 2 a 3 cm de diamètre (4 a 6 cm per las varietats de fruches grosses), an la forma d'un pera pichona e pòrtan de sepals persistents a la cima. Sul plan botanic, aquel fruch es una drupa falsa, coma la poma, la pera, lo codonh.
Distribucion
[modificar | Modificar lo còdi]L'espècia es espontanèa en Asia occidentala e centrala (Turquia, Caucàs, Iran, Iraq, Turcmenistan) tanben en Euròpa del Sud-Èst (Macedònia del Nòrd, Crimèa, Serbia, Bulgaria, Grècia, Itàlia.
Es tanben cultivada e naturalizada dins los païses temperats.
Es comun dins la region mediterranèa d'Occitània.
Cultura
[modificar | Modificar lo còdi]Espècia pauc exigenta de sol, pasmens l'agrada pas l'excès d'umiditat. Fòrça rustic, supòrta las fortas geladas, en dejos de - 20 °C, mas demanda de calor per la maturacion dels fruches.
Lo nesplièr se cultiva subretot a miègcamba. Los portaempèuts utilizables, segon las condicions de sol, son lo perièr franc, le codonhièr, lo sorbièr o l'acinièr.
La culhida dels fruches se fa tardièrament, sovent en octobre aprèp las primièras geladas o al començament de l'estiu début dins las partida mai caudas d'Occitània. Los fruches se devon gardar qualques setmanas dins un luòc airejat, fin l'amoliment o al bletejament de la polpa que los fa consommables. Supòrtan mal la talha anadièra parque an pas qu'una flor a cada tèrme dels joves rams, una poda totes los dètz ans sufís.
Lo nesplièr es sensible al fuòc bacterian.
Propagacion
[modificar | Modificar lo còdi]La germinacion naturala de las granas es lenta e capriciosa a causa d'una sisa pro dura e impermeabla. Demanda al mens dos ivèrns d'estratificacion per s'amolir.
Los professionals banhan las grana dins l'acid sulfuric per accelerar la germinacion..
Utilizacion
[modificar | Modificar lo còdi]Lo neplièr es cultivat coma arbre fruchièr (vèire nespla).
La fusta del nesplièr de gran fòrça fin se pòt polir. Es dens e s'ascla pauc, qualitas que fa qu'es utilizat pels margues d'aisina e dels flagèls. Al Bascoat se fabrica un baston per caminar ornamentat nomenat makhila, que la fusta del nesplièr demanda abans d'èsser trabalhada per l'artesan, una durada de secada entre dètz e vint ans segon la soliditat cercada.
Es a vegada cultivat coma arbre d'ornament.
Voir aussi
[modificar | Modificar lo còdi]Ligams extèrnes
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Mespilus germanica 'Monstrueuse d'Evreinoff' : un cultivar contrasté
- (fr)Néflier et Makhila (profil du bois, etc.)
- (fr)Inventaire des variétés de Mespilus germanica
Referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]