Bromek sodu
|
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| Ogólne informacje | |||||||||||||||||||||||||||
| Wzór sumaryczny |
NaBr | ||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Masa molowa |
102,89 g/mol | ||||||||||||||||||||||||||
| Wygląd |
biały lub prawie biały proszek lub małe, bezbarwne, przezroczyste lub matowe kryształy[1] | ||||||||||||||||||||||||||
| Identyfikacja | |||||||||||||||||||||||||||
| Numer CAS | |||||||||||||||||||||||||||
| PubChem | |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||
| Podobne związki | |||||||||||||||||||||||||||
| Inne aniony | |||||||||||||||||||||||||||
| Inne kationy | |||||||||||||||||||||||||||
| Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa) | |||||||||||||||||||||||||||
Bromek sodu (NaBr, łac. Natrii bromidum) – nieorganiczny związek chemiczny z grupy bromków, sól kwasu bromowodorowego i sodu. Jest to bezbarwne, krystaliczne ciało stałe o wysokiej temperaturze topnienia. Jest wykorzystywany jako źródło jonów bromkowych, Br−.
Reakcje chemiczne i zastosowania
[edytuj | edytuj kod]- NaBr jest stosowany w syntezie organicznej jako nukleofil do przemiany zawierających chlor związków organicznych w ich bromopochodne, bardziej przydatnych ze względu na swoją selektywną reaktywność w dalszej syntezie.
- NaBr + RCl → RBr + NaCl
- Bromek sodu może być wykorzystywany jako źródło bromu. Pierwiastek ten można uzyskać np. przepuszczając gazowy chlor przez wodny roztwór NaBr. HBr może być utleniony do Br2 także przez tlenek manganu(IV) MnO2 lub stężony kwas siarkowy H2SO4:
- Cl2 + 2 Br- → Br2 + 2 Cl−
- W reakcji bromku sodu z silnymi kwasami nieutleniającymi tworzy się bromowodór, HBr, np.[4]:
- W fotografii.
Zastosowania medyczne
[edytuj | edytuj kod]Od drugiej połowy XIX wieku był używany w medycynie jako lek przeciwpadaczkowy, uspokajający i nasenny, ze względu na zawartość farmakologicznie aktywnego jonu bromkowego. Po opracowaniu skuteczniejszych i selektywniejszych leków w latach 60. XX w. jego wykorzystanie znacznie spadło. W badaniach klinicznych nie stwierdzono wpływu przyjmowania NaBr na poziom hormonów płciowych[5]. Wchodzi w skład mieszanek takich jak Mixtura Nervina, Sal Erlenmayeri i Mixtura sedativa.
Przykładowa recepta preparatu stosowanego u ludzi:
Rp. Natrii bromati 6,0 Tinct. Valerianae simplicis 4,0 Aq. destill. 200,0 M.f. mixt. DS. 1 łyżka stołowa 3 razy dziennie
Bromek sodu jest stosowany także w medycynie weterynaryjnej jako lek przeciwpadaczkowy.
Bezpieczeństwo
[edytuj | edytuj kod]Bromek sodu jest szkodliwy, gdy zostanie połknięty lub wdychany w dużych ilościach. Wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, mózg i oczy. Związek wywołuje też podrażnienie skóry (acne bromata)[6], oczu i układu oddechowego.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Farmakopea Polska VIII, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2008, s. 3491, ISBN 978-83-88157-53-0.
- ↑ a b c d e f Department of Chemistry, The University of Akron: Sodium bromide. [dostęp 2012-04-13]. (ang.).
- ↑ a b Sodium bromide (nr 460591) – karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich (Merck) na obszar Polski.
- ↑ Stanisław Tołłoczko, Wiktor Kemula: Chemia nieorganiczna z zasadami chemii ogólnej. Warszawa: PWN, 1954, s. 232.
- ↑ B. Sangster, JL. Blom, VM. Sekhuis, JG. Loeber i inni. The influence of sodium bromide in man: a study in human volunteers with special emphasis on the endocrine and the central nervous system. „Food Chem Toxicol”. 21 (4), s. 409-419, 1983. DOI: 10.1016/0278-6915(83)90095-9. PMID: 6684622.
- ↑ Wojciech Kostowski, Zbigniew S. Herman: Farmakologia – podstawy farmakoterapii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy. Wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2006, s. 1569. ISBN 83-200-3352-7.