Bronisław Chromy

Bronisław Chromy

Bronisław Chromy (2010)
Data i miejsce urodzenia	3 czerwca 1925 Leńcze
Data i miejsce śmierci	4 października 2017 Kraków
Zawód, zajęcie	artysta rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, pedagog
Odznaczenia

Rzeźby Bronisława Chromego

6 czerwca 2022

Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Grób Bronisława Chromego na Cmentarzu Salwatorskim.

Bronisław Chromy (ur. 3 czerwca 1925 w Leńczach, zm. 4 października 2017 w Krakowie) – polski artysta rzeźbiarz, medalier, malarz, rysownik, profesor Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie.

Życiorys

Urodził się we wsi Leńcze k. Lanckorony jako syn Andrzeja i Marii z domu Sikora, w niezamożnej wielodzietnej rodzinie, która z trudem zaspokajała swoje potrzeby. Śmierć ojca zmusiła go do ciężkiej pracy w rodzinnym gospodarstwie rolnym i poważnie utrudniła rozwijanie wrodzonych zdolności artystycznych.

Po II wojnie światowej, za sprawą starszego brata Jana, znalazł zatrudnienie w artystycznej odlewni metalu Franciszka Tieslera przy ul. Rymarskiej w Krakowie. Tutaj na jego prace zwrócił uwagę popularny w owym czasie rzeźbiarz – Karol Hukan, za którego namową i poleceniem rozpoczął – po uprzednim, w błyskawicznym tempie, w trybie eksternistycznym, ukończeniu krakowskiego Liceum Sztuk Plastycznych – studia na krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych, gdzie był uczniem Xawerego Dunikowskiego. Studia ukończył w 1956. Kilkakrotnie aresztowany przez UB, parę razy trafił do krakowskiego więzienia na Montelupich. Został pedagogiem ASP, początkowo, przez 17 lat w jej filii w Katowicach, a od połowy lat 70. w samym Krakowie w pracowni rzeźby na wydziale grafiki tej uczelni.

W latach 1983–1990 był członkiem Narodowej Rady Kultury. W latach 1986–1989 należał do Ogólnopolskiego Komitetu Grunwaldzkiego, a w latach 1988–1990 – Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Od 1994 był członkiem czynnym Polskiej Akademii Umiejętności.

Brał udział w wystawach krajowych i zagranicznych; wystawy indywidualne m.in. w Krakowie (1961, 1962, 1964, 1965, 1967, 1969, 1972, 1974), w Warszawie (1968, 1978), Zakopanem (1969, 1973), Toruniu, Białymstoku, Katowicach i Łomży.

Pozaartystyczną pasją Bronisława Chromego, już na I roku studiów, stało się żeglarstwo i Mazury. Pierwszy patent żeglarski (żeglarza) uzyskał w studenckim ośrodku żeglarskim w Giżycku, nad jeziorem Niegocin. Za namową szwagra (leśniczego w leśnictwie Piekło) kupił w Wielowsi k. Ostródy zrujnowany dom, który przebudował według własnego projektu jako swój „Dom Letniej Pracy Twórczej”, gdzie przede wszystkim malował. Prace powstałe w tym letnim plenerze prezentował następnie w swojej galerii autorskiej w Krakowie. Inną pasją Bronisława Chromego była twórczość poetycka, zwieńczona wydanymi tomikami, m.in. tomik pt. „Słowem rzeźbione”.

Został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim.

Prace rzeźbiarskie

• „Sowy”, planty w Krakowie (1961)
• Figura św. Józefa w kościele oo. redemptorystów w Toruniu
• Krzyż w kościele pw. Ducha Świętego w Szczecinku (1966)
• Rzeźba smoka wawelskiego koło Smoczej Jamy (1970)
• Fontanna „Grajków” na placu Wolnica w Krakowie (1974)
• Pomnik braterstwa broni partyzantów polskich i radzieckich na Porytowym Wzgórzu w Lasach Janowskich (1974)
• Pomnik nagrobny Nikifora Krynickiego (1975)
• Pomnik 50-lecia pierwszej komuny miejskiej w Czeladzi (1977)
• „Ukrzyżowanie. Z życia do życia”, postać Chrystusa w kościele Arka Pana w Nowej Hucie (1977)
• Pomnik Żołnierza Polskiego w Katowicach (1978)
• Pomnik Jana Pawła II w Tarnowie (1981)
• Drzwi kościoła pw. św. Maksymiliana Kolbego w Tarnowie
• Pieta w kościele w Nowym Sączu-Zawadzie (1981)
• Drzwi w brązie w kościele w Nienadówce koło Rzeszowa, poświęcone pomordowanym w obozach koncentracyjnych (1980)
• Pomnik radziecko-polskiego braterstwa broni w Riazaniu (1983)
• Narcyz Wiatr „Zawojny”, planty w Krakowie
• Stacje drogi krzyżowej i metaloplastyka ołtarzowa z postacią Chrystusa w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Bielsku-Białej (1984)
• Pomnik ku czci wojska polskiego z okazji 40. rocznicy zakończenia II wojny światowej w Krynicy-Zdroju; inskrypcja na pomniku: „Obrońcom – zwycięzcom” (1985)
• Pomnik Żołnierzom Polskim Walczącym na Wszystkich Frontach II WŚ, Kraków ul. Powiśle (1992)
• Statuetka „Oskar serca / Serce za serce” wręczana najhojniejszym sponsorom Fundacji Rozwoju Kardiochirurgii im. prof. Zbigniewa Religi (1992)
• Pomnik Jana Pawła II w Zielonkach (1998)
• Pomnik „Piwnicy pod Baranami” w parku Decjusza w Krakowie (2000)
• Pomnik psa Dżoka w Krakowie (2001)
• Pomnik Jana Pawła II w Leńczach (2002)
• Pomnik Fryderyka Chopina w Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce (2010)
• Pomnik Fryderyka Chopina przy ul. Oławskiej we Wrocławiu (2010)
• Medal im. Michała Oczapowskiego.

Publikacje

• Słowem rzeźbione [tomik wierszy], Kraków.
• Kamień i marzenie [autobiografia], Kraków 2005.

Nagrody i odznaczenia

• Nagroda Miasta Krakowa (1972)
• Grand Prix za medal ku czci Dantego w Rawennie (1973)
• Nagroda Prezesa Rady Ministrów I stopnia (1979)
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski
• Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (16 kwietnia 1999, w uznaniu wybitnych zasług dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej)
• Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)
• Medal Komisji Edukacji Narodowej
• Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
• Order Przyjaźni Narodów (ZSRR, 1987)

Galeria

Rzeźby

• 
  Autorska Galeria Rzeźby Bronisława Chromego
• 
  Rzeźba B. Chromego Rowerzyści, w tle galeria autorska B. Chromego „Muszelka”
• 
  Nagrobek Lidii Zamkow na cmentarzu rakowickim w Krakowie z rzeźbą B. Chromego
• 
  Rzeźba „Sowy” (1961),
  Kraków Planty
• 
  „Ukrzyżowanie. Z życia do życia” nowohucki kościół Arka Pana (1977)
• 
  Rzeźba św. Józefa w prezbiterium kościoła św. Józefa, Toruń
• 
  Rzeźba B. Chromego „Paw”
  Kraków, Ogród nad Sudołem
• 
  Rzeźby zwierząt przed budynkiem Wydziału Hodowli i Biologii Zwierząt UR
  Kraków, al. Mickiewicza 24

Pomniki

• 
  Rzeźba smoka wawelskiego
• 
  Pomnik Jana Pawła II
  Tarnów
• 
  Pomnik psa Dżoka
  Kraków
• 
  Pomnik Lotnikom Polskim Poległym na Wszystkich Frontach II WŚ
  Kraków al. Jana Pawła II Park Lotników
• 
  Pomnik Żołnierzom Polskim Walczącym na Wszystkich Frontach II WŚ
  Kraków ul. Powiśle
• 
  Popiersie Stanisława Wyspiańskiego
  Kraków Park Decjusza
• 
  Pomnik Narcyza Wiatra
  Kraków Planty
• 
  Pomnik Piwnicy pod Baranami
  Kraków, Park Decjusza

• Wystawa czasowa „Smoczy ogród – Bronisław Chromy na Wawelu” (30.04 – 30.09.2022)
• 
  „Paw”
  (brąz patynowany, 1990)
• 
  „Flamingi”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 1996)
• 
  „Żurawie”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 1992)
• 
  „Ryba”
  (brąz patynowany, 2004)
• 
  „Owce”
  (aluminium, otoczak granitowy, 2006)
• 
  „Piejące koguty”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 1996)
• 
  „Kozioł”
  (brąz patynowany, granit, 1998)
• 
  „Gołąb”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2010)
• 
  „Sowa W Locie”
  (brąz patynowany, 1991)
• 
  „Sowy”
  (brąz patynowany, kamień, 1995)
• 
  „Kaczki”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2010)
• 
  „Rozgwiazdy” i „Koniki Morskie”
  (brąz patynowany, 2004)
• 
  „Pegaz”
  (brąz patynowany, 1998)
• 
  „Chart Afgański”
  (brąz patynowany, 2000)
• 
  „Nietoperze”
  (brąz patynowany, 1991)
• 
  „Mrówki”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2007)
• 
  „Bażanty”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2004)
• 
  „Perkozy”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2005)
• 
  „Sowy”
  (brąz patynowany, 2003)
• 
  „Argusy”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2002, 2003)
• 
  „Żaby”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2004)
• 
  „Żółwie”
  (brąz patynowany, otoczak granitowy, 2005)

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce. Edycja 3, Warszawa 1993.
• Madeyski Jerzy, Bronisław Chromy, Kraków 1994.
• Bronisław Chromy, Kamień i marzenie [autobiografia], Kraków 2005.
• Helwak Danuta, Bronisław Chromy – krakowski artysta w Wielowsi, [w:] „Zapiski Zalewskie” [biuletyn Towarzystwa Miłośników Ziemi Zalewskiej], 2012, nr 23, s. 40–43.

Linki zewnętrzne

• Galeria Autorska Bronisława Chromego w Krakowie
• Bronisław Chromy na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”