Przejdź do zawartości

Giacomo Manzoni

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Giacomo Manzoni
Data i miejsce urodzenia

26 września 1932
Mediolan

Pochodzenie

włoskie

Instrumenty

fortepian, akordeon

Gatunki

muzyka poważna, muzyka współczesna, muzyka filmowa

Zawód

kompozytor, pedagog

Giacomo Manzoni (ur. 26 września 1932 w Mediolanie)[1][2] – włoski kompozytor i pedagog.

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

W dzieciństwie grał na akordeonie i pobierał lekcje gry na fortepianie[3]. Od 1948 był uczniem Gino Contilliego, włoskiego pioniera dodekafonii, w Liceo musicale w Mesynie[1][3]. W latach 1950–1954 studiował w Konserwatorium w Mediolanie, gdzie uzyskał dyplom z fortepianu (1954) i kompozycji (1956)[1][2]. Jednocześnie studiował germanistykę na mediolańskim Uniwersytecie Bocconiego. Po studiach w Tybindze w 1955 obronił pracę doktorską[1][3] na podstawie dysertacji w języku niemieckim na temat roli muzyki w twórczości Thomasa Manna[1]. W 1956 i 1957 uczestniczył w Międzynarodowych Letnich Kursach Nowej Muzyki w Darmstadcie[1].

W 1962 rozpoczął karierę pedagogiczną. Początkowo uczył harmonii i kontrapunktu w Konserwatorium w Mediolanie. W latach 1969–1974 wykładał kompozycję w Konserwatorium w Bolonii, a następnie powrócił do mediolańskiego konserwatorium na analogiczne stanowisko, gdzie wykładał w latach 1974–1991[1][3]. W 1982 przebywał w Berlinie jako stypendysta DAAD[1]. Od 1988 prowadził mistrzowską klasę kompozycji w Scuola di musica we Fiesole[1][3], a także seminaria i kursy m.in. w Pescarze, San Marino, na Uniwersytecie w Parmie, w Granadzie, Buenos Aires, Berlinie, Vancouver, Kordobie, Santiago, Osace[3].

W latach 1955–1956 był redaktorem w czasopiśmie muzyki współczesnej „Il Diapason”, a od 1958 do 1966 pracował jako krytyk muzyczny w gazecie „l’Unità”[1][3]. Był członkiem rady redakcyjnej „Dizionario”, a później „Enciclopedia della musica” wydanej w 1964. Przetłumaczył na włoski dzieła Theodora Adorna: Philosophie der neuen Musik (Turyn, 1959) i Dissonanzen (Mediolan, 1959), a także Arnolda Schönberga: Harmonielehre (Mediolan, 1963), jego prace dydaktyczne oraz zbiór niepublikowanych esejów, wydanych pod tytułem Analisi e pratica musicale (Turyn, 1974)[3].

Odznaczenia i nagrody

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiałów źródłowych[1][3])

  • 1973 – wyróżnienie na Międzynarodowej Trybunie Kompozytorów UNESCO za Parole da Beckett
  • 1986 – Premio Abbiati za utwór wokalny Dedica
  • 1989 – Premio Abbiati za operę Doktor Faustus
  • 1990 – Złoty Medal za Zasługi dla Szkolnictwa, Kultury i Sztuki (Medaglia d'oro ai benemeriti della scuola, della cultura e dell'arte)[4]
  • 1991 – nagroda Omaggio a Massimo Mila za działalność pedagogiczną
  • 2007 – Złoty Lew na Biennale Musica w Wenecji za całokształt twórczości muzycznej[5]

Twórczość

[edytuj | edytuj kod]

Manzoni był członkiem Włoskiej Partii Komunistycznej (1960–1986) i jego zaangażowanie polityczne jest wyraźnie widoczne w tematyce jego twórczości, zwłaszcza z lat 60. i 70., np. w operze La senteza (1960) poruszającej dylematy rewolucyjnego heroizmu, w Atomtod – operze osadzonej w realiach zimnej wojny (1964) czy w Ombre (1968) – utworze dedykowanym pamięci Che Guevary[1].

Jego kompozycje były początkowo utrzymane w stylu postdodekafonicznego ekspresjonizmu, pisane (w całości lub częściowo) techniką serialną[1][2]. Od początku lat 80. w jego stylu zmienia się język dźwiękowy, faktura staje się bardziej przejrzysta, a motywy i melodyka wyraziście ukształtowana[1].

Najbardziej znaczące osiągnięcia artystyczne Manzoniego mają związek ze słowem. Kompozytor kładzie nacisk nie tyle na treść, co na formę, traktując tekst jako materiał fonetyczno-dźwiękowy. Tworzy kolaże złożone z luźnych fragmentów zdań i pojedynczych słów, a nawet fonemów, uwypuklając ich walory brzmieniowe i ekspresyjne. Stosuje pełny zakres ludzkiej wokalizacji, od mowy po śpiew, od szeptu po krzyk[1][2]. Równie duże znaczenie ma dla Manzoniego brzmienie, zestawiane w masywnych blokach dźwiękowych o zróżnicowanej barwie i niekiedy tak gęstej fakturze, że niwelującej znaczenie dźwięków o określonej wysokości[1][2].

Skomponował muzykę do filmu fabularnego Malina z 1991, w reż. Wernera Schroetera[6].

Wybrane kompozycje

[edytuj | edytuj kod]

(na podstawie materiału źródłowego[1][2])

Opery

  • La sentenza (libr. Emilio Jona), 1960; wyst. Bergamo, 1960
  • Atomtod (libr. E. Jona), 1964; wyst. Mediolan, 1965
  • Per Massimiliano Robespierre (libr. kompozytor, Luigi Pestalozza i Virginio Puecher), 1975; wyst. Bolonia, 1975
  • Doktor Faustus (libr. kompozytor, wg T. Manna), 1988; wyst. Mediolan, 1988

Utwory orkiestrowe

  • Studio per 24 na ork. kameralną, 1962
  • Studio no.2, 1963
  • Insiemi, 1967
  • Multipli na ork. kameralną, 1972
  • Variabili, 1973
  • Masse: Omaggio a Edgar Varèse z koncertującym fortepianem, 1977
  • Lessico na podwójną ork. smyczkową, 1978
  • Modulor na 4 grupy ork., 1979
  • Ode na ork. kameralną, 1982
  • Adagio e solenne, 1990

Utwory kameralne i na instrumenty solo

  • Klavieralbum 1956 na fortepian, 1956
  • Improvvisazione na altówkę i fortepian, 1958
  • Musica notturna na 5 instr. dętych, fortepian i perkusję, 1966
  • Quadruplum na 2 trąbki i 2 puzony, 1968
  • Spiel na 11 instr. smyczk., 1969
  • Parafrasi con finale na 10 instr., 1969
  • Kwartet smyczkowy, 1971
  • Percorso a otto na podwójny kwartek dęty, 1975
  • Epodo na kwintet dęty, 1976
  • Sigla na 2 trąbki i 2 puzony, 1976
  • Hölderlin: Epilogo na 10 instr., 1980
  • D’improvviso na 6 lub 12 perkusji, 1981
  • Incipit na fortepian, 1983
  • Nuovo incontro na skrzypce i kwartet smyczk., 1984
  • Opus 50 (Daunium) na kwintet dęty, perkusję i kwintet smyczk., 1984
  • ‘Die Strahlen der Sonne na 9 instr., 1985
  • Frase na klarnet i fortepian, 1988
  • To planets and to flowers na kwartet saksofonowy, 1989
  • Essa na flet, klarnet basowy i fortepian, 1991
  • Opus 75 na 9 instr., 1993
  • Musica per Pontormo na kwartet smyczk., 1995
  • Furioso na skrzypce i fortepian, 1995

Utwory wokalno-instrumentalne

  • 5 vicariote na chór i ork., 1961
  • Don Chisciotte na sopran, mały chór i ork. kameralną, 1961
  • Ombre (alla memoria de Che Guevara) na chór i ork., 1968; wyk. pol. Warszawska Jesień (1975)
  • Parole da Beckett na 2 chóry, 3 grupy instr. i taśmę, 1971
  • Hölderlin (frammento) na chór i ork., 1972
  • Dedica (sł. Bruno Maderna) na bas, flet, chór i ork., 1986
  • Poesie dell assenza dla spikera i ork. kameralną, 1990
  • Il deserto cresce (3 metafore da F. Nietzsche) na chór i ork., 1992
  • Allen (sł. Allen Ginsberg) dla spikera i na ork. kameralną, 1996
  • Moi, Antonin A., na sopran, spikera i ork., 1997
  • O Europa! (sł. Attila József) na sopran i ork., 1999

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q Adam Walaciński, Manzoni Giacomo, [w:] Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia muzyczna PWM, wyd. I, t. 6 M część biograficzna, Kraków: PWM, 2000, s. 73-74, ISBN 83-224-0656-8.
  2. ↑ a b c d e f David Osmond-Smith, Manzoni, Giacomo, Oxford Music Online. Grove Music Online, 20 stycznia 2001, DOI: 10.1093/gmo/9781561592630.article.17692, via Oxford University Press [dostęp 2021-01-22] (ang.).
  3. ↑ a b c d e f g h i Manzoni, Giacomo [online], Ricordi [dostęp 2021-01-22] (ang. • niem. • wł.).
  4. ↑ Manzoni M° Dr. Giacomo [online], Presidenza della Repubblica [dostęp 2021-01-23] (wł.).
  5. ↑ Giacomo Manzoni dona il suo archivio personale all’Istituto per la Musica [online], Fondazione Giorgio Cini [dostęp 2021-01-23] (wł.).
  6. ↑ Malina (1991) [online], IMBd [dostęp 2021-01-23] (ang.).

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Międzynarodowe Letnie Kursy Nowej Muzyki w Darmstadcie
wykładowcy
uczestnicy
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Giacomo_Manzoni&oldid=69184343”