Enrico Bombieri
Pomóż nam go sprawdzić: oceń zgłoszoną nominację.
Enrico Bombieri | |
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
26 listopada 1940 |
| Specjalność: analityczna teoria liczb, geometria algebraiczna, analiza zespolona i teoria grup | |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1966–1974 |
| Uczelnia | |
| Okres zatrudn. |
1974–1977 |
| Instytut badawczy | |
| Okres zatrudn. |
1977–2011 |
| Uczelnia | |
| Nagrody | |
|
Medal Fieldsa (1974) | |
Enrico Bombieri (ur. 26 listopada 1940 roku w Mediolanie) – włoski matematyk, laureat Medalu Fieldsa z 1974 roku. Specjalizuje się w analitycznej teorii liczb, geometrii algebraicznej, analizie zespolonej i teorii grup.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się 26 listopada 1940 roku w Mediolanie. Matematyką zainteresował się dość wcześnie, mając 13 lat studiował podręcznik z teorii liczb[1]. W 1963 roku uzyskał doktorat na Uniwersytecie Mediolańskim (jego promotorem był Giovanni Ricci[2])[3].
W roku 1964 wyjechał do University of Cambridge, gdzie pogłębiał swoją wiedzę z teorii liczb u Harolda Davenporta, a w 1995 został profesorem na Uniwersytecie w Cagliari[4]. W latach 1966–1974 był profesorem na Uniwersytecie w Pizie, a w okresie 1974–1977 w Scuola Normale Superiore di Pisa. W 1977 roku przeniósł się do Institute for Advanced Study, gdzie pracował aż do przejścia na emeryturę w 2011 roku[5].
Wypromował 6 doktorów, wśród nich byli m.in. Umberto Zannier, Fabrizio Catanese, Roberto Dvornicich i włoski senator Luciano Modica[2].
Bombieri jest pierwszym Włochem uhonorowanym Medalem Fieldsa[6].
Publikacje i osiągnięcia
[edytuj | edytuj kod]Autor ponad 160 artykułów naukowych i 3 książek (w tym napisanej wspólnie z Walterem Gublerem Heights in Diophantine Geometry[7] za którą otrzymali Joseph L. Doob Prize[8]). Swoje prace publikował m.in. w „Acta Arithmetica”, „American Journal of Mathematics”, „Duke Mathematical Journal”, „Communications on Pure and Applied Mathematics”, „Mathematische Annalen”, „Publications mathématiques de l'IHÉS” oraz najbardziej prestiżowych czasopismach matematycznych świata: „Annals of Mathematics”, „Journal of the American Mathematical Society", „Acta Mathematica” i „Inventiones Mathematicae”[9].
Medal Fieldsa otrzymał za wkład w teorię liczb pierwszych, lokalną hipotezę Bieberbacha, teorię funkcji wielu zmiennych zespolonych oraz teorię równań różniczkowych cząstkowych i powierzchni minimalnych – w szczególności za wkład w rozwiązanie problemu Bernsteina w wyższych wymiarach[10].
Znany jest w szczególności z twierdzenia Bombieriego-Winogradowa, będącego jednym z klasycznych wyników teorii sit udoskonalających twierdzenie Dirichleta o liczbach pierwszych w postępach arytmetycznych[11][12]. Twierdzenie to często może stanowić substytut dla uogólnionej hipotezy Riemanna w dowodach innych twierdzeń[13][14].
Bombieri zajmował się również aproksymacją diofantyczną i geometrią diofantyczną, badając zagadnienia dotyczące rozwiązywania równań i nierówności w zbiorach liczb całkowitych i wymiernych. Niektóre z nich, w szczególności te związane z teorią liczb pierwszych, mają potencjalne zastosowania praktyczne w kryptografii oraz bezpieczeństwie transmisji i identyfikacji danych[5].
Wyróżnienia
[edytuj | edytuj kod]Bombieri był wielokrotnie nagradzany. Otrzymał:
- 2020 – Nagrodę Crafoorda[15]
- 2010 – King Faisal International Prize[4]
- 2008 – Joseph L. Doob Prize[8]
- 2006 – Premio Internazionale Pitagora[5]
- 1980 – Nagrodę Balzana[16]
- 1976 – Premio Feltrinelli[17]
- 1974 – Medal Fieldsa[10].
W 1974 roku wygłosił wykład plenarny (związany z otrzymanym wówczas Medalem Fieldsa) na Międzynarodowym Kongresie Matematyków[18].
Jest członkiem Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk (od 1979 roku[19]), Francuskiej Akademii Nauk (od 1984 roku[20]), Academia Europea (od 1995 roku[21]), National Academy of Sciences (od 1996 roku[22]) i Królewskiej Szwedzkiej Akademii Nauk[23].
Zainteresowania pozanaukowe
[edytuj | edytuj kod]Bombieri jako młody człowiek interesował się botaniką alpejską, w szczególności roślinami z rodziny storczykowatych. Jest też malarzem. Za młodu eksperymentował z rysunkami ołówkiem i akwarelami, a w podróże zabierał ze sobą farby i pędzle. Po przeprowadzce do Stanów Zjednoczonych zapisał się na studia z malarstwa i grafiki w Mercer County Community College. Bombieri maluje ludzi, zwierzęta i krajobrazy. Jego obrazy określane są jako surrealistyczne lub celowo dwuznaczne, choć przyjmuje także zamówienia na portrety. Jedna z prac, z której jest szczególnie dumny, przedstawia gigantyczną szachownicę nad jeziorem, na której rozmieszczone są figury symbolizujące krytyczny punkt historycznego meczu pomiędzy mistrzem świata Garrim Kasparowem a komputerem szachowym Deep Blue[24].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ J J O'Connor and E F Robertson, Enrico Bombieri - Biography [online], Maths History [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ a b Enrico Bombieri - The Mathematics Genealogy Project [online], Mathematics Genealogy Project [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri [online], Encyclopaedia Britannica [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ a b Professor Enrico Bombieri [online], King Faisal Prize [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ a b c Enrico Bombieri - Professor Emeritus [online], Institute for Advanced Study, 9 grudnia 2019 [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Fields Medal to the Normale alumnus Alessio Figalli [online], NormaleNews on the web, 1 sierpnia 2018 [dostęp 2024-10-30].
- ↑ Enrico Bombieri, Walter Gubler, Heights in Diophantine Geometry, New Mathematical Monographs, Cambridge: Cambridge University Press, 2006, ISBN 978-0-521-71229-3 [dostęp 2024-10-27].
- ↑ a b Browse Prizes and Awards - Joseph L. Doob Prize [online], American Mathematical Society [dostęp 2024-10-27] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri - Author Profile - zbMATH Open [online], zbMATH Open [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ a b Fields Medals 1974 [online], International Mathematical Union [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri, On the large sieve, „Mathematika”, 12, 1965, s. 201-225, ISSN 0025-5793 [dostęp 2024-10-27] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri, Le grand crible dans la théorie analytique des nombres, „Astérisque”, 18, Société Mathématique de France, 1974 [dostęp 2024-10-27] (fr.).
- ↑ J. Friedlander, H. Iwaniec, Opera de Cribro, American Mathematical Society, 2010, s. xiv (ang.).
- ↑ A.C. Cojocaru, M.R. Murty, An Introduction to Sieve Methods and Their Applications, Cambridge University Press, 2005, s. 156 (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri [online], Crafoord Prize [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri: 1980 Balzan Prize for Mathematics [online], Fondazione Internazionale Premio Balzan [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Premi Feltrinelli 1950-2011 [online], Accademia Nazionale dei Lincei [dostęp 2024-10-27] (wł.).
- ↑ ICM Plenary and Invited Speakers - Enrico Bombieri [online], International Mathematical Union [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Professor Enrico Bombieri [online], American Academy of Arts and Sciences, 27 września 2024 [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri [online], Académie des sciences [dostęp 2024-10-23] (fr.).
- ↑ Academy of Europe: Bombieri Enrico [online], Academia Europaea [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri – NAS [online], National Academy of Sciences [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri [online], Kungl. Vetenskapsakademien [dostęp 2024-10-23] (ang.).
- ↑ Enrico Bombieri – Mathematician [online], Italy On This Day, 26 listopada 2018 [dostęp 2024-10-27] (ang.).
- Urodzeni w 1940
- Ludzie urodzeni w Mediolanie
- Włoscy matematycy XX wieku
- Włoscy matematycy XXI wieku
- Pracownicy Institute for Advanced Study w Princeton
- Laureaci Medalu Fieldsa
- Laureaci Nagrody Crafoorda – matematyka
- Członkowie Francuskiej Akademii Nauk
- Członkowie Academia Europaea
- Członkowie National Academy of Sciences
- Członkowie Amerykańskiej Akademii Sztuk i Nauk
- Prelegenci ICM