Halina Auderska

Halina Auderska
Data i miejsce urodzenia	3 lipca 1904 ; Odessa
Data i miejsce śmierci	21 lutego 2000 ; Warszawa
	Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji
Okres	od 1980; do 1989
Przynależność polityczna	posłanka bezpartyjna
	Odznaczenia
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Cytaty w Wikicytatach

Grób Haliny Auderskiej na cmentarzu Powązkowskim

Halina Maria Auderska (ur. 20 czerwca^?/3 lipca 1904 w Odessie, zm. 21 lutego 2000 w Warszawie^[1]) – polska autorka sztuk scenicznych, słuchowisk radiowych i scenariuszy filmowych, prozaiczka, leksykografka^[1]. Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji.

Życiorys

Wnuczka zesłańca syberyjskiego, była córką Romana, inżyniera, i Heleny z domu Janelli. Początkowo odbierała wykształcenie domowe, następnie uczyła się w noszącym imię Aleksandra Jabłonowskiego polskim gimnazjum w Odessie. Ukończyła filologię polską na UW oraz studium pedagogiczne. W latach 1926–1939 pracowała jako nauczycielka szkół średnich.

Podczas II wojny światowej była sanitariuszką w Warszawie i żołnierzem ZWZ-AK^[1] ps. Nowicka. W okresie okupacji uczestniczyła również w tajnym nauczaniu. Uczestniczka powstania warszawskiego^[1] jako prasowy sprawozdawca wojenny.

Debiutowała w 1924 jako autorka słuchowisk radiowych. W 1935 wydała powieść Poczwarki Wielkiej Parady. W latach 1946–1950 redaktorka naczelna w wydawnictwie Trzaska, Evert i Michalski. W latach 1956–1959 w zespole redakcyjnym miesięcznika Dialog. W latach 1950–1969 zastępczyni redaktora naczelnego Słownika języka polskiego. W latach 1958–1979 współzałożycielka i długoletnia prezeska ITI. W 1964 podpisała list pisarzy polskich, protestujących przeciwko listowi 34, wyrażając protest przeciwko uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolnej Europy, zorganizowanej kampanii, oczerniającej Polskę Ludową^[2].

W latach 1983–1986 była pierwszą prezeską Związku Literatów Polskich – organizacji powołanej przez władze komunistyczne w miejsce rozwiązanego przez nie wcześniej związku o tej samej nazwie (od 1986 prezeską honorową)^[1].

W latach 1981–1983 była członkinią prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Członkini prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego^[3], następnie Rady Krajowej PRON^[4]. W 1983 wybrana w skład prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Była członkinią Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON oraz członkinią Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju. W latach 1980–1989 była bezpartyjną posłanką na Sejm.

Zmarła w Warszawie^[1], pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 103-6-2)^[5].

Twórczość

Książki
- 1935: Poczwarki Wielkiej Parady ISBN 83-85560092
- 1939: Połów. Sztuka w dwóch aktach^[6]
- 1952: Zbiegowie
- 1954: Rzeczpospolita zapłaci
- 1959: Zaczarowana zatoka
- 1964: Awantura w Jaworowie
- 1971: Jabłko granatu
- 1973: Ptasi gościniec ISBN 83-11-07479-8
- 1974: Babie lato ISBN 83-11-07479-8
- 1977: Szmaragdowe oczy
- 1977: Kwartet wokalny
- 1980: Miecz Syreny
- 1980: Zwyczajnie, człowiek ISBN 83-21201318
- 1983: Smok w herbie. Królowa Bona
- 1985: Zabić strach ISBN 83-05-11330-2

Filmografia
- 1980: Królowa Bona (scenariusz)
- 1982: Epitafium dla Barbary Radziwiłłówny (scenariusz, wspólnie z Januszem Majewskim i Stanisławem Kasprzysiakiem)

Ordery i odznaczenia

Order Sztandaru Pracy I klasy
Order Sztandaru Pracy II klasy (przed 1984)
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (przed 1984)
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (przed 1984)
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (11 lipca 1955)^[7]
Krzyż Walecznych (dwukrotnie)^[8]
Warszawski Krzyż Powstańczy
Medal 40-lecia Polski Ludowej (1984)^[9]
Medal 10-lecia Polski Ludowej (19 stycznia 1955)^[10]
Medal Sejmu PRL (1984)^[11]
Złota odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (1970)^[12]

Nagrody

1971 – nagroda miasta Warszawy
1974 – I nagroda w konkursie literackim na XXX-lecie PRL za powieść Babie lato
1975 – nagroda Prezesa Rady Ministrów
1977 – nagroda I stopnia Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości
1986 – nagroda im. Włodzimierza Pietrzaka

Przypisy

↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tomkowski 2002 ↓, s. 11.
↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 111 (6303), 12 maja 1964, s. 2.
↑ „Dziennik Polski”, rok XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.
↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.
↑ Cmentarz Stare Powązki: ROMAN AUDERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29] .
↑ Książki nadesłane, „Wiadomości Literackie”, XVI (16), 9 kwietnia 1939, s. 23 .
↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 („w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”).
↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 24–25. ISBN 83-223-2073-6.
↑ Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
↑ Medal Sejmu PRL dla Haliny Auderskiej, „Trybuna Robotnicza”, nr 158, 5 lipca 1984, s. 1.
↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 30 kwietnia 1970, s. 6.

Bibliografia

Lesław Bartelski: Polscy pisarze współcześni 1939–1991. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1995. ISBN 83-01-11593-9.
Krystyna Kuliczkowska, Barbara Tylicka: Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Warszawa: Wydawnictwo „Wiedza Powszechna”, 1979.
Jan Tomkowski: Słownik pisarzy polskich. Grupa Wydawnicza Bertelsmann Media, 2002.
Hasło w encyklopedii WIEM

[CITEREFTomkowski200211-1] ↑ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Tomkowski 2002 ↓, s. 11.

[2] „Dziennik Polski”, rok XX, nr 111 (6303), 12 maja 1964, s. 2.

[3] „Dziennik Polski”, rok XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.

[4] „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.

[5] Cmentarz Stare Powązki: ROMAN AUDERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29] .

[6] Książki nadesłane, „Wiadomości Literackie”, XVI (16), 9 kwietnia 1939, s. 23 .

[7] M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 („w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”).

[O-8] Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 24–25. ISBN 83-223-2073-6.

[9] Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.

[10] M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.

[11] Medal Sejmu PRL dla Haliny Auderskiej, „Trybuna Robotnicza”, nr 158, 5 lipca 1984, s. 1.

[12] Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 30 kwietnia 1970, s. 6.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]